Στον αέρα φαίνεται ότι βρίσκονται πλέον επιχειρήσεις του τομέα των ακινήτων μετά τη διάσπαση της Λαϊκής Τράπεζας και το κούρεμα που θα επέλθει στην Τράπεζα Κύπρου, βυθίζοντας τον τομέα στο ναδίρ. Παράλληλα, δημιουργείται σωρεία ερωτημάτων, τι θα γίνει με τους πελάτες που αγόρασαν ακίνητα, αλλά δεν έχουν τίτλους ιδιοκτησίας και κυρίως εξασφάλιση από την τράπεζα για το ακίνητο που αγόρασαν. Μεγάλη αναστάτωση φαίνεται ότι υπήρξε στη Κύπρο και ανάμεσα στους ξένους αγοραστές, κυρίως από την Κίνα, οι οποίοι προχώρησαν πρόσφατα σε αγορά ακινήτου στην Κύπρο ή είχαν πρόθεση να αγοράσουν και άρχισαν τις διαδικασίες. Σύμφωνα με επιχειρηματίες του κλάδου, υπολογίζεται ότι το 1/3 των επιχειρηματιών ήταν πελάτες της Λαϊκής Τράπεζας, ανάμεσά τους και μεγάλοι όμιλοι ακινήτων. Σημειώνεται ότι , η Τράπεζα Κύπρου και η Λαϊκή Τράπεζα, αποτελούσαν τα δύο βασικότερα τραπεζικά ιδρύματα με τα οποία συνεργαζόταν μεγάλη μερίδα, αν όχι η πλειοψηφία, των επιχειρηματιών ανάπτυξης γης. Σύμφωνα με εκτιμήσεις κυπρίων επιχειρηματιών του κλάδου, ο συνολικός δανεισμός των επιχειρηματιών ανάπτυξης γης ξεπερνούσε τα €6 δισ. Υπό το βάρος της κρισιμότητας της κατάστασης, συνήλθε χθες εκτάκτως το διοικητικό συμβούλιο του Παγκύπριου Συνδέσμου Επιχειρηματιών Ανάπτυξης Γης, το οποίο εξέτασε την κατάσταση και τα προβλήματα που αναφύονται.

Δύο μεγάλα κεφάλαια έχουν ανοίξει στην αγορά σε ό,τι αφορά την αγορά ακινήτων και τα ενοίκια. Το πρώτο είναι η η μίσθωση ακινήτων σε τιμές υψηλότερες από τις αναγραφόμενες στο συμβόλαιο βάσει του οποίου γίνεται και η φορολόγηση. Δηλαδή ιδιοκτήτες και ενοικιαστές συμφωνούν σε ένα μίσθωμα το οποίο αναγράφεται στο συμβόλαιο που κατατίθεται στην εφορία. Όμως, το πραγματικό ποσό είναι μεγαλύτερο και δίνεται «κάτω από το τραπέζι» με έκπτωση, πάντως, του τελικού μισθώματος από τον ιδιοκτήτη. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει το ρίσκο ο ενοικιαστής να σταματήσει να πληρώνει τα «μαύρα» και να καταβάλλει μόνο το μίσθωμα του συμβολαίου. Υπενθυμίζεται ότι από φέτος τα εισοδήματα από ενοίκια φορολογούνται αυτοτελώς, με συντελεστή 10% έως 12.000 ευρώ και 33% στο υπερβάλλον ποσό. Το ακαθάριστο ποσό από ακίνητα υποβάλλεται και σε συμπληρωματικό φόρο, ο οποίος υπολογίζεται με συντελεστή 1,5%. Ο συντελεστής του προηγούμενου εδαφίου αυξάνεται σε 3%, εφόσον η επιφάνεια κατοικίας υπερβαίνει τα 300 τετραγωνικά μέτρα ή πρόκειται για επαγγελματική μίσθωση. Το δεύτερο μεγάλο αγκάθι για την κυβέρνηση είναι πώς θα φορολογηθούν τα χιλιάδες άδεια διαμερίσματα. Οι ιδιοκτήτες των ακινήτων αυτών λένε ότι θα παραδώσουν τα κλειδιά στο υπουργείο Οικονομικών αφού θα πρέπει να πληρώνουν υπέρογκους φόρους (ΕΕΤΗΔΕ ή Ενιαίο Φόρο) για κτίρια από τα οποία δεν εισπράττουν ούτε ένα ευρώ. Στο τραπέζι έχει πέσει η πρόταση για μείωση κατά 50% της φορολογητέας αξίας ενός ακινήτου που την προηγούμενη χρονιά ήταν κλειστό, δεν απέφερε δηλαδή ούτε ένα ευρώ στον ιδιοκτήτη του.

