Το κίνημα των αγανακτισμένων δανειοληπτών φαίνεται ότι θα «φουντώσει» τους επόμενους μήνες καθώς πληθαίνουν οι καταγγελίες για ένα πρωτόγνωρο καθεστώς πιστωτικής «ασφυξίας» στην στεγαστική πίστη. Σύμφωνα με καταγγελίες , οι τράπεζες περιορίζουν ακόμα περισσότερο την χρηματοδότηση της στεγαστικής πίστης ακολουθώντας τις εξής στρατηγικές:

α. υποτίμηση της εμπορικής αξίας του ακινήτου καθώς οι περισσότερες εκτιμήσεις προεξοφλούν μελλοντικές μειώσεις των τιμών έως και 10%

β. περιορισμένη χρηματοδότηση της αγοράς που βασίζεται στην συμπιεσμένη τιμή της συμπίεσης. γ. αυξημένη ίδια συμμετοχή του δανειολήπτη .

Πλέον , η χρηματοδότηση βασίζεται στον «κανόνα» του 50% δηλαδή χρηματοδοτείται πλέον το 50% της αξίας της εκτίμησης. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η συμμετοχή του υποψήφιου δανειολήπτη μπορεί να πλησιάζει και το 60% του τιμήματος. Φυσικά, η τακτική αυτή είναι προσχηματική καθώς η τράπεζα δεν λέει ευθέως ΟΧΙ , αλλά από την άλλη πλευρά αποκλείει , όλους εκείνους που εξαρτώνται πλήρως από το ρευστό για να αγοράσουν σπίτι. Αυτή όμως είναι η «ευγενής» εκδοχή.

Στις περισσότερες περιπτώσεις , η χρηματοδότηση "κολλά" στην αξιολόγηση του «φακέλου» καθώς τα κριτήρια που έχουν τεθεί ουσιαστικά αποκλείουν το 80% των πιθανών αγοραστών που είναι «καθαροί» από άλλες πλευρές όπως για παράδειγμα τον ΤΕΙΡΕΣΙΑ. Το χειρότερο από όλα είναι ότι , οι καθυστερήσεις στην αξιολόγηση του φακέλου εμφανίζονται ως εξαιρετικά χρονοβόρες με αποτέλεσμα ο υποψήφιος είτε να απελπιστεί και να εγκαταλείψει την προσπάθεια είτε να βαρεθεί ο πωλητής και να ακυρώσει την συμφωνία. Υπάρχουν και οι περιπτώσεις που ο υποψήφιος δανειολήπτης εισπράττει άμεσα μία αρνητική απάντηση με το πρόσχημα «ότι δεν πληροί τα κριτήρια δανειοδότησης που έχουν τεθεί από τις αρμόδιες αρχές.»

Και φυσικά το ερώτημα είναι ποιοι είναι τελικά αυτοί που χρηματοδοτούνται από τις τράπεζες. Η απάντηση είναι εκείνοι που χαρακτηρίζονται ως πολύ καλοί πελάτες και που μπορούν να προσφέρουν πρόσθετες εγγυήσεις αν τους ζητηθεί ώστε η τράπεζα να υπερκαλύψει τον «κίνδυνο». Το χειρότερο από όλα είναι ότι η κατάσταση αυτή θα επιδεινωθεί καθώς , οι ίδιες οι τράπεζες σε εσωτερικά τους δελτία επισημαίνουν ότι «η σημερινή εικόνα της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα δεν πρόκειται να αλλάξει τουλάχιστον μέχρι το τέλος του χρόνου».

Ο συνδυασμός λιγότερα και πιο ακριβά στεγαστικά δάνεια είναι μαζί με την φορολογία η βασική αιτία για την κατάρρευση της αγοράς κατοικίας. Οι τράπεζες από το 2009 μέχρι σήμερα έχουν «βάλει» στην κατάψυξη την αγορά στεγαστικής πίστης εφαρμόζοντας με θαυμαστή συνέπεια τη συνταγή αυτή.

