Περίπου 4.000 αιτήσεις έχουν υποβληθεί μέχρι στιγμής για τη μίσθωση γεωργικής και κτηνοτροφικής γης, σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων, Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ). Από τις αιτήσεις αυτές έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση και έχουν υπογραφεί 243 συμβόλαια μίσθωσης γης σε 11 περιφερειακές ενότητες. Το 57% όσων έχουν υπογράψει σύμβαση είναι νέοι ηλικίας έως 35 ετών με πτυχίο Γεωτεχνικής Σχολής, το 24% είναι νέοι έως 35 ετών, το 14% άνεργοι και το 5% νέοι αγρότες έως 35 ετών. Επίσης, το 87% των συμβολαίων αφορά στη μίσθωση έως 4 στρεμμάτων, έως 10 στρεμμάτων το 9% κι άνω των 10 στρεμμάτων το 4%. Ενδιαφέρον, δε, έχει το γεγονός ότι σε ποσοστό 83% η γη που μισθώθηκε θα χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή τροφίμου που είναι ενταγμένο στο στρατηγικό σχεδιασμό της Περιφέρειας. Το υπόλοιπο 17% της γης που ενοικιάστηκε, θα χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ζωοτροφών ή ως βοσκότοπος. Μέχρι σήμερα αγροτική γη έχει μισθωθεί σε Βοιωτία, Εύβοια, Ημαθία, Θεσσαλική, Καβάλα, Κιλκίς, Λάρισα, Ξάνθη, Πέλλα, Πιερία και Χαλκιδική. Σημειώνεται ότι η γη διανέμεται σε ανέργους, νέους αγρότες, πτυχιούχους Γεωτεχνικής Σχολής, επαγγελματίες αγρότες και νομικά πρόσωπα με αντίτιμο 5 ευρώ το στρέμμα ανα καλλιεργητική περίοδο και ανώτατο όριο τα 100 στρέμματα ανα δικαιούχο.

Η κρίση στην αγορά κατοικίας έχει επιταχυνθεί το τελευταίο διάστημα, με όλες τις ενδείξεις να συγκλίνουν υπέρ της συνέχισης της εν λόγω πτωτικής πορείας, μιας και η πλειονότητα των φορέων της αγοράς και των αναλυτών εκτιμά ότι δεν έχει ακόμα βρεθεί το νέο σημείο ισορροπίας τιμών, προσφοράς και ζήτησης. Σύμφωνα με την Alpha Bank, οι νέες κατοικίες που θα ολοκληρωθούν φέτος δεν θα ξεπεράσουν τις 20.000, καθώς έως και τον Ιούλιο είχαν κατασκευαστεί 12.622. Σε σχέση με το 2007, όταν είχαν ολοκληρωθεί 103.865 νέες κατοικίες, η οικοδομική δραστηριότητα έχει συρρικνωθεί σχεδόν στο 20% του επιπέδου που βρισκόταν πριν από την κρίση, έχοντας υποχωρήσει κατά 81%. Ηδη, από το 2010 είχαν γίνει ορατά τα σημάδια της κρίσης, καθώς ο αριθμός των νέων κατοικιών που είχαν κατασκευαστεί είχε υποχωρήσει στο μισό του 2007, και συγκεκριμένα σε 52.325. Αντίστοιχα, με βάση τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, που αφορούν το τρίτο τρίμηνο του έτους, καταγράφεται επιτάχυνση του ρυθμού πτώσης των τιμών, με τη μεγαλύτερη κάμψη να αφορά πλέον τις νεόδμητες κατασκευές και σε μικρότερο βαθμό τις μεταχειρισμένες. Συγκεκριμένα, κατά το τρίτο τρίμηνο, οι τιμές μειώθηκαν συνολικά κατά 11,7% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, τη στιγμή που η πτώση κατά το πρώτο φετινό τρίμηνο είχε διαμορφωθεί σε 9,3% και κατά το δεύτερο τρίμηνο σε 10,2%. Σύμφωνα με την ΤτΕ, το 2011 η κάμψη των τιμών δεν είχε ξεπεράσει το 5,4%, ενώ το 2010 η πτώση είχε διαμορφωθεί σε 4,7%.

Μία επιπλέον τάση της αγοράς από τις αρχές του έτους αφορά την εντονότερη μείωση των τιμών των νέων διαμερισμάτων, έναντι των παλαιών, όταν μέχρι και το 2011 η εικόνα ήταν αντίστροφη. Κατά το τρίτο τρίμηνο, τα νεόδμητα ακίνητα υποχώρησαν κατά 13,5%, ενώ τα παλαιότερα κατά 10,5%, δείγμα της όλο και μικρότερης αντοχής των κατασκευαστών απέναντι στη μείωση της ζήτησης και του υψηλού αποθέματος απούλητων κατοικιών. Επιπλέον, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΤτΕ, μεγαλύτερη είναι η μείωση σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, παρά στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας. Συγκεκριμένα, στην Αθήνα η πτώση των τιμών κατά το τρίτο τρίμηνο ανήλθε σε 12,3%, ενώ στη Θεσσαλονίκη σε 10,6%. Στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας η κάμψη ήταν 12,4%, ενώ στις άλλες μεγάλες πόλεις διαμορφώθηκε σε 10,1%. Στο σύνολο του 2011, με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία της ΤτΕ, η πτώση στην Αθήνα ήταν 6,4% και στη Θεσσαλονίκη 6,9%. Εικόνα κατάρρευσης παρουσιάζουν φέτος και οι συναλλαγές-εκτιμήσεις κατοικιών, που καταδεικνύουν και την πορεία των αγοραπωλησιών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, υποχώρησαν ακόμα περισσότερο κατά το τρίτο τρίμηνο, καθώς δεν ξεπέρασαν τις 4.900, έναντι 6,3 και 6,4 χιλιάδων κατά το πρώτο και δεύτερο φετινό τρίμηνο αντίστοιχα. Η πτώση του τρίτου τριμήνου ήταν της τάξεως του 48,7%, έναντι της αντίστοιχης περσινής περιόδου. Σε ολόκληρο το 2011 ο αριθμός των εκτιμήσεων αυτών έφθασε τις 42,5 χιλιάδες (αναθεωρημένα στοιχεία), εμφανίζοντας σημαντική μείωση, κατά 42,9%, έναντι του προηγούμενου έτους (2010: 74,5 χιλιάδες). Δεδομένου ότι κατά το φετινό εννεάμηνο δεν έχουν πραγματοποιηθεί περισσότερες από 17.600 συναλλαγές, αντιλαμβάνεται κανείς το μέγεθος της συρρίκνωσης που έχει συμβεί στην αγορά κατοικίας. Μάλιστα, αξίζει να σημειωθεί ότι ο εν λόγω αριθμός δεν αφορά μόνο αγοραπωλησίες, αλλά και απλές εκτιμήσεις των τραπεζών προκειμένου να προβούν σε αναχρηματοδότηση δανείων, κάτι που σημαίνει ότι ο πραγματικός αριθμός των ακινήτων που άλλαξαν ιδιοκτήτη είναι ακόμα χαμηλότερος. Eίναι χαρακτηριστικό ότι σε σχέση με το 2006, οι συνολικές επενδύσεις σε κατοικίες έχουν υποχωρήσει κατά σχεδόν 18 δισ. ευρώ, καθώς, όπως αναφέρει η ανάλυση της Alpha Bank, φέτος το εν λόγω ποσό δεν θα ξεπεράσει τα 5,53 δισ. ευρώ, έναντι επενδύσεων 7,45 δισ. ευρώ το 2011, 9,75 δισ. ευρώ το 2010 και 23,8 δισ. ευρώ το 2006. Οσον αφορά την αξία των ακινήτων που αποτέλεσαν αντικείμενο συναλλαγής μέσω τραπεζών κατά το τρίμηνο, αυτή μειώθηκε κατά 52,3% σύμφωνα με την ΤτΕ, ενώ ανάλογη είναι η πτώση από τις αρχές του έτους. Κατά το 2011, η αντίστοιχη μέση ετήσια πτώση της αξίας των κατοικιών που αποτελούσαν αντικείμενο συναλλαγής είχε διαμορφωθεί σε 39,8%.

