Εν μέσω των προβλημάτων που δημιουργούν οι σοβαρές ανατιμήσεις στα οικοδομικά υλικά και με αλλαγές σε σχέση με τα προηγούμενα προγράμματα, η κυβέρνηση ετοιμάζεται για το «Νέο Εξοικονομώ», με στόχο την ενεργειακή αναβάθμιση άνω των 50.000 κατοικιών.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος έθεσε σε διαβούλευση τον οδηγό του νέου προγράμματος, λέγοντας ότι αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία τον ερχόμενο Οκτώβριο και προβλέπει ότι:
Θα γίνουν έργα αναβάθμισης σε περισσότερες από 50.000 κατοικίες μέσα από συνολικό προϋπολογισμό 632 εκατομμυρίων και συνολική κινητοποίηση κεφαλαίων 1 δισ. ευρώ.
Η μέση εκτιμώμενη επιδότηση φτάνει στο 62% της συνολικής δαπάνης, ενώ αναμένεται να αναβαθμιστούν ενεργειακά 38% περισσότερες κατοικίες συγκριτικά με τον προηγούμενο κύκλο του προγράμματος.
Δεν θα ισχύσει το διαβόητο σύστημα του «όποιος προλάβει πρώτος» αλλά οι αιτήσεις θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά για χρονικό διάστημα ενός μήνα και θα αξιολογούνται με βάση συγκεκριμένα κριτήρια.
Δημιουργείται ξεχωριστή κατηγορία ευάλωτων νοικοκυριών με ξεχωριστό προϋπολογισμό 100 εκατομμυρίων ευρώ και εισάγονται κοινωνικά κριτήρια για αναπήρους, πολυτέκνους και μονογονεϊκές οικογένειες, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 21% του ποσοστού μοριοδότησης.
Εισάγεται το κριτήριο των βαθμοημερών, ώστε να παίζουν ρόλο οι κλιματολογικές συνθήκες κάθε περιοχής και οι ανάγκες που δημιουργούν οι πολύ υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες.
Το σημαντικότερο κριτήριο (50%) για την αξιολόγηση μιας αίτησης θα είναι η εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας και ακολουθεί το ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα σε ποσοστό 15%.
Προβλέπεται μπόνους 10% στο ποσοστό επιδότησης των επενδύσεων ενεργειακής αναβάθμισης για τις πολυκατοικίες που εντάσσονται στο σύνολό τους.
Η κατανομή των κονδυλίων θα γίνεται ανά περιφερειακή ενότητα (νομό) και όχι ανά περιφέρεια.
Περιορίζεται ο αριθμός των αιτήσεων σε 1 ανά ωφελούμενο και καταργούνται οι αιτήσεις αποκλειστικά για παρεμβάσεις σε κοινόχρηστους χώρους πολυκατοικιών.
Η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου/Διηρημένης Ιδιοκτησίας καθίσταται υποχρεωτική και επιδοτείται στο πλαίσιο του Προγράμματος.
Δημιουργείται λίστα επιλαχόντων για τη διασφάλιση της απορρόφησης των διαθέσιμων πόρων και την αύξηση των δικαιούχων.
Κριτική στα αρνητικά σημεία του νέου «Εξοικονομώ» έχει ασκήσει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), με άρθρο του επιστημονικού συνεργάτη της, Κ. Καράμπαμπα, που ανάρτησε στην επίσημη ιστοσελίδα της.
Εκεί ανέφερε μεταξύ άλλων ότι:
1) Μειώθηκε το ποσοστό επιδότησης (πέρυσι έφτανε ώς και 95%, ενώ φέτος ώς 75% και αυτό για τις ομάδες χαμηλού εισοδήματος, δηλαδή με ατομικό εισόδημα μικρότερο από 5.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα μικρότερο από 10.000 ευρώ).
2) Μειώθηκε ο επιλέξιμος προϋπολογισμός των παρεμβάσεων (πέρυσι έφτανε ώς 50.000 ευρώ, με συντελεστή εκτιμώμενης ετήσιας εξοικονόμησης πρωτογενούς ενέργειας το 1,2, ενώ φέτος τα αντίστοιχα μεγέθη είναι 28.000 ευρώ και 0,90).
3) Μειώθηκε το εύρος των δικαιούχων στο πρόγραμμα (πέρυσι είχαν δικαίωμα συμμετοχής ιδιοκτήτες μέχρι 120.000 ευρώ οικογενειακό εισόδημα, ενώ φέτος μέχρι 60.000 οικογενειακό εισόδημα).
4) Για κατοικίες που νοικιάζονται ως κύρια κατοικία ή έχουν παραχωρηθεί με δωρεάν παραχώρηση, το ποσοστό επιδότησης των ιδιοκτητών τους είναι σταθερό στο 40%, ανεξάρτητα από τα εισοδηματικά κριτήρια. Υπενθυμίζεται ότι η ΠΟΜΙΔΑ είχε επισημάνει με έγγραφά της προς το ΥΠΕΝ και αρθρογραφία του προέδρου της ότι τα μεγάλα θύματα της «ενεργειακής φτώχειας» είναι οι φτωχοί ενοικιαστές που ζουν στα σπίτια ομοίως σχεδόν φτωχών ιδιοκτητών, και ότι θα πρέπει εκεί να στραφεί το βάρος της κρατικής παρέμβασης.
Με βάση τα παραπάνω, η ΠΟΜΙΔΑ συμπέραινε ότι οι ιδιοκτήτες θα χρειαστεί φέτος να καλύψουν μεγαλύτερο μέρος των δαπανών από ότι πέρυσι (μιας και μειώθηκε το ποσοστό επιδότησης) με ίδια κεφάλαια ή με δάνειο.
Οι εργασίες που θα επιδοτεί το πρόγραμμα περιλαμβάνουν παρεμβάσεις σε κουφώματα, συστήματα σκίασης και αερισμού, θερμομόνωση, συστήματα θέρμανσης και ψύξης και συστήματα Ζεστού Νερού Χρήσης.
Τη διαχείριση του προγράμματος (πλατφόρμα-αξιολόγηση αιτήσεων) αναλαμβάνει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας. Στόχος της κυβέρνησης είναι να ενταχθούν 600.000 ακίνητα στο πρόγραμμα έως το έτος 2030. Σημειώνεται ότι πάνω από το 55% των πολυκατοικιών και των μονοκατοικιών της χώρας έχει κατασκευαστεί πριν από το 1980, ενώ η πλειονότητα αυτών έχει χαμηλή ενεργειακή αποδοτικότητα (ενεργειακές κλάσεις Ζ ή Η).