Ακόμα και τα επίσημα στοιχεία δείχνουν , ότι σήμερα οι χορηγήσεις στεγαστικών δανείων μειώθηκαν σε απόλυτους αριθμούς από τις αρχές του 2010 μέχρι τον Μαϊο 2011 2,1% σε σύγκριση με το 2009 , ενώ το κόστος εξυπηρέτησης μέχρι το φετεινό Απρίλιο αυξήθηκε 18% περίπου σε σύγκριση με 2009. Με τα σημερινά δεδομένα ( αυξήσεις των επιτοκίων 0,5 ποσοστιαία μονάδα) , το κόστος εξυπηρέτησης ενός στεγαστικού δανείου εκτιμάται ότι είναι υψηλότερο 21% σε σύγκριση με το 2009. Σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές, η πολιτική που ακολούθησαν τα τελευταία δύο χρόνια οι τράπεζες σχετικά με την στεγαστική πίστη , τις καθιστά υπεύθυνες-από κοινού με το δημόσιο- για την κατακόρυφη πτώση της αγοράς κατοικίας.

«Στην πραγματικότητα, η πολιτική που ακολουθούν σημαίνει ότι από την μία πλευρά περιορίζουν την ζήτηση αφού δεν χρηματοδοτούν πλέον την κατοικία και από την άλλη με το να αυξάνουν τα επιτόκια τους οδηγούν σε ακόμα μεγαλύτερη αύξηση της προσφοράς. Πρόκειται για ένα «θανατηφόρο» συνδυασμό , αφού πρακτικά αυτό σημαίνει ότι περιορίζεται η ζήτηση και αυξάνεται η προσφορά. Αν και ανάλογες πρακτικές ακολούθησαν και οι περισσότερες ευρωπαϊκές τράπεζες την περίοδο 2007-2009 , εντούτοις εξακολουθούσαν να αναζητούν ένα σημείο ισσοροπίας προκείμενου να μη καταρρεύσει η αγορά κατοικίας. Αυτή είναι η αιτία που οι αγορές κατοικίας σε Γαλλία, Γερμανία και Ιταλία όχι μόνο δεν επηρεάστηκαν από την ύφεση αλλά αντίθετα κατάφεραν να επιβιώσουν και να αυξηθούν οι τιμές και οι επενδύσεις. Αναλύοντας την ελληνική πραγματικότητα δεν θα πρέπει να υποβαθμιστεί και το γεγονός της πιστωτικής «καραντίνας» στην οποία έχει τεθεί από τις τράπεζες όλο ο κλάδος των κατασκευών. Οι επιλογές αυτές οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε ακόμα μεγαλύτερη συρρίκνωση καθώς και το δημόσιο δεν ακολουθεί μία πολιτική ενίσχυσης της αγοράς κατοικίας», έλεγε χαρακτηριστικά έμπειρος οικονομικός αναλυτής κορυφαίου ινστιτούτου οικονομικών ερευνών και συμπλήρωνε : «ακόμα και τα σχέδια για ενίσχυση της παραθεριστικής κατοικίας θα πέσουν στο κενό αν δεν υπάρχει χρηματοδότηση της εγχώριας αγοράς αφού ακόμα και οι ξένοι υποψήφιοι αγοραστές πολύ δύσκολα θα χρηματοδοτηθούν από τράπεζες του εξωτερικού για να επενδύσουν κατοικία σε μία χώρα που από την κρίση χρέους.»

Την αδυναμία της αποπληρωμής των δανείων από ιδιώτες και επιχειρηματίες αυξάνουν οι διαδοχικές αυξήσεις του βασικού ευρωπαϊκού επιτοκίου από την ΕΚΤ, το οποίο την Πέμπτη ανήλθε στο 1,5%. Η άνοδος του βασικού επιτοκίου κατά 25 μονάδες βάσης, αυξάνει επίσης και το κόστος άντλησης κεφαλαίων ρευστότητας των ευρωπαϊκών τραπεζών από την ΕΚΤ. Η αύξηση του βασικού επιτοκίου, φέρνει αλυσιδωτές αντιδράσεις και στα επιτόκια των εγχώριων τραπεζών, οι οποίες θα αναπροσαρμόσουν προς τα πάνω και τα δικά τους επιτόκια χορηγήσεων και καταθέσεων.