Συνεχίζονται οι κλυδωνισμοί στην επενδυτική δραστηριότητα στην αγορά ακινήτων της Ευρώπης, ως αποτέλεσμα της αβεβαιότητας και της αστάθειας που γεννά η κρίση χρέους της Ευρωζώνης, παρά τις πρόσφατες προόδους που έχουν σημειωθεί όσον αφορά την επίλυσή της. Οι επενδυτές εξακολουθούν να προβληματίζονται σχετικά με το ενδεχόμενο διάλυσης της Ευρωζώνης, έστω και αν ο κίνδυνος προς το παρόν έχει απομακρυνθεί. Η κατάσταση αυτή έχει αρνητικό αντίκτυπο στις τοποθετήσεις κεφαλαίων για την απόκτηση ακινήτων εισοδήματος, όπως κτίρια γραφείων κι εμπορικά κέντρα ανά την Ευρώπη. Οπως προκύπτει από σχετική έκθεση της Knight Frank, κατά το πρώτο εξάμηνο η αξία των συναλλαγών στην αγορά διαμορφώθηκε σε σχεδόν 47 δισ. ευρώ, ποσό που είναι 19,4% χαμηλότερο σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους. Αν και φέτος οι επενδύσεις είναι μειωμένες σε παγκόσμιο επίπεδο, στην Ευρώπη η πτώση είναι σαφώς μεγαλύτερη. Εξαίρεση αποτελούν οι αγορές των σκανδιναβικών χωρών και της Γερμανίας, ενώ σε Μεγ. Βρετανία και Γαλλία, το επενδυτικό ενδιαφέρον μονοπωλούν οι δύο πρωτεύουσες, Λονδίνο και Παρίσι. Ειδικά στις τελευταίες δύο πόλεις, η εισροή κεφαλαίων είναι ιδιαίτερα έντονη, κυρίως από εύπορους ιδιώτες, αλλά και δημόσια επενδυτικά κεφάλαια από χώρες ανά τον κόσμο. Πάντως, σύμφωνα με την Knight Frank, είναι ξεκάθαρο ότι οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, οι οποίες βρίσκονται στο επίκεντρο της κρίσης, εξακολουθούν να προκαλούν φόβο στους επενδυτές, οι οποίοι απέχουν, παρά την πτώση των αξιών.

Η θεσμοθέτηση από το ΥΠΕΚΑ της «Τράπεζας Γης» έρχεται να αλλάξει τα έως σήμερα δεδομένα στην ανάπτυξη των πόλεων. Το εργαλείο αυτό, γνωστό και ως «αγορά δικαιωμάτων γης», έρχεται μέσα από την αποϋλοποίηση της ιδιοκτησίας, να συμβάλει στη δημιουργία αστικών παρεμβάσεων μεγάλης κλίμακας, αυξάνοντας ταυτόχρονα τις δυνατότητες συνεργασίας Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα. «Αντικαθιστώντας παρωχημένα εργαλεία σχεδιασμού και δόμησης του χώρου», δηλώνει o γενικός γραμματέας Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, , «δίνουμε την ευκαιρία αναζωογόνησης της οικοδομικής δραστηριότητας, που θα συμπαρασύρει και όλους τους υπόλοιπους κλάδους που εμπλέκονται με αυτήν». Η «αγορά δικαιωμάτων γης» περιλαμβάνει και τη μεταφορά του συντελεστή δόμησης ως άυλου τίτλου, ενός θεσμού που έχει εγκλωβίσει εκατοντάδες ιδιοκτήτες, καθώς το ΣτΕ έχει μπλοκάρει εδώ και χρόνια τη διαδικασία απαιτώντας από την πολιτεία να θεσμοθετήσει τις ειδικές ζώνες υποδοχής του. Μέσα από τη συγκεκριμένη διαδικασία:

• Δίνεται οριστική λύση στο θέμα της νομιμοποίησης των αυθαιρέτων με υπερβάσεις στη δόμηση, με αγορά συντελεστή δόμησης από την «τράπεζα γης» που θα δημιουργηθεί σε κάθε δήμο.

• Αξιοποιούνται τα εργαλεία απόσυρσης κτιρίων, συνένωσης ιδιοκτησιών και επεμβάσεων σε επίπεδο οικοδομικού τετραγώνου υποβαθμισμένων περιοχών, από ιδιώτες επενδυτές με στόχο την περιβαλλοντική αναβάθμισή τους, όπως προβλέπει ο ΝΟΚ (Νέος Οικοδομικός Κανονισμός).

• Διευκολύνεται η αξιοποίηση της περιουσίας του Δημοσίου, μέσα από συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα, και η σύνδεση με επιχειρησιακά και επενδυτικά προγράμματα μεικτής οικονομίας, που ήδη εφαρμόζονται στο εξωτερικό και θα είναι η πρώτη φορά, που επιχειρείται να εφαρμοσθούν και στην Ελλάδα. • Τέλος δίνονται κίνητρα αποκέντρωσης των υπηρεσιών, καθώς οι τράπεζες γης θα δημιουργηθούν σε φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.