Πήρα ένα δάνειο για να φτιάξω ένα σπίτι και τώρα ζορίζομαι να τα βγάλω πέρα. Τι απομένει; Να το πουλήσω. Εκατοντάδες χιλιάδες έλληνες βρίσκονται σήμερα σε μία παρόμοια κατάσταση και αναρωτιούνται για το αν η πώληση είναι η προσήκουσα λύση. Οι απόψεις των ειδικών διίστανται. Οι περισσότεροι λένε ότι η ρευστοποίηση αποτελεί το μοναδικό τρόπο για την εξυγίανση του οικογενειακού προϋπολογισμού. «Με δεδομένη την κατάσταση της οικονομίας η οποία δεν πρόκειται να ανακάμψει για τα αμέσως προσεχή χρόνια, η αποπληρωμή του δανείου είναι ο μοναδικός τρόπος για να μη οδηγηθεί στη χρεωκοπία ο δανειολήπτης», είναι το βασικό επιχείρημα εκείνων που υποστηρίζουν την άποψη αυτή. Υπάρχει όμως και ο αντίλογος :

« Η ρευστοποίηση ενός ακίνητου περιουσιακού στοιχείου είναι σίγουρα μία λύση , η οποία όμως θα πρέπει να ακολουθείται μόνο όταν έχουν εξαντληθεί όλες οι εναλλακτικές δυνατότητες διαχείρισης των οικονομικών προβλημάτων. Δηλαδή πριν μπει το πωλητήριο ο δανειολήπτης θα πρέπει να γνωρίζει τις δυνατότητες διακανονισμού που έχει με την τράπεζα επίσης θα πρέπει να έχει υπόψη όχι μόνο τα νομικά όπλα που έχει ο δανειστής του αλλά και το χρονοδιάγραμμα για την κάθε φάση της διεκδίκησης . Επίσης , θα πρέπει να είναι ενήμερος για την πολιτική που ακολουθεί σε ανάλογες περιπτώσεις αλλά και την δυνατότητα συμβιβασμού δε κάθε φάση της διεκδίκησης. Η βασική αρχή είναι ότι οι τράπεζες θέλουν λεφτά και όχι τριάρια και είναι διατεθειμένες να διαπραγματευτούν σε κάθε φάση της διεκδίκησης. Παράλληλα , η οφειλή περιλαμβάνει τους τόκους και του τόκους υπερημερίας που και στις δύο περιπτώσεις μπορούν όλα αυτά να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης με το δανειστή. Για όλα αυτά χρειάζεται η αρωγή ειδικών αλλά σε κάθε περίπτωση η θέση του καταναλωτή δεν είναι τόσο μειονεκτική όσο πιθανό να πιστεύει». Η δεύτερη άποψη , φαίνεται ότι είναι περισσότερο ρεαλιστική και για το λόγο αυτό δεν θα πρέπει να την αγνοήσει ένα δανειολήπτης ο οποίος αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητα.

Πάντως , αυτό που θα πρέπει να θεωρηθεί δεδομένο είναι ότι το πωλητήριο θα πρέπει να είναι η τελευταία …επιλογή.

Ξέμειναν από κεφάλαια κίνησης οι επιχειρήσεις και «πάγωσαν» τα δάνεια προς τα νοικοκυριά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, η συρρίκνωση στη δανειοδότηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων το τελευταίο 18μηνο ήταν δραματική. Τα υπόλοιπα των δανείων από τα 260,35δισ ευρώ τον Ιούνιο του 2011, υποχώρησαν στα τέλη Νοεμβρίου 2011 στα 249,9δισ ευρώ με το ρυθμό πιστωτικής επέκτασης να διαμορφώνεται στο -2,4% (σε ετήσια βάση). Το Νοέμβριο ο ρυθμός δανειοδότησης στο σύνολο της αγοράς ήταν αρνητικός, με την μηνιαία καθαρή ροή στο -1,267δισ ευρώ.

Ένα χρόνο πριν το Νοέμβριο 2010 ή καθαρή ροή ήταν επίσης αρνητική κατά 736εκ ευρώ. Τα δάνεια προς τα νοικοκυριά είναι «παγωμένα» το τελευταίο 12μηνο. Τα συνολικά υπόλοιπα από τα 118,2δισ ευρώ το Νοέμβριο του 2010 υποχώρησαν το Νοέμβριο του 2011 στα 113,38δισ ευρώ, με το ρυθμό πιστωτικής επέκτασης στο -3,8% σε ετήσια βάση. Τον Δεκέμβριο του 2010 ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης ήταν στο -1,2%. Αρνητική κατά 506εκ ευρώ ήταν και η καθαρή ροή χρηματοδότησης προς τους ιδιώτες τον περασμένο Νοέμβριο, έναντι επίσης αρνητικής καθαρής ροής (177εκ ευρώ) το Νοέμβριο του 2010. Σε ότι αφορά τα νοικοκυριά τα υπόλοιπα των στεγαστικών δανείων συρρικνώθηκαν στα 78,5δισ ευρώ (και ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης στο -2,7%, από τα 80,5δισ ευρώ που ήταν το Νοέμβριο του 2010. Εξαιρετικά μεγάλη είναι η πτώση στο ρυθμό χρηματοδότησης στο κομμάτι της καταναλωτικής πίστης στο -6,7% με τα υπόλοιπα να μειώνονται στα 33,19δισ ευρώ από 35,44δισ ευρώ το Νοέμβριο του 2010. Επίσης η καθαρή ροή της χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις το Νοέμβριο 2011 ήταν αρνητική κατά 614εκ ευρώ (από αρνητική καθαρή ροή 544εκ ευρώ τον αντίστοιχο μήνα 2010).

