Oι τράπεζες στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα κληθούν να χρησιμοποιήσουν έναν ενιαίο ορισμό για τα προβληματικά δάνεια κατά την επερχόμενη εξέταση των χαρτοφυλακίων τους από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, δήλωσε στο Reuters αξιωματούχος. Σημειώνεται ότι η ΕΚΤ αναμένεται να ξεκινήσει αργότερα το 2013 τον έλεγχο των στοιχείων ενεργητικού των μεγάλων τραπεζών. Στόχος της ελεγκτικής διαδικασίας είναι να εξεταστεί κατά πόσον τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν θέσει στην άκρη επαρκή κεφάλαια για να καλύψουν τα "κόκκινα" δάνεια, ώστε η ΕΚΤ να έχει καθαρή εικόνα για την κατάστασή τους προτού αναλάβει τον ρόλο του επίσημου εποπτικού φορέα το 2014. Παρόμοια έρευνα θα κάνουν οι εθνικές εποπτικές αρχές εκτός ευρωζώνης. Όπως επισημαίνει το Reuters, και οι δύο έρευνες θα εστιάσουν στις "προβληματικές κατηγορίες" των δανείων σε κάθε χώρα. Ανώτατος αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής ανέφερε στο Reuters πως ένα στοιχείο κλειδί στην εξέταση της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών θα είναι η εναρμόνιση του τρόπου με τον οποίο αυτές κατηγοριοποιούν τα δάνεια. Οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές χρησιμοποιούν μια σειρά τρόπους για την κατηγοριοποίηση των προβληματικών ή μη εξυπηρετούμενων δανείων, καθιστώντας δύσκολη τη σύγκριση των διαφόρων περιοχών. Η ΕΤΑ πραγματοποίησε πρόσφατα σύσκεψη για τη χρήση ενός ενιαίου ορισμού σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και εργάζεται για την οριστικοποίησή του ως τον Σεπτέμβριο. "Θα ζητήσουμε από όλους να χρησιμοποιήσουν τους ενιαίους ορισμούς" δήλωσε ανώτατη πηγή της ΕΤΑ. Υπενθυμίζεται πως σε σημείωμα που εξέδωσε στις 14 Αυγούστου η Moody's ανέφερε ότι η εναρμόνιση των ορισμών στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια "θα θέσει τα θεμέλια για ένα νέο ευρωπαϊκό κριτήριο για τα τεστ κοπώσεως".

Μερικές χιλιάδες στεγαστικά δάνεια βρισκονται ήδη στα χέρια ξένων τραπεζών και επενδυτών. Πρόκειται για τα στεγαστικά που έχουν τιτλοποιήσει ήδη οι τράπεζες και έχουν περάσει ήδη στα χέρια "δανειστών" . Μάλιστα , οι οφειλέτες δεν έχουν καμία ενημέρωση αφού σε περιπτωσεις που έχει εκχωρηθεί η απαίτησή , ο ενδιαφερόμενος μπορεί να το μάθει ίς μόνο αν αναζητήσει ο ίδιος πληροφορίες στο Υποθηκοφυλακείο . Επίσης εκατοντάδες χιλιάδες δάνεια που έχουν καταχωρηθεί στα λεγόμενα «κόκκινα» βρίσκονται, πλέον, στο στόχαστρο των τραπεζών, της τρόικας και της κυβέρνησης. Οι πληροφορίες θέλουν -παρά τις διαψεύσεις της κυβέρνησης- ξένα distress funds να πολιορκούν τις τράπεζες για να αγοράσουν σημαντικό μέρος των «κόκκινων» δανείων. Σ' αυτές τις περιπτώσεις, τα funds αγοράζουν δάνεια στο 5%-50% της αξίας τους και στη συνέχεια δημιουργούν ένα μεγάλο «καλάθι» ακινήτων από διάφορες περιοχές (δηλ. μικρές εργατικές κατοικίες στο Πέραμα, το Χαϊδάρι, ή την Πετρούπολη, αλλά και βίλες στην Εκάλη και ακριβά διαμερίσματα στη Γλυφάδα), το οποίο τιτλοποιούν και μεταπωλούν σε μεγάλες εταιρείες real estate. Σταδιακά, λοιπόν, μετά οι εταιρείες αυτές πωλούν όσα ακίνητα είναι πιο ελκυστικά και εισπράττουν μεγάλες υπεραξίες που καλύπτουν με το παραπάνω πιθανές απώλειες από λιγότερο ή καθόλου ελκυστικά ακίνητα.

