Οι προσφυγές στη δικαιοσύνη για την τακτοποίηση οφειλών του παρελθόντος αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο, ενώ αρκετοί είναι οι δανειολήπτες που δικαιώνονται, πετυχαίνοντας διαγραφή μέρους των δανείων τους. Πρόκειται για νοικοκυριά με χαμηλά ή μηδενικά εισοδήματα, χωρίς περιουσιακά στοιχεία εύκολα ρευστοποιήσιμα, η πρώτη κατοικία των οποίων προστατεύεται από τους πλειστηριασμούς,

Με βάση τα τελευταία στοιχεία που παρουσιάστηκαν από τη Γενική Γραμματεία του Καταναλωτή, από το 2010 όταν θεσμοθετήθηκε με νόμο η πτώχευση φυσικών προσώπων, συνολικά έχουν υποβληθεί 7.500 αιτήσεις στα Ειρηνοδικεία όλης της χώρας, ενώ έχουν δικαιωθεί 200 δανειολήπτες, που πέτυχαν το διακανονισμό των υπολοίπων τους. Πώς λειτουργεί ο νόμος Ο νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά δίνει τη δυνατότητα σε όσους έχουν υψηλά χρέη, χαμηλά εισοδήματα και δε διαθέτουν ακίνητη περιουσία, να «κερδίσουν» τις τράπεζες, σβήνοντας έως και το 100% της οφειλής τους.

Προβλέπονται 4 στάδια ρύθμισης:

1. Εξωδικαστικός συμβιβασμός. Ο δανειολήπτης είτε μόνος του ή με τη βοήθεια δικηγόρου, του Συνηγόρου του Καταναλωτή ή καταναλωτικών οργανώσεων, μπορεί να απευθυνθεί στην τράπεζα και να ζητήσει διακανονισμό της οφειλής του.

2. Αίτηση στο Ειρηνοδικείο. Σε περίπτωση που δεν τα βρει με την τράπεζα, υποβάλει αίτηση στο δικαστήριο για να εξετάσει την περίπτωσή του. Η αίτηση περιλαμβάνει κατάσταση περιουσίας και εισοδημάτων οφειλέτη και συζύγου, κατάσταση απαιτήσεων πιστωτών και σχέδιο διευθέτησης οφειλών.

3. Συμβιβασμός ενώπιον Ειρηνοδικείου. Υπάρχει η δυνατότητα συμβιβασμού κατά την εξέταση της υπόθεσης στο Ειρηνοδικείο, με συμφωνία πιστωτών με απαιτήσεις άνω του 51% των οφειλών.

4. Δικαστική ρύθμιση οφειλών. Εάν όλα τα παραπάνω δεν πετύχουν, το δικαστήριο μετά τον έλεγχο, εφόσον κρίνει ότι δεν επαρκούν τα περιουσιακά στοιχεία και τα εισοδήματα του οφειλέτη για την αποπληρωμή των χρεών, προχωρά στη ρύθμιση των οφειλών.

Υπό προϋποθέσεις μπορεί να επιτευχθεί ακόμη και η διαγραφή μίας οφειλής στο σύνολό της. Για να ληφθεί τέτοια απόφαση θα πρέπει ο δανειολήπτης να μην έχει «ούτε εισοδήματα ούτε άλλα περιουσιακά στοιχεία» . Εάν το δικαστήριο εκτιμήσει ότι ο δανειολήπτης δεν πρόκειται να αποκτήσει μέσα στα επόμενα χρόνια εισόδημα, για παράδειγμα λόγω αναπηρίας, μπορεί να τον απαλλάξει 100% από την οφειλή του.

Αν πρόκειται για άνεργο, θα του παράσχει μία περίοδο χάριτος έως τεσσάρων ετών, αλλά κάποια στιγμή μετά από τουλάχιστον έξι μήνες μετά την έκδοση της απόφασης θα πραγματοποιήσει επανέλεγχο της υπόθεσης. Εφόσον διαπιστώσει ότι ο οφειλέτης έχει αποκτήσει εισοδήματα, θα ρυθμίσει ανάλογα το χρέος.

