Μεγάλη ανατροπή στην κτηματαγορά αλλά και στην ασφαλιστική αγορά αναμένεται να προκαλέσει η σχεδιαζόμενη από την κυβέρνηση ρύθμιση για την υποχρεωτική ασφάλιση όλων των ακινήτων, κυρίως όμως εκείνων που μισθώνονται. Σύμφωνα με πληροφορίες, στο υπουργείο Οικονομικών έχει συσταθεί ομάδα εργασίας για το συγκεκριμένο θέμα, το σχέδιο βρίσκεται σε εξαιρετικά πρώιμο στάδιο και οι ασφαλιστικές εταιρείες με τους ιδιοκτήτες ακινήτων περιμένουν να κληθούν για να καταθέσουν τις απόψεις τους. Η ρύθμιση αναμένεται να ανακοινωθεί μέσα στο 2013, να γίνει η δημόσια διαβούλευση με τους εμπλεκομένους με την επιδίωξη να τεθεί σε εφαρμογή από το 2014, οπότε και θα γίνει υποχρεωτική όπως στα αυτοκίνηταη ασφάλιση κατοικιών και επαγγελματικών ακινήτων για συγκεκριμένες τουλάχιστον κατηγορίες. Σε πρώτο σχέδιο συζητείται η υποχρεωτική ασφάλιση για κάθε ακίνητο πριν αυτό μισθωθεί. Το ασφαλιστήριο συμβόλαιο, δηλαδή, θα αποτελεί προαπαιτούμενο για τη σύναψη ενός μισθωτηρίου, είτε αυτό αφορά σπίτια είτε καταστήματα, γραφεία και αποθήκες. Το κόστος της ασφάλισης κάθε κτιρίου βεβαίως θα επιβαρύνει τον ιδιοκτήτη, ο οποίος, πάντως, δύσκολα θα μπορέσει να το μετακυλίσει στο ενοίκιο σε μια χρονική περίοδο που υπάρχουν χιλιάδες ξενοίκιαστα ακίνητα.

Οπως εξηγούν ειδικοί της αγοράς, όταν γίνει πραγματικότητα ο νόμος, ένας ιδιοκτήτης θα πρέπει να προσκομίζει το ασφαλιστήριο συμβόλαιο προτού κλείσει το μισθωτήριο με τον ενοικιαστή. Η ασφάλεια θα έχει μια βασική κάλυψη για το κτίριο, ενώ θα υπάρχουν κι επιπλέον χρεώσεις για διάφορες ζημιές που θα γίνουν, όπως συμβαίνει αντίστοιχα στα αυτοκίνητα. Για παράδειγμα, εκτός από τις καλύψεις του κτιρίου για πυρκαγιά, πτώση κεραυνού, καπνό, απεργίες, κακόβουλες πράξεις, τρομοκρατικές ενέργειες κ.λπ., θα υπάρχουν κι άλλες καλύψεις. Οπως για παράδειγμα έκρηξη από λέβητα ή καυστήρα ή θερμοσίφωνα, διαρροή ή θραύση σωληνώσεων, ασφάλιση χώρων στάθμευσης, θραύση εξωτερικών τζαμιών, βραχυκυκλώματα κ.λπ.

Πολλές από τις καλύψεις, φυσικά, μπορούν να γίνουν μόνο αν ο ιδιοκτήτης μένει στο δικό του σπίτι, εκτός κι αν συμφωνήσει με τον ενοικιαστή, ο οποίος θα επιβαρυνθεί το κόστος για παράδειγμα της κλοπής ή της καταστροφής του περιεχομένου. Η διά νόμου υποχρεωτική ασφάλιση εκτιμάται ότι θα ενισχύσει την ασφαλιστική αγορά κι από την άλλη θα μπορεί να προστατεύσει τους ιδιοκτήτες από κακόβουλους ενοικιαστές, οι οποίοι προκαλούν ζημιές και δεν πληρώνουν ή εγκαταλείπουν το ακίνητο σε άθλια κατάσταση.

