Έως και 180 παραθαλάσσιες πόλεις στις Ηνωμένες Πολιτείες θα απειληθούν από την άνοδο της στάθμης των υδάτων έως τα τέλη του αιώνα, προειδοποιεί νέα έκθεση ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. Οι πιο ευάλωτες είναι το Μαϊάμι, η Νέα Ορλεάνη και η Βιρτζίνια Μπιτς, στο νοτιοανατολικό άκρο της Βιρτζίνια. Σύμφωνα με τους ερευνητές που μελέτησαν τις πιθανές επιπτώσεις της ανόδου των υδάτων σε παράκτιες πόλεις με περισσότερους από 50.000 κατοίκους, οι κατεξοχήν απειλούμενες περιοχές είναι όσες βρίσκονται κατά μήκος των ακτών του νοτίου Ατλαντικού και του Κόλπου του Μεξικού. Στην έκθεσή τους, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Climate Change Letters, λαμβάνουν υπόψη την πρόβλεψη ότι η στάθμη των υδάτων των ωκεανών θα ανεβεί κατά ένα μέτρο έως το 2100.

Χρησιμοποιώντας δεδομένα του Κέντρου Γεωλογικών Ερευνών των Ηνωμένων Πολιτειών, υπολόγισαν πόση έκταση γης θα μπορούσε να χάσει καθεμία από τις πόλεις που μελέτησαν. Στο Μαϊάμι π.χ., μέσα στα επόμενα 90 χρόνια, το 10% της ξηράς θα μπορούσε να βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, υποστηρίζουν. Κατά μέσο όρο, λένε οι ερευνητές, η απώλεια θα ανέρχεται στο 9% της έκτασης δεκάδων παραθαλάσσιων πόλεων, ενώ το ποσοστό αυτό θα είναι μικρότερο για τη Νέα Υόρκη, τη Ουάσινγκτον και το Bay Area του Σαν Φρανσίσκο μεταξύ άλλων. Μιλώντας στο Reuters αναφορικά με τις πιθανές επιπτώσεις μιας ανόδου της στάθμης των υδάτων, ο ερευνητής Τζέρεμι Ουάις από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα είπε ότι αυτές εξαρτώνται από την τοποθεσία των πόλεων, όπου θα μπορούσε να παρατηρηθεί διάβρωση ή ακόμη και βύθιση περιοχών. «Στο Μαΐάμι, το ζήτημα δεν αφορά μόνο τις ακτές», λέει εξηγώντας πως η περιοχή που περιβάλλει την πόλη είναι επίπεδη, γεγονός που την καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτη. «Θα πρέπει να τους ανησυχεί το θέμα από πολλές απόψεις», προειδοποιεί. Να σημειωθεί πάντως ότι οι προβλέψεις της ομάδας του Ουάις βασίζονται στο -απαισιόδοξο- σενάριο της ανόδου της θερμοκρασίας κατά 4,4 βαθμούς Κελσίου έως το 2100.

Εγκύκλιος του υπουργείου Εσωτερικών προκαλεί εντάσεις. Οπως αναφέρεται σε έγγραφο, το οποίο εστάλη σε όλους τους δήμους της χώρας και το οποίο υπογράφει ο αρμόδιος υφυπουργός , τα τέλη καθαριότητας και φωτισμού, ο φόρος ηλεκτροδοτούμενων χώρων και τα δυνητικά ανταποδοτικά τέλη συνεχίζουν να επιβάλλονται και μετά τη νομιμοποίηση των ημιυπαίθριων χώρων, με συνυπολογισμό μάλιστα της επιφάνειας των χώρων που δηλώνουν οι ιδιοκτήτες. Επιβάλλεται επίσης και Τέλος Ακίνητης Περιουσίας για τους ημιυπαίθριους χώρους που έχουν κλειστεί, δεδομένου ότι με τη μετατροπή αυτών σε χώρους κύριας χρήσης, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, αυξάνεται η επιφάνεια του ακινήτου, η οποία συνυπολογίζεται για τον προσδιορισμό της υποκείμενης στον φόρο αξίας. Στην περίπτωση αυτή ΤΑΠ επιβάλλεται από τον χρόνο έναρξης ισχύος του Ν. 3843/2010 ή από την ημερομηνία μετατροπής της χρήσης του ημιυπαίθριου στην περίπτωση κατά την οποία αυτή είναι μεταγενέστερη της 28ης Απριλίου 2010. Η εκγύκλιος αυτή έρχεται σε σύγκρουση με το νόμο που υπερισχύει της εγκυκλίου και δεν τίθεται θέμα αναθεώρησης των