Νέα επιδρομή στο Πεντελικό βουνό απεργάζεται η κυβέρνηση, με το ΥΠΕΚΑ να υπόσχεται λύση στο "χρόνιο πρόβλημα" των οικοδομικών συνεταιρισμών που επιχειρούν να χτίσουν, από το 1988, 6.000 στρέμματα με τη συνδρομή του τότε ΥΠΕΧΩΔΕ, εκ των οποίων 2.000 δασικά και 1.000 να ανήκουν στην Α' Ζώνη Προστασίας του βουνού. Ούτε μία ούτε δύο, αλλά τρεις φορές τα σχέδια Προεδρικού Διατάγματος υπό τον τίτλο "Έγκριση πολεοδομικής μελέτης αστικού αναδασμού της κοινότητας Πικερμίου και του Δήμου Ραφήνας" επεστράφησαν με την ένδειξη παράνομα και αντισυνταγματικά.

Ουσιαστικά, στις υπώρειες του πολλαπλώς κακοποιημένου και καμένου Πεντελικού, επιμένουν να δημιουργήσουν μια νέα πολιτεία στο κενό που αφήνουν η Καλλιτεχνούπολη και οι οικισμοί των οικοδομικών συνεταιρισμών Αγίου Σπυρίδωνα και "Παν" στο Ντράφι, οι οποίοι απλώνονται στο σώμα του ορεινού όγκου. Στο πιο πρόσφατο πρακτικό επεξεργασίας 104/2006, το Ε' τμήμα του ΣτΕ καθιστούσε σαφές στους αρμόδιους του ΥΠΕΧΩΔΕ "ότι η ανάσχεση της οικιστικής εξαπλώσεως των Αθηνών αποτελεί γενική κατεύθυνση του ρυθμιστικού σχεδίου Αθηνών, η οποία επιβάλλει, κατ' αρχήν, μόνον την περιορισμένη και απολύτως αναγκαία επέκταση των νομίμως υφιστάμενων οικισμών. Δεν επιτρέπεται να θεσπίζονται με Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο ή με άλλο, πολεοδομικού ή χωροταξικού χαρακτήρα, σχέδιο ρύθμισης, οι οποίες αντίκεινται στον ανωτέρω στόχο της ανάσχεσης της εξαπλώσεως της πόλεως και γενικότερα του ΡΣΑ, εφόσον δεν καλύπτονται από ειδική πρόβλεψη αυτού".

Ενδιαφερόμενος είναι ο  ΑΟΣΑ (Αυτόνομος Οικοδομικός Συνεταιρισμός Αξιωματικών), ο οποίος έχει οριστεί ως φορέας για τη διενέργεια αναδασμού σε μια έκταση 6.012 στρεμμάτων, εκ των οποίων τα 2.000 είναι δάσος, δασικές εκτάσεις και κάποιες εξ αυτών αναδασωτέες. Άλλα περίπου 1.000 στρέμματα περιλαμβάνονται στην Α' Ζώνη Προστασίας του Πεντελικού (2.488 στρέμματα ανήκουν στον ΑΟΣΑ, 1.108 στους συνεταιρισμούς "Προσωπικού ΟΤΕ", 195 στο "Ελληνικός Φοίνιξ", 206 στην "Ολυμπιακή Στέγη" και τα υπόλοιπα σε ιδιώτες).

