Εκατοντάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες με στεγαστικό δάνειο θα ήθελαν να πουλήσουν τα σπίτια τους, αλλά δεν μπορούν , γιατί οι αγοραστές είναι δυσεύρετοι και οι τιμές είναι πολύ χαμηλές. Εν αναμονή καλύτρων συνθηκών της αγοράς κάποιοι από αυτούς σκέπτονται τις δυνατότητες μιας αναχρηματοδότησης αφού θεωρούν ότι η κίνηση αυτή τους προσφέρει την ευκαιρία να μειώσει τις μηνιαίες πληρωμές. Με την πρώτη ματιά, η αναχρηματοδότηση φαίνεται απλή: Για παράδειγμα μία επιμήκυνση θα μειώσει τη ενώ τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια ενυπόθηκων δανείων μπορεί να προκαλέσουν σημαντικές μειώσεις πληρωμών για καθένα που πήρε δάνειο τα χρόνια, που τα επιτόκια ήταν υψηλότερα. Αλλά μήπως δεν σκεφτήκατε κάτι; Πόσο θα χρωστάτε από το νέο δάνειο, αφού πωλήσετε το σπίτι; Αν δεν λάβετε υπόψη αυτό το στοιχείο μπορεί ο συνδυασμός αναχρηματοδότηση και μετά πώληση να αποδειχθεί καταστροφικός… Ο βασικός παράγοντας για να μετρήσετε την ορθότητα της επιλογής είναι πόσο καιρό είχατε το παλιό δάνειο . Για παράδειγμα σε ένα 10ετές δάνειο που βρίσκεται στο έβδομο χρόνο αποπληρωμής του πληρώνετε περισσότερο κεφάλαιο και λιγότερους τόκους. Δεδομένου ότι η μηνιαία πληρωμή παραμένει η ίδια αυτό σημαίνει ότι ξεπληρώνετε με γρήγορο ρυθμό το κεφάλαιο. Όταν αναχρηματοδοτήσετε το δάνειο, η διαδικασία θα επαναληφτεί αφού ένα πολύ μικρό μέρος της πληρωμής σας θα πηγαίνει στο κεφάλαιο του δανείου. Αν πουλήσετε σε ενα ή δύο χρόνια τότε το υπόλοιπο της οφειλής θα είναι πολύ μεγάλο σε σύγκριση με το αρχικό δάνειο. Φυσικά στους λογαριασμούς θα πρέπει να βάλετε και το κόστος της αναχρηματοδότησης. Για το λόγο αυτό , η πρώτη κίνηση είναι να ζητήσετε απο την τράπεζα μία ανάλυση για το οφειλόμενο ποσό σήμερα και μετά απο δύο χρόνια με βάση το υφιστάμενο δάνειο . Τα ίδια ακριβώς στοιχεία , ζητήστε και για το νέο δάνειο και συγκρίνετε. Μπορεί το αποτέλεσμα να σας εκπλήξει.

