Πόσο εύκολες είναι οι πωλήσεις δημόσιων εκτάσεων; Η περίπτωση της Κασσιώπης τελικά εξελίσσεται σε περίπτωση "πιλότο" καθώς η τοπική κοινωνία έχει συσσπειρωθεί για να ακυρώσει στην πράξη την συμφωνία πώλησης στο αμερικάνικο fund NCH Capital.

Στο Συμβούλιο της Επικρατείας εκδικάστηκε, η δεύτερη προσφυγή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και κίνησης οικολόγων από την Κέρκυρα για την αξιοποίηση της Κασσιόπης, λίγες μέρες μετά την ανακοίνωση παραχώρησης της έκτασης σε ξένο επενδυτή. Στα τέλη Ιανουαρίου το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου αποδέχθηκε την προσφορά του αμερικανικού fund NCH Capital και από τα 490 στρέμματα της Κασσιόπης παραχωρεί τα 170 στον επενδυτή για 99 χρόνια έναντι 100 εκατ. ευρώ. Σκοπός είναι η ήπια τουριστική ανάπτυξη του ακινήτου. Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΤΑΙΠΕΔ, η λοιπή έκταση παραμένει προσβάσιμη στους πολίτες, ενώ ο επενδυτής θα έχει τη δυνατότητα να χτίσει μόνο σε 36.000 τ.μ. Από την αξιοποίηση εξαιρείται ιδιωτικό δάσος, ενώ το κοινό θα μπορεί να προσεγγίζει την παραλία και τη λίμνη εντός της έκτασης, όπως αναφέρουν Τα Νέα. Είχε προηγηθεί η χωριστή εκδίκαση παρόμοιας προσφυγής για την Κασσιόπη στα μέσα Ιανουαρίου. Ακόμη, όμως, δεν έχει εκδοθεί σχετική απόφαση. Στο ΤΑΙΠΕΔ πάντως εκτιμούν ότι, παρά τις αντιδράσεις, δεν πρόκειται να καθυστερήσει η προσπάθεια της αξιοποίησης.

Ο Δήμος Κέρκυρας, κάτοικοι του νησιού αλλά και η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων υπέβαλαν προσφυγή κατά της ιδιωτικοποίησης της Κασσιόπης πριν από περίπου έξι μήνες, όταν ακόμη δεν είχε βρεθεί ο επενδυτής. Οι φορείς της Κέρκυρας υποστηρίζουν ότι η μεταβίβαση στο ΤΑΙΠΕΔ που αποφάσισε πέρσι η αρμόδια διυπουργική επιτροπή είναι παράνομη γιατί το επίμαχο ακίνητο δεν επιδέχεται τουριστικής αξιοποίησης αφού διάφορα τμήματά του (δάση, αιγιαλοί κ.λπ.) δεν ανήκουν στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου. Παράλληλα, παραβιάζεται το άρθρο 24 του Συντάγματος γιατί επιτρέπεται ο χωροταξικός σχεδιασμός από τον ιδιώτη – επενδυτή χωρίς τη μεσολάβηση των κρατικών αρχών για να εξασφαλιστεί η βιώσιμη ανάπτυξη με συνέπεια να κινδυνεύουν με αλλοίωση ευαίσθητα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά του ακινήτου από την τουριστική εκμετάλλευση. Το ΤΑΙΠΕΔ και το Δημόσιο αντικρούουν τους ισχυρισμούς αυτούς θεωρώντας νόμιμη τη μεταβίβαση αλλά και την τουριστική αξιοποίηση χωρίς να υπάρχει ζήτημα παραβίασης του Συντάγματος. Ταυτόχρονα , την ανακήρυξη της έκτασης «Ερημίτης» στην Κασσιώπη - Κέρκυρας ως περιοχής ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, απολύτου προστασίας, την απαγόρευση της καθ' οιονδήποτε τρόπο ιδιωτικοποίησής της και την ανάκληση της απόφασης της κυβέρνησης και του ΤΑΙΠΕΔ για την παραχώρησή της επί 99 χρόνια αποφάσισε ομόφωνα το Περιφερειακό Συμβούλιο Ιονίων Νήσων.

