Είναι ζήτημα αν μετρώνται στα δάκτυλα του ενός χεριού οι δασικοί χάρτες που έχουν κυρωθεί οριστικά (εκδικάστηκαν δηλαδή και οι αντιρρήσεις και ολοκληρώθηκε η διαδικασία με ΦΕΚ) ανά την επικράτεια, ενώ στις δύσκολες περιοχές της Αττικής έχει γίνει μόνον τμηματική κύρωση (Νέα Πεντέλη, Πεντέλη, Μαραθώνας). Κοντεύουν δύο χρόνια από τον Μάρτιο του 2011, οπότε ξεκίνησαν οι πρώτες αναρτήσεις, αφού προηγήθηκε με τον Ν. 3818/2010 η αποκατάσταση του συνταγματικού ορισμού τους δάσους και της δασικής έκτασης και η εικόνα παραμένει απογοητευτική ως προς τους ρυθμούς ανάρτησης και οριστικοποίησης των δασικών χαρτών. Πρόσφατα και η Ολομέλεια του ΣτΕ, με την απόφασή της 32/2013, έκρινε αντισυνταγματικό τον δασοκτόνο νόμο Δρυ 3147/2003 που τροποποιούσε τον ορισμό του δάσους και της δασικής έκτασης και είχε οδηγήσει στο πάγωμα κάθε διαδικασίας για τους δασικούς χάρτες, οι οποίοι είχαν εκπονηθεί από το 1995 και εντεύθεν, στο πλαίσιο κατάρτισης του Εθνικού Κτηματολογίου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κτηματολόγιο Α.Ε. (η επεξεργασία από την ανάρτηση έως και την κύρωση ανήκει στη αρμοδιότητα των διευθύνσεων δασών των αποκεντρωμένων περιφερειακών διευθύνσεων), έτσι όπως παρουσιάζονται στην ιστοσελίδα της, μέχρι τώρα έχουν κυρωθεί οριστικά οι δασικοί χάρτες στις περιοχές: Άνθεια στην Αλεξανρούπολη, Ξεριά - Χρυσούπολης στον νομό Καβάλας, Κεφαλάρι Δοξάτου Δράμας, Αβραμυλίας στον Δήμο Νέστου, πάλι στον νομό Καβάλας, Ανάληψη - Μόδιου Βόλβης, Λεχαινών στον νομό Ηλείας και Αλεξανδρούπολης. Στο στάδιο της ανάρτησης για υποβολή αντιρρήσεων βρίσκονται δασικοί χάρτες σε τοπικές κοινότητες του Δήμου Ζακυνθίων, Πολύκαστρου - Πευκοδάσους Παιονίας Κιλκίς, Πύργου Ηλείας, Αιγείρου Κομοτηνής, Λουτρό Αλεξανδρούπολης, Ολυμπιάδας - Πέρδικας Εορδαίας Κοζάνης και οι τρεις δασικοί χάρτες της τοπικής ενότητας Χορτιάτη και των τοπικών κοινοτήτων Ασβεστοχωρίου και Εξοχής του Δήμου Πυλαίας Χορτιάτη. Υπό επεξεργασία μετά την ανάρτηση είναι οι δηλώσεις αντίρρησης κατά του περιεχομένου των δασικών χαρτών στις εξής περιοχές: Δοξάτου Δράμας, Κηφισιάς Αττικής, Κεραμωτής Καβάλας, Νέστου, Δροσιά στην Αττική, Θερμαϊκού - Θέρμης - Καλαμαριάς - Λαγκαδά - Βόλβης στον νομό Θεσσαλονίκης, Νέστου Καβάλας, Φυλής Αττικής, Καλαμάτας και Μεσσήνης στον νομό Καλαμάτας.

