Εκατοντάδες ιδιώτες (φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις) βρίσκονται σε μεγάλη δικαστική διαμάχη με το Δημόσιο, που αγωνίζεται για να πείσει ότι του ανήκουν μεγάλες εκτάσεις δασικές, αγροτικές, λιβάδια, βοσκότοποι, σε βουνά, γκρεμνά, αιγιαλούς κοινόχρηστοι χώροι κ.λπ. που αλλιώς θα περάσουν σε ιδιωτικά χέρια. Σε όλες τις αντιδικίες οι ιδιώτες (φυσικά πρόσωπα, επιχειρήσεις κ.λπ.) στηρίζουν τα ιδιοκτησιακά τους δικαιώματα (από απώτερους προγόνους, με χρησικτησία κ.λπ.) στην επιχειρηματολογία ότι πρόκειται για τμήματα ιδιωτικών γαιών που δεν κατέληξαν ποτέ στο Ελληνικό Δημόσιο, αφού δεν κατέχονταν από το Σουλτάνο ή Οθωμανούς. Και η επιχειρηματολογία αυτή αγγίζει όλα τα ακίνητα.

Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εκτάσεων αυτών κρίνεται οριστικά αυτές τις μέρες, μέσα από την πολυαναμενόμενη ερμηνεία που θα δώσει σε υπόθεση-πιλότο η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου στις Συνθήκες και τα Πρωτόκολλα (Κωνσταντινούπολης, Λονδίνου) που υπογράφηκαν μετά την απελευθέρωση του ελληνικού κράτους από τους Τούρκους, σε συνδυασμό με τη νομοθεσία του 1837 για τα δημόσια κτήματα. Στην υπόθεση - πιλότο το Δημόσιο κατέφυγε προ 10ετίας στα δικαστήρια με αγωγή σε βάρος φυσικών και νομικών προσώπων που εμφανίζονταν ως ιδιοκτήτες έκτασης σχεδόν 92 στρεμμάτων στην Καλντέρα της Σαντορίνης, όταν εντόπισε στο παράλιο τμήμα της επίμαχης ζώνης, την ανέγερση οικοδόμων, τοιχίων και την φύτευση δενδρυλλίων. Το Πρωτοδικείο δικαίωσε τους ιδιώτες, αλλά το Εφετείο δέχτηκε εν μέρει την αγωγή του Δημοσίου. Το νομικό ζήτημα, έφτασε στον ΑΠ με δύο διαφορετικές αρεοπαγιτικές εισηγήσεις και το θέμα έφθασε μοιραία στην Ολομέλεια, λόγω μείζονος ενδιαφέροντος και σπουδαιότητας. Αν η Ολομέλεια ΑΠ υιοθετήσει στη δίκη - πιλότο τους ιδιωτικούς ισχυρισμούς, τότε όλες αυτές οι τεράστιες εκτάσεις θα περάσουν στα χέρια ιδιωτών και το Δημόσιο θα αποξενωθεί από κάθε δικαίωμα κυριότητας σε ζωτικούς χώρους.

Η βιομηχανία διεκδικήσεων δημόσιας γης φαίνεται να ξεκίνησε πριν από 78 χρόνια, όταν με αφορμή αντιδικία μεταξύ ιδιωτών για τριγωνικό οικόπεδο και κτίσμα 400 τ.μ. στην Ικαρία (χωρίς την παρουσία του Δημοσίου στη δίκη) ο ΑΠ αποφάνθηκε ότι το Δημόσιο δεν είχε ιδιοκτησιακά δικαιώματα στο νησί και στις Κυκλάδες, γιατί τα νησιά αποτελούνταν από «ιδιωτικές γαίες καθαρής ιδιοκτησίας» και είχαν υπαχθεί στην Οθωμανική κυριαρχία όχι «με δικαίωμα πολέμου», αλλά ειρηνικά. Με βάση την απόφαση και με δεδομένη την αναβάθμιση της αξίας της νησιωτικής γης ξεκίνησε τις τελευταίες δεκαετίες ένα κύμα κτηματικών διεκδικήσεων αφού μεσολάβησαν και κάποιες δικαστικές αποφάσεις αλλά και αρεοπαγιτικές εισηγήσεις που επανέλαβαν το ίδιο περίπου σκεπτικό. Κατέληξαν μάλιστα κάποιες φορές στο συμπέρασμα ότι τα νησιωτικά ακίνητα δεν πέρασαν στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου (με βάση τις Συνθήκες του 1832 και τα Πρωτόκολλα) αφού δεν εξουσιάζονταν πριν από την Επανάσταση από το Σουλτάνο, ούτε τα κατείχαν Οθωμανοί ιδιώτες και συνεπώς ανήκουν σε Ελληνες ιδιώτες. Αν η Ολομέλεια υιοθετήσει στη δίκη - πιλότο τους ιδιωτικούς ισχυρισμούς, είναι βέβαιο ότι θα ανοίξει η όρεξη διαφόρων επίδοξων καταπατητών και εκπροσώπων μεγάλων οικονομικών συμφερόντων - όπως έχει διδάξει η ελληνική πραγματικότητα - για να διεκδικηθούν τεράστιες ακόμα εκτάσεις. Αλλωστε είναι γνωστό το φαινόμενο μεγάλων εκτάσεων που πέρασαν κατά καιρούς σε ιδιωτικά χέρια και με «δικαστική βούλα» με την εμφάνιση διαφόρων τίτλων αμφίβολης προέλευσης και βασιμότητας, με το κράτος απόν ή και αδύναμο να υπερασπιστεί τα συμφέροντά του απέναντι σε ψευδομαρτυρίες, χρησικτησίες κ.λπ. Με δεδομένη την περιορισμένη έκταση του Κτηματολογίου την απουσία δασολογίου, κ.λπ. είναι εύκολο να προκύψει μία νέα βιομηχανία καταπατήσεων δημόσιας γης, με συνέπειες ασφαλώς καταλυτικές και για το περιβάλλον, την ορθολογική χωροταξία και δόμηση της χώρας κ.λπ.