Περαιτέρω υποχώρηση στις τιμες των ακινήτων κατά 10%-12% περιμένει η Fitch η οποία υπολογίζει ότι αθροιστικά η κρίση θα κοστίσει για τους έλληνες το 1/3 της αξίας της ακίνητης περιουσίας τους . Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι τιμές των ακινήτων μειώθηκαν στο τελευταίο τρίμηνο 2012 κατά 2,8% στην Αθήνα, 2,3% στη Θεσσαλονίκη και 2,6% στις άλλες πόλεις. Από τα προηγούμενα υψηλά τους, οι τιμές έχουν μειωθεί κατά 24,7% στην Αθήνα, κατά 29,6% στη Θεσσαλονίκη και κατά 22% στις άλλες χώρες. Μετά από αυτά, όμως, η Fitch εκτιμά ότι η πτώση θα έχει και συνέχεια, καθώς υπολογίζει ότι οι τιμές θα πιάσουν “πάτο” όταν θα έχουν μειωθεί κατά 35% στην Αθήνα, 40% στη Θεσσαλονίκη και 30% στις άλλες πόλεις. «Η τάση στις τιμές των κατοικιών αντανακλά τη γενικότερη εξασθένιση της ελληνικής οικονομίας κατά τα τελευταία χρόνια. Έπειτα από την ήπια επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών το 2009, οι υφεσιακές πιέσεις εντάθηκαν από το 2010, καθώς τα μέτρα λιτότητας επηρέασαν την ικανότητα και την προθυμία των δανειοληπτών να εξυπηρετήσουν τα υφιστάμενα στεγαστικά δάνεια», εξηγεί η Fitch, προβλέποντας τη συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας κατά 4% φέτος. Κι όλα αυτά τη στιγμή που καταρρέει η οικοδομή. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το Νοέμβριο του 2012 εκδόθηκαν μόλις 1.150 οικοδομικές άδειες που αντιστοιχούν σε 189,7 χιλιάδες τ.μ.. Παρουσίασε δηλαδή μείωση κατά 66,5% στον αριθμό των αδειών, κατά 64% στην επιφάνεια και κατά 66,1% στον όγκο σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2011. Σημειώνεται ότι ένας μεγάλος αριθμός από τις εκδοθείσες άδειες δεν χτίστηκαν ποτέ ενώ χιλιάδες σπίτια έχουν μείνει ημιτελή, εξαιτίας της παντελούς έλλειψης αγοραστικού ενδιαφέροντος.

Με το νέο χαράτσι και με τεκμήρια κινδύνευουν να φορτωθούν εκείνοι που θέλησαν τα τελευταία χρόνια να νομιμοποιήσουν τις πολεοδομικές παραβάσεις υπαγόμενοι είτε στην ρύθμιση για τους ημιυπαίθριους είτε στην αντίσοιχη για τα αυθαίρετα. Στην πραγματικότητα πρόκειται για εξαπάτηση 1.500.000 ιδιοκτητών απο τους οποίους απεκρύβησαν οι συνέπειες της επιλογής τους.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στο υπουργείο Οικονομικών εξετάζουν να φορολογήσουν τους «τακτοποιημένους» χώρους ως κύριους χώρους των κατοικιών και όχι ως βοηθητικούς προκειμένου να πετύχουν τον εισπρακτικό στόχο των 3 δισ. ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό, δεν αποκλείεται εκατοντάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν τακτοποιήσει ημιυπαίθριους χώρους να κληθούν να τους δηλώσουν στο έντυπο Ε9 ως κύριους χώρους. Σήμερα, οι τακτοποιημένοι ημιυπαίθριοι χώροι δηλώνονται υποχρεωτικά μόνο στο έντυπο Ε1 της φορολογικής δήλωσης και λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό του τεκμηρίου της κατοικίας. Στο Ε9 οι τακτοποιημένοι χώροι δηλώνονται ως κύριοι χώροι της κατοικίας μόνο στις περιπτώσεις μεταβίβασης του ακινήτου.

Εάν αποφασιστεί οι τακτοποιημένοι χώροι να φορολογηθούν ως κύριοι και όχι ως βοηθητικοί χώροι της κατοικίας τότε οι φορολογούμενοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με σημαντική φορολογική επιβάρυνση. Και αυτό γιατί, οι συγκεκριμένοι χώροι θα αυξάνουν τους κύριους χώρους των κατοικιών και κατά συνέπεια το ποσό του φόρου που θα κληθούν να πληρώσουν τελικά οι ιδιοκτήτες των ακινήτων. Και αυτό παρόλο που προηγούμενες κυβερνήσεις διαβεβαίωναν πως δεν θα αλλάξει η φορολογική αντιμετώπιση των ακινήτων αυτών, μέχρι να τα μεταβιβάσουν οι ιδιοκτήτες τους σε κάποιον τρίτον στο μέλλον.

