«Χειρόφρενο» φαίνεται πως έχουν σηκώσει οι κατασκευαστικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της οικοδομής, ως απάντηση στη μηδαμινή ζήτηση που καταγράφεται για την απόκτηση νεόδμητων κατοικιών. Οπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το πρώτο δίμηνο του τρέχοντος έτους, η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα καταγράφει πτώση κατά 40,6% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, κατά 38,5% στην επιφάνεια και κατά 36,2% στον όγκο, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο Ιανουαρίου- Φεβρουαρίου 2012. Μάλιστα, η εικόνα που προέκυψε από τα στοιχεία του Φεβρουαρίου καταδεικνύει ότι ο ρυθμός της πρώτης επιταχύνεται, αντί να επιβραδύνεται. Συγκεκριμένα, κατά τον εν λόγω μήνα, η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα περιορίστηκε σε λιγότερες από 1.240 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 191,5 χιλιάδες τ.μ. και 761,3 χιλιάδες κυβικά μέτρα όγκου. Η μείωση σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους αγγίζει το 45,4% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, το 46,2% στην επιφάνεια και το 44,8% στον όγκο. Συνολικά, κατά την περίοδο των τελευταίων 12 μηνών, δηλαδή από τον Μάρτιο του 2012 έως τον Φεβρουάριο του 2013, η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα κατέγραψε μείωση κατά 43,0% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, κατά 36,7% στην επιφάνεια και κατά 35,3% στον όγκο, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο Μαρτίου 2011-Φεβρουαρίου 2012.

Σε πρόσφατη έκθεσή της για την αγορά κατοικίας και τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στον τρόπο φορολόγησης των ακινήτων, η Alpha Bank τόνισε ότι οι νέες κατοικίες που κατασκευάστηκαν κατά το 2012 δεν ξεπέρασαν τις 18.500, έναντι 30.000 νέων κατοικιών το 2011 και 104.000 νέων κατοικιών το 2007. Παρά την κατακόρυφη πτώση της προσφοράς, το απόθεμα των απούλητων κατοικιών διατηρείται σε επίπεδα άνω των 200.000 πανελλαδικά. Αντίστοιχα, οι επενδύσεις σε κατοικίες υποχώρησαν σε μόλις 6,14 δισ. ευρώ το 2012, ενώ βάσει και των μέχρι σήμερα στοιχείων που προκύπτουν από την πορεία της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας (πτώση 30,6% του όγκου των οικοδομικών που εκδόθηκαν το 2012), κατά το 2013 αναμένεται η περαιτέρω μείωσή τους σε 5 δισ. ευρώ. Οσον αφορά τις συναλλαγές, το 2012 η πτώση (αφορά όλα τα είδη ακινήτων) άγγιξε το 48% σε ό,τι αφορά τον αριθμό τους και το 45,5% σε ό,τι αφορά την αξία τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά το προηγούμενο έτος, ο αριθμός των συναλλαγών ακινήτων διαμορφώθηκε σε μόλις 16,7% του αριθμού που είχε καταγραφεί το 2005. Το χειρότερο για τους κατασκευαστές είναι ότι η συντριπτική πλειονότητα των λίγων αυτών πωλήσεων αφορά μεταχειρισμένες κατοικίες και όχι νεόδμητες.

