Διατήρηση της πτωτικής πορείας των ενοικίων στην αγορά γραφείων εκτιμάται για το 2013 .Η πτώση που έχει καταγραφεί τα προηγούμενα χρόνια είναι αποτέλεσμα της μειωμένης ζήτησης, της αυξημένης προσφοράς και της διαλλακτικότερης στάσης που τηρούν πλέον οι περισσότεροι ιδιοκτήτες γραφειακών χώρων προκειμένου να διατηρήσουν τους μισθωτές τους, οι οποίοι με τη σειρά τους έχουν αντιληφθεί ότι έχουν προβάδισμα σε ό,τι αφορά τη διαπραγματευτική τους ισχύ. Γι’ αυτό, η κυρίαρχη τάση των τελευταίων δύο-τριών ετών που αφορά τις αιτήσεις αναπροσαρμογής των ενοικίων προς τα κάτω, αναμένεται ότι θα συνεχιστεί και κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους. Στο κέντρο της Αθήνας, τα ενοίκια γραφείων κυμαίνονται μεταξύ 12 και 19 ευρώ/τ.μ. μηνιαίως, με τις υψηλότερες τιμές (από 15 έως 19 ευρώ/τ.μ.) να σημειώνονται στην περιοχή της πλατείας Συντάγματος και στη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας. Αντίστοιχα, στη Λ. Κηφισίας, το ύψος των ενοικίων για γραφεία πρώτης κατηγορίας (ακίνητα σύγχρονων προδιαγραφών σε καλά σημεία) διαμορφώνεται πλέον μεταξύ 12 και 15 ευρώ/τ.μ., ενώ για παλιότερα ακίνητα σε δευτερεύοντα σημεία το κόστος ενοικίασης γραφείων κυμαίνεται από 8 έως 11 ευρώ/τ.μ.

Λίγο χαμηλότερα είναι τα ενοίκια στη Λ. Συγγρού, όπου το κόστος για νεόδμητα ή πρόσφατα ανακαινισμένα ακίνητα διαμορφώνεται από 11 έως 14 ευρώ/τ.μ. και για παλιότερα ακίνητα από 7 έως 11 ευρώ/τ.μ. Σαφώς ανταγωνιστικότερα ενοίκια γραφείων προσφέρει η αγορά της Θεσσαλονίκης, καθώς , το κόστος για πρώτης κατηγορίας γραφεία στον άξονα της οδού Τσιμισκή κυμαίνεται από 6 έως 10 ευρώ/τ.μ., ενώ στην ευρύτερη ζώνη του κέντρου της πόλης, οι τιμές είναι ακόμα χαμηλότερες, ξεκινώντας από 3 ευρώ/τ.μ., χωρίς να ξεπερνούν τα 5 ευρώ/τ.μ. Στην Καλαμαριά, το κόστος κινείται μεταξύ 3 και 7 ευρώ/τ.μ., ενώ το ύψος του ενοικίου των σύγχρονων κτιρίων γραφείων στην ανατολική και δυτική Θεσσαλονίκη (επί της 26ης Οκτωβρίου) ξεκινά από 4 ευρώ/τ.μ. και ανέρχεται έως 7 ευρώ/τ.μ. Σύμφωνα με την έρευνα της εταιρείας παροχής υπηρεσιών ακινήτων, η μείωση των τιμών έχει –σε ορισμένες περιπτώσεις– οδηγήσει την αγορά σε εξορθολογισμό, καθώς γενικότερα παρατηρείται σύγκλιση τιμών σε περιοχές που παρουσιάζουν παρόμοια ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Οσον αφορά τους προσεχείς μήνες, οι επαναδιαπραγματεύσεις των μισθωτήριων συμβολαίων θα παραμείνουν στην ημερήσια διάταξη, οδηγώντας τα ενοίκια προς τα κάτω, τόσο στα ποιοτικότερα γραφεία όσο και στα παλιότερα ακίνητα. Αντίστοιχα, οι πιθανοί επενδυτές και χρήστες θα συνεχίσουν να τηρούν στάση αναμονής, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.