Παράλληλα, το κόστος ενός νέου δανείου ή ενός δανείου που αναδιαρθρώνεται, έχει επιπλέον επιβάρυνση καθώς οι τράπεζες έχουν αυξήσει σημαντικά το spread των χορηγήσεων, λόγω του υψηλού ρίσκου των επισφαλειών που αντιμετωπίζουν. Το ντόμινο αυξήσεων στις δόσεις των στεγαστικών, επιχειρηματικών και καταναλωτικών δανείων έρχεται στη δυσμενέστερη οικονομική συγκυρία που βιώνει η χώρα μας. Η ραγδαία αύξηση της ανεργίας και η περικοπή μισθών οδηγεί μεγάλο μέρος της κοινωνίας στην αδυναμία εξυπηρέτησης των υποχρεώσεών της προς τις τράπεζες, ενώ την ίδια ώρα η αύξηση των επιτοκίων λειτουργεί ως επιπλέον επιβαρυντικός παράγοντας που αυξάνει το ύψος των μηνιαίων υποχρεώσεων. Οι επιχειρήσεις, που μέχρι σήμερα πάσχιζαν να αντλήσουν νέο χρήμα ή να αναδιαρθρώσουν τα υπάρχοντα δάνεια σε λογικό κόστος, έρχονται σε ακόμα δυσκολότερη θέση.

Το χρήμα γίνεται ακόμα πιο ακριβό και ακόμα πιο δυσεύρετο. Η άντληση νέων κεφαλαίων γίνεται απαγορευτική, ενώ οι ανατιμολογήσεις και το υπέρογκο κόστος που δημιουργείται από την πλευρά των τραπεζών οδηγούν πολλές από τις επιχειρήσεις κοντά στο λουκέτο. Οι αυξήσεις των επιτοκίων των δανείων που οδηγούν σε μεγαλύτερες και δυσβάσταχτες δόσεις τόσο στα νοικοκυριά όσο και στις επιχειρήσεις, είναι άμεσες για τα δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου συνδεδεμένα με το επιτόκιο τριμήνου Euribor και το επιτόκιο της ΕΚΤ, όπως επίσης συμβαίνει και για τα νέα δάνεια. Και τούτο, διότι το επιτόκιο Euribor, το οποίο είναι συνδεδεμένο με τα περισσότερα δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου, πάντα προεξοφλεί τις αυξήσεις του βασικού ευρωπαϊκού επιτοκίου της ΕΚΤ και έτσι το κόστος ενσωματώνεται συντομότερα από ό,τι η πραγματική αύξηση του βασικού ευρωπαϊκού επιτοκίου. Σημειώνεται ότι το Euribor τριμήνου με το οποίο είναι συνδεδεμένα τα περισσότερα δάνεια, χθες είχε διαμορφωθεί στο 1,593%, ενώ το επιτόκιο Euribor έτους ήταν στο 2,201% που σημαίνει ότι προεξοφλείται και νέα αύξηση. Οι αυξήσεις περνούν και στα δάνεια σταθερού επιτοκίου όταν αυτά λήξουν και η τράπεζα διαπραγματεύεται εκ νέου με τον δανειολήπτη τη νέα περίοδο σταθερού επιτοκίου.

"Στους επόμενους μήνες αναμένεται να συνεχισθεί ο αρνητικός ρυθμός αύξησης των πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τομέα σε ετήσια βάση, καθώς η πτωτική πορεία του ΑΕΠ και η στενότητα ρευστότητας στον τραπεζικό τομέα συνεχίζονται". Η άποψη αυτή δεν προέρχετα απο ένα απλό αναλυτή αλλά ανατανακλά την εκτίμηση μεγάλης ιδιωτικής τράπεζας για την εξέλιξη της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα το επόμενο εξάμηνο. Κοντολογις , οι τραπεζίτες λένε ότι θα περιοριστούν ακόμα περισσότερο οι χορηγήσεις μέχρις ότου" επιτευχθεί η αναγκαία σταδιακή αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των αγορών στις δυνατότητες του ελληνικού δημοσίου να εξυπηρετήσει το χρέος του. Αυτό απαιτεί αφενός την αυστηρή εκτέλεση του Προϋπολογισμού του 2011 με μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης κάτω του 7,5% του ΑΕΠ και την εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012 -2015 που ψηφίσθηκε από τη Βουλή χωρίς παρεκκλίσεις. Απαιτεί επίσης την επιτάχυνση της εφαρμογής του Προγράμματος Ιδιωτικοποιήσεων και Αξιοποίησης της Δημόσιας Ακίνητης Περιουσίας, όπως επίσης συμφωνήθηκε με την Τρόικα. Η υλοποίηση αυτών των προγραμμάτων είναι απολύτως αναγκαία για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και για την ανάκαμψη της Ελληνικής οικονομίας και αποτελεί επίσης προϋπόθεση για την εξομάλυνση της λειτουργίας του χρηματοοικονομικού τομέα της χώρας και για την ομαλή χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα."