Παγωμένες είναι αυτή τη στιγμή οι εκδόσεις οικοδομικών αδειών στις περισσότερες εκτός σχεδίου περιοχές της χώρας και αυτό παρά το γεγονός ότι από το 2023 δεν θα επιτρέπεται η δόμηση στα οικόπεδα αυτά.

Σημειώνεται πως για τα οικόπεδα κάτω των τεσσάρων στρεμμάτων (δηλαδή 750, 1.200 και 2.000 τ.μ.) δόθηκε μια μεταβατική διετία προκειμένου όσοι ιδιοκτήτες το επιθυμούν να προχωρήσουν στην έκδοση οικοδομικών αδειών. Και αυτό επειδή, όπως προαναφέρθηκε, η δόμηση σε αυτά τα οικόπεδα δεν θα επιτρέπεται με βάση τα όσα προβλέπονται από το νόμο 4759/2020.

Αυτό συμβαίνει για τρεις λόγους: Ο πρώτος αφορά τον καθορισμό του οδικού δικτύου της χώρας, που μέχρι στιγμής έχει γίνει μόνο για λίγους δρόμους. Για να εκδοθεί άδεια δόμησης σε αυτά τα αγροτεμάχια θα πρέπει να έχουν πρόσωπο σε χαρακτηρισμένο δρόμο. Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (848/2018) ακύρωσε όλες τις υπάρχουσες οικοδομικές αποφάσεις της Αυτοδιοίκησης για την αναγνώριση δημοτικών, αγροτικών και κοινοτικών οδών και απαγόρευσε να εκδοθούν νέες. Οι αποφάσεις αυτές αφορούν την πλειονότητα των οδών αυτών.

Ο δεύτερος λόγος, είναι η καθυστέρηση κύρωσης των δασικών χαρτών και εξέτασης των αντιρρήσεων που έχουν υποβληθεί. Σύμφωνα με τα Νέα στις περιοχές που έχουν κυρωθεί μερικώς οι δασικοί χάρτες και είχαν αναρτηθεί πριν από τέσσερα χρόνια, η εξέταση των αντιρρήσεων «τρέχει με ρυθμούς χελώνας». Στις περιοχές αυτές, όπου η διαδικασία υποβολής αντιρρήσεων κατά δασικών χαρτών είναι σε εξέλιξη, η πρόσφατη παράταση που δόθηκε έως την άνοιξη στην ουσία παγώνει κάθε δυνατότητα αδειοδότησης.

Ο τρίτος λόγος είναι η υποστελέχωση ορισμένων πολεοδομιών, σε συνδυασμό με την πολυνομία αλλά και την πανδημία, που οδηγούν σε μεγάλες καθυστερήσεις στην έκδοση οικοδομικών αδειών.

Πλέον, με το νέο σκηνικό που έχει διαμορφωθεί, η ανώτατη επιτρεπόμενη δόμηση για κατοικία στις εκτός σχεδίου περιοχές (έως το τέλος του 2023) καθορίζεται από τα 86 έως τα 186 τ.μ., ενώ η έκδοση των οικοδομικών αδειών για τις περιοχές αυτές επιβαρύνεται με νέο τέλος 250-5.000 ευρώ.

Τι θα γίνει με όσους δεν βγάλουν οικοδομική άδεια εντός της μεταβατικής περιόδου των δύο χρόνων; Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος, αυτοί θα μπορούν να χτίσουν βάσει των όσων θα ορίσουν τα τοπικά ή ειδικά πολεοδομικά σχέδια που θα εκπονηθούν.

Εν μέσω των προβλημάτων που δημιουργούν οι σοβαρές ανατιμήσεις στα οικοδομικά υλικά και με αλλαγές σε σχέση με τα προηγούμενα προγράμματα, η κυβέρνηση ετοιμάζεται για το «Νέο Εξοικονομώ», με στόχο την ενεργειακή αναβάθμιση άνω των 50.000 κατοικιών.

Το υπουργείο Περιβάλλοντος έθεσε σε διαβούλευση τον οδηγό του νέου προγράμματος, λέγοντας ότι αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία τον ερχόμενο Οκτώβριο και προβλέπει ότι:

Θα γίνουν έργα αναβάθμισης σε περισσότερες από 50.000 κατοικίες μέσα από συνολικό προϋπολογισμό 632 εκατομμυρίων και συνολική κινητοποίηση κεφαλαίων 1 δισ. ευρώ.