Τα ενοίκια στους γραφειακούς χώρους έχουν γυρίσει 15 χρόνια πίσω ενώ στα κτίρια που χρησιμοποιούνται για εμπορικούς σκοπούς οι τιμές έχουν πέσει κοντά στο 50%. Σύμφωνα με τους ειδικούς της αγοράς και τις έρευνες ελληνικών και ξένων εταιρειών, φως στο τούνελ δεν υπάρχει και για το 2013 αναμένεται περαιτέρω πτώση της ζήτησης και των τιμών. Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της εταιρείας συμβούλων ακινήτων Cushman & Wakefield τα ενοίκια στην καλύτερη περιοχή της Αθήνας, στην πλατεία Συντάγματος, κυμαίνονται γύρω στα 22 ευρώ/τ.μ. το μήνα, με μια μείωση της τάξης του 8% μέσα στην τελευταία χρονιά. Σε σύνολο 63 πόλεων, η ελληνική πρωτεύουσα κατατάσσεται στην 39η θέση, έχοντας χάσει 15 θέσεις εξαιτίας της συνεχόμενης πτώσης. Όπως αναφέρεται στην έκθεση αναμένεται περαιτέρω πτώση καθώς η αγορά χαρακτηρίζεται κατά κύριο λόγο από τις επαναδιαπραγματεύσεις μισθωμάτων, τις ενοποιήσεις χώρων και τις στρατηγικές μείωσης του κόστους. «Οσο η κατάσταση της οικονομίας παραμένει αβέβαιη, η αγορά θα κινείται σε χαμηλά επίπεδα», αναφέρεται. Γενικά, πάντως, σύμφωνα με την έρευνα, πανευρωπαϊκά η κατάσταση είναι υποτονική με αύξηση ενοικίων μόλις 0,5% πέρυσι κι επίσης 1% το 2011. Καζακστάν, Τουρκία, Φινλανδία και Νορβηγία είναι οι βασικοί θύλακες ανάπτυξης. Ωστόσο, η αύξηση αντισταθμίστηκε από την πτώση στην Ελλάδα (-8%), την Ιταλία (-8%) και την Ισπανία (-6%). Το Λονδίνο είναι η ακριβότερη περιοχή του κόσμου με συνολικό κόστος ενοικίασης γραφείων 2.137 ευρώ/τ.μ. το χρόνο και ακολουθεί το Χονγκ Κονγκ με 1.505 ευρώ/τ.μ. το χρόνο και το Ρίο στη Βραζιλία με 1.343 ευρώ/τ.μ. το χρόνο. Σε άλλη έρευνα της εταιρείας Savills αναφέρεται ότι το συνολικό απόθεμα γραφείων Α' και Β΄ κατηγορίας ανέρχεται σε 2 εκατ. τ.μ. με το 40% να βρίσκεται στα βόρεια προάστια, 10% στο κέντρο, 15% στην περιφέρεια και 35% στη νότια Αθήνα και τον Πειραιά. Κατά μέσο όρο το ποσοστό των κενών χώρων φτάνει το 15%, ενώ για τα παλαιά κτίρια ξεπερνά το 20%. Στη Λεωφόρο Κηφισίας, άλλοτε βασίλισσα της αγοράς τα ενοίκια δεν ξεπερνούν τα 15 ευρώ/τ.μ. Η πλειονότητα των ζητούμενων τιμών κυμαίνεται μεταξύ 10/τ.μ. - 13 ευρώ/τ.μ., ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις παλαιότερων γραφειακών χώρων που οι τιμές μίσθωσης βρίσκονται κάτω από το επίπεδο των 10 ευρώ/τ.μ.

Κατά 50% έχουν μειωθεί τα ενοίκια των μεγάλων πολυτελών γραφείων στο κέντρο της Αθήνας ακόμη και στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας ή τη Λεωφόρο Κηφησίας. Σήμερα ένα γραφείο 100 τετραγωνικών μέτρων με την κατάλληλη υποδομή (καλωδιώσεις, κλιματισμός κλπ) στους καλύτερους εμπορικούς δρόμους της ελληνικής πρωτεύουσας ενοικιάζεται με λιγότερο από 1300 ευρώ το μήνα. Τα ενοίκια στα υψηλής ποιότητας γραφεία διαμορφώνονται σήμερα στα 13-15 ευρώ ανά τ.μ., όταν το πρώτο εξάμηνο του 2012 ενοικιάζονταν 15-16 ευρώ ανά τ.μ. και το 2007-2008 είχαν φτάσει μέχρι και τα 30 ευρώ ανά τ.μ. Στην Αθήνα σήμερα παίζεται το παιχνίδι «της μουσικής καρέκλας» όσον αφορά τα ενοίκια επαγγελματικών χώρων. Όλοι αναζητούν φθηνότερη επαγγελματική στέγη και οι μετακομίσεις γραφείων, επιχειρήσεων αλλά και μεγάλων εταιρικών ομίλων αποτελεί καθημερινή πρακτική. Η Cosmote εγκατέλειψε το Μαρούσι και εγκαταστάθηκε στην Παιανία, αφήνοντας κενά γραφεία συνολικού εμβαδού 25.000 τετραγωνικών μέτρων.