Μάχη δόθηκε στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας γύρω από τη συνταγματικότητα της «τακτοποίησης των αυθαιρέτων» που αφορά χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν καταβάλει τα προβλεπόμενα από τον νόμο αντίτιμα (πρόστιμα) ή πρόκειται να υπαχθούν στις ρυθμίσεις του ν. 4014/11 μέχρι 30-6-13, μετά τη νέα παράταση που δόθηκε.

Την Παρασκευή εκδικάστηκε στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με το χαρακτήρα της «πρότυπης δίκης», η προσφυγή κατά της τακτοποίησης αυθαιρέτου στην Ηγουμενίτσα, που λόγω της σημασίας και του ευρύτερου ενδιαφέροντός της, έδωσε το έναυσμα για να συνεκδικαστούν μία αντίστοιχη υπόθεση στο Δερβένι Κορινθίας και δύο παρόμοιες προσφυγές σε Μαρούσι και Λαμία. Όλοι έριξαν στην… πυρά το νόμο για την αυθαίρετη δόμηση, που χαρακτήρισαν άλλο ένα νομοθέτημα πελατειακής διευθέτησης, που ακυρώνει το κράτος δικαίου και τις αρχές του συντάγματος για το χωροταξικό σχεδιασμό.

Αμφιβολίες εκφράστηκαν και για την εισπρακτική λογική του, αφού όπως ειπώθηκε τα έσοδα είναι πολύ περιορισμένα για να λύσουν το οικονομικό πρόβλημα της χώρας. Στην στρεβλή πορεία του νόμου και στην συρρίκνωση των πόρων του Πράσινου Ταμείου υπέρ του δημοσιονομικού συμφέροντος, αναφέρθηκε και η εισηγήτρια της υπόθεσης . Πρόκειται για το βασικό δίλημμα που θα απασχολήσει το Ανώτατο Δικαστήριο μέχρι το καλοκαίρι και θα κρίνει την τύχη του νόμου. Εάν δηλαδή ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός μπορεί να δικαιολογήσει μία ρύθμιση που αποκλίνει από τις συνταγματικές επιταγές, σε βάρος μάλιστα των πολιτών που ήταν νομοταγείς. Αίσθηση προκάλεσε η νομική εκπρόσωπος του υπουργείου Περιβάλλοντος, η οποία παραδέχτηκε «ότι άλλες ήταν οι αρχικές προθέσεις του νόμου που σχεδιάστηκε για να πηγαίνουν όλα τα έσοδα στο περιβάλλον». Υποστήριξε ότι κάτι τέτοιο δεν συνέβη, καθώς «ένα σεβαστό κομμάτι προορίζεται για τη δημοσιονομική εξυπηρέτηση» και ζήτησε από το ΣτΕ να αλλάξει την αυστηρή νομολογία του από την στιγμή που ο τελευταίος νόμος «φέρνει μια νέα αντίληψη και μια καινοτομία» με το περιβαλλοντικό ισοζύγιο (δημιουργία ελεύθερων χώρων, αναπλάσεων κ.ά).

