Με τη βούλα τεσσάρων πανεπιστημίων και τριών ερευνητικών κέντρων πιστοποιείται πλέον ότι βασική πηγή σε ποσοστό άνω του 80% του νέφους της αιθαλομίχλης στα αστικά κέντρα είναι, μετά τη βίαιη αλλαγή στον τρόπο θέρμανσης λόγω του ακριβού πετρελαίου, η εκτεταμένη καύση ξύλων σε τζάκια και ξυλόσομπες. Οι μετρήσεις και οι χημικές αναλύσεις που διεξήγαγαν το χρονικό διάστημα 10 Ιανουαρίου - 10 Φεβρουαρίου σε πέντε πόλεις Αθήνα (περιοχές Θησείου, Αγίας Παρασκευής, Πεντέλης), Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ιωάννινα και Ηράκλειο- έδειξαν εκπομπές αιωρουμένων σωματιδίων δεκαπενταπλάσιες του ορίου. Σε ποσοστό άνω του 90% το "περιεχόμενο" των ρύπων ήταν τα υπέρλεπτα σωματίδια με διάμετρο μικρότερη από 2,5 μικρόμετρα (PM2.5), τα οποία θεωρούνται ιδιαίτερα επικίνδυνα για την υγεία καθώς διεισδύουν στα πνευμόνια και επικάθονται στις κυψελίδες. Όπως είναι γνωστό, το ΥΠΕΚΑ μετρά και ανακοινώνει μόνον τις τιμές αιωρούμενων σωματιδίων διαμέτρου μεγαλύτερης των PΜ 10. Σύμφωνα με τα πρώτα συμπεράσματα που παρουσίασαν οι επιστήμονες στις εγκαταστάσεις του "Δημόκριτου":

* Οι μέγιστες ωριαίες συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων με ετήσιο μέσο όρο τα 20 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα στην Ε.Ε., στο Θησείο έφτασαν τα 300 μικρογραμμάρια και στο κέντρο της Πάτρας τα 200.

* Τα υψηλά επίπεδα ρύπανσης καταγράφονται από τις επτά το βράδυ μέχρι τις τρεις το πρωί, ενώ εντοπίστηκαν συγκεντρώσεις αερίων τοξικών ενώσεων, όπως τολουόλια, ξυλόλια κ.λπ. με διπλάσιες ή και τριπλάσιες από τις αντίστοιχες συγκεντρώσεις, κατά τις ώρες κυκλοφοριακής αιχμής. Αυτό μαρτυρά την καύση επεξεργασμένων ξύλων και άλλων ακατάλληλων υλικών. Αξίζει να σημειωθεί ότι επετράπη η καύση βιομάζας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, χωρίς να θεσμοθετηθεί μηχανισμός πιστοποίησης και διαδικασίες ελέγχου.

* Τις κρύες νύχτες με θερμοκρασία κάτω των 5 βαθμών Κελσίου, με άπνοια, τα μικροσωματίδια και οι αέριοι ρύποι παγιδεύονται σε ένα στρώμα έως 400 μέτρων πάνω από το έδαφος.

* Οι καιρικές συνθήκες που επικράτησαν τον φετινό χειμώνα (υψηλές θερμοκρασίες, ο φετινός Ιανουάριος ήταν περίπου κατά 3,5 βαθμούς θερμότερος του περσινού, δυνατός αέρας και βροχή) περιόρισαν πολύ τη συχνότητα των επεισοδίων ρύπανσης. Ενδεικτικά, στο Θησείο οι συγκεντρώσεις των PM2.5 ξεπέρασαν τα 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο, έξι νύχτες, κατά τη διάρκεια των 30 ημερών των μετρήσεων. Σε τρεις από αυτές τις νύχτες ξεπέρασαν και τα 100 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο.

Παρόμοια εικόνα επικρατεί και στις άλλες πόλεις. Π.χ. στην Πάτρα οι συγκεντρώσεις των PM2.5 ξεπέρασαν τα 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο δώδεκα νύχτες κατά τη διάρκεια του μήνα των μετρήσεων. Σε πέντε από αυτές τις νύχτες ξεπέρασαν και τα 100 μικρογραμμάρια. Στα Ιωάννινα ο αριθμός των υπερβάσεων των 50 μικρογραμμαρίων ήταν 19 νύχτες και σε πέντε από αυτές ξεπεράστηκαν και τα 100. Ο μικρότερος αριθμός υπερβάσεων, μία νύχτα πάνω από 50 μικρογραμμάρια, καταγράφηκε στο Ηράκλειο Κρήτης, όπου οι θερμοκρασίες είναι υψηλότερες. Οι μετρήσεις έγιναν στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΣΠΑ - Θαλής στο οποίο συμμετέχουν ερευνητικές ομάδες ατμοσφαιρικής χημείας και φυσικής των πανεπιστημίων: Αιγαίου , Πατρών , Κρήτης , Ιωαννίνων και των ερευνητικών κέντρων ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος" , Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και Georgia Institute of Technology .

