Αν διαβάσει κανείς κείμενα των τελευταίων πενήντα χρόνων για την ελληνική οικονομία θα διαπιστώσει ότι όλα έχουν ένα κοινό σημείο αναφοράς: την οικοδομή. Σε όλα τα κείμενα αναγνωρίζονταν η συνεισφορά μέσω των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων, των μεταναστευτικών και ναυτιλιακών εμβασμάτων και της απασχόλησης. Φυσικά, κάποιοι υποστήριζαν ότι το μοντέλο αυτό ήταν αντιπαραγωγικό, κάποιοι άλλοι επισήμαιναν τις ιδιαιτερότητες και τα προβλήματα οργάνωσης της, αλλά όλοι αν είχαν την ευκαιρία έσπευδαν να αγοράσουν για να εξασφαλίσουν την ... ασφάλεια του μπετόν, των τούβλων και της γης. Με αυτές τις υποσχετικές ασφάλειας πορεύτηκε η αγορά ακινήτων με τις κατά καιρούς ηγεσίες του τόπου να παρακολουθούν άπραγες την ανάδειξή της σε κυρίαρχο περιουσιακό στοιχείο των Ελλήνων-πλούσιων και φτωχών. Για περισσότερο από μισό αιώνα, καμία Κυβέρνηση δεν έστησε τους μηχανισμούς εκείνους που θα της επέτρεπαν να γνωρίζει και να παρεμβαίνει σε περιόδους κρίσης, ώστε να αποτραπούν καταστάσεις που θα απειλούσαν το σημαντικότερο περιουσιακό στοιχείο που είχαν οι Έλληνες. Ακόμα και το σύστημα υπολογισμού των Αντικειμενικών Αξιών, που θα μπορούσε να δώσει το έναυσμα για να στηθούν οι μηχανισμοί γνώσης της αγοράς, δεν ήταν τίποτα άλλο παρά εργαλείο φορολόγησης και εξυπηρετήσεων τοπικού χαρακτήρα. Για εκείνους που θυμούνται είναι παροιμιώδης η προχειρότητα με την οποία διαμορφώνονταν οι τιμές ζώνης, οι συντελεστές εμπορικότητας και όλα εκείνα τα εργαλεία που θα επέτρεπαν στην εκάστοτε πολιτική και οικονομική ηγεσία του τόπου, να έχει γνώση μίας κολοσσιαίας για τα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας αγοράς. Και φυσικά, την απουσία αυτήν την εκμεταλλεύτηκαν οι τραπεζίτες. Όταν η αγορά ακινήτων βρέθηκε στη δίνη μίας κρίσης που μόνο με εκείνη της περιόδου 1941-1944 μπορεί να συγκριθεί, προσπάθησαν και πέτυχαν να υποκαταστήσουν το κράτος και τους αρμόδιους φορείς και να γίνουν οι πραγματικοί ρυθμιστές της αγοράς. Μία πράξη του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος με την οποία οι εκτιμήσεις της αξίας των ακινήτων που έκαναν οι ίδιες οι τράπεζες θα χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή του "τιμαρίθμου" της αγοράς κατοικίας-αρχικά- τους παρέδωσε την αγορά στο πιάτο. Ουσιαστικά αποδέχονταν de facto την εγκυρότητά τους και ουσιαστικά τους παρείχε την δυνατότητα ανά πάσα στιγμή –άμεσα ή έμμεσα-να είναι εκείνοι που θα αποφαίνονταν για την τιμή μίας γκαρσονιέρας στον Κολωνό ή ενός δυαριού στην Επανωμή ή μίας μικρής μονοκατοικίας στα Ζαρουχλεϊκα της Πάτρας. Έτσι απλά, απέκτησαν τη δυνατότητα να διαμορφώνουν τις τιμές, αφού εκείνοι που έπαιρναν τις αποφάσεις αγνοούσαν (;) την αποτελεσματικότητα που θα είχε ένα τέτοιο όπλο... Γιατί αυτό το όπλο θα μπορούσε να διαμορφώνει κλίμα, προσδοκίες και ψυχολογία. Θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ως το ΜΟΝΑΔΙΚΟ εργαλείο για το πόσα θα έπρεπε να πληρώσει ένας Έλληνας για να αποκτήσει ένα σπίτι. Θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί όταν η τράπεζα έβγαζε το ίδιο σπίτι στο σφυρί. Θα μπορούσε να εφαρμοστεί για να βρεθεί η αξία του ενεργητικού της τράπεζας. Θα μπορούσε τέλος να διευκολύνει στον υπολογισμό των κεφαλαίων που χρειάζονταν σε επιχειρήσεις...διάσωσης. Θα μπορούσε κοντολογίς να επηρεάσει όλες τις εκφάνσεις της δραστηριότητας της χώρας, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. ΄Ετσι σήμερα-και- αυτό το υπερόπλο έχει περίοπτη θέση στο οπλοστάσιο των τραπεζιτών...

