Η σχεδιαζόμενη παρέμβαση στην εκτός σχεδίου δόμηση οξυνει το αδιέξοδο της αγοράς ακινήτων. Το σημερινό σχέδιο προεδρικού διατάγματος, το οποίο φέρει την υπογραφή του αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος, κ. Νίκου Σηφουνάκη, είναι σαφώς χειρότερο για τους ιδιοκτήτες, καθώς επιχειρεί την πλήρη απαγόρευση ανέγερσης κατοικίας σε εκτός σχεδίου περιοχές. Μοναδική εξαίρεση είναι αν ο ιδιοκτήτης του οικοπέδου, ταυτόχρονα, το εκμεταλλεύεται ως αγροτεμάχιο. Με το «επίμαχο» άρθρο 14 του Προεδρικού Διατάγματος, η ανέγερση κατοικίας απαγορεύεται σε εκτός σχεδίου περιοχές, εκτός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, εκτός ορίων οικισμού με πληθυσμό μικρότερο από 2.000 κατοίκους, εκτός ορίων οικισμού προϋφισταμένου του 1923, πλην των προς πολεοδόμηση περιοχών και των περιοχών προστασίας. «Στις περιοχές αυτές προβλέπεται η διατήρηση και προστασία της κατά προορισμό χρήσης του εδάφους με την ενίσχυση των αγροτικών και λοιπών εκμεταλλεύσεων της γης και τον δραστικό περιορισμό της συνολικής επιτρεπόμενης επιφάνειας δόμησης και μείωση της έντασης της χρήσης, σε σχέση προς τις εκάστοτε ισχύουσες γενικές διατάξεις περί «εκτός σχεδίου δόμησης»», όπως σχετικά επισημαίνεται.

Ουσιαστικά με το προεδρικό διάταγμα που προωθεί το υπουργείο Περιβάλλοντος στις εκτός σχεδίου περιοχές μπορούν να αναπτυχθούν είτε επαγγελματικές χρήσεις είτε εγκαταστάσεις υποδομών. Οι ιδιοκτήτες δηλαδή άρτιων και οικοδομήσιμων οικοπέδων τεσσάρων στρεμμάτων δεν θα μπορούν να χτίσουν σπίτι σε αυτά. Η μοναδική εναλλακτική που διαθέτουν, όπως αυτή προκύπτει εκ του αποτελέσματος, είναι να πουλήσουν το ακίνητό τους -αναγκαστικά- σε τιμές «κάτω του κόστους» σε αγοραστές που εκπροσωπούν επιχειρηματικά συμφέροντα (π.χ. ομίλους που σχεδιάζουν την υλοποίηση ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων). Επί της ουσίας λοιπόν, εφόσον προωθηθεί η εν λόγω ρύθμιση, χιλιάδες οικόπεδα που βρίσκονται σε εκτός σχεδίου εκτάσεις και που με βάση τα σημερινά δεδομένα είναι άρτια και οικοδομήσιμα, αίφνης μετατρέπονται σε «άχρηστα» και χάνουν την αξία τους. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι δεν προβλέπεται καμία μεταβατική διάταξη, η οποία να προσφέρει κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα, ώστε οι ιδιοκτήτες να αποφασίσουν το πώς θα διαχειριστούν τα ακίνητά τους. Αντιθέτως, καλούνται εν μια νυκτί να προβούν σε ρευστοποίηση των κτημάτων τους, έναντι, ουσιαστικά, συμβολικού τιμήματος.

Συνολική είναι πλέον η κατάρρευση της οικοδομής καθώς από τα επίσημα στοιχεία προκύπτει ότι σε όλες τις περιφέρειες της χώρας καταγράφονται απώλειες που -σε ορισμένες περιπτώσεις-προσεγγίζουν το 30%. Το ανησυχητικό είναι ότι ακόμα και αγορές προπύργια όπως οι περιοχές με έντονη τουριστική δραστηριότητα η υποχώρηση είναι ραγδαία.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι , στους τουριστικούς προορισμούς παγκόσμιας εμβέλειας δηλαδή Κρήτη, Κυκλάδες, Δωδεκάνησα η πτώση υπερβαίνει το 25% γεγονός ενδεικτικό όχι μόνο της συρρίκνωσης της αγοράς εξοχικής κατοικίας αλλά και της οικονομικής δραστηριότητας γενικότερα. Συγκεκριμένα στο Νότιο Αιγαίο, δηλαδή στις Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα η πτώση ανέρχεται στο 29,6% και είναι η υψηλότερη σε ολόκληρη την Ελλάδα ενώ στην Κρήτη η συρρίκνωση αγγίζει το 25%. Σύμφωνα με εκτιμήσεις , οικονομικών αναλυτών , η εξέλιξη αυτή υποδηλώνει τόσο την ύπαρξη μεγάλου αποθέματος αδιάθετων τουριστικών κατοικιών όσο και την έλλειψη αγοραστικού ενδιαφέροντος τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό. Ακόμα και τα λιγοστά σπίτια που κτίζονται είναι μικρότερου εμβαδού σε σύγκριση με το παρελθόν αφού πλέον το περιορισμένο ενδιαφέρον εστιάζεται σε μικρά σπίτια με εμβαδόν που δεν ξεπερνά τα 70 τετραγωνικά μέτρα.