Εντός του Απριλίου σχεδιάζει η κυβέρνηση να ξεκινήσει τη δημοπράτηση του μεγάλου έργου της ανάπλασης του φαληρικού μετώπου, αξίας 330 εκατομμυρίων ευρώ. To έργο αναμένεται να ειναι έτοιμο έως το 2017. Ήδη έχουν ετοιμαστεί τα τεύχη δημοπράτησης και αναμένεται το πράσινο φως του ΣτΕ για το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα. Στο υπουργείο Περιβάλλοντος αναμένουν την τελική έγκριση προκειμένου να ξεκινήσουν τις διαγωνιστικές διαδικασίες. Το έργο έχει τεθεί σε προτεραιότητα με εντολή Μαξίμου καθώς, όπως δήλωσε ο πρωθυπουργός, με αφορμή την ολοκλήρωση της αρχιτεκτονικής μελέτης για την ανάπλαση της Πανεπιστημίου, «η αναγέννηση της Αθήνας θα γίνει με βάση το τρίγωνο αναπλάσεων σε Φάληρο, Πανεπιστημίου και Ελληνικό, προσθέτοντας στο άμεσο μέλλον και την ευρεία ανάπλαση του θαλασσίου μετώπου έως το Σούνιο». Επειτα από μια δεκαετία συζητήσεων, διενέξεων, εκπόνησης και απόσυρσης σχεδίων καθυστερήσεων και εμπλοκών, μπαίνει σε τροχιά υλοποίησης η μεγάλη ανάπλαση της ζώνης που εκτείνεται από το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας μέχρι και το κλειστό γυμναστήριο του Ταε Κβο Ντο, στην ανατολική άκρη του Φαληρικού Ορμου.

Το σύνολο των έργων έχει προϋπολογισμό 330 εκατομμύρια ευρώ. Η χρηματοδότηση είναι εξασφαλισμένη απ'ο το ΕΣΠΑ. Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα σύμπλεγμα τριών έργων: Η δημιουργία του μεγάλου πάρκου αναψυχής συνολικής έκτασης 550 στρεμμάτων. Έχει προϋπολογισμό 160 εκατ. ευρώ. Στην όλη έκταση προβλέπεται δόμηση σε 16.000 τ.μ. με χρήσεις εστίασης-αναψυχής, πολιτιστικών εκδηλώσεων (θερινός κινηματογράφος, υπαίθριος χώρος συναυλιών, χώροι εκθέσεων), αθλητικές (γήπεδα 5x5, κολυμβητήριο, γυμναστήριο, adventure park) αλλά και εμπορικά καταστήματα στη ζώνη του Beach Volley. Η μεταφορά προς τη θάλασσα κατά 90 μ. και τμηματική βύθιση της Λ. Ποσειδώνος, ώστε να ενωθεί η πόλη με την παράκτια ζώνη μαζί με τα σύνοδα αντιπλημμυρικά έργα και τα έργα πρόσβασης κοινού. Το έργο έχει προϋπολογισμό 150 εκατ. ευρώ. Το λιμενικό έργο προβλέπει τη δημιουργία λιμένα με προβλήτες περιπάτου, με την κεντρική να φτάνει τα 120 μ. μήκος, την αναδιαμόρφωση του κρηπιδώματος, τη διαμόρφωση τεχνητής προβλήτας και νησίδων με εκτιμώμενο προϋπολογισμό 20 εκατ. ευρώ. Όλες οι μελέτες του πολύ μεγάλου αυτού έργου είναι με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) συνολικού ύψους περίπου 3.800.000 ευρώ, ενώ η μελέτη master plan εκπονήθηκε απο τον διάσημο Ιταλό αρχιτέκτονα Renzo Piano, όπως ακριβώς και το όμορο Κέντρο Πολιτισμού που δημιουργείται στον χώρο του πρώην Ιπποδρόμου.