Σε αδιέξοδο οι κατασκευαστές καθώς το μεγάλο απόθεμα των αδιάθετων κατοικιών διογκώνεται λόγω του ότι πλέον τα ακίνητα αυτά τούς επιβαρύνουν και φορολογικά, καθώς υπόκεινται σε Φόρο Ακίνητης Περιουσίας για τα έτη 2010 και 2011. Ηδη μάλιστα, οι περισσότεροι κατασκευαστές με απούλητα ακίνητα από το 2010 έχουν κληθεί να καταβάλουν τον ΦΑΠ του συγκεκριμένου έτους, ενώ από το νέο έτος θα τους αποσταλεί και ο ΦΑΠ του 2011. Γι’ αυτό άλλωστε το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν οι δημόσιες παρεμβάσεις της Ομοσπονδίας Κατασκευαστικών/Οικοδομικών Επιχειρήσεων Ελλάδος, η οποία επανέλαβε , ότι «ο φόρος αυτός είναι αντισυνταγματικός, καθώς αφορά εμπόρευμα που είναι αδιάθετο, κάτι που δεν συμβαίνει για καμία άλλη επιχείρηση». Στο μεσοδιάστημα πάντως, οι ίδιοι αναμένεται να κινηθούν περισσότερο δυναμικά για την πώληση κατοικιών σε πολίτες εκτός Ε.Ε., με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον να εντοπίζεται σε περιοχές της Χαλκιδικής, της Θάσου, της Σκιάθου, της νοτίου Πελοποννήσου και της Κρήτης. Στα αιτήματα των κατασκευαστών περιλαμβάνονται επίσης η μείωση του φόρου μεταβίβασης στο 5%, η αναστολή του ΦΠΑ στις νέες κατοικίες έως το 2015, ενώ παράλληλα ζητούν να μην εφαρμοστεί ο νόμος για την καταβολή φόρου υπεραξίας στα ακίνητα, διότι «είναι ανασταλτικός παράγοντας», όπως επίσης και να ληφθούν μέτρα για την επιστροφή των ελληνικών κεφαλαίων και την τόνωση των επενδύσεων σε ακίνητα από τους ομογενείς.

Η Βουλγαρία, η Αίγυπτος, η Ισπανία, το Ντουμπάι και η Ιταλία αποτελούν τον κατάλογο των χωρών, τις οποίες από την ημέρα της έναρξης της κρίσης το 2008 είχαν τις μεγαλύτερες απώλειες οι επενδυτές στην ακίνητη περιουσία. Σ΄ αυτό το συμπέρασμα κατέληξε η εταιρία συμβούλων "Indriksons".

Περισσότερο απ΄ όλους την έπαθαν οι επενδυτές στην αγορά της Βουλγαρίας. Ο αριθμός των ατόμων που αγόρασαν κατοικία εκεί πριν από την κρίση κατά το στάδιο της κατασκευής, όμως δεν πήραν τελικά στα χέρια τους κλειδί, ανέρχονται σε δεκάδες χιλιάδες. Στη μαύρη λίστα της εταιρίας "Indriksons" η Βουλγαρία "κέρδισε" την 1η θέση της αξιολόγησης. Πριν από την κρίση η τοπική αγορά ακινήτων επιδείκνυε πραγματική έξαρση. Οι τιμές των ακινήτων ήταν και ως σήμερα εξακολουθεί να είναι, πολύ χαμηλότερες από ό, τι σε τέτοιες γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ουγγαρία ή η Κροατία. Βασιζόμενοι σε αυτή τη διαφορά, εν αναμονή μιας σημαντικής αύξησης των τιμών, οι επενδυτές από την Ευρώπη και τις χώρες της ΚΑΚ αγόραζαν ακίνητα σχεδόν χωρίς καμιά σκέψη. Όμως, η οικονομική κρίση επέφερε τις αλλαγές της.