Η πρώτη απόπειρα να χτιστεί η περιοχή εκδηλώνεται το 1988, οπότε και καθορίσθηκε ως Ζώνη Αστικού Αναδασμού. Με Προεδρικό Διάταγμα καθορίζεται η περιοχή εκτός των ρυμοτομικών σχεδίων Πικερμίου και Ραφήνας στις θέσεις Κατρίπι, Παλιός Μύλος, Σπατανέικα, Άγιος Βασίλειος, Βγενά Λόρδου και Γεφύρι ως Ζώνη Αστικού Αναδασμού. Αργότερα, το 1997, επιχειρήθηκε να τροποποιηθεί η ΖΑΑ λόγω ιδιοκτησιακών προβλημάτων στο κομμάτι της Ραφήνας και, ταυτόχρονα, με εντολές άνωθεν, ο Οργανισμός Αθήνας άρχισε τις προεργασίες ώστε να ενταχθεί η περιοχή στο σχέδιο μέσω έγκρισης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου της Κοινότητας Πικερμίου. Το Ε' Τμήμα του ΣτΕ, Πρακτικό 89/1998, για πρώτη φορά επιστρέφει το σχέδιο Π.Δ., διότι το ΥΠΕΧΩΔΕ "δεν ετεκμηρίωσε, ως όφειλε, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι το σχέδιον αφορά εις έκτασιν της οποίας ο χαρακτήρ επιτρέπει την οικιστικήν ανάπτυξην, τούτο δεν δύναται να θεωρηθεί νόμιμον", αμφισβητώντας και τη νομιμότητα της αρχικής ΖΑΑ, καθώς ενδέχεται "να περιλαμβάνει και δασικαί ή άλλως προστατευτέαι εκτάσεις". Απαιτούσε, για προφανείς λόγους, λεπτομερή χαρτογράφηση και χαρακτηρισμό της περιοχής. Η πολεοδομική μελέτη που εγκρίνεται από το ΥΠΕΧΩΔΕ περιλαμβάνει το δάσος και τις δασικές εκτάσεις στο σχέδιο και πολεοδομεί την έκταση που ανήκει στην Α' Ζώνη προστασίας της Πεντέλης και κατατίθεται προς επεξεργασία εκ νέου στο Ε' Τμήμα. Ο τότε υπουργός Εθνικής Άμυνας, Α. Τσοχατζόπουλος, παραμονές εκλογών, σπεύδει να ανακοινώσει πως δύο χιλιάδες οικόπεδα μοιράζονται σε ισάριθμες οικογένειες αξιωματικών. Το ΣτΕ απορρίπτει πάλι το σχέδιο, καθώς "στο σύνολό του δεν προτείνεται νομίμως", πρακτικό 246/2000, διαπιστώνοντας ότι εντάσσονται μεγάλα τμήματα δασών και δασικών εκτάσεων, μικρότεροι δασικοί θύλακες, των οποίων δεν προσδιορίζεται το εμβαδόν, ενώ τμήμα της ΖΑΑ εμπίπτει στη Ζώνη Α' του Πεντελικού. Προκειμένου δε να αποκλειστεί κάθε πιθανότητα να ενταχθούν στο σχέδιο "δάση και δασικές εκτάσεις", ζητεί επιτακτικά ενδελεχή "έλεγχο με αντιπαραβολή των χαρτών και πλήρη τεκμηρίωση πριν από την προσυπογραφή του σχεδίου από τον υπουργό Γεωργίας". Έναν μήνα ακριβώς πριν από τις εκλογές της 7ης Μαρτίου του 2004, εγκρίνεται με ΚΥΑ των υπουργών Γεωργίας και ΥΠΕΧΩΔΕ το "Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Κοινότητας Πικερμίου και τμήματος του Δήμου Ραφήνας", προβλέποντας την ένταξη στο Σχέδιο Πόλης 3.134,16 στρεμμάτων με χρήση αμιγούς κατοικίας. Η "ανασυνταχθείσα και αναμορφωθείσα" πολεοδομική μελέτη προωθείται από τη νέα κυβέρνηση και τους υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης και υφυπουργούς ΠΕΧΩΔΕ και Πολιτισμού στο ΣτΕ τον Δεκέμβριο του 2004. Ο χαρακτηρισμός "το σχέδιο δεν προτείνεται νομίμως", επαναλαμβάνεται. Το Πρακτικό Επεξεργασίας 104/2006 του Ε' Τμήματος εστίαζε και στη σπουδαιότητα της αδόμητης έκτασης, αφού είχαν εξαιρεθεί τα δασικά, επισημαίνοντας: "Η προς πολεοδόμηση περιοχή περιλαμβάνει στο νότιο και το ανατολικό μέρος αγροτικές εκτάσεις, αμπελώνες, οπωρώνες και λίγους ελαιώνες. Διακρίνεται δε σε τρία τμήματα, ήτοι το κεντρικό, το οποίο προς Νότο συνορεύει με παραρεμμάτια περιοχή, προς Βορράν εφάπτεται με το όριο της Ζώνης Προστασίας της Πεντέλης, περιλαμβάνει δε μεγάλο τμήμα του αρχαιολογικού χώρου του Πικερμίου, του οποίου μάλιστα η ζώνη Β' δομείται εξ ολοκλήρου, αφετέρου δε δύο τμήματα εκατέρωθεν του κεντρικού, από το οποίο χωρίζεται το μεν δυτικό με δασική έκταση, το δε ανατολικό με δασική έκταση και ρέμα".

