Τσουνάμι κόκκινων στεγαστικών λόγω πανδημίας

Αντιμέτωπη με ένα τεράστιο απόθεμα «κόκκινων» δανείων θα βρεθεί αργά ή γρήγορα λόγω της πανδημίας η Ευρωπαϊκή Ενωση.Με την κοινωνική συνοχή, λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19, να δοκιμάζεται καθημερινά και την αδυναμία χάραξης οδικού χάρτη επιστροφής στην κανονικότητα –για αντικειμενικούς και μη λόγους– οι ευρωβουλευτές της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής (ECON) συμφώνησαν στη θέσπιση κοινών κανόνων για τη ρύθμιση της μεταφοράς επισφαλών δανείων από τράπεζες σε δευτερεύοντες διατάκτες, προστατεύοντας τα δικαιώματα των δανειοληπτών, εκκινώντας παράλληλα διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο και την Επιτροπή.

Με κείμενο που εγκρίθηκε με 38 ψήφους υπέρ, 4 κατά και 13 αποχές θεσπίζεται η προστασία των οφειλετών στη δευτερογενή αγορά που θα αναλάβει να διαχειριστεί μεγάλο μέρος των προβληματικών δανείων.

Ειδικές πρόνοιες αφορούν τις τιτλοποιήσεις –ένα εργαλείο εκκαθάρισης των τραπεζικών ισολογισμών που θα χρησιμοποιηθεί κατά κόρον– καθώς επιβάλλει στους αγοραστές δανείων όχι απλώς να μη μεταβάλλουν τους όρους των συμβάσεων αλλά και να επαναδιαπραγματεύονται τα δάνεια επεκτείνοντας και πιθανόν κουρεύοντας αυτά στις περιπτώσεις αδυναμίας πληρωμής. Επιβάλλεται δηλαδή όταν υπάρχει αδυναμία πληρωμής να ακολουθούν κανόνες ίδιους με αυτούς που ακολουθούν οι τράπεζες.

Οι ευρωβουλευτές ζητούν ενιαίο επίπεδο προστασίας για τους δανειολήπτες που δεν μπορούν να πληρώσουν τα χρέη τους, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος για ακριβή πληροφόρηση πριν από την πραγματοποίηση οποιασδήποτε είσπραξης χρεών, καθώς και για την προστασία δεδομένων και την προστασία των οφειλετών από την παρενόχληση. Ταυτόχρονα επιμένουν ότι οι οφειλέτες δεν θα πρέπει να βρεθούν σε χειρότερη θέση μετά τη μεταφορά της σύμβασης πίστωσης σε έναν αγοραστή πίστωσης ή σε έναν πιστωτικό φορέα.

Σημειώνεται πως πολλές από τις παραπάνω πρόνοιες εμπεριέχονται ήδη από το 2015 στο ελληνικό θεσμικό πλαίσιο (νόμος Σταθάκη 4354/2015) καθώς προβλέπεται ρητά ότι όπως οι τράπεζες έτσι και τα funds θα πρέπει να ακολουθούν τη διαδικασία που προβλέπεται από τον κώδικα δεοντολογίας (εύλογες δαπάνες διαβίωσης, σεβασμός στις αποφάσεις ένταξης στον νόμο Κατσέλη/Σταθάκη), οι δανειολήπτες διατηρούν τη δυνατότητα διαπραγμάτευσης επί των όρων των δανείων, διαγραφής οφειλής κ.ά. Η κυριότερη πρόβλεψη ωστόσο είναι αυτή που απαγορεύει ρητά την επί τα χείρω τροποποίηση όρων της σύμβασης καθώς και του επιτοκίου, φέροντας σε δυσχερέστερη θέση τον δανειολήπτη (ή τον εγγυητή).

Οι ευρωβουλευτές της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής συμφώνησαν σε κοινά πρότυπα της Ε.Ε. που ρυθμίζουν τη μεταφορά επισφαλών δανείων από τράπεζες σε δευτερεύοντες αγοραστές, προστατεύοντας παράλληλα τα δικαιώματα των δανειστών. Ενθαρρύνουν την ανάπτυξη επαγγελματικών δευτερογενών αγορών για συμβάσεις πίστωσης που είχαν εκδοθεί αρχικά από τράπεζες και χαρακτηρίστηκαν μη εξυπηρετούμενες. Τρίτα μέρη (αγοραστές πίστωσης) θα μπορούσαν να αγοράσουν τέτοια NPL σε ολόκληρη την Ε.Ε.

Οι αγοραστές πιστώσεων (π.χ. επενδυτικά κεφάλαια) δεν δημιουργούν νέα πίστωση, αλλά αγοράζουν υπάρχοντα NPL με δική τους ευθύνη. Επομένως, δεν χρειάζονται ειδική εξουσιοδότηση, αλλά θα πρέπει να συμμορφώνονται με τους κανόνες προστασίας των καταναλωτών.

Μόνο στην Ελλάδα, τα δάνεια που έχουν μεταβιβαστεί στους servicers φτάνουν τα 100 δισ. ευρώ και η αγορά αυτή αναμένεται να διευρυνθεί καθώς προβλέπονται νέες τιτλοποιήσεις 20 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ενωσης Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων Δανείων και Πιστώσεων (ΕΕΔΑΔΠ), τον τελευταίο χρόνο τα μέλη της προχώρησαν σε περισσότερες από 75.000 ρυθμίσεις δανείων, ύψους πάνω από 2 δισ. ευρώ σε χαρτοφυλάκια που έχουν μεταβιβαστεί και βρίσκονται εκτός τραπεζικών ισολογισμών, δίνοντας σε χιλιάδες δανειολήπτες λύσεις που περιλαμβάνουν και άφεση χρέους. Ταυτόχρονα, επεξεργάστηκαν και ολοκλήρωσαν μεγάλο πλήθος ρυθμίσεων για δάνεια που παραμένουν εντός τραπεζικών ισολογισμών, εξασφαλίζοντας τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά τους.