Η απόφαση της Ολομέλειας αναμένεται να γίνει γνωστή στις αρχές του καλοκαιριού, μολονότι το ΥΠΕΚΑ βρίσκεται σε διαδικασία αντικατάστασης του νόμου 4014, που αναμένεται να ανακοινώσει μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Έχει μάλιστα δηλώσει ότι η παράταση της ρύθμισης του υφιστάμενου πλαισίου μέχρι τα τέλη Μαΐου, θα είναι η τελευταία. Νομικοί κύκλοι υποστηρίζουν ότι ο νόμος αντιμετωπίζει πολλά κενά, βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την πάγια νομολογία του ΣτΕ για τα αυθαίρετα νέας γενιάς, τη στιγμή μάλιστα που ο θεσμός του περιβαλλοντικού ισοζυγίου που αποτελούσε το άλλοθι του νόμου έχει καταρρεύσει. Με τις νεότερες νομοθετικές ρυθμίσεις, στο «Πράσινο Ταμείο» για χρηματοδότηση περιβαλλοντικών δράσεων έχουν απομείνει μόνο ψίχουλα. Αν ο νόμος καταπέσει, τότε μεγάλο ερώτημα είναι τι θα συμβεί με τους 500.000 πολίτες που έχουν ενταχθεί μέχρι σήμερα στη ρύθμιση. Θα τους επιστραφούν τα ποσά που έχουν πληρωθεί ή θα βρεθεί άλλης μορφής κίνητρο για να καρπωθεί το κράτος τους πόρους; Ουδείς μπορεί να κάνει με ασφάλεια τέτοιες προβλέψεις αν και γίνεται αντιληπτό πόσο δύσκολος θα είναι ο ρόλος του ΣτΕ σε αυτή την απόφαση από το πολιτικό και κοινωνικό βάρος που σηκώνει η υπόθεση των αυθαιρέτων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι την περασμένη Άνοιξη η Επιτροπή Αναστολών του ΣτΕ είχε μπλοκάρει τη «χαλαρή» διαδικασία αποδεικτικών σχετικά με το χρόνο ανέγερσης ενός κτίσματος μέχρις ότου κριθεί συνολικά η συνταγματικότητα του νόμου από την Ολομέλεια. Αιτία ήταν η προσφυγή που είχε γίνει από πολίτες του Αμαρουσίου ενάντια στη συνταγματικότητα του νόμου για τα αυθαίρετα και κατά των υπουργικών αποφάσεων που αφορούσαν την υποβολή δικαιολογητικών για το χρόνο ανέγερσης μιας οικοδομής αλλά και την ηλεκτρονική υποβολή των δηλώσεων. Το Ανώτατο Δικαστήριο είχε ζητήσει τότε να σταματήσει η χρήση ιδιωτικών εγγράφων (υπεύθυνες δηλώσεις, βεβαιώσεις μηχανικών) κατά την υποβολή των αιτήσεων, δίνοντας την κατεύθυνση να αξιοποιούνται αεροφωτογραφίες και δημόσια έγγραφα. Τότε η κυβέρνηση είχε εξαναγκαστεί σε βίαιη αναδίπλωση, καθώς με τη διαδικασία που είχε επιλεγεί γινόταν προσπάθεια να μεγιστοποιηθούν τα έσοδα των κρατικών ταμείων από τις εισπράξεις των προστίμων. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί μια νέα γενιά αυθαιρέτων, με στόχο να εκμεταλλευτεί τις ευνοϊκές ρυθμίσεις του νόμου.

Με αργό και αβέβαιο βηματισμό προχωρεί η κυβέρνηση στην «αξιοποίηση» του παραλιακού μετώπου της Αθήνας, από το Φάληρο μέχρι το Σούνιο.Ο νέος αναπτυξιακός νόμος για τις στρατηγικές και ιδιωτικές επενδύσεις βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση εδώ και περίπου πέντε μήνες ενώ πληθαινουν οι αντιδράσεις πολιτών που εναντιώνονται στη «δημοπράτηση» της παράκτιας ζώνης Τα σχέδια της κυβέρνησης για "αξιοποίηση" του παράκτιου μετώπου της Αττικής, από το ΣΕΦ μέχρι το Σούνιο, με διαδικασίες fast track, συζητήθηκαν στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής. Είναι ενδεικτικός ο τρόπος που ο περιφερειάρχης χαρακτήρισε τις προβλέψεις του νομοσχεδίου του υπουργείου Ανάπτυξης, με το οποίο συγκροτείται "Αττικό Παράκτιο Μέτωπο Α.Ε." για 50 χρόνια με αποστολή να παρέμβει σε 45 χλμ. ακτογραμμής της Αττικής και να παραχωρεί μέσω ΣΔΙΤ παραθαλάσσιες εκτάσεις. Ο Γ. Σγουρός υποστήριξε ότι το νομοσχέδιο χρηματοδοτεί τη "μεγαλύτερη αστική ανάπλαση που έχει γνωρίσει η χώρα", ότι η ανάπλαση της περιοχής "από ουτοπία μπορεί να μετατραπεί σε απτή πραγματικότητα" και "να προσελκύσει ξένους επενδυτές". Το μόνο που ζήτησε ο περιφερειάρχης ήταν να μπει και η Περιφέρεια Αττικής στον φορέα διαχείρισης του παραλιακού μετώπου.