Νέα χαράτσια, από κάποιες τράπεζες παράλληλα μεθοδεύουν προσθήκες στις δανειακές τους συμβάσεις. Συγκεκριμένα, επιβάλλουν επιπλέον χρεώσεις, σε περίπτωση, που ένας καταναλωτής καθυστερήσει να πληρώσει τη δόση του δανείου του, κατά 7 ημέρες ή τη δόση της πιστωτικής τους κάρτας, κατά 30 ημέρες. Οι τράπεζες επικαλούνται ότι η οικονομική κρίση οδήγησε στην αύξηση των καθυστερήσεων αποπληρωμής δόσεων και έτσι, αυξήθηκε το κόστος αυτών των δανείων των καταναλωτών. Από την άλλη πλευρά, όταν, κάποιο δάνειο παρουσιάζει καθυστέρηση επιβάλλουν τόκους υπερημερίας, που είναι, κατά πολύ, υψηλότεροι, από τους τόκους των ενήμερων δανείων. Αυτοί οι τόκοι υπερκαλύπτουν το επιπλέον κόστος διαχείρισης των καθυστερούμενων οφειλών. Τώρα, θέλουν να βγάλουν, πάλι, υπερκέρδη, από τους καταναλωτές, που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. πιστεύει ότι αυτή η πολιτική των τραπεζών αποτελεί μια ακόμα απόδειξη της αναλγησίας τους και της αδιαφορίας τους, για τους πελάτες τους. Επίσης, η αλλαγή όρων συμβάσεων μονομερώς, από τις τράπεζες, είναι καταχρηστική. Όταν οι καταναλωτές υπέγραφαν τις συμβάσεις, για τα δάνεια αυτά, δεν υφίστατο τέτοιες χρεώσεις, άρα δεν ενημερώθηκαν, για το μεγαλύτερο κόστος αυτών των δανείων. Η επιβολή νέων χρεώσεων πιστεύουμε ότι είναι καταχρηστική και έρχεται, σε αντίθεση με το Ν. 2251/94, όπως αυτός τροποποιήθηκε με το Ν. 3587/2007 και την Κ.Υ.Α. 21-699 (ΦΕΚ Β’ 917/23.6.2010). Οι τράπεζες ζητούν, από τους καταναλωτές, να παραλάβουν αντίγραφο νέου παραρτήματος της σύμβασής τους. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. πιστεύει ότι η ενυπόγραφη παραλαβή του νέου παραρτήματος, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των τραπεζών, γίνεται, με σκοπό να αποδεχτεί ο καταναλωτής τους νέους όρους και να μην μπορεί να αποδειχτεί η καταχρηστικότητα. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. έχει, ήδη, ενημερώσει την Τράπεζα της Ελλάδος, τη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, ζητώντας την παρέμβασή τους. Μέχρι, όμως, να «κινηθεί» η κρατική μηχανή, συμβουλεύουμε τους καταναλωτές να μην παραλαμβάνουν το νέο παράρτημα ή αν αναγκαστούν να το παραλάβουν να αναγράφουν, δίπλα στην υπογραφή τους, τη ρητή επιφύλαξη τους, για την άσκηση κάθε νόμιμου δικαιώματός τους και ιδίως για τη μη αποδοχή, εκ μέρους τους, χρεώσεων επιπλέον αυτών, που αναγράφονται, στην αρχική τους σύμβαση και οι οποίες χρεώσεις τίθενται, μονομερώς, από τις τράπεζες.