Μπορεί οι τράπεζες να έχουν κλείσει τα γκισέ για όσους επιθυμούν να αγοράσουν ένα ακίνητο με δάνειο αλλά από την άλλη πλευρά, για όσους ήδη έχουν δανειστεί τα νέα είναι μάλλον ευχάριστα. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μετά την πρόσφατη πτώση των επιτοκίων της εξετάζει θετικά το ενδεχόμενο στο επόμενο εξάμηνο να προχωρήσει και σε νέα μείωση των επιτοκίων της κατά 0,25 ποσοστιαία μονάδα. Αυτό σημαίνει ότι όσοι έχουν δανειστεί έχοντας ως βασικό επιτόκιο , εκείνο της ΕΚΤ , θα έχουν όφελος μέχρι και 0,5 ποσοστιαία μονάδα σε διάστημα περίπου έξη μηνών. Το ίδιο ισχύει και για όσους πάρουν δάνειο από εδώ και πέρα με βάση το επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Το ζητούμενο όμως είναι αν οι τράπεζες θα αφήσουν να περάσει η μείωση αυτή , στον οφειλέτη. Ο μεγάλος κίνδυνος των οφειλετών είναι η αναπροσαρμογή από την πλευρά των τραπεζών του περιθωρίου κέρδους το οποίο μπορεί να μεταβληθεί και σε περίπτωση αύξησης να ελαχιστοποιήσει ή και να εξαφανίσει κάθε όφελος από την μείωση του επιτοκίου της ΕΚΤ. Για το λόγο αυτό καλό είναι , όσοι έχουν δάνεια που τρέχουν, να ρίχνουν μία ματιά στην ειδοποίηση της τράπεζας, ώστε να γνωρίζουν όχι μόνο το ποσό της οφειλής αλλά και το ποσό της δόσης. Στη περίπτωση , που διαπιστώσουν αύξηση του περιθωρίου κέρδους θα πρέπει καταρχήν να ζητήσουν εξηγήσεις από το κατάστημα από το οποίο πήραν το δάνειο. Σε δεύτερη φάση θα πρέπει να απευθυνθούν στη υπηρεσία εξυπηρέτησης πελατών της τράπεζας και σε τρίτη φάση στον τραπεζικό μεσολαβητή. Από εκεί και πέρα υπάρχουν και οι καταναλωτικές οργανώσεις αλλά και η γενική γραμματεία του καταναλωτή.

Ένα ακόμα στοιχείο που θα πρέπει να προσέξουν αφορά στο χρόνο αναπροσαρμογής του επιτοκίου δηλαδή αν το νέο μειωμένο επιτόκιο άλλαξε σύμφωνα με τους όρους της δανειακής σύμβασης που έχει υπογράψει με την τράπεζα. Τα παιγνίδια με το χρόνο τις περισσότερες φορές βρίσκουν χαμένους μόνο τους δανειολήπτες.

Eρ. Είμαι εγγυητής στεγαστικού δανείου. Αν ο πρωτοφειλέτης δεν είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του προς την Τράπεζα ποια είναι η δική μου ευθύνη; Μπορεί η Τράπεζα να απαιτήσει να εξοφλήσω εγώ τις υποχρεώσεις του ατόμου υπέρ του οποίου εγγυήθηκα;

Aπ. Βεβαίως, αφού βάσει της εγγύησης που παραχωρήσατε ευθύνεστε στο ακέραιο για το σύνολο των οφειλομένων προς την Τράπεζα. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να παρακολουθείτε την πορεία εξόφλησης της οφειλής, ώστε να ασκείτε έγκαιρα την επιρροή σας προς τον οφειλέτη για την εξόφληση των υποχρεώσεών του για την οικονομική ακεραιότητα του οποίου έχετε εγγυηθεί. Αλλά, και η Τράπεζα, σε περίπτωση προβλημάτων εξόφλησης του δανείου που έχετε εγγυηθεί, οφείλει να σας ενημερώνει. Άλλωστε και ο Tραπεζικός Mεσολαβητής συνιστά στους εγγυητές να ενημερώνονται ειδικά για την έκταση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνουν και να επιδιώκουν να πληροφορούνται για την πορεία εξόφλησης των δανείων που έχουν εγγυηθεί.

Eρ. Πήγα σε κάποια τράπεζα για να πάρω στεγαστικό δάνειο και μου το αρνήθηκαν γιατί εμφανίζομαι στην λίστα της Tειρεσίας. Aπό εκεί με ενημέρωσαν ότι εμφανίζονται απλήρωτες συναλλαγματικές στο όνομα μου, γεγονός το οποίο και αμφισβητώ. Tι πρέπει να κάνω;

Aπ. H πρώτη σας κίνηση είναι να ζητήσετε σχετικά αποδεικτικά στοιχεία από την τράπεζα, με επιμέλεια της οποίας καταχωρίστηκε το σχετικό δεδομένο. Aυτό σημαίνει ότι θα απευθυνθείτε στην τράπεζα με την οποία συνεργάζεστε, σε περίπτωση που αυτή είναι διαφορετική από αυτήν που ζητήσατε το δάνειο. Aν η καταχώρηση στην κεντρική βάση πιστοληπτικών δεδομένων της Tειρεσίας είναι εσφαλμένη, θα πρέπει οι υπεύθυνοι της εταιρείας να προβούν στην αποκατάσταση του λάθους. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να γνωρίζετε ότι οι τράπεζες έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν την χορήγηση δανείου, εφόσον κρίνουν ότι η πιστοληπτική ικανότητα του υποψηφίου δεν είναι ικανή να εξασφαλίσει την ομαλή αποπληρωμή της οφειλής.