Ανατροπές στην αγορά γης αλλά και στην δυνατότητα δόμησης   φέρνει η νέα ρύθμιση του υπουργείου Περιβάλλοντος για τα καταπατημένα ακίνητα που βρίσκονται εντός σχεδίου πόλεως, καθώς όσα είναι πάνω από δύο στρέμματα δεν θα μπορούν να χαρακτηριστούν δασικά.

Το Δημόσιο χάνει το δικαίωμα να επικαλείται δικαιώματα κυριότητας ως δάση σε καταπατημένα ακίνητα άνω των δύο στρεμμάτων, τα οποία σήμερα βρίσκονται εντός σχεδίου ή εντός ορίων οικισμού και κάποιος τα νέμεται για 30 χρόνια, ακόμη κι αν δεν έχει τίτλους ιδιοκτησίας. Θα πρέπει ωστόσο το Δημόσιο κατά το διάστημα αυτό να μην έχει αξιώσει την επιστροφή τους.

Επίσης, κύριος έναντι του Δημοσίου θα μπορεί να είναι και κάποιος ο οποίος νέμεται για δέκα έτη το ακίνητο αλλά διαθέτει νόμιμο τίτλο (κυρίως πρέπει να έχει αγοραπωλητήριο συμβόλαιο). Προϋπόθεση είναι να μην υπάρχουν δικαστικές εκκρεμότητες και αμφισβητήσεις στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Η ρύθμιση αυτή, η οποία περιλαμβάνεται στο σχέδιο νόμου με τίτλο «Συμπλήρωση των διατάξεων περί Εθνικού Κτηματολογίου και άλλες διατάξεις» «κουμπώνει» και με τη δυνατότητα που δίδεται στην Κτηματολόγιο ΑΕ, υπό προϋποθέσεις, να αποτυπώνει στους χάρτες (δασικούς ή μη) τα όρια των εγκεκριμένων σχεδίων πόλεως και οικισμών, στα οποία δεν υπάρχει δασικός χαρακτήρας.

Οι σημαντικότερες αλλαγές που φέρνει το σχέδιο νόμου είναι :

- Ως σήμερα, για κατόχους ακινήτου (άνω των 2.000 τ.μ.), χωρίς κτίσμα ή με πολύ μικρό κτίσμα (καλύπτει λιγότερο από το 30% του ισχύοντος συντελεστή δόμησης), εντός σχεδίου μπορούσε το Δημόσιο να αξιώσει την κυριότητα του ακινήτου καθώς το ακίνητο μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως δασικό. Με τη νέα ρύθμιση το άρθρο 4 του Ν. 3127/2003 καταργείται και το Δημόσιο χάνει το δικαίωμα κυριότητας σε αυτές τις εκτάσεις. Έτσι πλέον όλα ανεξαρτήτως τα ακίνητα που βρίσκονται εντός σχεδίου πόλεως δεν μπορούν να χαρακτηριστούν δασικά.