Από τα ίδια στοιχεία προκύπτει η πτώση στην αγορά των νησιών του Ιονίου είναι πιο συγκρατημένη καθώς στο τελευταίο δωδεκάμηνο η συρρίκνωση κινείται στα επίπεδα του 7%. Αντίθετα , στην Χαλκιδική, που θεωρείται πόλος έλξης όχι μόνο για την Βόρεια Ελλάδα αλλά και για υπηκόους γειτονικών χωρών καθώς και τουριστών από την Ανατολική Ευρώπη η πτώση ξεπερνά το 23%.

Μια από τις χειρότερες χρονιές εξελίχτηκε το 2011 για τον κατασκευαστικό κλάδο. Οι πωλήσεις «πάτωσαν» και οι άδειες οικοδομής για τα επόμενα νέα έργα συρρικνώθηκαν. Σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, κατά την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2011 εκδόθηκαν 6.345 άδειες οικοδομής, παρουσιάζοντας μείωση 13,2% έναντι του 2010. Η συνολική αξία των αδειών αυτών μειώθηκε κατά 21,8% και το συνολικό εμβαδόν κατά 24,1%. Ο δε αριθμός των οικιστικών μονάδων παρουσίασε μείωση της τάξης του 38,1%. Κατά την περίοδο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου καταγράφονται τα ακόλουθα:

● Ο αριθμός των αδειών οικοδομής μειώθηκαν στις 4.483 από 5.379 το 2010

● Το συνολικό εμβαδόν περιορίστηκε στα 1.410.061 τ.μ. από 2.109.451 τ.μ.

● Η συνολική αξία των κτηρίων υπολογίστηκε σε 1,2 δισ. ευρώ από 1,8 δισ. ευρώ το 2010

● Ο αριθμός των οικιστικών μονάδων που προβλέπονται στις εκδοθείσες άδειες μειώθηκε το 2011 στις 7.694 από 12.430 το αμέσως προηγούμενο έτος. Η πτώση στην περίπτωση των διαμερισμάτων είναι δραματική. Ενώ το 2010 εκδόθηκαν άδειες οικοδομής για 5.209 διαμερίσματα στο πλαίσιο 772 αδειών, το 2011 ο αριθμός τους συρρικνώνεται κάτω από το μισό στα 2.472 διαμερίσματα και στις 492 άδειες οικοδομής.

Μεγάλη πτώση παρατηρείται και στον αριθμό των μονάδων σε άδειες που αφορούν κτήρια με δύο ή περισσότερες πολυκατοικίες. Αδειοδοτήθηκαν 4.486 οικιστικές μονάδες έναντι 7.765 το 2010.

Η πτώση των τιμών των κατοικιών στη Βουλγαρία έφθασε το 2011 στο 5-10% ,σε σύγκριση με το 2010. Οι αρχικές προβλέψεις για το 2012 είναι ότι οι τιμές ότι αναμένεται να παραμένουν αμετάβλητες αν και οι τοπικές αγορές ακινήτων σε όλη τη χώρα παραμένουν σε τέλμα. Οι μέσες τιμές στην πρωτεύουσα Σόφια ήταν περίπου € 920 ανά τετραγωνικό μέτρο, (από 1100 το 2010).Οι τιμές στο Μπουργκάς της Μαύρης Θάλασσας έπεσαν κατά μέσο όρο στα € 860 ανά τετραγωνικό μέτρο και στο Πλόβντιβ, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Βουλγαρίας, στα € 770 ανά τετραγωνικό μέτρο. Στο Μπάνσκο, που είναι πολύ δημοφιλής προορισμός για τους ξένους αγοραστές, οι τιμές ‘επεσαν κατά 25%.