Αδικαιολόγητη κρίνει ο Συνήγορος του Καταναλωτή την επιβολή των αποκαλούμενων εξόδων «μελέτης» ή «φακέλου» ή «προέγκρισης» ή «διαχείρισης», καθώς και έξοδα με συναφείς διατυπώσεις κατά τη χορήγηση τραπεζικών δανείων. Συστήνει, παράλληλα, στα τραπεζικά ιδρύματα να απέχουν από τη χρέωσή τους στους καταναλωτές, εκτός αν πρόκειται για έξοδα υπέρ τρίτων (δικαστικά, δικηγορικά, έξοδα μηχανικού). Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο Συνήγορος του Καταναλωτή, κ. Ευ. Ζερβέας, η εξέταση της πιστοληπτικής ικανότητας των υποψήφιων δανειοληπτών από τα τραπεζικά ιδρύματα θεωρείται αναπόσπαστο, όσο και επιβεβλημένο στάδιο της διαδικασίας χορήγησης δανείων. Και τούτο διότι αποσκοπεί, θεσμικά, στη γενική προστασία του πιστωτικού συστήματος από επισφαλή δάνεια αλλά και στην προάσπιση των συμφερόντων των καταθετών-πελατών, καθώς και των πιστωτών του εκάστοτε τραπεζικού οργανισμού.

«Η εγκριτική διαδικασία των δανείων, ανάλογα με το ύψος και τη σκοπούμενη χρήση τους, ενεργοποιεί διαφορετικές υπηρεσίες της κάθε τράπεζας και προϋποθέτει τη διεκπεραίωση σειράς ελέγχων και άλλων γραφειοκρατικών διατυπώσεων σε κλιμακωτά επίπεδα, ούτως ώστε να εξασφαλίζεται η ορθολογική χορήγησή τους», αναφέρεται στην ανακοίνωση. «Η διατήρηση μιας τέτοιας οργανωτικής δομής επισείει ένα εύλογο λειτουργικό κόστος για τα τραπεζικά ιδρύματα, το οποίο συνυπολογίζεται πάντοτε (μαζί με άλλους παράγοντες κόστους, επιχειρηματικού ρίσκου και κέρδους) στο επιτόκιο, με το οποίο χορηγούνται τα δάνεια στους καταναλωτές», προσθέτει ο κ. Ζερβέας. «Επομένως, η επιβολή- από τα τραπεζικά ιδρύματα- πρόσθετων εξόδων "μελέτης" ή "φακέλου" ή "προέγκρισης" ή "διαχείρισης", κατά τη χορήγηση δανείων, ισοδυναμεί ουσιαστικά με επαναχρέωση μέρους του λειτουργικού τους κόστους στους καταναλωτές, εφόσον το εν λόγω κόστος έχει, ήδη, ληφθεί υπόψη και έχει συμπεριληφθεί στο συμφωνημένο επιτόκιο», υπογραμμίζει. «Ζητείται, δηλαδή, κατ' αυτόν τον τρόπο από τους καταναλωτές, να πληρώσουν διπλά για τα λειτουργικά έξοδα των τραπεζικών ιδρυμάτων, τόσο μέσω του επιτοκίου, όσο και μέσω της χρέωσης "εξόδων φακέλου", ενώ δεν απολαμβάνουν κάποια επιπλέον ανταποδοτική υπηρεσία ή αγαθό», επισημαίνει ο Συνήγορος του Καταναλωτή.

Πάνω από 1.500 αιτήσεις υπαγωγής στο πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ΄ Οίκον» που ενισχύει παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας στα σπίτια, κατατίθενται κάθε εβδομάδα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής μέχρι στιγμής, από την έναρξη υλοποίησης του προγράμματος έχουν κατατεθεί 79.126 αιτήσεις στις τράπεζες από τις οποίες περίπου οι μισές έχουν λάβει προέγκριση δανείου, ενώ για 13.687, συνολικού προϋπολογισμού 126,4 εκατ. ευρώ, έχουν ήδη εκδοθεί αποφάσεις υπαγωγής στο πρόγραμμα. Από τις αιτήσεις που έχουν εγκριθεί, στο 50% έχει χορηγηθεί προκαταβολή και στις υπόλοιπες έχει γίνει ολική εκταμίευση. Το ενδιαφέρον για το πρόγραμμα αναζωπυρώθηκε μετά τις τελευταίες τροποποιήσεις, με τις οποίες έγιναν πιο ελαστικά τα κριτήρια υπαγωγής σε αυτό. Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα παρέχει επιδότηση από 15 ως 70% του κόστους (ανάλογα με το ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα) και άτοκο δάνειο για το υπόλοιπο ποσό, για τις εξής παρεμβάσεις:

1. Τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κέλυφος του κτιρίου συμπεριλαμβανομένου του δώματος/ στέγης και της πιλοτής (συμπεριλαμβάνονται πρόσθετες εργασίες, όπως αποξηλώσεις και αποκομιδή, επεμβάσεις στη στέγη πχ. αντικατάσταση κεραμιδιών, κτλ).