Η μέση εκτιμώμενη επιδότηση φτάνει στο 62% της συνολικής δαπάνης, ενώ αναμένεται να αναβαθμιστούν ενεργειακά 38% περισσότερες κατοικίες συγκριτικά με τον προηγούμενο κύκλο του προγράμματος.

Δεν θα ισχύσει το διαβόητο σύστημα του «όποιος προλάβει πρώτος» αλλά οι αιτήσεις θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά για χρονικό διάστημα ενός μήνα και θα αξιολογούνται με βάση συγκεκριμένα κριτήρια.

Δημιουργείται ξεχωριστή κατηγορία ευάλωτων νοικοκυριών με ξεχωριστό προϋπολογισμό 100 εκατομμυρίων ευρώ και εισάγονται κοινωνικά κριτήρια για αναπήρους, πολυτέκνους και μονογονεϊκές οικογένειες, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 21% του ποσοστού μοριοδότησης.

Εισάγεται το κριτήριο των βαθμοημερών, ώστε να παίζουν ρόλο οι κλιματολογικές συνθήκες κάθε περιοχής και οι ανάγκες που δημιουργούν οι πολύ υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες.

Το σημαντικότερο κριτήριο (50%) για την αξιολόγηση μιας αίτησης θα είναι η εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας και ακολουθεί το ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα σε ποσοστό 15%.

Προβλέπεται μπόνους 10% στο ποσοστό επιδότησης των επενδύσεων ενεργειακής αναβάθμισης για τις πολυκατοικίες που εντάσσονται στο σύνολό τους.

Η κατανομή των κονδυλίων θα γίνεται ανά περιφερειακή ενότητα (νομό) και όχι ανά περιφέρεια.

Περιορίζεται ο αριθμός των αιτήσεων σε 1 ανά ωφελούμενο και καταργούνται οι αιτήσεις αποκλειστικά για παρεμβάσεις σε κοινόχρηστους χώρους πολυκατοικιών.

Η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου/Διηρημένης Ιδιοκτησίας καθίσταται υποχρεωτική και επιδοτείται στο πλαίσιο του Προγράμματος.

Δημιουργείται λίστα επιλαχόντων για τη διασφάλιση της απορρόφησης των διαθέσιμων πόρων και την αύξηση των δικαιούχων.

Κριτική στα αρνητικά σημεία του νέου «Εξοικονομώ» έχει ασκήσει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), με άρθρο του επιστημονικού συνεργάτη της, Κ. Καράμπαμπα, που ανάρτησε στην επίσημη ιστοσελίδα της.

Εκεί ανέφερε μεταξύ άλλων ότι:

1) Μειώθηκε το ποσοστό επιδότησης (πέρυσι έφτανε ώς και 95%, ενώ φέτος ώς 75% και αυτό για τις ομάδες χαμηλού εισοδήματος, δηλαδή με ατομικό εισόδημα μικρότερο από 5.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα μικρότερο από 10.000 ευρώ).

2) Μειώθηκε ο επιλέξιμος προϋπολογισμός των παρεμβάσεων (πέρυσι έφτανε ώς 50.000 ευρώ, με συντελεστή εκτιμώμενης ετήσιας εξοικονόμησης πρωτογενούς ενέργειας το 1,2, ενώ φέτος τα αντίστοιχα μεγέθη είναι 28.000 ευρώ και 0,90).

3) Μειώθηκε το εύρος των δικαιούχων στο πρόγραμμα (πέρυσι είχαν δικαίωμα συμμετοχής ιδιοκτήτες μέχρι 120.000 ευρώ οικογενειακό εισόδημα, ενώ φέτος μέχρι 60.000 οικογενειακό εισόδημα).

4) Για κατοικίες που νοικιάζονται ως κύρια κατοικία ή έχουν παραχωρηθεί με δωρεάν παραχώρηση, το ποσοστό επιδότησης των ιδιοκτητών τους είναι σταθερό στο 40%, ανεξάρτητα από τα εισοδηματικά κριτήρια. Υπενθυμίζεται ότι η ΠΟΜΙΔΑ είχε επισημάνει με έγγραφά της προς το ΥΠΕΝ και αρθρογραφία του προέδρου της ότι τα μεγάλα θύματα της «ενεργειακής φτώχειας» είναι οι φτωχοί ενοικιαστές που ζουν στα σπίτια ομοίως σχεδόν φτωχών ιδιοκτητών, και ότι θα πρέπει εκεί να στραφεί το βάρος της κρατικής παρέμβασης.