Η πτώση στις τιμές των ακινήτων ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την εξαϋλωση του πλούτου των ελληνικών νοικοκυριών στα χρόνια της κρίσης, Σημαντικό στοιχείο, ωστόσο, που επηρεάζει, τόσο την τρέχουσα ευημερία, όσο και τις προσδοκίες για το μέλλον των πολιτών μιας χώρας είναι η μεταβολή της αξίας του πλούτου τους που συνιστά μεταβλητή-απόθεμα. Τα βασικά στοιχεία που απαρτίζουν τον πλούτο των νοικοκυριών είναι ο χρηματοοικονομικός πλούτος, δηλαδή ρευστά διαθέσιμα και κινητές αξίες (ομόλογα, μετοχικοί τίτλοι κλπ), ο μη-χρηματοοικονομικός πλούτος που προσεγγίζεται κατά κύριο λόγο με τις αξίες των ακινήτων και τέλος, το ανθρώπινο κεφάλαιο, που δύναται να προσεγγισθεί ως η παρούσα αξία των προσδοκώμενων αποδοχών σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του ατόμου (lifetime income approach). Η επένδυση, κρατική και ιδιωτική, στην εκπαίδευση πριν και μετά την είσοδο στην αγορά εργασίας αποτελεί τον βασικό παράγοντα αναβαθμίσεως του ανθρωπίνου κεφαλαίου. O καθαρός πλούτος των νοικοκυριών ορίζεται ως η διαφορά του συνόλου της τρέχουσας αξίας του χρηματοοικονομικού και μη χρηματοοικονομικού πλούτου από το σύνολο του ιδιωτικού χρέους τους. Συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι τα ελληνικά νοικοκυριά έχουν απωλέσει το 28,9% του συνόλου των υλικών στοιχείων ενεργητικού τους, σωρευτικά στην χρονική περίοδο 2008-2015 (Ιούνιος). Η πτώση αυτή είναι η μεγαλύτερη ανάμεσα στις επιλεγμένες χώρες της Ευρωζώνης και ακολουθούν η Πορτογαλία και η Ισπανία, ενώ η Γερμανία σημειώνει τις μικρότερες απώλειες. Από την ανάλυση των εν λόγω στοιχείων προκύπτει ότι τα νοικοκυριά στην Ελλάδα κατέγραψαν την μεγαλύτερη μείωση του μη χρηματοοικονομικού πλούτου μεταξύ ευρωπαικών χωρών. Η εξέλιξη αυτή συμβαδίζει με την καθίζηση της αγοράς ακινήτων, η οποία, αν και σε μικρότερη ένταση, συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ειδικότερα, σημειώνεται η κατακόρυφη πτώση των οικιστικών ακινήτων κατά 37,9% σωρευτικά στην περίοδο 2009 – 2015 Q2, μετά την μεγάλη αύξηση των τιμών που προηγήθηκε στην περίοδο 2004-2007 (33%) (στοιχεία Τραπέζης Ελλάδος). Αξίζει να σημειωθεί ότι η σημαντική αύξηση των αγοραίων τιμών των ακινήτων στην Ελλάδα δεν ήταν αποτέλεσμα κερδοσκοπικών τάσεων στην αγορά με σκοπό την αποκόμιση κεφαλαιακών αποδόσεων, αλλά προήλθε κυρίως από το παραδοσιακό μοντέλο αποθεματοποιήσεως πλούτου και βελτιώσεως του κοινωνικού status που υιοθετήθηκε μεταπολεμικά από τα ελληνικά νοικοκυριά. Όμως, το ιδιαίτερο αυτό πρότυπο συμπεριφοράς των ελληνικών νοικοκυριών ανετράπη διά της εισαγωγής μιας υψηλής μόνιμης πλέον φορολογικής επιβαρύνσεως της ακίνητης περιουσίας, κυρίως μέσω του ΕΝΦΙΑ, που επηρεάζει δυσμενώς την αγορά ακινήτων και αποθαρρύνει περαιτέρω την ζήτηση.