Eρ. Aντιμετωπίζω κάποια προβλήματα στην επικοινωνία μου με την τράπεζα και θέλω να απευθυνθώ στον Tραπεζικό Mεσολαβητή. Πώς μπορεί να γίνει αυτο;

Aπ. Πριν απευθύνετε έγγραφο στον Τραπεζικό Μεσολαβητή, πρέπει κατ' αρχήν να προσπαθήσετε να επιλύσετε το πρόβλημα σας, απευθείας με την τράπεζα. Πρώτο βήμα για την υποβολή του παραπόνου σας είναι ν' απευθυνθείτε άμεσα στον υπεύθυνο του καταστήματος της τράπεζάς σας (προϊστάμενο υπηρεσίας, διευθυντή καταστήματος). Κανονικά ο υπεύθυνος του καταστήματος θα πρέπει ν' απαντήσει στο παράπονό σας μέσα σε 10 εργάσιμες μέρες. Δεύτερο βήμα, αν δεν σας ικανοποιεί η λύση που σας προτείνει, είναι να απευθυνθείτε εγγράφως στην ειδική Υπηρεσία Πελατών της τράπεζας η οποία θα πρέπει να σας απαντήσει εγγράφως σε 10 εργάσιμες μέρες. Εάν ωστόσο δε μείνετε ικανοποιημένοι από την απάντηση της Υπηρεσίας Πελατών της τράπεζας ή μετά την πάροδο 10 εργασίμων ημερών χωρίς απάντηση, μπορείτε το αργότερο μέσα σε 1 μήνα (από την απάντηση της τράπεζας ή από την πάροδο των 10 εργασίμων ημερών) να υποβάλετε το παράπονό σας στον Τραπεζικό Μεσολαβητή. Θυμηθείτε ότι η διαδικασία υποβολής παραπόνων στον Τραπεζικό Μεσολαβητή είναι αποκλειστικά και μόνο έγγραφη. Γι' αυτό μπορείτε, από τη σχετική «ιστοσελίδα» http://www.bank-omb.gr, να εκτυπώσετε το Έντυπο Παραπόνων προς τον Τραπεζικό Μεσολαβητή, να το συμπληρώσετε και να το στείλετε ταχυδρομικά. Εναλλακτικά μπορείτε να ζητήσετε αυτό το έντυπο από το Διευθυντή του Καταστήματος της Τράπεζάς σας. Περιγράψτε με συντομία και σαφήνεια το παράπονό σας, υπογράψτε το Έντυπο Παραπόνων και ταχυδρομείστε το στο Γραφείο του Τραπεζικού Μεσολαβητή μαζί με κάθε έγγραφο (πρωτότυπο ή επικυρωμένο αντίγραφο) σχετικό με την υπόθεσή σας.

Ελαφρύνσεις για χιλιάδες δανειολήπτες που αποπληρώνουν στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια φέρνει η μείωση του επιτοκίου του ευρώ στο 1% από 1,25%, που αποφάσισε την Πέμπτη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Πλέον, αναλυτές και οικονομολόγοι εκτιμούν ότι από το ερχόμενο έτος θα υπάρξουν νέες κινήσεις χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής και ότι το ευρω-επιτόκιο θα βρεθεί ακόμη και στο 0,50%.

Συγκεκριμένα, οι δανειολήπτες στεγαστικών δανείων έχουν όφελος μέχρι 30 ευρώ τον μήνα από τη νέα μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ. Ενδεικτικά για δάνειο ύψους 200.000 ευρώ με επιτόκιο 3% (ΕΚΤ 1% +2 μονάδες περιθώριο) και διάρκειας 25 ετών η μηνιαία δόση του μειώνεται στα 945 ευρώ, από τα 975 ευρώ όταν το επιτόκιο ήταν στο 1,25% (τελικό επιτόκιο 3,25%). Ακόμη, δανειολήπτης που έχει στεγαστικό 200.000 ευρώ με 20ετή διάρκεια θα δει τη μηνιαία δόση του να μειώνεται κατά 25 ευρώ, μετά την μείωση των επιτοκίων του ευρώ κατά του 0,25% της μονάδας. Ανάλογο όφελος θα έχουν και οι δανειολήπτες των οποίων τα στεγαστικά είναι συνδεδεμένα με το επιτόκιο euribor τριμήνου το οποίο θα διαμορφωθεί κοντά στο 1,36% από 1,47% που ήταν μέχρι σήμερα. Έτσι, σε όλα τα στεγαστικά δάνεια που έχουν ως επιτόκιο αναφοράς το επιτόκιο της ΕΚΤ ή το euribor οι δόσεις τους αναμένεται να ακολουθήσούν πτωτική πορεία.

Πάντως στα νέα δάνεια που συνδέονται με το βασικό επιτόκιο του ευρώ, αλλά και με το euribor τα οφέλη δεν είναι τόσο μεγάλα λόγω του αυξημένου περιθωρίου κέρδους που έχουν ενσωματώσει οι τράπεζας στα δάνεια αυτά. Οι τράπεζες έχουν οδηγήσει έως το 10,20% το κόστος δανεισμού για τις επιχειρήσεις και στο 5,5% περίπου το μέσο επιτόκιο για τα στεγαστικά δάνεια, αποθαρρύνοντας στην ουσία τον δανεισμό εταιρειών και νοικοκυριών.