Εντονα προβληματίζουν πλέον την κυβέρνηση οι αλλεπάλληλες αγωγές, προσφυγές, αλλά και οι αποζημιώσεις τις οποίες υποχρεώνεται να καταβάλει το Δημόσιο σε ιδιοκτήτες γης, γιατί με διάφορα μέτρα που πήρε εκ των υστέρων (περιβαλλοντικά, όροι δόμησης κ.λπ.) αδρανοποίησε ή περιόρισε την προοπτική της εκμετάλλευσης και εμπορικών αξιοποίησης της περιουσίας τους. Μια νέα «ευρωκαταδίκη» υποχρεώνει το Δημόσιο κατ' αρχήν να πληρώσει πάνω από μισό εκατ. ευρώ σε οικοδομικό συνεταιρισμό για παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) για τους περιορισμούς δόμησης που έθεσε το κράτος το 2003 σε 824 στρέμματα (από τα 7.300 της συνολικής ακίνητης περιουσίας του).

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, ξεπερνώντας την αντίθετη νομολογία του ΣτΕ (που δεν δεχόταν αποζημιώσεις για εκτός σχεδίου ακίνητα, αφού δεν προοριζόταν κατ' αρχήν για οικιστική αξιοποίηση) έκρινε ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση διαταράχθηκε η δίκαιη ισορροπία ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό συμφέρον και το κράτος με τα περιοριστικά μέτρα δόμησης, παραβίαση το πρώτο πρόσθετο πρωτόκολλο της ΕΣΔΑ που προστατεύει την περιουσία. Η μεταστροφή που αναγκαστικά ωθείται στη νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων ύστερα από σχετικές «ευρωκαταδίκες» έχουν αρχίσει να δημιουργούν ένα κύμα σχετικών αγωγών και ήδη τα διοικητικά δικαστήρια της χώρας κατακλύζονται από αιτήματα θιγομένων ιδιοκτητών για αποζημιώσεις εκατοντάδων εκατ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι το θέμα των αναξιοποίητων οικοδομικών συνεταιρισμών ταλαιπωρεί περισσότερους από 400.000 χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων.

Κατά το ευρωδικαστήριο, ο οικοδομικός συνεταιρισμός πρέπει να αποζημιωθεί γιατί υπέστη διαφυγόν κέρδος που συνδέεται με τον περιορισμό της εκμετάλλευσης ενός μέρους της ιδιοκτησίας του με τον τρόπο που επιθυμούσε, αφού στα 824 στρέμματα επιτράπηκε δόμηση ακινήτων μεγαλύτερων των 4 στρεμμάτων. Παράλληλα μένει ανοικτό το ενδεχόμενο νέας δικαστικής διαμάχης τόσο για την αποζημίωση, όσο και για τη χρήση γης στην επίμαχη περιοχή της Λαυρεωτικής, καθώς το ίδιο το Δημόσιο επισήμανε ενώπιον του Ευρωδικαστηρίου ότι δεν έχουν εξαντληθεί τα σχετικά ένδικα μέσα στα ελληνικά δικαστήρια, με αγωγές αποζημίωσης (βάσει του άρθρου 24 του Συντάγματος, του εισαγωγικού νόμου του Αστικού Κώδικα κ.λπ.) αλλά και για το εάν η γεωργική γη εμπίπτει ή όχι στους περιοριστικούς όρους του διατάγματος που εκδόθηκε προ 10ετίας για τη Λαυρεωτική. Η αποζημίωση (507.000 ευρώ) θα μπορούσε να ήταν πολύ μεγαλύτερη, εάν το ευρωδικαστήριο αξιολογούσε τον περιορισμό αξιοποίησης ολόκληρης της ακίνητης περιουσίας που αγοράστηκε στις αρχές της δεκαετίας της ακίνητης περιουσίας που αγοράστηκε στις αρχές της δεκαετίας του '60 για να καλύψει τις στεγαστικές ανάγκες (εξοχικές κατοικίες) των 3.402 μελών του οικοδομικού συνεταιρισμού στέγασης υπαλλήλων Τράπεζας της Ελλάδος στην Π. Φώκαια. Ωστόσο το ευρωδικαστήριο δέχθηκε ότι το υπόλοιπο τμήμα της ακίνητης περιουσίας, δεν μπορούσε να αξιοποιηθεί πριν το Π.Δ. του 2003, αφού είχαν εκδοθεί νομαρχιακές αποφάσεις που χαρακτήριζαν αναδασωτέες διάφορες εκτάσεις, ύστερα από πολυάριθμες πυρκαγιές. Ταυτόχρονα δέχθηκε ότι οι κρατικές αρχές δεν είχαν δημιουργήσει στο συνεταιρισμό την ελπίδα ότι θα υλοποιήσει πλήρως τα σχέδιά του για την επίμαχη έκταση, μολονότι ενέκριναν τη σχετική αγορά γης.