- Για τη δόμηση σε «τυφλά» οικόπεδα που έχουν πρόσωπο αποκλειστικά και μόνο σε εδαφική λωρίδα η οποία έχει παραχωρηθεί σε κοινή χρήση, απαιτείται προηγούμενη κύρωση του δικτύου κοινοχρήστων χώρων. Κατ' εξαίρεση η δόμηση σε αυτά μπορεί να επιτρέπεται πριν από την κύρωση του δικτύου εφόσον το τμήμα που έχει παραχωρηθεί, έχει τεθεί σε κοινή χρήση και έχει γίνει η σχετική μεταγραφή στον οικείο δήμο ή έχει παρέλθει χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τριών μηνών από την υποβολή στην αρμόδια Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της πρότασης για την κύρωση του δικτύου κοινοχρήστων χώρων, στην οποία συμπεριλαμβάνεται και η ιδιοκτησία για την οποία αιτείται η άδεια δόμησης.

- Αν εντός γεωτεμαχίου περιλαμβάνονται τμήματα δασικού χαρακτήρα μικρότερα των 100 τ. μ., τα τμήματα αυτά ακολουθούν τον χαρακτηρισμό του γεωτεμαχίου. Σε περίπτωση που εντός γεωτεμαχίου, κυρίως δασικού χαρακτήρα, περιλαμβάνονται τμήματα άλλου χαρακτήρα μικρότερα των 100 τ. μ., αυτά ακολουθούν τον χαρακτηρισμό του γεωτεμαχίου.

Εξαλείφεται ο δασικός χαρακτήρας τόσο των περιοχών όσο και των ιδιοκτησιών που βρίσκονται εντός σχεδίου πόλεως, με δυνατότητα οικιστικής αξιοποίησης και δόμησης, με το νέο νομοσχέδιο για το Εθνικό Κτηματολόγιο, που έδωσε χθες στη δημοσιότητα το υπουργείο Περιβάλλοντος και κατέθεσε για ψήφιση στη Βουλή. Παράλληλα ανοίγει «παράθυρο» αποχαρακτηρισμού ιδιωτικών δασικών εκτάσεων εκτός σχεδίου, εφόσον διαπιστωθεί ότι εντός αυτοτελούς ιδιοκτησίας γεωτεμαχίου περιλαμβάνονται τμήματα δασικού χαρακτήρα μικρότερα των 100 τετραγωνικών μέτρων. Το νέο νομοσχέδιο, το οποίο κυοφορήθηκε επί πολλούς μήνες στο υπουργείο Περιβάλλοντος, προωθείται προκειμένου να απλουστευτούν οι διαδικασίες και να επισπευστούν τα προγράμματα του Κτηματολογίου, τα οποία καρκινοβατούν, αφού επί δύο δεκαετίες έχει δαπανηθεί συνολικά περί το 1 δισ. ευρώ και έχει υλοποιηθεί μόλις το 17,7% του συνολικού έργου, ενώ τα τέσσερα τελευταία χρόνια δεν έχει ολοκληρωθεί ούτε ένα νέο πρόγραμμα κτηματογράφησης.

Ρυθμίσεις για τη δόμηση στους μικρούς οικισμούς, καθώς και για τα ακίνητα που, ενώ είναι εντός σχεδίου είναι δυνατόν το κράτος να αξιώσει την κυριότητα χαρακτηρίζοντάς τα δασικά, περιλαμβάνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος (ΥΠΕΚΑ), το οποίο κατατίθεται στη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή της Βουλής. Αναλυτικότερα, με το νομοσχέδιο :

* Καταργείται το όριο των 2.000 τ.μ. και όλα ανεξαρτήτως τα ακίνητα που βρίσκονται εντός σχεδίου πόλεως δεν μπορούν, καταρχάς, να χαρακτηριστούν δασικά. Σήμερα, για κατόχους ακινήτου, χωρίς κτίσμα ή με πολύ μικρό κτίσμα, εντός σχεδίου (άνω των 2.000 τ.μ.) μπορούσε το Δημόσιο να αξιώσει την κυριότητα του ακινήτου, καθώς το ακίνητο μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως δασικό. Δεν συνέβαινε όμως το ίδιο με ιδιοκτήτες που το ακίνητό τους είτε ήταν μικρότερο των 2.000 τ.μ. είτε καλυπτόταν περισσότερο από 30% του συντελεστή δόμησης της περιοχής όπου βρισκόταν. Για πολλές από τις εκτάσεις αυτές έχουν συντελεστεί πράξεις αναλογισμού και ρυμοτόμησης και πράξεις εφαρμογής των σχεδίων τους. Στις εκτάσεις - περιοχές αυτές το κράτος επιτρέπει νομίμως τη δόμηση και την άσκηση δικαιοπραξιών επί πάρα πολλές δεκαετίες. Εκτιμάται ότι, η διάταξη αυτή από τη μια λύνει προβλήματα και παύει το νομικό παράδοξο, από την άλλη όμως μπορεί να ανοίξει την όρεξη σε καταπατητές σε υπό ένταξη στο σχέδιο πόλης περιοχές.

* Επιλύεται το πρόβλημα όλων των μικρών οικισμών όπου δεν εκδίδονται άδειες δόμησης εδώ και τρία χρόνια, καθώς απαγορεύτηκε η έκδοσή τους με μόνη προϋπόθεση την παραχώρηση λωρίδας για τη διάνοιξη των απαιτούμενων δρόμων. Απαντώνται ασάφειες και δυσχέρειες εφαρμογής στις διατάξεις που αφορούν τη δόμηση και ειδικότερα την έκδοση αδειών δόμησης σε ιδιοκτησίες που βρίσκονται εντός των ορίων οικισμών και είτε έχουν πρόσωπο σε προϋφιστάμενους κοινόχρηστους χώρους είτε έχουν πρόσωπο αποκλειστικά και μόνο σε κοινόχρηστους χώρους που δημιουργήθηκαν μετά το 1985. Οπου υπάρχουν καθυστερήσεις στην έγκριση της πρότασης κύρωσης του δικτύου κοινοχρήστων χώρων, που υπερβαίνουν τους 3 μήνες, θα επιτρέπεται η δόμηση, υπό εκείνους τους όρους και τις προϋποθέσεις που θα διασφαλίσουν τόσο τη νομιμότητα της διοικητικής πράξης της άδειας δόμησης όσο και τη συμβατότητά της με τη διοικητική πράξη της κύρωσης του δικτύου των κοινοχρήστων χώρων του οικισμού.

* Με βάση το άρθρο 8 του νομοσχεδίου σε ακίνητο που βρίσκεται μέσα σε σχέδιο πόλεως ή μέσα σε οικισμό που προϋφίσταται του έτους 1923 ή μέσα σε οικισμό κάτω των 2.000 κατοίκων, που έχει οριοθετηθεί, ο νομέας του θεωρείται κύριος έναντι του Δημοσίου εφόσον: α) νέμεται, μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, αδιαταράκτως για δέκα έτη το ακίνητο, με νόμιμο τίτλο από επαχθή αιτία, υπέρ του ιδίου ή του δικαιοπαρόχου του, που έχει καταρτισθεί και μεταγραφεί μετά την 23.2.1945, εκτός εάν κατά την κτήση της νομής βρισκόταν σε κακή πίστη, ή β) νέμεται, μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, το ακίνητο αδιαταράκτως για χρονικό διάστημα τριάντα ετών, εκτός εάν κατά την κτήση της νομής βρισκόταν σε κακή πίστη.

* Σε περίπτωση που κατά την επεξεργασία της δήλωσης της Διεύθυνσης Δασών διαπιστωθεί ότι εντός γεωτεμαχίου περιλαμβάνονται τμήματα δασικού χαρακτήρα μικρότερα των 100 τ.μ., τα τμήματα αυτά ακολουθούν το χαρακτηρισμό του γεωτεμαχίου. Σε περίπτωση που εντός γεωτεμαχίου, κυρίως δασικού χαρακτήρα, περιλαμβάνονται τμήματα άλλου χαρακτήρα μικρότερα των 100 τ.μ., αυτά ακολουθούν το χαρακτηρισμό του γεωτεμαχίου. Σημειώνεται ότι η διάταξη αυτή ανατρέπει τη λογική της υφιστάμενης νομοθεσίας με βάση την οποία προτεραιότητα έχει ο χαρακτηρισμός ως δασικό.