Συνεχίζεται η κρίση στον τομέα της οικοδομής, λόγω των γενικότερων επιπτώσεων της δημοσιονομικής κρίσης καθώς σε ετήσια βάση ο όγκος των νέων οικοδομών τον Δεκέμβριο του 2011 σημείωσε πτώση -50,3% σε ετήσια βάσει των αδειών (ιδιωτικών, κατοικήσιμων και μη κτισμάτων). Συγκεκριμένα, ο όγκος της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας μειώθηκε κατά -37,7% συνολικά το 2011 σε ετήσια βάση, έναντι μείωσής του κατά -23,7% το 2010 και κατά -26,5% το 2009. Η οικονομική δραστηριότητα στον κλάδο έχει μειωθεί σε πολύ χαμηλό επίπεδο, στα 23.14 εκατ. m2 το 2011, από 102,24 εκατ. m2 το 2005 και από 59,41 εκατ. m2 το 1999. Ο δείκτης επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στην κατασκευή κατοικιών κατέγραψε μεγάλη πτώση κατά -42,7% το 2011, έναντι πτώσης κατά -36,4% το 2010. Οι επενδύσεις σε κατοικίες σημείωσαν νέα σημαντική πτώση της τάξης του -23% και το 2011, ενώ αναμένεται να μειωθούν περαιτέρω και κατά το 2012 κατά ποσοστό -20%. Συγκεκριμένα εκτιμάται ότι διαμορφώθηκαν στα 7,2 δισ. ευρώ (σε σταθερές τιμές του 2005) το 2011, από 9,6 δισ. ευρώ το 2010 και 23,8 δισ. ευρώ το 2006. Η σημαντική πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες συνέβαλε στην πτώση του ΑΕΠ κατά περίπου -0,95 ποσοστιαίες μονάδες το 2011, έναντι αρνητικής επίπτωσής τους κατά -1 ποσοστιαία μονάδα το 2010, κατά -1,4 ποσοστιαία μονάδα το 2009 και κατά -2,3 ποσοστιαίες μονάδες το 2008. Μια νέα πτώση των επενδύσεων αυτών κατά -20% και το 2012 θα συμβάλλει στην πτώση του ΑΕΠ κατά -0,6 ποσοστιαίες μονάδες.

«Για τους Γερμανούς, οι τιμές θερινών κατοικιών στην Ελλάδα ποτέ δεν ήταν τόσο ευνοϊκές όσο σήμερα». Ετσι αρχίζει πρόσφατο δημοσίευμα της εφημερίδας «Die Welt», το οποίο όμως σπεύδει να προσθέσει ότι «ενεδρεύουν πολλοί κίνδυνοι» όπως το αν θα παραμείνει η χώρα στην ευρωζώνη. Επίσης θέτει το υπερβολικό ερώτημα «πώς θα φθάνει κανείς στο σπίτι του όταν απεργούν οι πιλότοι»! Επίσης, η ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας θέτει το ερώτημα αν υπάρχει ή όχι κτηματολόγιο στα νησιά όπου έχει εκδηλωθεί γερμανικό ενδιαφέρον για απόκτηση θερινής κατοικίας. Δεν είναι τυχαίο, δε, το γεγονός ότι αυτήν την περίοδο το γερμανικό ενδιαφέρον επικεντρώνεται στη Ρόδο, όπου οι χρήσεις γης και το κτηματολόγιο υπάρχουν ήδη από τον καιρό της ιταλικής κυριαρχίας στο νησί. Σύμφωνα με την εφημερίδα, τα κίνητρα των Γερμανών που ενδιαφέρονται να αποκτήσουν θερινή κατοικία στη Ρόδο δεν είναι μόνο η ξεκούραση σε περιόδους διακοπών αλλά και μια ευκαιρία, γενικά λόγω της κρίσης, να αποκτήσουν ένα ακίνητο στο νησί των Ιπποτών.

Οπως δηλώνει στην εφημερίδα ο ελληνικής καταγωγής μεσίτης του γερμανικού οίκου Engel & Voelkers, το 2011 η εκδήλωση ενδιαφέροντος ήταν τριπλάσια από κάθε άλλη φορά. Μάλιστα, αυτή τη χρονιά ο αριθμός των ενδιαφερομένων αναμένεται να είναι ακόμη μεγαλύτερος. Αλλωστε, οι τιμές για εξοχικές κατοικίες και διαμερίσματα έχουν πέσει από την αρχή της κρίσης μέχρι και σήμερα κατά 40%. Κατοικίες με 100 τ.μ. σε καλή κατάσταση διατίθενται προς 130.000 ευρώ. Ιδιαίτερα μεγάλη προσφορά υπάρχει για κατοικίες στην ανατολική ακτή του νησιού στην τιμή των 1.700 ευρώ ανά τ.μ. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του γερμανικού περιοδικού «Focus», το 2011 600 Γερμανοί και Ελβετοί χτύπησαν την πόρτα κτηματομεσιτικών γραφείων αναζητώντας θερινή κατοικία στο Νησί των Ιπποτών. Βεβαίως το θερμό γερμανικό, αυστριακό αλλά και ελβετικό ενδιαφέρον για απόκτηση θερινής κατοικίας στη Ρόδο δεν σημαίνει ότι όσοι ενδιαφέρονται σπεύδουν και να αγοράσουν. Για τους ενδιαφερομένους που βλέπουν την αγορά σπιτιού στη Ρόδο ως επένδυση λειτουργεί αποτρεπτικά η ελληνική κρίση. Εκτός όμως από τις έτοιμες θερινές κατοικίες, στη Ρόδο αλλά και σε άλλα τουριστικά μέρη της Ελλάδας προσφέρονται παραθαλάσσια οικόπεδα με 30.000 ευρώ. Με τα γερμανικά στάνταρ, σε ένα από τα οικόπεδα αυτά μπορεί να κατασκευαστεί μια κατοικία 80 τ.μ. με κόστος 95.000 ευρώ. Το ερώτημα, πάντως, είναι αν γερμανοί, αυστριακοί αλλά και βρετανοί ενδιαφερόμενοι για θερινές κατοικίες θα προτιμήσουν την Ελλάδα ή θα επιλέξουν την Ισπανία που γεωγραφικά είναι περισσότερο προσβάσιμη από ό,τι η Ελλάδα και οι τιμές έχουν πέσει μέχρι και 60%, δηλαδή ακόμη περισσότερο από ό,τι στη χώρα μας.