Σχεδόν 1.000.000 ιδιοκτήτες ακινήτων ανταποκρίθηκαν έτσι στις ρυθμίσεις για την «τακτοποίηση» ημιϋπαίθριων χώρων και αυθαιρέτων κτισμάτων, πιστεύοντας πως θα ξεμπέρδευαν πληρώνοντας ένα πρόστιμο στο κράτος, χωρίς να επιβαρυνθούν με επιπλέον φόρους έως ότου το πουλήσουν. Σήμερα, οι τακτοποιημένοι ημιυπαίθριοι χώροι δηλώνονται υποχρεωτικά ως κύριοι χώροι της κατοικίας μόνο στο έντυπο Ε1 της φορολογικής δήλωσης εισοδήματος και λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό του τεκμηρίου της κατοικίας. Στο έντυπο Ε9 οι τακτοποιημένοι χώροι δεν δηλώνονταν ως τώρα (παρέμενε ό,τι είχε αναγραφεί πριν την ρύθμιση) και δεν προστίθεντο στους κύριους χώρους της κατοικίας, αφού οι κυβερνήσεις διαβεβαίωναν πως αυτό θα συμβεί μόνο στις περιπτώσεις που το ακίνητο αλλάξει χέρια και από τον νέο ιδιοκτήτη που το παίρνει «τακτοποιημένο», μετά την παγωγή στη ρύθμιση. Για παράδειγμα ένα διαμέρισμα που στα συμβόλαια αναγράφεται ως κύριος χώρος κατοικίας 70 τ.μ. και έχουν τακτοποιηθεί βοηθητικοί χώροι 30 τ.μ., θα πρέπει να δηλωθούν και να φορολογηθούν 100 τ.μ. σαν "κύριοι χώροι".

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, μέχρι και το περασμένο Οκτώβριο είχαν κατατεθεί 689.000 αιτήσεις για ρύθμιση ημιυπαίθριων χώρων. Αυτοί πλήρωσαν ήδη 800 εκατ. ευρώ έναντι στόχου 1,5 δισ ευρώ που είχε τεθεί στο Μνημόνιο. Κατατέθηκαν επιπλέον άλλες 432.000 αιτήσεις για ρύθμιση αυθαιρέτων και από αυτές, έγιναν δέκτες 221.000. Οι ιδιοκτήτες αυτοί πλήρωσαν για πρόστιμα και παράβολα συνολικά 662,6 εκατ. ευρώ (έναντι στόχου επίσης 1,5 δισ ευρώ). Συνολικά δηλαδή, 910.000 ιδιοκτήτες έχουν πληρώσει ήδη σχεδόν 1,5 δισ. ευρώ (περίπου από 1500 ευρώ κατά μέσο όρο καθένας) και συνεχίζουν να πληρώνουν δόσεις...

Εκτίναξη στο 3,5% του ΑΕΠ των φορολογικών εσόδων που προέρχονται από την ακίνητη περιουσία -από μόλις 0,2% το 2009- και «ψαλίδι» στις φοροαπαλλαγές των στεγαστικών δανείων μέσα στα επόμενα χρόνια προβλέπει μελέτη με προτάσεις που κατατέθηκε πρόσφατα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η μελέτη, έχει τίτλο «Πιθανές μεταρρυθμίσεις στην φορολογία ακινήτων: Κριτήρια για πετυχημένες πολιτικές» Η ύπαρξη ενός τακτικού φόρου στην ακίνητη περιουσία διαφέρει σημαντικά στις χώρες μέλη της Ε.Ε. Τα φορολογικά έσοδα που εισρέουν στο δημόσιο ταμείο από αυτό τον φόρο διαμορφώνονται στα ανώτερα επίπεδα του 3,5% του ΑΕΠ στην Βρετανία και στα κατώτερα του 0,2% στην Ελλάδα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως είναι το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία , το χαμηλό ποσοστό του φόρου οφείλεται στο γεγονός ότι οι φοροαπαλλαγές από ενοίκια εμπίπτουν στην φορολογία του ατομικού εισοδήματος. Οι συντάκτες της μελέτης εκτιμούν ότι υπάρχει σημαντικό περιθώριο να χρησιμοποιηθεί ευρύτερα ο τακτικός φόρος στην ακίνητη περιουσία, ώστε να αυξηθεί το ποσοστό συμμετοχής τους στα φορολογικά έσοδα και να φθάσει στα επίπεδα της Μεγ.Βρετανίας και της Γαλλίας.