Μείωση της τάξεως του 8% εμφανίζουν οι πωλήσεις στα τρία εμπορικά κέντρα της Lamda Development (The Mall Athens, Golden Hall στο Μαρούσι και Mediterranean Cosmos στη Θεσσαλονίκη) κατά το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, συγκριτικά με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Ωστόσο, όπως σημείωσαν στελέχη της εισηγμένης, στο πλαίσιο σχετικής παρουσίασης στην Ενωση Θεσμικών Επενδυτών, οι πωλήσεις κατά το αντίστοιχο πρώτο τρίμηνο του 2012 είχαν ευνοηθεί από τις εποχικές αγορές του Πάσχα, κάτι που δεν συνέβη φέτος. Ηδη μάλιστα, με βάση τα προκαταρκτικά στοιχεία, η εικόνα του Απριλίου ήταν βελτιωμένη. Σύμφωνα με τη διοίκηση της Lamda Development, οι «αντοχές» που έχουν επιδείξει τα εμπορικά κέντρα εν γένει, στην πτώση της κατανάλωσης την περίοδο της οικονομικής κρίσης, μεταφράζονται σε μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς, που θα αποδώσει σημαντικά περισσότερα έσοδα, μόλις ξεκινήσει η ανάκαμψη. Στον τομέα των εμπορικών κέντρων, όπου ως γνωστόν η Lamda Development είναι αυτή τη στιγμή ο μεγαλύτερος παίκτης της αγοράς, έχοντας στην «ομπρέλα» της τα τρία μεγαλύτερα malls (The Mall Athens, Golden Hall και Mediterranean Cosmos) για το πρώτο τρίμηνο της τρέχουσας χρήσης, η επισκεψιμότητα παρουσιάζει μείωση 4,5% . «Ηδη η τάση αυτή φαίνεται να αναστρέφεται, αφού τον Απρίλιο είχαμε αύξηση κατά 6% στo Golden Hall», ανέφερε η διοίκηση. Στο IBC, η Lamda πλέον θα έχει επιπλέον 15.000 τ.μ. νέους (εκτός του Golden Hall), ωφέλιμους χώρους, από τα οποία προσβλέπει να έχει έσοδα από το τελευταίο τρίμηνο του 2014. Η εταιρεία θα επενδύσει περί τα 20 εκατ. ευρώ για τη διαμόρφωση των χώρων που θα περιλαμβάνουν επιπλέον εμπορικά καταστήματα, ψυχαγωγικό πάρκο για παιδιά αλλά και Μουσείο Ολυμπιακών Αγώνων έκτασης 3.000 τ.μ., με βάση τη συμβατική της υποχρέωση.

Σε υψηλό σχεδόν τριών ετών ανήλθε ο δείκτης τιμών κατοικίας στη Βρετανία τον περασμένο μήνα, καθώς τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση Κάμερον για τη στήριξη της αγοράς στέγης τόνωσαν τη ζήτηση. Ο δείκτης του Royal Institution of Chartered Surveyors (RICS) αυξήθηκε τον Απρίλιο στη 1 μονάδα από -2 μονάδες που ήταν τον Μάρτιο και διαμορφώθηκε πάνω από το μηδέν για πρώτη φορά από τον Ιούνιο του 2010. Η έρευνα του RICS έρχεται μία εβδομάδα μετά την αντίστοιχη έκθεση της Halifax, η οποία έδειξε άνοδο των τιμών κατοικίας στη χώρα, τον Απρίλιο, στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων σχεδόν τριών ετών. «Είναι ενθαρρυντικό να βλέπουμε ότι οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες αποφέρουν αποτελέσματα», σχολίασε ο Πίτερ Μπόλτον Κινγκ, διευθυντής στη RICS.

Ο κατασκευαστικός κλάδος κυριαρχείται από… 4  μεγάλους παίκτες.Σήμερα οι μεγάλες δυνάμεις που έχουν απομείνει στον χώρο είναι σχεδόν οι μόνες που διαθέτουν πλέον την υποδομή να υλοποιήσουν μεγάλα έργα και να αντλήσουν την απαιτούμενη χρηματοδότηση. Η Ελλάκτωρ, η ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, η J&P Άβαξ και η Intrakat διαθέτουν μεγάλο ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων, προσδοκούν οφέλη από την επανεκκίνηση των αυτοχρηματοδοτούμενων οδικών αξόνων, έχουν διαφοροποιήσει αρκετά τις εργασίες τους (ενέργεια, διαχείριση απορριμμάτων, δουλειές στο εξωτερικό) και φυσικά είναι οι βασικές υποψήφιες για όσα νέα έργα βγουν από το ελληνικό δημόσιο. Σήμερα, στο χρηματιστήριο τελούν υπό διαπραγμάτευση επτά μεσαιομεγάλοι κατασκευαστικοί ομιλοι, και με βάση τα οικονομικά στοιχεία του 2012 τα κατασκευαστικά έσοδα των συγκεκριμένων εταιρειών του κλάδου διαμορφώθηκαν στα 890 εκατ. ευρώ. Η Ελλάκτωρ έχει μερίδιο 48,4%, η ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ 26,5%, η J&P Άβαξ 18,6%, η Intrakat 4,9%, η Μηχανική 1,2%, η Βιοτέρ 0,3% και η Μοχλός 0,2%.

Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990 είχαμε πάνω από τριάντα εταιρείες του κατασκευαστικού κλάδου στο Χρηματιστήριο της Αθήνας - οι δύο μεγαλύτερες σε κύκλο εργασιών ήταν η ΑΕΓΕΚ και η Μηχανική. Εκείνη την περίοδο, ο κατασκευαστικός κλάδος ήταν ο πλέον ενεργός του χρηματιστηρίου, λόγω των συνεχών εισαγωγών νέων εταιρειών, αλλά και μεγάλων προσδοκιών που είχαν καλλιεργηθεί για τα έργα των κοινοτικών πακέτων (και στη συνέχεια των ολυμπιακών έργων). Από τότε μέχρι σήμερα πολλές ήταν οι εταιρείες που αναγκάστηκαν να φύγουν από το χρηματιστήριο, όπως, μεταξύ άλλων η Τεχνοδομή , η ΑΛΤΕ , η ΑΤΕΜΚΕ, η Μπαλάφας , η Έμπεδος , η Ευρωπαϊκή Τεχνική , η ΕΡΓΑΣ , η Αφοί Μεσοχωρίτη, η ΔΙΕΚΑΤ, η Θεμελιοδομή και η Betanet τ. Άλλες πάλι παλεύουν για να επιβιώσουν, όπως η Αττικάτ, η Έδραση-Χ. Ψαλλίδας, η Μηχανική και η Βιοτέρ

Πολύ σημαντικό ρόλο, βέβαια, όλο αυτό το διάστημα έπαιξε και το μπαράζ των συγχωνεύσεων που έγινε στον κλάδο. Η Ελλάκτωρ, για παράδειγμα, προήλθε αρχικά από τη συνένωση τριών εισηγμένων εταιρειών ανώτατης εργοληπτικής τάξεως: της Άκτωρ , της Ελληνικής Τεχνοδομικής και της ΤΕΒ . Αργότερα, η Ελλάκτωρ απορρόφησε την Παντεχνική που ενδιάμεσα είχε συγχωνευθεί με την Κ.Ι. Σαραντόπουλος. Και τώρα «έρχεται πιο κοντά» με την ΑΕΓΕΚ, που μεταξύ άλλων είχε απορροφήσει την Ευκλείδης (. Η συγχώνευση της ΓΕΚ με την ΤΕΡΝΑ οδήγησε στη σημερινή ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, η οποία εκτός του κατασκευαστικού χώρου κατέχει ηγετική παρουσία στον χώρο της ενέργειας. Η Άβαξ επέλεξε να ενταχθεί στον πολυεθνικό όμιλο της J&P, ενσωματώνοντας τη θυγατρική της J&P στην Ελλάδα και συνέχεια εξαγοράζοντας την κατασκευαστική εταιρεία Αθηνά. Στην εταιρεία Μοχλός μέχρι πρότινος περιλαμβανόταν το κατασκευαστικό αντικείμενο των δύο εισηγμένων εταιρειών του ομίλου Στέγγου (Μοχλός, Τεχνική Ολυμπιακή), ενώ η Intrakat έχει απορροφήσει την εισηγμένη Intramet και επιπλέον έχει ενσωματώσει και μικρότερες κατασκευαστικές εταιρείες.