Σε καταγγελίες φωτιά για τι μεθοδεύσεις τραπεζών που οδήγησαν στην φούσκα της αγοράς ακινήτων και που συνεχίζονται ακόμα και σήμερα προχώρησε ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Μεσιτών Αστικών Συμβάσεων Ελλάδος Σύμφωνα με τον κ. Μπινιάρη, η αγορά και οι εμπλεκόμενοι σ' αυτήν έκαναν τραγικά λάθη κατά τη διάρκεια της «χρυσής δεκαετίας» 1997- 2007, αναφέροντας, μεταξύ άλλων, ότι οι τράπεζες έδιναν δάνεια ακόμη και για το 120% της αξίας του ακινήτου, ενώ και οι καταναλωτές από την πλευρά τους, από μισθωτές ένιωθαν «ιδιοκτήτες» δανειζόμενοι και αυτοί στο 120% της αξίας αγοράς του ακινήτου. Επιπλέον, οι τρέχουσες εμπορικές αξίες των οικιστικών ακινήτων ανέρχονταν από το διπλάσιο έως το? πενταπλάσιο των αντικειμενικών αξιών, ενώ το κόστος μεταβίβασης του ακινήτου έφθανε το 15% της αντικειμενικής αξίας. Οι μεσίτες ακινήτων και οι βοηθοί τους από τα 8.000 μέλη πανελλαδικά ξεπερνούν πια τα 30 χιλ. μέλη, ενώ οι παράνομοι μεσίτες (δικηγόροι, χρηματιστές, μηχανικοί κ.τ.λ.) ξεπερνούν τις 10 χιλ. Οι μηχανικοί, με ταχύρυθμο σεμινάριο βαφτίζονται εκτιμητές- ανεξάρτητοι συνεργάτες των τραπεζών. Αποτέλεσμα; Οι τιμές στην Αθήνα τη χρυσή περίοδο της ελληνικής κτηματοαγοράς να είναι κατά πολύ υψηλότερες από τις τιμές στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο!. Στα λάθη που εξακολουθούμε και τώρα να κάνουμε ο κ. Μπινιάρης συμπεριλαμβάνει καταρχάς την υπερφορολόγηση της ακίνητης περιουσίας, με αποτέλεσμα την περαιτέρω μείωση της αξίας της. «Για να ανακάμψει η αγορά απαιτείται επανεκτίμηση όλων των ενυπόθηκων και των ''κόκκινων'' δανείων από ανεξάρτητους πιστοποιημένους εκτιμητές, καθώς και αναλογικό κούρεμα ώστε να γίνουν βιώσιμα. Επίσης, θα πρέπει να γίνει επανεκτίμηση από ανεξάρτητους εκτιμητές όλων των ακινήτων των τραπεζών, των ταμείων και του Δημοσίου, ώστε να μπορούν να διατεθούν στις τρέχουσες εμπορικές αξίες. Απαραίτητη θεωρείται και η δημιουργία δεικτών ακινήτων με τη συνεργασία όλων των παραγόντων της αγοράς και η άμεση υπαγωγή των αντικειμενικών αξιών στις τρέχουσες εμπορικές αξίες. Προϋπόθεση ανάκαμψης είναι και η ελάφρυνση της φορολογίας των ακινήτων προ της δήμευσής τους, καθώς και η άμεση εκμετάλλευση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας».

Μετά απο μία ολιγόμηνη διακοπή τα πωλητήρια κτιριων του Δημοσίου επανάρχονται.Στις 26 Οκτωβρίου λήγει η προθεσμία υποβολής προσφορών για την πώληση πέντε ακινήτων του ελληνικού δημοσίου στο εξωτερικό, διαδικασία που προωθεί το Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ). Η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 5 Νοεμβρίου σε συνεδρίαση του Δ.Σ. του ΤΑΙΠΕΔ κατά την οποία θα εξεταστούν οι προσφορές και θα επιλεγούν οι πλειοδότες. Πρόκειται για ακίνητα σε Νέα Υόρκη, Ουάσινγκτον, Ρώμη, Λιουμπλιάνα και Πρετόρια.