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής θα μετακομίσει στο κτίριο του παλαιού ΜΙΝΙΟΝ, εγκαταλείποντας τα κτίρια που ενοικιάζει σήμερα. Η μετακόμιση του συνόλου των υπηρεσιών του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και των εποπτευομένων του Οργανισμών στο κτίριο Κεράνη ,στη Θηβών, θα ερημώσει τουλάχιστον 14 κτίρια στην Αθήνα με τους ιδιοκτήτες τους να χάνουν περί τα 4 εκατ. ευρώ ετησίως από ενοίκια. Συνολικά στην Αθήνα τα γραφεία που είναι διαθέσιμα προς αξιοποίηση έχουν εμβαδόν λίγο μεγαλύτερο από 2 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα. Τα ενοίκια έχουν πέσει στα 10 έως 13 ευρώ ανά τ.µ., ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις παλαιότερων γραφειακών χώρων που οι τιμές μίσθωσης βρίσκονται κάτω από το επίπεδο των 10 ευρώ ανά τ.μ. Η ζήτηση σήμερα προέρχεται από μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους που επιθυμούν να εγκατασταθούν σε νέους χώρους προσπαθώντας να μειώσουν κατά τουλάχιστον 20%-25% το κόστος ενοικίασης. Οι μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις που καταλαμβάνουν επιφάνειες 500 τ.µ. – 1.500 τ.µ. προσπαθούν να βελτιώσουν το καταβαλλόμενο μίσθωμα µέσω επαναδιαπραγματεύσεων. Οι βασικοί άξονες του νότιου τομέα της πρωτεύουσας, δηλαδή οι Λεωφόροι Συγγρού, Ποσειδώνος και Βουλιαγμένης εξακολουθούν να συγκεντρώνουν κυρίως ασφαλιστικές, ναυτιλιακές και εμπορικές εταιρείες.

Μαζικά στο σφυρί, με τη μέθοδο «μίσθωσης και επαναγοράς», βγαίνουν από το Ταμείο Αξιοποίησης Δημόσιας Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) 28 μεγάλα ακίνητα του Δημοσίου, συνολικής έκτασης 270.460 τ.μ. Οι «επενδυτές» που θα τα παραλάβουν θα τα ενοικιάζουν στη συνέχεια στο Δημόσιο, για χρονικό ορίζοντα 20 - 25 ετών, αποκομίζοντας τεράστια ποσά και αποδόσεις σε σχέση με τα κεφάλαια που θα καταβάλουν για την απόκτησή τους. Το «ενδεικτικό μίσθωμα» που θα πληρώνει το Δημόσιο στους ιδιώτες υπολογίζεται στα 30 εκατ. ευρώ το χρόνο. Τα 28 ακίνητα χωρίζονται σε 2 προσφερόμενα «πακέτα», καθένα από τα οποία αποτελεί αντικείμενο ξεχωριστού διαγωνισμού Το ΤΑΙΠΕΔ απηύθυνε σχετική πρόσκληση για την εκδήλωση ενδιαφέροντος, σύμφωνα με την οποία η συναλλαγή αφορά σε 28 ακίνητα, τα οποία διακρίνονται σε δύο χαρτοφυλάκια παρόμοιου μεγέθους. Οι επενδυτές που θα επιλεγούν, θα αγοράσουν τα ακίνητα από το ΤΑΙΠΕΔ και θα συνάψουν με το ελληνικό δημόσιο μακροχρόνιες μισθώσεις. Το Δημόσιο θα έχει δικαίωμα προαίρεσης αγοράς των ακινήτων στη λήξη της μίσθωσης. Τα 28 κτίρια, τα οποία περιλαμβάνονται στην πρόσκληση είναι:

• Υπουργείο Πολιτισμού (Μπουμπουλίνας)

• Υπουργείο Εσωτερικών Κεντρικό Κτίριο

• Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών

• Υπουργείο Δικαιοσύνης • Υπουργείο Υγείας

• Υπουργείο Παιδείας • Γενικό Χημείο του Κράτους

• Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων

• ΕΛΑΣ Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών

• Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος (EΛΣΤΑΤ)

• Γενική Γραμματεία Μέσων Ενημέρωσης

• Αρχηγείο Αστυνομίας Θεσσαλονίκης

• Τμήμα Αλλοδαπών Aττικής

• Αστυνομική Διεύθυνση Σερρών

• ΔΟΥ Ξάνθης (A&B) και το Χημείο Ξάνθης

• A΄ ΔΟΥ Αθηνών

• IZ΄ ΔΟΥ Αθηνών

• B΄ ΔΟΥ Κορίνθου

• B΄ ΔΟΥ Χαλκίδας

• ΔΟΥ Σταυρούπολης

• ΔΟΥ Αλεξανδρούπολης

• ΔΟΥ Αγίων Αναργύρων

• ΔΟΥ Παλλήνης

• IΘ΄ ΔΟΥ Αθηνών

• ΔΟΥ Γλυφάδας

• ΔΟΥ Χολαργού

• ΔΟΥ Κηφισιάς

Όσον αφορά στη διαδικασία, κατά την πρώτη φάση, τα ενδιαφερόμενα μέρη καλούνται να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους εγγράφως έως τις 19 Απριλίου και να αποδείξουν ότι πληρούν τα κριτήρια που περιγράφονται λεπτομερώς στην πρόσκληση για την υποβολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Οι υποψήφιοι αγοραστές που πληρούν τα κριτήρια, θα επιλεγούν και θα προσκληθούν να συμμετάσχουν στη δεύτερη φάση, στο τέλος της οποίας θα κληθούν να υποβάλουν τις δεσμευτικές οικονομικές προσφορές τους.