δημοτικών τελών. Σύμφωνα με το άρθρο 6, παρ. 6 του Ν. 3843/2010 «για τους χώρους αυτούς δεν οφείλονται αναδρομικά οποιεσδήποτε εισφορές φορέων κοινωνικής ασφάλισης ή άλλες επιβαρύνσεις για την αλλαγή χρήσης που έχει συντελεστεί». Εξάλλου, όπως αναφέρεται σε σχετική εγκύκλιο του ΥΠΕΚΑ, οι χώροι που «τακτοποιούνται» δεν λαμβάνονται υπ΄ όψιν για τον υπολογισμό των δημοτικών τελών. Ωστόσο στην εγκύκλιο αναφέρεται ακόμη ότι για τους χώρους που διατηρούνται κατά τον Ν. 3843/2010 δεν επιβάλλονται αναδρομικά (δηλαδή για χρονική περίοδο προγενέστερη της 28ης Απριλίου 2010), Τέλος Ακίνητης Περιουσίας, καθώς και τυχόν πρόστιμα που είχαν επιβληθεί. Διευκρινίζεται όμως ότι παραμένει η δυνατότητα αναδρομικής επιβολής ανταποδοτικών τελών για τους χώρους που διατηρούνται, στην περίπτωση που ο δήμος δεν συνυπολόγιζε το εμβαδόν αυτών στην επιφάνεια των στεγασμένων χώρων των ακινήτων, όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία. Σύμφωνα με την εγκύκλιο δεν επιβάλλονται αναδρομικά τυχόν διαφορές που προκύπτουν και ως προς το ύψος του φόρου ηλεκτροδοτούμενων χώρων και των δυνητικών, ανταποδοτικών τελών, που προέρχονται όμως από την αλλαγή της χρήσης των χώρων αυτών από βοηθητική σε κύρια. Δεν επιβάλλονται ούτε και τα πρόστιμα που προβλέπονται από τη νομοθεσία. Αντίθετα, επιβάλλονται τυχόν διαφορές του τέλους, καθώς και τα προβλεπόμενα πρόστιμα που συνεπάγονται από την αλλαγή της κύριας χρήσης των χώρων σε άλλη κύρια χρήση (π.χ. από κατοικία σε επαγγελματικό χώρο) ή από βοηθητική χρήση σε άλλη βοηθητική χρήση. Το νέο θεσμικό πλαίσιο Σ την εγκύκλιο, η οποία εξεδόθη ύστερα από σχετικά ερωτήματα τα οποία υπέβαλαν προς την ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών οι αρμόδιες υπηρεσίες των δήμων, υπενθυμίζεται ότι με τον Ν. 3843/2010 επιτράπηκε, σύμφωνα με προϋποθέσεις, «η διατήρηση για σαράντα χρόνια ημιυπαίθριων χώρων και χώρων που βρίσκονται μέσα στον εγκεκριμένο κτιριακό όγκο, υπό την προϋπόθεση ότι η χρήση τους δεν απαγορεύεται από τις πολεοδομικές διατάξεις για τις χρήσεις γης που ισχύουν στην περιοχή του ακινήτου». Αντίθετα, δεν υπάγονται στις διατάξεις του νόμου και δεν ρυθμίζονται: Πρώτον, συγκεκριμένοι χώροι των κτιρίων που προσδιορίζονται επακριβώς από τον Ν. 3843/2010. Δεύτερον, οι παραβάσεις εκτός του εγκεκριμένου όγκου νομίμως υφιστάμενου κτιρίου (όπως δώματα, κλεισμένα μπαλκόνια, πέργκολες κτλ.). Τρίτον, η μετατροπή των παραπάνω χώρων σε χρήση απαγορευμένη στην περιοχή των ακινήτων. Τέταρτον, οι χώροι κύριας ή βοηθητικής χρήσης, σύμφωνα με την οικοδομική τους άδεια, οι οποίοι έχουν αυθαίρετα αλλάξει τη χρήση τους. Ο κύριος του ακινήτου ή ο νομίμως εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπος οφείλει να υποβάλει στην αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986, στην οποία περιλαμβάνονται τα ατομικά του στοιχεία, ο αριθμός φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ), η ΔΟΥ φορολογίας του κυρίου του ακινήτου, ο αριθμός και το έτος της οικοδομικής άδειας, το εμβαδόν και η χρήση του χώρου και η ημερομηνία μετατροπής της χρήσης του. Οι δηλώσεις αυτές καταχωρίζονται σε ειδικό ηλεκτρονικό αρχείο της οικείας πολεοδομικής υπηρεσίας ή σε ειδικό βιβλίο.