Στον «αέρα» κινδυνεύουν να βρεθούν ως αντισυνταγματικές όλες οι δεσμεύσεις τραπεζικών λογαριασμών και περιουσιακών στοιχείων που έχει επιβάλει το ΣΔΟΕ σε βάρος διαφόρων πολιτών που ελέγχονται για το αν έχουν διαπράξει κάποιο οικονομικό έγκλημα και εμπλέκονται σε λαθρεμπόριο ή σε μεγάλης έκτασης φοροδιαφυγή. Ταυτόχρονα απειλούνται με «μπλόκο» και κάθε άλλου είδους εκκρεμείς ή μελλοντικές περιουσιακές δεσμεύσεις. Το Δ' τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε αντισυνταγματική και αντίθετη στην ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) τη νομοθεσία (ν. 3296/04 και ΠΔ 85/05) που δίνει στο ΣΔΟΕ την αρμοδιότητα για έναν τόσο σοβαρό περιορισμό της οικονομικής ελευθερίας και των περιουσιακών δικαιωμάτων, χωρίς να προσδιορίζονται προηγουμένως σαφείς προϋποθέσεις, κριτήρια αλλά και χρονικά όρια για τέτοιου είδους σοβαρές δεσμεύσεις. Μολονότι το Δ' τμήμα ΣτΕ αναγνωρίζει ότι το μέτρο αυτό έχει ληφθεί για να υπηρετήσει σκοπούς δημοσίου συμφέροντος προκειμένου να διατηρηθούν στοιχεία που θα αποτελέσουν αντικείμενο του ελέγχου και για να διασφαλιστούν αξιώσεις και συμφέροντα του Δημοσίου, εντούτοις διαφωνεί με τον τρόπο που παραχωρείται η συγκεκριμένη «υπερεξουσία» στα χέρια των ελεγκτών του ΣΔΟΕ, καθώς με γενικές και αόριστες ρυθμίσεις επέρχεται σοβαρή επέμβαση σε αγαθά που προστατεύονται από το Σύνταγμα και το 1ο Πρόσθετο Πρωτόκολλο της ΕΣΔΑ.

Για όσο διάστημα διαρκεί η δέσμευση -τονίζει το ΣΤΕ- ο ελεγχόμενος στερείται τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει και να διαθέσει περιουσιακά του στοιχεία και μάλιστα ρευστό χρήμα και κινητές αξίες (μετοχές κ.λπ.) που φυλάσσονται σε πιστωτικά ιδρύματα, με συνέπεια το μέτρο αυτό να περιορίζει σοβαρά τα περιουσιακά του δικαιώματα, την οικονομική και επαγγελματική του ελευθερία, δηλαδή αγαθά την προστασία των οποίων κατοχυρώνουν οι συνταγματικές διατάξεις περί ιδιοκτησίας, οικονομικής ελευθερίας κ.λπ. Το γεγονός ότι το ΣΔΟΕ μόλις πιθανολογηθεί η διάπραξη σοβαρών οικονομικών παραβάσεων δεσμεύει περιουσιακά στοιχεία και λογαριασμούς, για να μπορούν να ικανοποιηθούν τυχόν αξιώσεις του Δημοσίου και για να επιληφθούν στη συνέχεια τα αρμόδια όργανα για την επιβολή κυρώσεων, δεν αρκεί -κατά το ΣτΕ- για να νομιμοποιήσει από συνταγματική άποψη την ρύθμιση.

Και αυτό γιατί, για να επιβληθεί ένα τόσο μέτρο, πρέπει να προβλέπονται οι προϋποθέσεις στον νόμο, με τρόπο σαφή και αντικειμενικό, σύμφωνα με τις επιταγές της αρχής του κράτους δικαίου και της αρχής της αναλογικότητας. Ομως ο ν. 3296/04 και το ΠΔ 85/05 επιτρέπουν τη λήψη του μέτρου γενικά και αόριστα σε περιπτώσεις οικονομικού εγκλήματος, μεγάλης έκτασης φοροδιαφυγής κ.λπ., αφήνοντας έτσι στο ΣΔΟΕ ευρύτατο περιθώριο διακριτικής ευχέρειας, χωρίς να καθορίζονται με σαφή και συγκεκριμένο τρόπο οι προϋποθέσεις για την επιβολή δέσμευσης σε περιουσιακά στοιχεία.

Από δύο έως και έξι φόρους ύψους 6,7 δισ. ευρώ θα κληθούν να πληρώσουν το 2013 πέντε εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων, καθώς το «χαράτσι» θα παραμείνει ως φόρος μέσω ΔΕΗ και το έτος 2013. Η συμφωνία για το «χαράτσι» συνεπάγεται τη διατήρηση και του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας. Σημαίνει, δηλαδή, ότι ματαιώνεται για φέτος η εφαρμογή του σχεδίου αντικατάστασης του ΕΕΤΗΔΕ και του ΦΑΠ από τον ενιαίο φόρο ακίνητης περιουσίας και ότι, ως εκ τούτου, το 2013 θα ισχύσει όχι μόνο το ΕΕΤΗΔΕ, αλλά και ο ΦΑΠ, ο οποίος θα επιβληθεί σε όσου κατείχαν την 1η-1-2013 οικόπεδα αξίας άνω των 200.000 ευρώ! Άρα θα παραμείνουν φέτος σε ισχύ και οι δύο επαχθέστατοι φόροι, οι οποίοι θα προστεθούν στους άλλους 4 που ήδη καλούνται να εξοφλήσουν εντός του τρέχοντος έτους οι ιδιοκτήτες ακινήτων! Και όλα αυτά ενώ οι περισσότεροι πολίτες, δεν έχουν ακόμη καταφέρει να αποπληρώσουν ούτε καν τους προηγούμενους φόρους.