Στη Βουλγαρία η δυνατότητα μεταπώλησης ακινήτων έχει μειωθεί σημαντικά γι΄αυτό, από την άποψη των επενδύσεων, αυτή η ακίνητη περιουσία σήμερα δεν παρουσιάζει ενδιαφέρον. Η δυσκολία πώλησης βουλγαρικών ακινήτων κάθε άλλο παρά είναι το μοναδικό πρόβλημα. Στη χώρα είναι υποανάπτυκτη η νομική βάση στον τομέα των συμφωνιών με τα ακίνητα. Υπάρχουν και αρκετές οικοδομικές εταιρίες – απατεώνες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Indriksons, περίπου το 60% των επενδυτών, που έχουν επενδύσει κεφάλαια σε κατοικίες, διαμερίσματα και apartments στο στάδιο της κατασκευής πριν την κρίση, ως σήμερα δεν είδαν τα ακίνητά τους κατασκευασμένα. Εκτός αυτού, στη χώρα υπάρχουν και οι λεγόμενες διπλές πωλήσεις, όταν ένα ακίνητο πωλείται σε δυο ή ακόμη σε περισσότερους υποψηφίους αγοραστές.

Στη 2η θέση στη μαύρη λίστα κατετάγη η Αίγυπτος. Εκεί οι τιμές των ακινήτων βρίσκονται σε μετά κρίσης επίπεδο. Όμως για να πωλήσει κάποιος το ακίνητό του πρέπει να μειώσει την τιμή του τουλάχιστον στο μισό.

Τελευταία στην «τρόικα» της αντι-βαθμολογίας είναι η Ισπανία. Εκεί σε πολλές περιοχές τα τελευταία 5 χρόνια η τιμή των κατοικιών μειώθηκε κατά 60%. Ακριβώς γι΄αυτό το λόγο έχουν χρεοκοπήσει οι ισπανικές τράπεζες, οδηγώντας όλη τη χώρα στη λίστα των προβληματικών ευρωπαϊκών χωρών.

Νοικιάζουν όσο-οσο τα ακίνητα τους. Η ΓΑΙΑΟΣΕ, τη θυγατρική εταιρεία του ΟΣΕ, τους τελευταίους μήνες, έχει προχωρήσει σε μισθώσεις ακινήτων έναντι ιδιαίτερα χαμηλού τιμήματος, που, σε πολλές περιπτώσεις, είναι της τάξης του 1 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο! Στις 7 Νοεμβρίου, η ΓΑΙΑΟΣΕ προχώρησε, ύστερα από διαγωνισμό, στη διετή μίσθωση έκτασης 1.250 τ.μ. στο σιδηροδρομικό σταθμό Πειραιά, προς 1.200 ευρώ το μήνα. Ο μισθωτής, που είναι εταιρεία, θα αξιοποιεί την έκταση ως χώρο στάθμευσης οχημάτων. Στις 5 Δεκεμβρίου, η θυγατρική του ΟΣΕ αποφάσισε τη μίσθωση διώροφης κατοικίας, με εμβαδό 1ου και 2ου ορόφου 67,50 τ.μ. και 35 τ.μ.μ αντίστοιχα, όπως και οικοπέδου 788 τ.μ. στον Πλαταμώνα. Το μηνιαίο τίμημα της μίσθωσης που είναι διάρκειας ενός έτους ανέρχεται στα 255 ευρώ. Κτίριο 133 τ.μ. στο σιδηροδρομικό σταθμό Αγίου Στεφάνου, το οποίο μισθώθηκε (29/11), για ένα χρόνο, προς 500 ευρώ το μήνα. Το κτήριο «συνοδεύεται» από τέσσερις θέσεις στάθμευσης αυτοκινήτων, διαστάσεων 2,5 μέτρα επί 5 μ. Προς… 263 ευρώ το μήνα και για διάστημα ενός χρόνου, μίσθωσε η ΓΑΙΑΟΣΕ διώροφο σπίτι με εμβαδό ισογείου και ορόφου 62,55 τ.μ., με βεράντα 180 τ.μ., ημιυπαίθριο χώρο 36τ.μ. και περιβάλλοντα χώρο 5.500 τ.μ. στον Πλαταμώνα. Τα ιδιαίτερα χαμηλά μισθώματα προκαλούν εύλογες απορίες, αν και αποφασίστηκαν, ύστερα από πλειοδοτικό διαγωνισμό και είναι περιορισμένης χρονικής διάρκειας.