Το νέο νόμο για την «Ρύθμιση Οφειλών Υπερχρεωμένων Φυσικών Προσώπων» που ψηφίστηκε χθες από τη Βουλή παρουσίασαν σήμερα η υπουργός Οικονομίας κα Λούκα Κατσέλη και ο γενικός γραμματέας Καταναλωτή κ. Δ. Σπυράκος.
Όπως τονίστηκε, από 1ης Σεπτεμβρίου μπορούν οι δανειολήπτες που αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους να υποβάλουν αιτήσεις για εξωδικαστικό συμβιβασμό με τους πιστωτές τους, ενώ από τις αρχές του 2011 θα ενεργοποιηθεί η δικαστική διαδικασία, στο πλαίσιο της οποίας τα Ειρηνοδικεία θα κρίνουν αν ο ενδιαφερόμενος βρίσκεται ή όχι σε  αδυναμία πληρωμής και θα προχωρούν σε ρύθμιση χρεών. Εκτιμάται ότι συνολικά περί τις 150.000 δανειολήπτες θα θελήσουν να ενταχθούν στο νόμο.
Με τροπολογία που ψηφίστηκε χθες ορίζεται ότι για διάστημα 6 μηνών από τη δημοσίευση του νόμου, δηλαδή περίπου ως τα τέλη Ιανουαρίου 2011, απαγορεύονται οι πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας για χρέη προς τράπεζες ή προς άλλα φυσικά πρόσωπα, εφόσον η αξία της πρώτης κατοικίας δεν υπερβαίνει το αφορολόγητο όριο προσαυξημένο κατά 50 %. Το αφορολόγητο για άγαμο φορολογούμενο είναι 200.000 ευρώ, οπότε η αντικειμενική αξία της κατοικίας για να μη βγει σε πλειστηριασμό δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις 300.000 ευρώ.
Το υπουργείο προχωρά παράλληλα στη σύσταση πανελλαδικού δικτύου πρόληψης και αντιμετώπισης της υπερχρέωσης με συμμετοχή καταναλωτικών οργανώσεων και των κατά τόπους Δικηγορικών Συλλόγων που θα παράσχουν συμβουλές και βοήθεια προς τους δανειολήπτες είτε στο στάδιο του φιλικού διακανονισμού είτε, αργότερα, στα Ειρηνοδικεία. Θα υπάρξει επίσης ειδική τηλεφωνική γραμμή, θα καταρτισθούν υποδείγματα φιλικού διακανονισμού και αιτήσεων ρύθμισης χρεών και η γενική γραμματεία Καταναλωτή θα παράσχει μέσω Ίντερνετ ένα εργαλείο για την εκτίμηση της μηνιαίας δόσης που θα πρέπει να καταβάλει ο δανειολήπτης, ανάλογα με τα εισοδήματά του, την περιουσία του, την οικογενειακή του κατάσταση, το κόστος κάλυψης των αναγκών διαβίωσης, κλπ.
Στη ρύθμιση υπάγονται φυσικά πρόσωπα, καταναλωτές και επαγγελματίες (με εξαίρεση τους εμπόρους), που βρίσκονται σε αποδεδειγμένη μόνιμη αδυναμία να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους. Υπάγονται επίσης όλα τα χρέη, με εξαίρεση οφειλές από αδικοπραξία, διοικητικά πρόστιμα, φόροι και τέλη προς το Δημόσιο και προς Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης.
-Η διαδικασία ρύθμισης των οφειλών διακρίνεται σε 4 φάσεις που έχουν ως εξής:
Α’ φάση, Εξωδικαστικός συμβιβασμός: Πριν την υποβολή της αίτησης ο οφειλέτης υποχρεούται να κάνει προσπάθεια  συμβιβασμού με τους πιστωτές  η οποία αποδεικνύεται με βεβαίωση του φορέα που την έχει αναλάβει. Τον εξωδικαστικό συμβιβασμό μπορούν να αναλάβουν ο Συνήγορος του Καταναλωτή, η Επιτροπή Φιλικού Διακανονισμού, οι Ενώσεις Καταναλωτών, ο Μεσολαβητής Τραπεζικών Επενδυτικών Υπηρεσιών, Δικηγόρος ή άλλος δημόσιος ή ιδιωτικός μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορέας. Για το συμβιβασμό θα συντάσσεται πρακτικό που θα επικυρώνεται από τον Ειρηνοδίκη. 