2. Αντικατάσταση κουφωμάτων και τοποθέτηση συστημάτων σκίασης (εξώπορτα κτιρίου, κουφώματα κλιμακοστασίου, παντζούρια, ρολά, τέντες, κτλ).

3. Αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης και παροχής ζεστού νερού χρήσης (αντικατάσταση εξοπλισμού του λεβητοστασίου και του δικτύου διανομής, τοποθέτηση ηλιακού θερμοσίφωνα, συστήματα ελέγχου και αυτονομίας θέρμανσης κτλ). Ο μέγιστος προϋπολογισμός των παρεμβάσεων, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 15.000 ευρώ ανά ιδιοκτησία.

Επιλέξιμες κατοικίες είναι το σύνολο των νομίμως υφιστάμενων μονοκατοικιών, πολυκατοικιών και μεμονωμένων διαμερισμάτων (χωρίς επιπλέον προϋπόθεση), που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης χαμηλότερη ή ίση των 2.100 ευρώ/τ.μ. και έχουν καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Δ. Δεν υπάρχει περιορισμός στο έτος έκδοσης οικοδομικής άδειας, στον αριθμό ιδιοκτησιών ανά πολίτη, ενώ στις πολυκατοικίες όσοι από τους ιδιοκτήτες δεν επιθυμούν να ενταχθούν στο Πρόγραμμα μπορούν να συμμετέχουν με ίδια κεφάλαια. Επίσης, εντάσσονται κενά διαμερίσματα που κατοικούνταν εντός των τελευταίων τριών ετών. Για περισσότερες πληροφορίες, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επισκέπτονται την ιστοσελίδα http://exoikonomisi.ypeka.gr.

Εγκλωβισμένους για μία ζωή θα έχουν οι τράπεζες εκατοντάδες χιλιάδες έλληνες με το "κόλπο" της επιμήκυνσης της χρονική διάρκειας του δανείου μέχρι και κατα 1 αιώνα! Η αύξηση της διάρκειας ενός στεγαστικού δανείου σε επίπεδα της τάξεως των 100 ετών εξασφαλίζει μια σημαντική μείωση της μηνιαίας δόσης. Με επιτόκιο 5% για κάθε 100.000 ευρώ η καταβολή κάθε μήνα για την εξυπηρέτηση του δανείου φτάνει τα 420 ευρώ. Ετσι ο δανειολήπτης, αντί να πληρώνει ενοίκιο, χάνοντας ουσιαστικά αυτά τα χρήματα, έχει τη δυνατότητα να γίνει ιδιοκτήτης και είτε να μπορέσει κάποια στιγμή να αποπληρώσει την τράπεζα ή να μεταβιβάσει το ακίνητο στα παιδιά του μαζί με το υπόλοιπο του δανείου. Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι το πλεονέκτημα της χαμηλής δόσης αντισταθμίζεται από τη σημαντική αύξηση των τόκων. Λόγω της μεγάλης διάρκειας αποπληρωμής, οι τόκοι ως ποσοστό της μηνιαίας δόσης στα πρώτα χρόνια εξόφλησης του δανείου διαμορφώνονται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα στην πρώτη 40ετία του δανείου οι τόκοι ως ποσοστό της δόσης δεν υποχωρούν κάτω από το 95%. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το υπόλοιπο του δανείου να μειώνεται ελάχιστα ακόμη και ύστερα από τόσα χρόνια αποπληρωμής. Για ένα δάνειο 100.000 ευρώ με επιτόκιο 5%, για να φθάσει η δόση σε αναλογία τόκων - κεφαλαίου στο 50 - 50, θα πρέπει να περάσουν 85 χρόνια, ενώ ως την πλήρη εξόφληση στα 100 έτη ο δανειολήπτης θα έχει πληρώσει σε τόκους το τετραπλάσιο του κεφαλαίου που είχε αρχικώς χορηγηθεί, δηλαδή σχεδόν 400.000 ευρώ. Από την άλλη βέβαια, σε μια ανοδική αγορά, ο κάτοχος του ακινήτου μπορεί να το πουλήσει, να αποπληρώσει το δάνειο και να πετύχει κέρδος. Αν όμως η ρευστοποίηση είναι αναγκαστική και οι τιμές δεν έχουν αυξηθεί αρκετά, τότε ο δανειολήπτης κινδυνεύει να υποστεί κεφαλαιακές απώλειες. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι δόσεις που θα έχει πληρώσει χάνονται, σαν να ήταν ενοίκιο.

Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα επέβαλε συνολικά πρόστιμα 70.000 ευρώ σε τράπεζα και στην εταιρεία «Τειρεσίας», για παράνομη ανάρτηση στο σύστημα οικονομικής συμπεριφοράς της τελευταίας, που αφορούσε καταγγελία δανειακής σύμβασης, χωρίς προηγούμενη ενημέρωση του δανειολήπτη και εγγυητή. Ειδικότερα, το 2003 υπεγράφη σύμβαση προσωπικού δανείου με τράπεζα, ενώ υπήρξε και εγγυητής. Ο τελευταίος (εγγυητής), ενώ πήγε σε άλλη τράπεζα για να συνάψει δάνειο, πληροφορήθηκε ότι βρίσκεται στη «μαύρη λίστα» του «Τειρεσία», λόγω της καταγγελίας της σύμβασης δανείου, στο οποίο δεν ήταν δανειολήπτης, αλλά εγγυητής. Την επόμενη μέρα, ο δανειολήπτης πήγε στην Τράπεζα και εξόφλησε όλο το δάνειο. Σύμφωνα με την Τράπεζα, είχε δημιουργηθεί μεγάλο ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο στη δανειακή σύμβαση και σύμφωνα με όρο της σύμβασης η καθυστέρηση ακόμη και μίας δόσης ή μέρους αυτής μετατρέπει τον οφειλέτη αμέσως σε υπερήμερο, ενώ καθίσταται ληξιπρόθεσμο και απαιτεί όλο το ποσό του δανείου.

Έτσι, καταγγέλθηκε η δανειακή σύμβαση από την πλευρά της Τράπεζας. Την καταγγελία αυτή η Τράπεζα τη γνωστοποίησε στον «Τειρεσία» ηλεκτρονικά πριν ακόμη ενημερωθεί εγγράφως, όπως απαιτεί η νομοθεσία, ο δανειολήπτης για την εξέλιξη αυτή. Ο «Τειρεσίας» χωρίς να ελέγξει την ακρίβεια των στοιχείων της γνωστοποίησης, ανάρτησε στη «μαύρη λίστα» τα ονόματα του δανειολήπτη και του εγγυητή. Σύμφωνα με την Αρχή, δεν υπήρξε καταγγελία της δανειακής σύμβασης, αφού δεν υπήρξε κάποια ενημέρωση του δανειολήπτη, αλλά ούτε και έγινε η επίδοσή της, ενώ διαβιβάστηκαν στον «Τειρεσία» ανακριβή στοιχεία κατά παράβαση του Ν. 2472/1997 που προστατεύει τα προσωπικά δεδομένα. Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν η προσβολή της πιστοληπτικής ικανότητας τόσο του δανειολήπτη όσο και του εγγυητή και για το λόγο αυτό επιβλήθηκε πρόστιμο 50.000 στην Τράπεζα και 20.000 στον «Τειρεσία».

Παράλληλα, η Αρχή απευθύνει προειδοποίηση προς την Τράπεζα:

α) να γίνεται με αποδεικτικό έγγραφο η ενημέρωση του υποκειμένου ώστε να μην υπάρχει αμφισβήτηση ως προς την ημερομηνία καταγγελίας της σύμβασης και

β) να αναγγέλλει τα δεδομένα της καταγγελίας στην «Τειρεσίας Α.Ε.» μετά την επίδοση προς τον καθ' ου η καταγγελία βεβαιώνοντας συγχρόνως την ημερομηνία επίδοσης αυτού, ενώ απευθύνει προειδοποίηση στην «Τειρεσίας Α.Ε.» να ελέγχει τις βεβαιώσεις από τις Τράπεζες ότι γίνεται επιδοση