Το ακίνητο της Νέας Υόρκης βρίσκεται στο Μανχάταν, μεταξύ της Πρώτης και της Δεύτερης Λεωφόρου, επί της 305 East 47th Street, πλησίον του κτιρίου των Ηνωμένων Εθνών. Αποτελεί τον δεύτερο όροφο συγκροτήματος γραφείων καλούμενου ως “The 3 Dag Condominium” και έχει συνολική ενοικιαζόμενη επιφάνεια 1.416 τετραγωνικά μέτρα (τ.μ.). Ως ελάχιστη αποδεκτή τιμή έχουν οριστεί τα 9.100.000 δολάρια ΗΠΑ. Στην Ουάσινγκτον το ακίνητο βρίσκεται σε έναν από τους πιο σημαντικούς δρόμους της αμερικανικής πρωτεύουσας στη Λεωφόρο Massachusetts 2211. Στην περιοχή που χωροθετείται στην συνοικία Kalorama Heights της βορειοδυτικής Washington στεγάζεται παραδοσιακά πληθώρα ξένων διπλωματικών αποστολών. Το κτίριο αποτελείται από ισόγειο και τρείς ορόφους συνολικής ωφέλιμης επιφάνειας 754 τ.μ. περίπου, ενώ η επιφάνεια του οικοπέδου είναι 264 τ.μ. Ως ελάχιστη αποδεκτή τιμή έχουν οριστεί τα 2.700.000 δολάρια ΗΠΑ.

Στη Ρώμη, το ακίνητο βρίσκεται μέσα στο ιστορικό κέντρο της ιταλικής πρωτεύουσας, 300 μ. ακριβώς νότια από τους κήπους της Villa Borghese επί της 42 Romagna Street και 153 Sardegna Street. «Οι γύρω δρόμοι χαρακτηρίζονται από μεγάλη πυκνότητα πολυτελών κατοικιών, καθώς και μια σειρά από υψηλής ποιότητας κτίρια γραφείων, συμπεριλαμβανομένων 3 ιδιωτικές τράπεζες». Το κτίριο αποτελείται από υπόγειο, ισόγειο, πέντε ορόφους και σοφίτα και προσφέρει μια συνολική επιφάνεια περίπου 1.600 τ.μ. Λειτουργούσε ως ξενοδοχείο μέχρι το 2007 και η ελάχιστη αποδεκτή τιμή ανέρχεται σε 8.000.000 ευρώ.

Για μια ακόμα φορά επιχειρείται η πώληση του ακινήτου της Λιουμπλιάνα στη Σλοβενία το οποία είναι ένα διατηρητέο κτίριο επί της 17 Veselova Street και βρίσκεται σε μια προνομιακή οικιστική περιοχή, που προστατεύεται από τους κανονισμούς της πολιτιστικής κληρονομιάς. Στη γύρω περιοχή χωροθετούνται πρεσβείες (των Η.Π.Α. και της Αυστρίας), κυβερνητικά κτίρια, καθώς και πολλά καταστήματα λιανικής πώλησης και το περίφημο πάρκο Tivoli. Είναι ένα διώροφο κτίριο με υπόγειο και πατάρι, συνολικής επιφανείας 1.215 τ.μ. και δυο ανεξάρτητους χώρους στάθμευσης 20 τ.μ. και 16 τ.μ. αντίστοιχα. Η ελάχιστη αποδεκτή τιμή ορίστηκε σε 800.000 ευρώ. Στην Πρετόρια, το ακίνητο βρίσκεται στην περιοχή Hatfield στην πλέον κεντρική λεωφόρο της Νοτιοαφρικάνικης πόλης, στη Stanza Bopape αριθμός 1008, και σε μικρή απόσταση από το Union Building. Το κτιριακό συγκρότημα περιλαμβάνει διώροφο κτίριο συνολικής επιφάνειας 350 τ.μ. και ένα βοηθητικό αυτοτελές κτίσμα συνολικού εμβαδού 50 τ.μ. Η επιφάνεια του οικοπέδου είναι 1.766 τ.μ. Η ελάχιστη αποδεκτή τιμή είναι τα 240.000 δολάρια ΗΠΑ.