Φτώχεια και δημογραφική συρρίκνωση καθιστούν προβληματική την ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων. Η συρρίκνωση του εισοδήματος λόγω κρίσης αλλά και η δημογραφική υποβάθμιση που καταγράφονται στην ελληνική κοινωνία επηρεάζουν άμεσα τη ζήτηση και κατ΄επέκταση την πορεία και τις προοπτικές της αγοράς ακινήτων. Σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές, αντιμέτωπο με τον κίνδυνο της φτώχειας βρίσκεται το 22,9% των πολιτών μετά την υπαγωγή της Ελλάδας στο Μνημόνιο . Το ποσοστό εκτινάχθηκε από το 16,3% που είχε καταγραφεί το 2010, έτος ένταξης στο Μνημόνιο, στο 22,9% το 2011. Αντίστοιχα αλματική ήταν η αύξηση της ανεργίας που από 7,6% το 2008, 9,5% το 2009, 12,5% το 2010 και 17,7% το 2011, εκτοξεύθηκε στο 26% το Σεπτέμβριο του 2012. Στις οικογένειες με έναν ενήλικα και εξαρτώμενα παιδιά, το ποσοστό φτώχειας αυξήθηκε από το 33,4% το 2010 στο 43,2% του συνόλου το 2011, ενώ την προηγούμενη χρονιά σε 28,4% (από 24,1% το 2010) ανήλθε το ποσοστό των πολιτών που αδυνατούν να πληρώσουν ενοίκια, πάγιους λογαριασμούς επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας, δόσεις δανείου κατοικίας και στερούνται σειρά άλλων αγαθών και υπηρεσιών. Μεγαλύτερο κίνδυνο να έρθει αντιμέτωπος με τη φτώχεια αντιμετωπίζει ο γυναικείος πληθυσμός από 16,8% το 2010 σε 23,5% το 2011. Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι για την εκτιμώμενη πορεία της φτώχειας από το 2011 και μετά η ΕΛΣΤΑΤ έχει προσμετρήσει και τα οικογενειακά επιδόματα, τα επιδόματα και βοηθήματα ανεργίας, ασθένειας, αναπηρίας και ανικανότητας, το ΕΚΑΣ, τις ενισχύσεις σε νοικοκυριά μόνιμων κατοίκων ορεινών και μειονεκτικών περιοχών, χωρίς τα οποία τα ποσοστά φτώχειας ενδέχεται φέτος να υπερβούν κάθε προηγούμενο.

Αλλά και τα δημογραφικά στοιχεία δεν δείχνουν να διαμορφώνονται συνθήκες που να ευνοούν την ανάκαμψη καθώς ο πληθυσμός της χώρας ουσιαστικά μένει αμετάβλητος.Συγκεκριμένα , σε 10.815.197 άτομα ανέρχεται ο μόνιμος πληθυσμός της χώρας, όπως προκύπτει από την απογραφή πληθυσμού - κατοικιών 2011, που διενήργησε η Ελληνική Στατιστική Αρχή. Η πιο πυκνοκατοικημένη περιφέρεια είναι αυτή της Αττικής και ο πιο πυκνοκατοικημένος δήμος είναι ο δήμος Αθηναίων. Αττική, η πιο πυκνοκατοικημένη περιφέρεια Από τα στοιχεία της απογραφής προκύπτουν τα εξής: Στη Βόρεια Ελλάδα, καταγράφηκαν 3.108.785 άτομα (με 60,22 πυκνότητα μόνιμου πληθυσμού ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο) Στην Κεντρική Ελλάδα 2.745.706 άτομα (με 46,75 πυκνότητα μόνιμου πληθυσμού ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο). Στην Περιφέρεια Αττικής (έδρα Αθήνα) 3.827.624 άτομα (με 1.005,13 πυκνότητα μόνιμου πληθυσμού ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο). Στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου (έδρα Μυτιλήνη) 199.231 άτομα (με 51,94 πυκνότητα μόνιμου πληθυσμού ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο). Στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου (έδρα Ερμούπολη) 308.975 άτομα (με 58,45 πυκνότητα μόνιμου πληθυσμού ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο). Στην Περιφέρεια Κρήτης (έδρα Ηράκλειο) 623.065 άτομα (με 74,74 πυκνότητα μόνιμου πληθυσμού ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο). Στο Άγιον Όρος (Αυτοδιοίκητο) 1.811 άτομα (με 5,40 πυκνότητα μόνιμου πληθυσμού ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο). Σημειώνεται ότι στο σύνολο της χώρας, η πυκνότητα μόνιμου πληθυσμού ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο είναι 81,96 άτομα

Περαιτέρω αύξηση τιμών στην αγορά κατοικίας των ΗΠΑ, της τάξεως του 5%, προβλέπει για το 2013 ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Standard & Poor’s, που αιτιολογεί την πρόβλεψή του αυτή στηριζόμενος στη συνεχιζόμενη ανάπτυξη -έστω κι αν αυτή γίνεται με αργό ρυθμό- της αμερικανικής οικονομίας και στην πτώση της ανεργίας. Με βάση τα πιο πρόσφατα δεδομένα, η οικονομία των ΗΠΑ αναπτύχθηκε με ρυθμό 3,1% του ΑΕΠ κατά το τρίτο τρίμηνο, ενώ η ανεργία τον Νοέμβριο υποχώρησε σε 7,7%, έναντι 8,7% πριν από ένα χρόνο. Αμφότεροι οι δείκτες αυτοί αναδεικνύονται σε συμμάχους της αγοράς κατοικίας, η οποία ήδη κατά το φετινό εννεάμηνο καταγράφει άνοδο τιμών της τάξεως του 7%. Είναι η πρώτη χρονιά αύξησης τιμών μετά το 2006 και καταδεικνύει τη διάχυτη πλέον αίσθηση ότι η αγορά κατοικίας της χώρας αποτέλεσε και την αφετηρία των οικονομικών προβλημάτων, της χρηματοπιστωτικής κρίσης και της ύφεσης που προέκυψαν κατά τα προηγούμενα χρόνια, ιδίως από το 2008 και μετά. Σύμφωνα με τη Standard & Poor’s, η αμερικανική αγορά κατοικίας αναμένεται να αποφύγει τυχόν αρνητικές επιπτώσεις από το όλο και αυξανόμενο έλλειμμα της χώρας, αρκεί η οικονομική ανάπτυξη να διατηρηθεί έστω και με χαμηλό ρυθμό . Η ανάλυση του οίκου κάνει λόγο για βελτίωση των θεμελιωδών μεγεθών στην αγορά κατοικίας, καθώς τα χαμηλά επιτόκια δανεισμού και οι αυξανόμενες τιμές έχουν ενισχύσει τη ζήτηση στην αγορά, επαναφέροντάς τη στα συνηθισμένα επίπεδα προσφοράς και ζήτησης, ύστερα από πέντε διαδοχικά χρόνια ανατροπής των ισορροπιών. Ασφαλώς, δεν είναι αίφνης όλα ρόδινα, καθώς ο περιορισμός του δανεισμού προς τα νοικοκυριά, προκειμένου να προβούν σε απόκτηση κατοικίας, θα παραμείνει κυρίαρχη τάση και το 2013, μειώνοντας έτσι τον αριθμό των αγοραπωλησιών. Αλλωστε και κατά το τρέχον έτος οι τράπεζες κινήθηκαν κατά κόρον προς την κατεύθυνση της αναχρηματοδότησης υφιστάμενων δανείων, παρά χορήγησης νέων.

Ωστόσο, η Standard & Poor’s εκτιμά ότι οι βελτιωμένες προοπτικές της αγοράς, σε συνδυασμό με τις υψηλότερες τιμές, ενδεχομένως να λειτουργήσουν θετικά υπέρ της αύξησης των διαθέσιμων πιστώσεων για στεγαστικά δάνεια, επιτρέποντας σε περισσότερους δανειολήπτες να λάβουν δάνειο. Αλλωστε, η αύξηση των τιμών το 2012 επέτρεψε σε πάνω από 1,3 εκατ. δανειολήπτες να επιστρέψουν σε θετικό πρόσημο όσον αφορά τη σχέση ανάμεσα στο ύψος του δανεισμού τους και την αξία της κατοικίας τους. Τα τελευταία χρόνια, η κάμψη των τιμών είχε οδηγήσει πολλά δάνεια σε επισφάλεια, καθώς το ποσό που είχε χορηγηθεί για την απόκτηση κατοικίας ήταν μεγαλύτερο από την τρέχουσα αξία της ίδιας της κατοικίας.