Ξανά στο προσκήνιο η Τράπεζα Γης, ο νέος θεσμός που θα επιτρέψει την αγοραπωλησία δικαιωμάτων δόμησης. Πληροφορίες από το ΥΠΕΚΑ αναφέρουν πως μέσα στο επόμενο εξάμηνο θα είναι έτοιμο νέο σχέδιο νόμου που θα ρυθμίζει όλα τα θέματα σχετικά με το νέο πολεοδομικό εργαλείο. Ανοιχτό παράθυρο για αγοραπωλησίες δικαιωμάτων Η Τράπεζα Γης χαρακτηρίζεται ως ένα βασικό μέσο για τον εκσυγχρονισμό και την ανανέωση του κτιριακού δυναμικού της χώρας, για τις αναπλάσεις και την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Μέσω αυτής θα επιτυγχάνεται η αγορά και η πώληση αϋλων δικαιωμάτων δόμησης, είτε σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης είτε σε επίπεδο δήμων. Ακόμα, η Τράπεζα Γης προβλέπεται να ενσωματώσει και να διευρύνει το μέτρο της μεταφοράς του συντελεστή δόμησης, που σήμερα έχει παγώσει, με αποτέλεσμα να βρίσκονται «στον αέρα» τίτλοι από εκατοντάδες χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα διατηρητέων και ρυμοτομούμενων ακινήτων. Κύκλοι του υπουργείου Περιβάλλοντος δηλώνουν πως ο νέος θεσμός δεν συμπλέκεται με το θέμα της νομιμοποίησης των αυθαιρέτων, ωστόσο άνθρωποι του τεχνικού κόσμου πιστεύουν πως θα συμβάλει αποφασιστικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος, καθώς οι ιδιοκτήτες θα αποκτήσουν τη δυνατότητα να αγοράσουν από την Τράπεζα Γης το δικαίωμα δόμησης για τα επιπλέον τετραγωνικά που έχουν χτίσει. Εκτιμάται επίσης πως θα βοηθήσει στη νομιμοποίηση οικισμών που είναι εξ ολοκλήρου αυθαίρετοι.

Νομιμοποίηση πολεοδομικών υπερβάσεων σε κτήρια που έχουν ανεγερθεί με οικοδομική άδεια και τακτοποίηση αυθαιρέτων με εξαίρεση από την κατεδάφιση για 30 ή 40 χρόνια, και στις δύο περιπτώσεις με την καταβολή εφάπαξ προστίμου σε έως 48 δόσεις, θα προβλέπει το νέο πολεοδομικό νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος. Οσοι έχουν ήδη τακτοποιήσει κάποια αυθαιρεσία για να τη νομιμοποιήσουν για πάντα, αρκεί να τη δηλώσουν στην «ταυτότητα του κτηρίου» χωρίς άλλο παράβολο ή πρόστιμο Παράλληλα, θα καθιερωθεί στην πράξη το «φακέλωμα» παλαιών και νέων ακινήτων με την υποχρεωτική εφαρμογή της ηλεκτρονικής «ταυτότητας του κτηρίου».

Οι ειδικοί του υπουργείου Περιβάλλοντος, που έχουν αναλάβει με εντολή του αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος, , να ολοκληρώσουν με ταχύτατους ρυθμούς, εντός του Μαρτίου, το νέο θεσμικό πλαίσιο για τα αυθαίρετα, αξιοποιούν ως κεντρικό μηχανισμό εφαρμογής της νέας πολεοδομικής πολιτικής την «ταυτότητα του κτηρίου». Το μέτρο αυτό προβλέφθηκε από το Ν. 3843/10 για τις τακτοποιήσεις των ημιυπαίθριων χώρων και εκκρεμεί η έκδοση σχετικού Προεδρικού Διατάγματος για την εφαρμογή του. Η ταυτότητα του κτηρίου, της οποίας το κόστος δημιουργίας δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί, αλλά θα επιβαρύνει τους ιδιοκτήτες, θα ισχύει για δέκα χρόνια και ακολούθως θα ανανεώνεται.

Ειδικότερα, προβλέπεται για τις νέες οικοδομές αλλά και για όσα ακίνητα θα εντάσσονται πλέον στις ρυθμίσεις νομιμοποίησης ή τακτοποίησης αυθαιρέτων η δημιουργία ενός ψηφιακού αρχείου στο οποίο θα περιλαμβάνονται όλα τα δεδομένα του κτηρίου (αρχιτεκτονικά σχέδια, τοπογραφικά διαγράμματα, φωτογραφίες, συμβόλαια κ.λπ.) από τη φάση της μελέτης μέχρι την ολοκλήρωση της κατασκευής του. Το υλικό αυτό, σε καθιερωμένες φόρμες, με τη μορφή CD και ευθύνη του μηχανικού, θα υποβάλλεται και στο υπουργείο Περιβάλλοντος, δημιουργώντας το ηλεκτρονικό αρχείο του κτηριακού αποθέματος της χώρας, το οποίο θα δίνει χρήσιμες πληροφορίες σε όλους τους φορείς. Πληροφορίες που η διασταύρωσή τους θα οδηγεί αμέσως στον εντοπισμό αυθαιρεσιών και πολεοδομικών υπερβάσεων. Παράλληλα, βεβαίως, δημιουργείται μια νέα βάση δεδομένων για την άσκηση φορολογίας επί των ακινήτων.