Με βάση τα παραπάνω, η ΠΟΜΙΔΑ συμπέραινε ότι οι ιδιοκτήτες θα χρειαστεί φέτος να καλύψουν μεγαλύτερο μέρος των δαπανών από ότι πέρυσι (μιας και μειώθηκε το ποσοστό επιδότησης) με ίδια κεφάλαια ή με δάνειο.

Οι εργασίες που θα επιδοτεί το πρόγραμμα περιλαμβάνουν παρεμβάσεις σε κουφώματα, συστήματα σκίασης και αερισμού, θερμομόνωση, συστήματα θέρμανσης και ψύξης και συστήματα Ζεστού Νερού Χρήσης.

Τη διαχείριση του προγράμματος (πλατφόρμα-αξιολόγηση αιτήσεων) αναλαμβάνει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας. Στόχος της κυβέρνησης είναι να ενταχθούν 600.000 ακίνητα στο πρόγραμμα έως το έτος 2030. Σημειώνεται ότι πάνω από το 55% των πολυκατοικιών και των μονοκατοικιών της χώρας έχει κατασκευαστεί πριν από το 1980, ενώ η πλειονότητα αυτών έχει χαμηλή ενεργειακή αποδοτικότητα (ενεργειακές κλάσεις Ζ ή Η).

Δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α’ 143/ 13.8.2021 η από 13 Αυγούστου 2021 Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, σύμφωνα με το άρθρο δεύτερο της οποίας οι Δασικές Υπηρεσίες της χώρας οφείλουν να κηρύξουν αναδασωτέα τα δημόσια ή ιδιωτικά δάση ή τις δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαϊά εντός τριάντα ημερών από της καταστολής της πυρκαϊάς. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με το άρθρο 41 παρ. 1 του ν. 998/1979, εντός των ημερών, οι πράξεις αναδάσωσης των Συντονιστών των οικείων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων θα αρχίσουν να δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (www.et.gr ) και στην ιστοσελίδα www.diavgeia.gov.gr .

Οπως αναφέρει ΠΟΜΙΔΑ ενημερώνει για τους ιδιοκτήτες των πυρόπληκτων περιοχών ισχύουν τα εξής:

Η ισχύουσα νομοθεσία (άρθρο 37 ν. 998/1979) προβλέπει ότι η αναδάσωση είναι η αναδημιουργία της έκτασης που έχει καταστραφεί. Σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 44 του ν. 998/1979, η πραγματοποίηση της αναδάσωσης ολοκληρώνεται με την επαναφορά της βλάστησης ανάλογα με τη μορφή (δάσος ή δασική έκταση) που είχε πριν την καταστροφή της. Για όσο διάστημα διαρκεί η διαδικασία της αναδάσωσης, ορθώς απαγορεύεται η διάθεση των εκτάσεων για κάθε άλλο προορισμό.

Η υποχρεωτικότητα της αναδάσωσης αφορά ως εκ τούτου αποκλειστικά τα καμένα δάση και δασικές εκτάσεις και, συνεπώς, δεν επιτρέπεται κατά νόμο να κηρυχθούν αναδασωτέες:

1. Ιδιοκτησίες που δεν κάηκαν, αλλά συμπεριλήφθηκαν συλλήβδην στη πράξη αναδάσωσης.

2. Ιδιοκτησίες που βρίσκονται εντός εγκεκριμένου σχεδίου πόλης ή εντός οικισμού.

3. Ιδιοκτησίες που έχουν απωλέσει την ιδιότητα του δάσους κατόπιν νόμιμης διοικητικής πράξης.

4. Ιδιοκτησίες με νόμιμη οικοδομή ή με ισχύουσα οικοδομική άδεια.

Η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει πλήρη αιτιολογία για κάθε περιουσιακό στοιχείο που κηρύσσεται αναδασωτέο, ώστε να αποφευχθεί η συλλήβδην κήρυξη «αναδάσωσης» περιουσιακών στοιχείων με άσχετο χαρακτήρα, χρειάζεται δηλαδή να διαπιστωθεί ότι η καταστραφείσα έκταση ήταν δάσος ή δασική έκταση και να υπάρχει μελέτη, για την αποκατάστασή της στη μορφή που είχε πριν από την πυρκαϊά.

Σε περίπτωση που από παραδρομή ή εκ των πραγμάτων σπουδή της αρμόδιας υπηρεσίας, η οποία επιβάλλεται από το συντομότατο της προθεσμίας,  εκτάσεις των παραπάνω κατηγοριών συμπεριληφθούν σε απόφαση αναδάσωσης, οι θιγόμενοι ιδιοκτήτες δικαιούνται εντός 60 ημερών από την δημοσίευση της πράξης κήρυξης της αναδάσωσης, να προσφύγουν στο Διοικητικό Εφετείο της περιοχής κατά του εσφαλμένου χαρακτηρισμού της ιδιοκτησίας τους.

Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η νομολογία του ΣτΕ θεωρεί ότι η πράξη αναδάσωσης είναι ατομική διοικητική πράξη και δεν ελέγχει το κύρος της παρεμπιπτόντως, αλλά μόνον κατόπιν προσφυγής του ενδιαφερόμενου ιδιοκτήτη της κηρυσσόμενης έκτασης. Γι΄αυτό και οι θιγόμενοι ιδιοκτήτες θα πρέπει να λάβουν εγκαίρως γνώση του περιεχομένου και της αιτιολογίας των πράξεων αναδασώσεως που αφορούν τις περιουσίες τους, ώστε να ασκήσουν εμπρόθεσμα τα νόμιμα δικαιώματά τους.

Με εγκύκλιο , απλοποιείται  η διαδικασία έκδοσης οικοδομικών αδειών στις περιοχές εκτός σχεδίου πόλεως και εκτός οικισμών, για τις οποίες έχουν αναρτηθεί οι δασικοί χάρτες.

Το νέο θεσμικό πλαίσιο περιορίζει πολύ σημαντικά τη γραφειοκρατία, επιτρέποντας στους πολίτες και τους ενδιαφερόμενους φορείς να ολοκληρώνουν την έκδοση οικοδομικών αδειών με απλές και γρήγορες διαδικασίες.

Η εγκύκλιος προβλέπει ότι για την έκδοση οικοδομικής άδειας στα ακίνητα που βρίσκονται σε εκτός σχεδίου πόλεως και εκτός ορίων οικισμών περιοχές, οι οποίες  προσδιορίζονται ως άλλης μορφής (ΑΑ) ή μη δασικές (ΠΑ) και ανεξάρτητα από το στάδιο του χάρτη (ανάρτηση, μερική κύρωση, ολική κύρωση), δεν απαιτείται καμία βεβαίωση υπηρεσίας δασών ή άλλου αρμόδιου φορέα. Από εδώ και στο εξής, η διαδικασία θα ολοκληρώνεται μόνο με την προσκόμιση υπεύθυνης δήλωσης από μηχανικό στην οποία θα δηλώνεται ότι η θέση του ακινήτου, όπως αυτή προσδιορίζεται γεωχωρικά σε σχέση με τον αναρτημένο δασικό χάρτη, δεν εμπίπτει σε περιοχή που διέπεται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας.

Πριν από την ανάρτηση των δασικών χαρτών, για την έκδοση οικοδομικής άδειας σε περιοχές εκτός σχεδίου πόλεως και εκτός οικισμών έπρεπε να προηγηθεί ο χαρακτηρισμός τους ως μη υπαγόμενες σε δάσος ή σε δασική έκταση. Η διαδικασία αυτή απαιτούσε μεγάλο χρονικό διάστημα και προέβλεπε τα εξής:

α) Πράξη χαρακτηρισμού του αρμόδιου δασάρχη ή του Διευθυντή Δασών και β) άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας υποβολής αντιρρήσεων ενώπιον της αρμόδιας Επιτροπής ή αίτησης ακύρωσης κατά της απόφασης της Επιτροπής ή έκδοση τελεσίδικης απόφασης του αρμόδιου διοικητικού δικαστηρίου επί της αίτησης ακύρωσης. Τα στοιχεία βεβαίωσης περί του μη δασικού χαρακτήρα και η σχετική τελεσίδικη απόφαση υποβάλλονταν στην οικεία Υπηρεσία Δόμησης (Υ.ΔΟΜ) για την έκδοση της οικοδομικής άδειας.