Τη Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου και με κλειστές προσφορές, για να διασφαλιστεί η διαφάνεια, θα διεξαχθεί ο δημόσιος πλειοδοτικός διαγωνισμός για τη βραχυχρόνια εκμίσθωση του ξενοδοχείου «Μακεδονία Παλλάς». Σε ανακοίνωσή της η Διοίκηση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ τονίζει ότι ο ανοικτός πλειοδοτικός διαγωνισμός με το ίδιο αντικείμενο, που επρόκειτο να διεξαχθεί την Παρασκευή 25 Ιανουαρίου 2013, ματαιώνεται, ενώ αναφέρεται σε δημοσιεύματα «βασισμένα σε φημολογία και ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, που αναπαράγονται ακρίτως, χωρίς να ζητείται ενημέρωση από τη Διοίκηση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, δημιουργούν μόνο εντυπώσεις και υπονομεύουν το επιχειρησιακό σχέδιο του Ιδρύματος». Εν τω μεταξύ σε απάντησή του σε ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ ο διοικητής του ΙΚΑ κ. Ρ. Σπυρόπουλος, διευκρινίζει το χρονικό εξεύρεσης ενοικιαστή του ξενοδοχείου καθώς και τα διαδικαστικά προβλήματα που προέκυψαν. Ο ίδιος επισημαίνει ωστόσο ότι το τελικό επιχειρησιακό αποτέλεσμα είναι το βέλτιστο δυνατό, καθώς μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου του 2013 στο ξενοδοχείο θα έχει εγκατασταθεί ο μεταβατικός (με διάρκεια 12 μηνών) μισθωτής και εντός των 12 προσεχών μηνών θα ολοκληρωθούν οι διαδικασίες του διεθνούς διαγωνισμού επιλογής του μακροχρόνιου μισθωτή-επενδυτή του Μακεδονία Παλλάς. Παράλληλα με βάση τις μέχρι σήμερα εξελίξεις, το κόστος που επωμίζεται το ΙΚΑ είναι το κόστος συντήρησης και φύλαξης του ξενοδοχείου από 13/1/2013 έως και 31/1/2013, διάστημα κατά το οποίο το ξενοδοχείο θα παραμείνει κλειστό. Η Προκήρυξη, η περίληψη της Προκήρυξης καθώς και η Τεχνική Περιγραφή του ξενοδοχείου βρίσκονται στην ηλεκτρονική διεύθυνση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

Οι ραγδαίες αλλαγές που δρομολογούνται στον τραπεζικό χάρτη επηρεάζουν άμεσα την αγορά ακινήτων. Εφόσον για παράδειγμα ολοκληρωθεί η συγχώνευση Εθνικής και Eurobank το χαρτοφυλάκιο των ακινήτων του κοινού σχήματος θα ξεπερνά τα 2,5 δισ. ευρώ. Η Εθνική διαθέτει χιλιάδες ακίνητα όλων των ειδών, κατοικίες, καταστήματα, γραφεία, βιομηχανικούς και αποθηκευτικούς χώρους. Η εμπορική αξία της ακίνητης περιουσίας ανέρχεται σε 1,5 - 2 δισ. ευρώ. Εκτιμάται ότι διαθέτει περισσότερα από 1.650 κτίρια και εκατοντάδες υποκαταστήματα που τα περισσότερα είναι ιδιόκτητα. Η «Εθνική Πανγαία ΑΕΕΑΠ», εταιρεία του ομίλου που ιδρύθηκε για να εισαχθεί στο χρηματιστήριο, πήρε το 2010 «προίκα» 240 ακίνητα εγγραφείσας αξίας 900 εκατ. ευρώ. Οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες και η ύφεση στην κτηματαγορά ανέβαλαν την είσοδο της εταιρείας στο Χ.Α., κάτι που τώρα μπορεί να γίνει μέσω της εισηγμένης Eurobank Properties. Η Eurobank Properties είναι leader στην αγορά, διαθέτει ένα χαρτοφυλάκιο ακινήτων αξίας άνω των 630 εκατ. ευρώ με κτίρια επιφάνειας άνω των 200.000 - 250.000 τ.μ. σε Ελλάδα (αξία 462,9 εκατ.), Σερβία, Ρουμανία, Ουκρανία. Παράλληλα, έχει ταμειακά διαθέσιμα της τάξης των 146 εκατ. ευρώ. Σημαντική για την εταιρεία είναι η παρουσία της καναδικής εταιρείας επενδύσεων Fairfax Financial Holdings Limited, η οποία κατέχει το 19,12% της Eurobank Properties και δείχνει ότι οι ξένοι θεσμικοί στρέφουν το βλέμμα τους στην ελληνική αγορά. Η εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Trastor του ομίλου Πειραιώς μπορεί πλέον να ενισχυθεί και με το σημαντικό χαρτοφυλάκιο ακινήτων που διαθέτουν η Αγροτική Τράπεζα και η Γενική. Αγνωστο είναι ακόμη τι πρόκειται να πράξει στον συγκεκριμένο τομέα η επίσης εισηγμένη MIG Real Estate, αλλά και το κοινό σχήμα Alpha Bank - Emporiki.

Μετά τις εξελίξεις που δρομολογούνται δεν αποκλείεται να υπάρξουν νέα σχήματα με τη συμμετοχή ξένων επενδυτών που βλέπουν καλές ευκαιρίες στο ελληνικό real estate, το οποίο πλέον βρίσκεται σε φάση distress. Οι τρεις εισηγμένες εταιρείες επενδύσεων σε ακίνητα διαθέτουν σημαντικό χαρτοφυλάκιο με ακίνητα τα οποία προ κρίσης θεωρούνταν «φιλέτα». Η Eurobank Properties διαθέτει 49 ακίνητα στην Ελλάδα αξίας 462 εκατ. ευρώ με μεικτή ενοικιάσιμη επιφάνεια 255/214 τ.μ. Στη Σερβία διαθέτει 2 ακίνητα αξίας 19,4 εκατ. επιφάνειας 3.755 τ.μ., στη Ρουμανία 3 ακίνητα 37.552 τ.μ. και αξίας 76,4 εκατ. καθώς και ένα ακίνητο στην Ουκρανία 542 τ.μ. αξίας 3,2 εκατ. ευρώ. Ακίνητα Το χαρτοφυλάκιο της Trastor αποτελείται από 10 εμπορικά και επαγγελματικά ακίνητα και ένα χαρτοφυλάκιο 14 πρατηρίων υγρών καυσίμων, σε όλη την Ελλάδα. Οι μισθωτές περιλαμβάνουν μεγάλους οργανισμούς και εταιρείες λιανικής, όπως: Τράπεζα Πειραιώς, BP Ελλάς, Όμιλος Inditex και η H&M. Τα πιο σημαντικά ακίνητα είναι κτίριο στη Λ. Αλίμου αξίας 11,2 εκατ. ευρώ, κτίριο στη Λ. Συγγρού 87 9.248 τ.μ. που μισθώνει η Τράπεζα Πειραιώς και έχει εμπορική αξία 16,5 εκατ. ευρώ. Επίσης, κτίριο 2.207 τ.μ. στα Λαδάδικα Θεσσαλονίκης αξίας 8 εκατ. ευρώ. H MIG Real Estate διαθέτει 33 ακίνητα, κυρίως κτίρια γραφείων καταστήματα και ακίνητα που στεγάζονται τράπεζες. Στα πιο σημαντικά ακίνητο στην οδό Βουκουρεστίου και Βαλαωρίτου 452 τ.μ. (κενό) που αποτιμάται 1,4 εκατ. Επίσης, κτίριο γραφείων 2.885 τ.μ. στην Καλλιθέα με αποτίμηση 3,7 εκατ., κτίριο γραφείων και τραπεζικό κατάστημα 1.425 τ.μ. στην οδό Τζορτζ 4 στην Αθήνα με αξία 2,1 εκατ. ευρώ.