Β’ Φάση, Αίτηση στο Ειρηνοδικείο: Η αίτηση περιλαμβάνει κατάσταση της περιουσίας και των εισοδημάτων οφειλέτη και συζύγου, κατάσταση με τις απαιτήσεις των πιστωτών, σχέδιο διευθέτησης των οφειλών, βεβαίωση για τη διενέργεια του εξωδικαστικού συμβιβασμού και υπεύθυνη δήλωση ορθότητας των δηλωθέντων στοιχείων.
Ο οφειλέτης μπορεί να ζητήσει την αναστολή των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης (πλειστηριασμοί κλπ) με ασφαλιστικά μέτρα.  Για τη χορήγησή της αρκεί η πιθανολόγηση της αποδοχής της αίτησης.
Γ’ Φάση, Προσπάθεια συμβιβασμού ενώπιον του Ειρηνοδικείου: Ο συμβιβασμός μπορεί να επιτευχθεί εφόσον συμφωνούν οι πιστωτές με απαιτήσεις που υπερβαίνουν το 51% των οφειλών. Θα πρέπει όμως υποχρεωτικά να συμφωνήσουν οι πιστωτές με εμπράγματες εξασφαλίσεις. Η διαδικασία του δικαστικού συμβιβασμού έχει ως εξής:
-Στον πρώτο μήνα από την υποβολή της αίτησης επιδίδεται το σχέδιο διευθέτησης στους πιστωτές.
-Στο δεύτερο μήνα η απάντηση ή πρόταση τροποποιήσεων από πιστωτές.
-Στο πρώτο 15νθήμερο του τρίτου μήνα η υποβολή τροποποιημένου σχεδίου από οφειλέτη.
-Στις επόμενες είκοσι ημέρες η αποδοχή ή μη από πιστωτές. Αν παρέλθει το διάστημα χωρίς παρατηρήσεις θεωρείται ότι ο πιστωτής έχει αποδεχθεί το σχέδιο.
Δ’ Φάση, Δικαστική ρύθμιση των οφειλών σε περίπτωση που αποτύχει ο δικαστικός συμβιβασμός: Το Δικαστήριο μετά τον έλεγχο, εφόσον κρίνει ότι δεν επαρκούν τα περιουσιακά στοιχεία και τα εισοδήματά του για την αποπληρωμή των χρεών, προχωρά στη ρύθμιση των οφειλών.
Ο οφειλέτης  αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλλει κάθε μήνα για τέσσερα χρόνια, μέρος του εισοδήματός του στους πιστωτές. Το ύψος των μηνιαίων καταβολών καθορίζεται από το δικαστήριο λαμβάνοντας υπόψη τα εισοδήματά του, τη δυνατότητα συνεισφοράς του συζύγου, τις βιοτικές ανάγκες του ιδίου και των προστατευομένων μελών της οικογενείας του. Αν υπάρχει ακίνητη περιουσία, το Ειρηνοδικείο διατάσσει τη ρευστοποίησή της για την ικανοποίηση των πιστωτών, εκτός από την κύρια ή μοναδική κατοικία του οφειλέτη για την οποία υπάρχει ειδική προστασία. Το υπόλοιπο του χρέους (μετά από την πληρωμή των δόσεων επί 4 χρόνια) διαγράφεται.
Αν ο οφειλέτης δεν έχει τη δυνατότητα να καταβάλει κανένα ποσό για την εξόφληση μέρους των χρεών το δικαστήριο μπορεί να ορίσει πολύ μικρό ποσό ή και μηδενική καταβολή στους πιστωτές εφόσον πχ είναι άνεργος ή συντρέχουν σοβαρά προβλήματα υγείας ή δεν έχει επαρκές εισόδημα. Το δικαστήριο επανεξετάζει μετά από 5-6 μήνες την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο οφειλέτης.
Ο οφειλέτης  μπορεί να εξαιρέσει και να σώσει από τον πλειστηριασμό την ιδιόκτητη κύρια ή μοναδική κατοικία του εφόσον αυτή δεν υπερβαίνει το προβλεπόμενο  όριο αφορολόγητης απόκτησης πρώτης κατοικίας, προσαυξημένο κατά 50%. Το μοναδικό ακίνητο οικιακής χρήσης που διαθέτει προστατεύεται ακόμη και αν δεν κατοικεί σε αυτό ο οφειλέτης.