Η ασύδοτες οι τράπεζες επιβαρύνουν δανειολήπτες και κατόχους πιστωτικών καρτών-καταναλωτές, με «έξοδα καθυστέρησης» για υπερήμερες οφειλές τους. Από την έρευνα που διενήργησε η Αρχή, διαπιστώθηκε ότι οι εν λόγω χρεώσεις επιβλήθηκαν επί το πλείστον μεταγενέστερα, σε ενεργείς συμβάσεις δανείων, πιστώσεων και πιστωτικών καρτών στις οποίες δεν συμπεριλαμβάνονταν στους υπογεγραμμένους από τα συναλλασσόμενα μέρη όρους, συνιστώντας κατά τον τρόπο αυτό μονομερή τροποποίηση των συμβατικών τους όρων. Περαιτέρω, το ύψος των καταγγελλόμενων χρεώσεων διαφοροποιείται είτε ανάλογα με το είδος της πίστωσης (στεγαστικό δάνειο, καταναλωτικό δάνειο, επιχειρηματικό δάνειο, επιχειρηματικό αλληλόχρεο λογαριασμό, πιστωτική κάρτα), οπότε προβλέπεται σταθερό ποσό επιβάρυνσης για κάθε δάνειο, είτε ανάλογα με το χρόνο και το βαθμό καθυστέρησης της πληρωμής, όποτε το ύψος της χρέωσης βαίνει αυξανόμενο σε συνάρτηση με την αύξηση του χρόνου καθυστέρησης, που συνιστούν, ωστόσο σύμφωνα με την Αρχή, παράγοντες οι οποίοι δεν δικαιολογούν τις σχετικές διαφοροποιήσεις. Επιπλέον, η εν λόγω χρέωση επιβάλλεται, παράλληλα, με την επιβολή τόκων υπερημερίας οι οποίοι προκύπτουν για τον ίδιο ακριβώς λόγο (καθυστέρηση εμπρόθεσμης καταβολής), επιβαρύνοντας με τον τρόπο αυτό διπλά τον υπερήμερο οφειλέτη δανείου, πίστωσης ή πιστωτικής κάρτας και δημιουργώντας σύγχυση στον τελευταίο για το τι καλύπτει ο τόκος και τι η καταγγελλόμενη χρέωση. Διαπιστώθηκε από την Αρχή ότι οι όροι με τους οποίους επιβάλλονται "έξοδα καθυστέρησης" σε υπερήμερους οφειλέτες, πλέον των τόκων υπερημερίας που τους καταλογίζονται, είναι καταχρηστικοί γιατί παραβιάζουν την αρχή της διαφάνειας και διαταράσσουν την ισορροπία των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των συμβαλλομένων εις βάρος των καταναλωτών. Όπως αναφέρει η Αρχή, οι σχετικές χρεώσεις που εισπράττονται από τις ελληνικές τράπεζες που ακολουθούν την ανωτέρω πρακτική, επιβάλλονται καταχρηστικά κατά παράβαση του Ν. 2251/1994 περί προστασίας των καταναλωτών και των αρχών της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών. Με την εν λόγω παράνομη συμπεριφορά, οι τράπεζες γίνονται αδικαιολόγητα πλουσιότερες εις βάρος της περιουσίας των καταναλωτών-δανειοληπτών κατά τα αντίστοιχα ποσά εξόδων. Δεδομένης της σοβαρότητας του θέματος και των επιπτώσεών του για μεγάλο αριθμό υπερήμερων δανειοληπτών και κατόχων πιστωτικών καρτών, καθώς και της ιδιαίτερα κρίσιμης παρούσας οικονομικής συγκυρίας, ο Συνήγορος του Καταναλωτή Ευάγγελος Ζερβέας καλεί:

- την Ελληνική Ένωση Τραπεζών να παρέμβει στα μέλη της για να παύσουν στο μέλλον να χρεώνουν τα παραπάνω έξοδα καθυστέρησης στους υπερήμερους δανειολήπτες και κατόχους πιστωτικών καρτών, και να τους επιστρέψουν τα εισπραχθέντα για την αιτία αυτή ποσά ως αχρεωστήτως καταβληθέντα,

- την Τράπεζα της Ελλάδος να προβεί σε έλεγχο για τη διαπίστωση τυχόν παραβάσεων του τραπεζικού κανονιστικού πλαισίου και την επιβολή κυρώσεων εντός των αρμοδιοτήτων της και κοινοποιεί την απόφαση προς:

-την Επιτροπή Ανταγωνισμού προκειμένου να προβεί σε έρευνα για τυχόν ύπαρξη εναρμονισμένης πρακτικής μεταξύ των τραπεζών, βάσει του νομοθετικού της πλαισίου,

-τη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή προκειμένου να προβεί σε έλεγχο για διαπίστωση παραβάσεων του Ν.2251/1994 και την επιβολή προστίμων, βάσει των αρμοδιοτήτων της.

Παρατείνεται έως την 31η Δεκεμβρίου 2011, με διάταξη του εφαρμοστικού νόμου, η αναστολή των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας που επισπεύδονται για την οφειλές μέχρι 200.000 σε πιστωτικά ιδρύματα και εταιρείες παροχής πιστώσεων. Eπίσης, η διάταξη εφαρμόζεται πλέον για κάθε φυσικό πρόσωπο «ανεξαρτήτως αν στερείται πτωχευτικής ικανότητας». Οργανώσεις καταναλωτών είχαν ζητήσει να δοθεί νέα παράταση στο μέτρο, που εξέπνεε στο τέλος του Ιουνίου.