Ο ισπανικός εφιάλτης έρχεται και στην Ελλάδα

Η Ισπανία, μια χώρα με ιδιοκατοίκηση σε ποσοστό κοντά στο 80%, πρώτη βρέθηκε μπροστά στη λαίλαπα των πλειστηριασμών πριν από τρία χρόνια. Με την ανεργία τότε στο 26,2%, πάνω από 400.000 κατοικίες κατασχέθηκαν ενώ 50.000 πλειστηριασμοί έγιναν μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2012. Το τραγικότερο όλων όμως ήταν πως σε επιδημία εξελίχθηκαν οι αυτοκτονίες πολιτών που οδηγούνταν σε εξώσεις από τα σπίτια τους. Τα ισπανικά ΜΜΕ όλο αυτό το διάστημα περιέγραφαν ασύλληπτες καταστάσεις. Οικογένειες που τους έκαναν έξωση ζούσαν στις εισόδους των πολυκατοικιών, άλλες εξελίσσονταν σε καταληψίες στέγης για να βγάλουν τον χειμώνα, ενώ για πρώτη φορά υπήρξαν άστεγοι που ζούσαν σε γέφυρες και σε οικοδομές. Ενώπιον των καυτών κοινωνικών προβλημάτων, η κυβέρνηση Ραχόι αποφάσισε στα τέλη της χρονιάς να επιβάλει μια διετή αναστολή των πλειστηριασμών ακινήτων πρώτης κατοικίας. Τα μέτρα που πάρθηκαν λίγο-πολύ προσδιορίζουν αυτό που θα γίνει και στην Ελλάδα. Δηλαδή οι αποφάσεις εξαίρεσης από τους πλειστηριασμούς στην Ισπανία αφορούσαν οικογένειες με ετήσιο εισόδημα που δεν ξεπερνά τα 19.200 ευρώ, που είχαν τρία παιδιά ή ένα παιδί κάτω των 3 ετών ή που φιλοξενούσαν εξαρτώμενα άτομα. Επίσης μέριμνα υπήρξε για μονογονεϊκές οικογένειες ή για τους ανέργους. Αυτές περίπου θα είναι και οι ρυθμίσεις που η ελληνική κυβέρνηση θα ακολουθήσει, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες μας, καθώς πλέον δεν θα αποτραπούν οι πλειστηριασμοί. Το όριο εισοδήματος μάλιστα που μελετάται είναι τα 15.000 ευρώ, αν και υπάρχει μάλλον περιθώριο μεγαλύτερου ετήσιου ποσού ανά οικογένεια. Στην Ελλάδα η ιδιοκατοίκηση φθάνει στο 81% ενώ οι καταγεγραμμένοι άστεγοι είναι περίπου 20.000. Αν αύριο αφήνονταν χωρίς καμία άλλη κοινωνική ρύθμιση ελεύθεροι οι πλειστηριασμοί, θα έβγαιναν στο σφυρί 110.000 ακίνητα μονομιάς.

Στα 70 δισεκατομμύρια ευρώ ανέρχονται πλέον τα δάνεια που βρίσκονται σε καθυστέρηση, παρά τις διαδοχικές ρυθμίσεις και αναδιαρθρώσεις οφειλών στις οποίες έχουν προχωρήσει κατά τα τελευταία τέσσερα χρόνια οι τράπεζες. Αυτό αποκαλύπτουν τα ανεπίσημα στοιχεία που επικαλείται σε δημοσίευμά της η κυριακάτικη Καθημερινή. Τα μεγαλύτερα προβλήματα να παρατηρούνται στην καταναλωτική πίστη, όπου τον Μάρτιο πάνω από 4 στα 10 δάνεια ήταν μη εξυπηρετούμενα, ενώ συνολικά, σχεδόν το 30% των δανείων δεν εξυπηρετείται. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, η συνεχιζόμενη τάση δημιουργίας επισφαλείων υπονομεύει την διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, και αναζωπυρώνει σενάρια για ενδεχόμενη δημιουργία μίας «κακής τράπεζας», που θα αναλάβει όλα τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Σαφείς ενδείξεις για τη διαχείριση των επισφαλειώμ που βρίσκονται οι τέσσερις συστημικές τράπεζες αναμένονται με τα πρώτα αποτελέσματα της Black Rock που ξεσκονίζει εκ νέου τα βιβλία των ελληνικών τραπεζών και όχι μόνο.