Σε σταυροδρόμι βρίσκεται πλέον η αγορά εξοχικής κατοικίας καθώς το γενικότερο οικονομικό περιβάλλον δεν επιτρέπει ιδιαίτερη αισιοδοξία. Οι σκόπελοι που θα πρέπει να αντιμετωπίσει η αγορά εξοχικής κατοικίας βρίσκονται τόσο στο χώρο της προσφοράς όσο και της ζήτησης .

«Η οικονομία βρίσκεται στην δίνη της ύφεσης. Η εξέλιξη του όγκου των λιανικών πωλήσεων , η πτωτική πορεία της οικοδομικής δραστηριότητας είναι η ορατή πλευρά του παγόβουνου όσο αφορά την πορεία και τις προοπτικές της οικονομίας. Από την άλλη πλευρά , οι δείκτες δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να καταγράφουν την πορεία της οικονομίας σε μία δεδομένη στιγμή. Δυστυχώς δεν μπορούν να επισημάνουν και να καταγράψουν το πιο σημαντικό στοιχείο που καθορίζει την οικονομική συμπεριφορά των περισσότερων καταναλωτών. Πρόκειται για τις προσδοκίες για την τρέχουσα και την μελλοντική οικονομική τους κατάσταση και οι οποίες την περίοδο αυτή βρίσκονται στο ναδιρ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο μεγάλος όγκος των καταναλωτών θα είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικός στις οικονομικές του επιλογές και κυρίως στις επενδυτικές του αποφάσεις. Σε ένα τέτοιο οικονομικό περιβάλλον δεν είναι δυνατόν να μη επιδεινωθεί περαιτέρω η ζήτηση και για την εξοχική κατοικία. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πορεία της εξοχικής κατοικίας είναι παράλληλη με την αντίστοιχη της κυρίας κατοικίας. Με δεδομένο ότι η αγορά κυρίας κατοικίας βρίσκεται σε κατάσταση συρρίκνωσης , τότε οι προβλέψεις για την πορεία της εξοχικής κατοικίας τουλάχιστον για την επόμενη διετία δεν μπορεί να είναι ιδιαίτερα αισιόδοξες» απάντησε επικεφαλής εταιρίας ακινήτων όταν του ζητήθηκε να σχολιάσει τις απόψεις σύμφωνα με τις οποίες η συγκεκριμένη αγορά θα πληρώσει το δικό της μερίδιο από την κρίση.

Οι τάσεις που καταγράφονται στην αγορά πριν την περίοδο του Πάσχα δημιουργούν προβληματισμό. «Ενδιαφέρον εκδηλώθηκε αλλά μέχρι στιγμής πρόκειται για ενδιαφέρον που έμεινε στα λόγια.» τόνιζε χαρακτηριστικά μεσίτης που δραστηριοποιείται στις ανατολικές Κυκλάδες. Ένα ακόμα στοιχείο που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι και η άρνηση των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν την συγκεκριμένη αγορά. Καθώς τα χρόνια της ευμάρειας οι αγορές εξοχικών κατοικιών έγιναν στην συντριπτική τους πλειοψηφία με τραπεζικό δανεισμό η εξέλιξη αυτή σημαίνει ότι φέτος η ζήτηση θα κινηθεί σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με την προηγούμενη τριετία.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η βαθιά οικονομική κρίση έχει οδηγήσει σε ραγδαία πτώση της ζήτησης για σπίτια εκτός του λεκανοπεδίου, πτώση που σε κάποιους νομούς ξεπερνά το 80%. Η πτώση στις οικοδομικές άδειες έχει φτάσει στην επαρχία και το νομό Θεσσαλονίκης έως και 80% σε σχέση με το 2005. Το απόθεμα των απούλητων σπιτιών δεν μπορεί να υπολογιστεί με ακρίβεια, αν και τα τελευταία δέκα χρόνια οι εργολάβοι έκτισαν χιλιάδες ακίνητα. Εκτιμάται ότι το «στοκ» ξεπερνά τις 80.000 στους νομούς εκτός Αττικής και Θεσσαλονίκης, και ειδικότερα στην Κρήτη, τα Δωδεκάνησα, τα Ιόνια νησιά, τη Θεσσαλία, την Ηπειρο κ.λπ. Στην επαρχία το μεγαλύτερο πρόβλημα υπάρχει εκεί που κτίστηκαν πάρα πολλές εξοχικές κατοικίες. Στην ηπειρωτική Ελλάδα το απόθεμα είναι αρκετά μικρό καθώς είθισται να κατασκευάζονται σπίτια ανάλογα με τη ζήτηση, δεν υπήρξε δηλαδή μαζική παραγωγή ούτε ανεγέρσεις πολυκατοικιών με αντιπαροχή. Αναφορικά με τις τιμές πώλησης στα καινούρια σπίτια, τα διαμερίσματα να πωλούνται με 1.200 ευρώ/τ.μ. και δεν ξεπερνούν τις 2.000 ευρώ/τ.μ.