Προϋπόθεση είναι να αναλάβει ο οφειλέτης την εξυπηρέτηση χρεών που αντιστοιχούν στο 85% της εμπορικής αξίας της κατοικίας, για χρονικό διάστημα που μπορεί να φθάνει μέχρι 20 έτη, με το μέσο επιτόκιο ενός στεγαστικού δανείου.
Σημειώνεται ακόμη ότι:
-ο οφειλέτης παραμένει στη «μαύρη λίστα» του Τειρεσία για τρία χρόνια μετά την πάροδο της τετραετίας της ρύθμισης.
-ο εγγυητής του δανείου, αν υπάρχει, δεν απαλλάσσεται από την υποχρέωση πληρωμής του χρέους εκτός αν βρίσκεται και ο ίδιος σε αντικειμενική αδυναμία πληρωμής, οπότε εντάσσεται και αυτός στις διατάξεις του νόμου.
-η αίτηση για εξωδικαστικό συμβιβασμό, δηλαδή η πρώτη φάση της διαδικασίας, πρέπει να έχει γίνει το πολύ έξι μήνες πριν την αίτηση στο Ειρηνοδικείο.

Σταθερά θα παραμείνουν τα επιτόκια τουλάχιστον έως το Μάρτιο 2011. Τις εκτιμήσεις διατυπώνουν κορυφαίοι τραπεζικοί αναλυτές αναγερόμενοι για την πορεία της αγορά χρήματος.

Συγκεκριμένα υποστηρίζουν ότι η ΕΚΤ έχει τη δυνατότητα να διατηρήσει τα επιτόκια παρέμβασής της στο σημερινό χαμηλό επίπεδο για μεγάλο χρονικό διάστημα, έως ότου διασφαλισθεί η βιώσιμη ανάπτυξη των Ευρωπαϊκών οικονομιών και ομαλοποιηθεί η λειτουργία των αγορών κρατικών ομολόγων. Συγκεκριμένα, δεν αναμένεται αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ πριν από το τέλος του 2ου 3μήνου.’11, ενώ στο διάστημα αυτό η ΕΚΤ θα εξακολουθήσει να τροφοδοτεί με ρευστότητα το τραπεζικό σύστημα των χωρών για τις οποίες η λειτουργία της διατραπεζικής αγοράς παραμένει προβληματική.

Σημειώνεται ότι η ΕΚΤ προχώρησε σε αποδοχή καταθέσεων 7-ημερών ύψους € 60 δις με μέσο επιτόκιο 0,56% για την πλήρη αντιστάθμιση του ποσού που έχει διαθέσει για την αγορά κρατικών ομολόγων.

Το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων αναδεικνύεται σε κυρίαρχο τόσο για τις τράπεζες όσο και για τα νοικοκυριά. Τα δάνεια σε οριστική καθυστέρηση που σήμερα κινούνται στο 7% περίπου αναμένεται ότι θα φθάσουν στο 10% μέχρι το τέλος του χρόνου ενώ σημαντικός είναι ο αριθμός των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων που καθυστερούν περιοδικά την εξυπηρέτηση του δανεισμού.Εκτιμάται ότι ο αριθμός των δανείων που οι οφειλέτες έχουν σταματήσει οριστικά ή περιοδικά την εξυπηρέτηση τους ξεπερνά τις 550.000. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στα καταναλωτικά δάνεια καιστις πιστωτικές κάρτες όπου το 14,5% δεν εξυπηρετείται κανονικά. Στα στεγαστικά το ποσοστό δανείων στο κόκκινο αγγίζει το 8% του συνόλου και στα επιχειρηματικά δάνεια, στο 7%. Ο μεγάλος φόβος αφορά στην αντίδραση της αγοράς απο το φθινόπωρο καθώς η συρρίκνωση του διαθεσίμου εισοδήματο και της κατανάλωσης θα επηρεάσει ακόμα περισσότερο τον όγκο των πωλήσεων με καταστροφικές συνέπειες στην αγορά. Παράλληλα η προοπτική ανόδου της ανεργίας σε επίπεδα υωηλότερα του 13% θα έχει άμεση επίπτωση και στο ύψος των κόκκινων δανείων.