Διευκολύνσεις σε πολίτες τρίτων χωρών και σε μέλη των οικογενειών τους που έχουν επενδύσει στην αγορά ακινήτων στην Ελλάδα προβλέπει διάταξη νέου νομοσχεδίου. Ετσι, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας, θα χορηγείται άδεια παραμονής πέντε ετών σε υπηκόους τρίτων χωρών που έχουν λάβει την ειδική θεώρηση εισόδου στη χώρα (βίζα) και διαθέτουν κύρια ή δευτερεύουσα κατοικία, με δικαίωμα ανανέωσης ισόχρονης διάρκειας εφόσον η αξία των ακινήτων είναι κατ' ελάχιστον 300.000 ευρώ. Με απόφασή τους οι υπουργοί Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Οικονομικών θα μπορούν να αναπροσαρμόζουν το κατώτατο όριο της αξίας της ακίνητης περιουσίας με βάση τις αλλαγές των αντικειμενικών αξιών. Σύμφωνα με τη διάταξη, ο χρόνος παραμονής στην Ελλάδα δεν θα συνυπολογίζεται για τη χορήγηση ιθαγένειας, ενώ η άδεια αυτή δεν θα επιτρέπει την άσκηση οποιασδήποτε εργασίας στην Ελλάδα. Επίσης θα προβλέπεται η χορήγηση ατομικής άδειας παραμονής στην Ελλάδα για μέλη της οικογένειας του ενδιαφερομένου, εφόσον ζητηθεί. Παράλληλα, διευκολύνσεις με την παραχώρηση αδειών διαμονής προβλέπονται και για τους νόμιμους εκπροσώπους φορέων στρατηγικών επενδύσεων αλλά και για στελέχη του κάθε φορέα (έως 10 άτομα) καθώς και για μέλη των οικογενειών τους και βοηθητικό προσωπικό. Η διάρκεια της άδειας παραμονής θα μπορεί να έχει διάρκεια έως και 10 χρόνια.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραπέμπει για άλλη μια φορά την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, επειδή η χώρα μας δεν έχει εφαρμόσει προηγούμενη απόφαση για τους παράνομους χώρους υγειονομικής ταφής απορριμάτων. Υπενθυμιζεται ότι το 2005, το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ελλάδα δεν είχε λάβει επαρκή μέτρα για την παύση λειτουργίας και την αποκαταστη των ΧΥΤΑ. Τώρα, η Επιτροπή επανέρχεται για άλλη φορά για το ίδιο θέμα, και ζητά την επιβολή χρηματικού προστίμου 71.193 ευρω για κάθε ημέρα - από τη δεύτερη απόφαση- μέχρι να συμμορφωθεί η Ελλάδα με τα προβλεπόμενα. Αλλά και ένα εφάπαξ ποσό γύρω στα 23 εκατ. ευρω (7.786 ευρω ανά ημέρα για το διάστημα από την πρώτη απόφαση μέχρι την ημέρα συμμόρφωσης ή την ημέρα έκδοσης της δεύτερης απόφασης του Δικαστηρίου). Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από την ημέρα απόφασης του δικαστηρίου το 2005 η Ελλάδα σημείωσε προοροδο με την παύση λειτουργίας και αποκατάστασης πολλών παράνομων χωματερών. Η ΕΕ έχει συγχρηματοδοτήσει τα περισσότερα από τα έργα αυτά. Μέχρι το 2008 έπρεπε να είχαν τεθεί εκτός λειτουργίας και να είχαν αποκατασταθεί όλοι οι παράνομοι χώροι υγειονομικής ταφής. Τον Απρίλιο του 2009 εστάλη στην Ελλάδα επίσημη προειδοποιητική επιστολή. Σήμερα, σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εξακολουθούν να λειτουργούν 78 παράνομοι ΧΥΤΑ κατά παράβαση της κοινοτικής νομοθεσίας. Άλλοι 318 βρίσκονται βρίσκονται ακόμη σε διαδικασία αποκατάστασης, ενώ η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο λόγω του επικείμενου κορεσμού του ΧΥΤΑ Φυλής στον οποίο καταλήγει το 90% των απόβλητων της Αθήνας και, η χωρητικοτητα του οποίου θα έχει εξαντληθεί στο τέλος του 2014.