Τις έντονες ανησυχίες των τοπικών κοινωνιών περιέγραψαν, βουλευτές αλλά και δήμαρχοι της περιοχής. "Όποια αναπτυξιακή πρόταση αναπτυχθεί, πρέπει να γίνει για την εξυπηρέτηση των κατοίκων της Αθήνας και όχι των μεγάλων επενδυτών" τόνισε ο δήμαρχος Σαρωνικού Πέτρος Φιλίππου. "Δεν έχει ανάγκη η παραλία προσέλκυσης μεγάλων στρατηγικών επενδύσεων. Χρειάζεται να μην κάνουμε περαιτέρω ζημιά, είπε ο δήμαρχος Ελληνικού - Αργυρούπολης Χρήστος Κορτζίδης. Την αντίθεση του δήμου Μοσχάτου - Ταύρου στα σχέδια για δημιουργία μεγάλου λιμανιού για κρουαζιερόπλοια εξέφρασε ο δήμαρχος Ανδρέας Ευθυμίου.

Προβληματισμό προκαλεί και η υπό σύσταση Αττικό Παράκτιο Μέτωπο Α.Ε. Για το νέο «εργαλείο» αξιοποίησης του ελληνικού Δημοσίου αιτιάσεις προβάλλουν θεσμικοί φορείς όπως η Οικονομική Κοινωνική Επιτροπή, επισημαίνοντας ότι σημαντικά θέματα όπως η διάρθρωση της εταιρείας, οι θέσεις προσωπικού, τα αναγκαία προσόντα πρόσληψης και οι πάσης φύσεως αποδοχές του προσωπικού παραπέμπονται προς ρύθμιση σε ΚΥΑ των υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης. Πρόκειται για δημόσια εταιρεία στην οποία μεταβιβάζεται αγνώστου αξίας δημόσια περιουσία, «εξαιρείται από τις διατάξεις του δημοσίου τομέα» και ο αριθμός μελών του Δ.Σ. είναι από 5 έως 7 μέλη. Πάντως ο υπουργός Κ. Χατζηδάκης σε σχετική ερώτηση διευκρίνισε πρόσφατα ότι τα μέλη του Δ.Σ. θα δουλέψουν αμισθί. Η νέα εταιρεία θα μπορεί να κάνει απαλλοτριώσεις, αγορές, να αναθέτει μελέτες, έργα, να κάνει μισθώσεις και γενικά παραχωρήσεις χρήσης, ενώ θα επιδοτείται από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων ή από τον προϋπολογισμό. Από τη διαχείριση της Αττικό Παράκτιο Μέτωπο εξαιρούνται οι εκτάσεις του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού και της παράκτιας ζώνης του Αγίου Κοσμά, του Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας, του Αστέρα Βουλιαγμένης και των μαρινών Αλίμου και Γλυφάδας, τις οποίες διαχειρίζεται το ΤΑΙΠΕΔ. «Φιλέτα» της παραλιακής θεωρούνται το Φάληρο, όπου πρόκειται κατά πάσα πιθανότητα να γίνει το νέο λιμάνι κρουαζιερόπλοιων, καθώς και η έκταση 1.500 στρεμμάτων της Αναβύσσου.