Ποιούς βολεύει να υπάρχουν λιγότερες τράπεζες στην αγορα; Σίγουρα όχι τους μικρούς αποταμιευτές , τις μικρες επιχειρήσεις και του δανειολήπτες που θα έχουν λιγότερες λύσεις και περιορισμένο ανταγωνισμό. Σήμερα στην αγορά είναι κοινό μυστικό ότι τα περισσότερα τραπεζικά ιδρύματα προσπαθούν να περιορίσουν τον κίνδυνο που αναλαμβάνουν από ένα στεγαστικό δάνειο είτε αποφεύγοντας να χρηματοδοτήσουν το 100% της εμπορικής αξίας του ακινήτου είτε διαμορφώνοντας εκτιμήσεις στις οποίες το ακίνητο εμφανίζεται με μικρότερη εμπορική αξία από την τρέχουσα εμπορική του ώστε από η μεν τράπεζα να εμφανίζεται ότι αναλαμβάνει το 100% του ρίσκου ενώ στην πραγματικότητα να αναλαμβάνει το 80% ή και το 70%. Στην πραγματικότητα , οι τραπεζίτες προσπαθούν να εξασφαλισθούν όχι μόνο απέναντι από τον κίνδυνο του πελάτη αλλά και από τον κίνδυνο της αγοράς καθώς υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι σε ορισμένες περιοχές οι τιμές έχουν αρχίσει έστω και οριακά να υποχωρούν. Φανταστείτε πόσο δύσκολη θα είναι να διαπραγματευετί κάποιος το δάνειο του ή το επιτόκιο της κατάθεσης προθεσμίας του όταν έχει τρίς ή τέσσερεις πόρτες να διαβεί αντί 10 ή 15. «Σε μία ανοδική αγορά , η αξία του ενυπόθηκου ακινήτου ανεβαίνει καλύπτοντας τόσο την τράπεζα όσο και τον δανειολήπτη. Η μεν τράπεζα εμφανίζεται ασφαλής σύμφωνα με τους κανόνες της Βασιλείας ΙΙ ο δε δανειολήπτης μπορεί να χρησιμοποιήσει το ακίνητο του για να δανεισθεί για να εξυπηρετήσει ακόμα και το αρχικό δάνειο του. Τα δύσκολα αρχίζουν όταν η αγορά κινείται πτωτικά και τότε αυτός που «πληρώνει τη νύφη» είναι πρωτίστως ο δανειολήπτης.» τόνιζε χαρακτηριστικά τραπεζίτης ο οποίος για ευνόητους λόγους θέλει να κρατήσει την ανωνυμία του και συνεχίζει "σε μία αγορά με λιγότερους παίκτες τα περιθώρια που έχει να διαπραγματευτεί με την πολιτική εξουσία για να επιβάλλει τους δικούς του όρους στην αγορά είναι τεράστιο" Αλλά και στην τιμολογιακή και στην προϊοντική τους πολιτική οι ελληνικές τράπεζες φαίνεται ότι έχουν αρχίσει να προσαρμόζονται στο μοντέλο της μετακύλισης του κόστους στον καταναλωτή και η προοπτική των πιο λίγων τραπεζών θα καταστήσει αυτή την προσπάθεια ακόμα ευκολότερη για αυτούς. Επίσημα και ανεπίσημα κορυφαίοι τραπεζίτες επισημαίνουν ότι έχει περάσει η εποχή του φθηνού χρήματος και η διεθνής συγκυρία επιβάλλει μία πιο προσεκτική τιμολογιακή πολιτική η οποία θα λαμβάνει υπόψη της το περιθώριο κινδύνου ( δηλαδή το επιπλέον ποσοστό που επιβάλλουν οι τράπεζες στα δάνεια τους πέραν του επιτοκίου) . Με απλά λόγια οι τραπεζίτες λένε ότι από την μία πλευρά το κόστος του χρήματος για την χρηματοδότηση της στέγης θα αυξηθεί και από την άλλη ότι θα εγκαταλειφθεί η πολιτική των προσφορών (χαμηλά επιτόκια για προκαθορισμένο χρονικό διάστημα από 1 έως 3 χρόνια).