Οι βασικές ρυθμίσεις που θα περιλαμβάνονται στο νέο νομοσχέδιο, σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες, είναι:

* Κατηγοριοποίηση των πολεοδομικών αυθαιρεσιών και παραβάσεων, ώστε να διακρίνονται οι δυνατότητες τακτοποίησης ή νομιμοποίησης καθεμιάς από αυτές.

* Οι πολεοδομικές αυθαιρεσίες και παραβάσεις χωρίζονται σε τρεις υποκατηγορίες, ανάλογα με τη βαρύτητά τους, οι οποίες είναι:

1 Για αυθαίρετα χωρίς οικοδομικές άδειες ή με μεγάλες υπερβάσεις στη δόμηση. Για τα ακίνητα αυτής της κατηγορίας θα προβλεφθεί στο νέο νόμο μια εφάπαξ και τελική ρύθμιση για ένα κλειστό χρονικό διάστημα, το οποίο δεν έχει ακόμη καθοριστεί, π.χ. τριμήνου, μέσα στο οποίο οι ενδιαφερόμενοι ιδιοκτήτες θα μπορούν να κάνουν τακτοποίηση με την καταβολή προστίμου, όπως ακριβώς προβλέπεται στο Ν. 4014/11, και με αντάλλαγμα την τακτοποίηση για διάστημα 30 ή 40 ετών. Οσοι δεν μπουν στη ρύθμιση μετά το πέρας της προθεσμίας θα είναι εκτεθειμένοι σε υψηλά πρόστιμα και τα ακίνητά τους θα κρίνονται κατεδαφιστέα.

2 Για αυθαιρεσίες οι οποίες βρίσκονται εντός του περιγράμματος του κτηρίου που έχει ανεγερθεί με νόμιμη άδεια, δηλαδή μια ρύθμιση ανάλογη με εκείνη της τακτοποίησης των ημιυπαίθριων χώρων. 3 Για τις μικρές πολεοδομικές παραβάσεις (πέργκολες, περιφράξεις, δώματα κ.λπ.). Και για τις δύο τελευταίες κατηγορίες, ο μηχανισμός τακτοποίησης θα γίνει με το νέο νόμο μόνιμος και θα μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη νομιμοποίηση έναντι της τακτοποίησης που ισχύει σήμερα.

Η διαδικασία νομιμοποίησης θα έχει ως εξής: Για τις μεν πολύ μικρές πολεοδομικές παραβάσεις θα αρκούν η καταβολή του παραβόλου (το ίδιο που καταβάλλεται και σήμερα μέσω του Ν. 4014/11) και η δήλωση της «τακτοποιημένης» παρανομίας στην ταυτότητα του κτηρίου για να γίνεται η πλήρης νομιμοποίηση της πολεοδομικής υπέρβασης. Για τις «μεσαίες» παραβάσεις, ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να καταβάλει πρώτα το προβλεπόμενο πρόστιμο και κατόπιν να δηλώσει το χώρο στην ταυτότητα του κτηρίου.

Οσοι έχουν ήδη τακτοποιήσει κάποια αυθαιρεσία μικρού ή μέσου μεγέθους μέσω του Ν. 4014/11 ή του 3843/10, για να τη νομιμοποιήσουν για πάντα, θα αρκεί να τη δηλώσουν στην ταυτότητα του κτηρίου χωρίς άλλο παράβολο ή πρόστιμο.

Κύκλοι του ΥΠΕΚΑ προσανατολίζονται σε ακόμη μεγαλύτερες διευκολύνσεις των ιδιοκτητών, ενώ αποκλείουν μείωση των προστίμων και των παραβόλων τακτοποίησης, καθώς κάτι τέτοιο θα άνοιγε κύκλο τριβών και διεκδικήσεων της διαφοράς από τους ιδιοκτήτες που ήδη εντάχθηκαν στη ρύθμιση. Αξιοσημείωτο είναι ότι και με το νέο νομοσχέδιο δεν θα δίνεται δυνατότητα τακτοποίησης ή νομιμοποίησης αυθαιρεσιών σε κτήρια των οποίων ο φέρων οργανισμός ολοκληρώθηκε μετά τις 28/7/11, όπως επίσης σε κτήρια που βρίσκονται σε δάση, αιγιαλό, αρχαιολογικούς χώρους κ.λπ.