Ακόμα και η κατεδάφιση αυθαιρέτων χρειάζεται "τιτάνια" προσπάθεια καθώς η προσπάθεια για την εκτέλεση τελεσίδικων πρωτοκόλλων κατεδάφισης "σκοντάφτει" σε ένα σύστημα με οργανωτικά κενά και πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων». Τα προβλήματα αναφορικά με την επιχείρηση κατεδάφισης επικεντρώνονται πρωτίστως στην επιχειρησιακή αδυναμία των αποκεντρωμένων διοικήσεων οι οποίες χωρίς δικά τους τεχνικά μέσα εμποδίζονται να επέμβουν αποτελεσματικά. Εδώ και δύο χρόνια που θεσμοθετήθηκε ο νόμος για τον «Καλλικράτη» και έδωσε στις επτά αποκεντρωμένες διοικήσεις τη αρμοδιότητα των κατεδαφισεων , δημιουργήθηκε ένα νομοθετικό κενό για το ποιος κατεδαφίζει, τι και με ποια μέσα. Τελικώς, τον Απρίλιο του 2012 με το νόμο 4067 η αρμοδιότητα δόθηκε οριστικά στις αποκεντρωμένες διοικήσεις.

Ομως οι γκρίζες ζώνες και η πολυδιάσπαση δεν επιλύθηκαν: υπεύθυνες για τη βεβαίωση, σύνταξη και εκτέλεση πρωτοκόλλων κατεδάφισης εντός δασών και δασικών περιοχών είναι οι αποκεντρωμένες διοικήσεις, για τη σύνταξη πρωτοκόλλων σε αιγιαλό και παραλία καθώς και σε δημόσια κτήματα είναι οι Κτηματικές Υπηρεσίες και για τα λοιπά αυθαίρετα οι Πολεοδομίες! Οι Κτηματικές Υπηρεσίες και οι Πολεοδομίες με τη σειρά τους έχουν επιβεβαιωμένη έλλειψη προσωπικού, με αποτέλεσμα πολλά αυθαίρετα να ξεφεύγουν από την τσιμπίδα του νόμου. Ομως και η επιχειρησιακή δυνατότητα των αποκεντρωμένων διοικήσεων είναι περιορισμένη και εξαρτημένη από τη βούληση των αιρετών περιφερειών και των δήμων από τους οποίους ζητούν μηχανήματα και προσωπικό για να γκρεμίσουν, λαμβάνοντας συνήθως αρνητική απάντηση!

Ο γενικός γραμματέας ζητάει από περιφέρειες και δήμους μηχανολογικό εξοπλισμό και τεχνικό προσωπικό για κατεδάφιση αυθαιρέτων. Σε ποσοστό 99% όμως υπάρχουν ε αρνητικές απαντήσεις. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα έχει υποβληθεί πρόταση νομοθετικής τροποποίησης ώστε η Αποκεντρωμένη Διοίκηση να έχει τη δυνατότητα του εντέλλεσθαι στην εκτέλεση και όχι απλώς της υποβολής του αιτήματος προς τις τεχνικές υπηρεσίες της αιρετής Περιφέρειας. Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ έχει εκφράσει την κατ' αρχήν συμφωνία ώστε με αυτή την νομοθετική παρέμβαση να καταστεί ευχερέστερη η εφαρμογή του νόμου. Παράλληλα οι αποκεντρωμένες διοικήσεις δεν έχουν τμήμα αυθαιρέτων και η σχετική αρμοδιότητα ανήκει στις διευθύνσεις Περιβάλλοντος και Χωροταξίας που δεν έχουν κατάλληλες ειδικότητες και προσωπικό. Εχουμε κάνει τις προτάσεις μας στο υπουργείο και αναμένουμε. Εξαιτίας αυτής της δυσλειτουργίας σε πολλές περιπτώσεις οι αποκεντρωμένες διοικήσεις περιορίζονται στη συλλογή των στοιχείων και στη δημιουργία βάσης δεδομένων για τα αυθαίρετα, την οποία κοινοποιούν στο ΥΠΕΚΑ.