Πιο ακριβή θα είναι η τακτοποίηση των ηµιυπαίθριων για τους ιδιοκτήτες των ακινήτων που βρίσκονται σε περιοχές όπου οι τιµές ζώνης αναπροσαρµόστηκαν προς τα πάνω. Με εγκύκλιο που εξέδωσε η γενική γραµµατέας τού υπουργείου Περιβάλλοντος Μαρία Καλτσά (στις 28 Ιανουαρίου 2011), επισηµαίνεται µεταξύ άλλωνότι πέρα από τα νέα όρια των δήµων που ισχύουν λόγω Καλλικράτη για τις τιµές ζώνης ισχύει ό,τι προβλέπεται από την απόφαση του υπουργείου Οικονοµικών. Υπενθυµίζεται ότι οι τιµές ζώνης σε 4.455 περιοχές που εντάχθηκαν στο σύστηµα αντικειµενικού προσδιορισµού της αξίας ακινήτων και βρίσκονται σε 25 νοµούς της χώρας είναι υψηλότερες – από την Πρωτοχρονιά – από τις κατά τόπους συγκριτικές τιµές µε τις οποίες οι ∆ΟΥ υπολόγιζαν τους φόρους των ακινήτων τα προηγούµενα χρόνια. Ετσι, γι’ αυτές τις περιοχές πιο τυχεροί είναι οι ιδιοκτήτες ακινήτων που πήγαν στις πολεοδοµίες για να υποβάλουν τον φάκελο τακτοποίησης έως τις 31 ∆εκεµβρίου 2010. Με την εγκύκλιο επισηµαίνεται ακόµη ότι στις νέες ρυθµίσεις τού υπουργείου Περιβάλλοντος υπάγονται και χώροι «εκτός του εγκεκριµένου κτιριακού όγκου βάσει οικοδοµικής άδειας, οι οποίοι βρίσκονται σε αρχαιολογικούς χώρους ή ιστορικούς τόπους εκτός σχεδίου πόλεως ή εκτόςορίων οικισµών, στους οποίους επιτρέπεται η δόµηση από ιδιώτες βάσει τού ισχύοντος θεσµικού πλαισίου δόµησης της περιοχής (π.χ. ζώνες Β’ προστασίας)». Οι ιδιοκτήτες των ακινήτων έχουν το δικαίωµα µέχρι τις 28 Φεβρουαρίου να τακτοποιήσουν για 40 χρόνια τους παράνοµα κλειστούς ηµιυπαίθριους, τις σοφίτες, τα πατάρια, τα υπόγεια, τους φωταγωγούς, τα εσωτερικά αίθρια, τις εσοχές των κτιρίων και τις πιλοτές µε βάση τις νέες ρυθµίσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος.

Τέλος στη δόµηση στα εκτός σχεδίου αγροτεµάχια µε κλίση πάνω από 35% σχεδιάζει να βάλει σε όλη την Ελλάδα το υπουργείο Περιβάλλοντος. Σύµφωνα µε πηγές του ΥΠΕΚΑ, ήδη εκπονείται σχέδιο, το οποίο βρίσκεται στη φάση της προµελέτης, όπου δίνεται ιδιαίτερο βάρος και στην προστασία των κορυφογραµµών. Κατά τις ίδιες πηγές, σχεδιάζεται νααπαγορεύεται η δόµηση σε απόσταση µικρότερη από 50 µέτρα από τις κορυφογραµµές. Μέχρι στιγµής, δεν έχει ξεκαθαριστεί από πότε θα ισχύσει το νέο µέτρο.Η εκτίµηση ωστόσο είναι ότιµπορεί να αρχίσει να εφαρµόζεται και ύστερα από έναν χρόνο. Το µέτρο σε πρώτη φάση θαισχύσει – και πάλι –σε 25 µικρά νησιά του Αιγαίου, όπως για παράδειγµα, η Κύθνος, η Σέριφος και η Αστυπάλαια, µε τροπολογία που κατατέθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος στο νοµοσχέδιο για τη βιοποικιλότητα. Η σχεδιαζόµενη... εξαγωγή του µέτρου και στην υπόλοιπη Ελλάδα γίνεται, όπως λένε στελέχη του ΥΠΕΚΑ, «για την προστασία του τοπίου».