Σενάρια για τους πλειστηριασμούς στήνει το κυβερνητικό επιτελείο. Ήδη , υπάρχουν διαροές σύμφωνα με τις οποίες , στο στόχαστρο αρχικά μπαίνουν περί τις 15.000 ιδιοκτήτες ακινήτων, οι οποίοι από το σύνολο των 110.000 ιδιοκτητών που τα στεγαστικά τους δάνεια είναι «κόκκινα» δεν έχουν πληρώσει ούτε μια δόση από το 2008! Υπενθυμίζεται ότι η ρύθμιση που ψηφίστηκε το προηγούμενο έτος προβλέπει έως το τέλος του 2013 την απαγόρευση των πλειστηριασμών με αντικειμενική αξία έως 200.000 ευρώ, τόσο για τα φυσικά όσο και για τα νομικά πρόσωπα, αλλά και των ακινήτων που αποτελούν πρώτη κατοικία, ανεξαρτήτως ποσού. Το ερώτημα είναι τι θα γίνει στις αρχές του 2014. Αν για παράδειγμα δεν εφαρμοστούν κάποιοι κανόνες και οι πλειστηριασμοί γίνουν με μαζικό τρόπο, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα συμπαρασύρουν τις τιμές στο σύνολο της αγοράς, μεγεθύνοντας την κρίση στην κτηματαγορά και φέρνοντας ακόμα περισσότερα δάνεια σε προβληματική κατάσταση, καθώς το ποσό του δανείου θα ξεπερνά την αξία του ακινήτου.

Σήμερα υπολογίζεται ότι περίπου 320.000 στεγαστικά δάνεια είναι μη εξυπηρετούμενα. Ειδικότερα, το ποσοστό των καθυστερούμενων δανείων στο τέλος του περασμένου χρόνου ήταν 21,4%, ενώ τα υπόλοιπα των στεγαστικών δανείων ήταν 74,6 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε 1.498.000 στεγαστικά δάνεια. Ωστόσο, από τα 320.000 δάνεια μόλις το 1/3 ή περίπου 105.000 δάνεια ενδέχεται να οδηγηθούν στη διαδικασία του πλειστηριασμού. Από την πλευρά τους οι μεσίτες διά της Ομοσπονδίας Μεσιτών Αστικών Συμβάσεων Ελλάδος τονίζουν ότι οι τράπεζες θα ζημιωθούν ακόμα περισσότερο απ’ ό,τι σήμερα, καθώς θα βρεθούν με ακόμα πιο πολλά ακίνητα στην κατοχή τους. Οπως αναφέρει η ΟΜΑΣΕ, «οι ίδιοι οι δανειολήπτες δεν μπορούν να πωλήσουν το ακίνητό τους και να εξοφλήσουν το δάνειό τους, διότι το δάνειο που έχουν πάρει -στο 99% των περιπτώσεων- είναι υπερδιπλάσιο της σημερινής αξίας του ακινήτου». Η λύση για τους μεσίτες είναι να διπλασιαστεί (ή και να τριπλασιαστεί) ο χρόνος αποπληρωμής των δανείων, προκειμένου η δόση να είναι ανάλογη ενός χαμηλού ενοικίου. Επίσης, οι μεσίτες ζητούν σε κάποιες περιπτώσεις να υπάρξει μερικό κούρεμα της οφειλής, ενώ για όσους έχουν δανειστεί σε ελβετικό φράγκο θα πρέπει να καλυφθεί η νομισματική διαφορά, όπως έγινε και στην Ιρλανδία.

Ο προσανατολισμός του υπουργείου Ανάπτυξης πάντως κινείται προς την κατεύθυνση της σταδιακής απελευθέρωσης των πλειστηριασμών, ακριβώς για να μην οδηγηθούν οι τιμές σε κατάρρευση. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνεται να οριστεί ότι π.χ. για την περίοδο του πρώτου εξαμήνου του 2014 θα επιτρέπονται πλειστηριασμοί μόνο για ακίνητα αξίας από 150.000 - 200.000 ευρώ, για το δεύτερο εξάμηνο για ακίνητα έως 100.000 ευρώ κ.ό.κ. Εξαίρεση θα αποτελέσουν δανειολήπτες που ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, όπως οι άνεργοι και οι πολύτεκνοι. Σε κάθε περίπτωση, το σχετικό σχέδιο θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το φθινόπωρο και πριν από τη νέα άφιξη της τρόικας στην Ελλάδα.