Ο ετήσιος ρυθμός της χρηματοδότησης προς επιχειρήσεις διαμορφώθηκε σε -0,5% από το +1,1% το Δεκέμβριο του 2010. Αναλυτικότερα, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων διαμορφώθηκε σε -1% από -0,9% τον προηγούμενο μήνα, ενώ ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και των λοιπών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, όπου περιλαμβάνονται και μεγάλου ύψους ενδο-ομιλικές συναλλαγές, ανήλθε σε 10% από 7,6% τον προηγούμενο μήνα. Η μεγαλύτερη «ύφεση» παρατηρείται στο δανεισμό των εμπορικών επιχειρήσεων στο -6%, στις μεταφορές πλην ναυτιλίας στο -6,9%, στον τουρισμό -1,5% και στις κατασκευές στο -3,3%.

Τι θα γίνει με τα δάνεια; Με συμφέρει τώρα που τα επιτόκια εξακολουθούν να είναι εξαιρετικά χαμηλά να αναχρηματοδοτήσω το δάνειο μου; Μήπως αν περιμένω διαπιστώσω ότι θα είναι πολύ αργά; Αυτές είναι σκέψεις που περνούν από το μυαλό εκατοντάδων δανειοληπτών και αν διαβάσετε παρακάτω θα βρείτε τους τέσσερεις λόγους για τους η οποίους αναχρηματοδότηση μπορεί να είναι μια κακή κίνηση.

1. Το νεκρό διάστημα είναι πολύ μεγάλο. Το νεκρό διάστημα είναι ο αριθμός των μηνών που θα απαιτηθεί προκειμένου να αποσβεστεί το κόστος από το κλείσιμο ενός νέου δανείου. Για να το υπολογίσετε να γνωρίζετε το κόστος κλεισίματος για το νέο δάνειο σας και το νέο σας επιτόκιο . Φυσικά τις πληροφορίες αυτές θα τις πάρετε από την τράπεζα. Οι τραπεζικοί λένε ότι δεν υπάρχει κάποια «συνταγή» για να καθοριστεί χρονικά το «νεκρό διάστημα» καθώς αυτό εξαρτάται από το πόσο καιρό σκοπεύετε να μείνετε στο σπίτι.

2. Το μακροπρόθεσμο κόστος είναι υπερβολικά υψηλό. Η αναχρηματοδότηση μπορεί σήμερα να οδηγήσει σε μειώση της μηνιαίας δόσης –ακόμα και μεγάλη- αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα μειώσει μακροπόθεσμα το συνολικό κόστος. Αντίθετα μπορεί να το αυξήσει. Θέλετε ένα παράδειγμα; Έχετε ένα δάνειο 30 ετών και πληρώνετε δόσεις για οκτώ χρόνια.Σκέπτεστε όμως να αναχρηματοδοτείσετε το δάνειο με ένα νέο 30ετες Εάν ξεκινήσετε ξανά με ένα νέο 30-έτους δάνειο είναι σαν να ξεκινάτε από την αρχή. Προσθέστε το ποσό που έχετε ήδη πληρώσει και αυτό που θα πληρώσετε και συγκρίνετε με το συνολικό κόσοτς του σημερινού.Ακόμα και αν το επιτόκιο στο νέο δάνειο είναι χαμηλότερο το συνολικό κόστος είναι μεγαλύτερο. Φυσικά, αν με την αναχρηματοδότηση μπορείτε να απαλλαχθείτε από το άγχος που έχετε σήμερα λόγω της αδυναμίας πληρωμής της δόσης τότε ξεχάστε όλους του προαναφερόμενους υπολογισμούς και προχωρήστε.

3.Αλλαγή κατηγορίας δανείου από σταθερό σε κυμαινόμενο. Ας υποθέσουμε ότι έχετε ήδη ένα χαμηλό επιτόκιο: 5% σε ένα δάνειο σταθερού επιτοκίου και έρχεται η τράπεζα και σας προτείνει 4,5% για κυμαινόμενο επιτόκιο. Και εσείς το σκέπτεστε. ..Ας δούμε όμως τι μπορεί να σημαίνει αυτή η επιλογή. Σημαίνει ότι το όφελος από μία τέτοια κίνηση είναι περιορισμένο και για αυτό δεν θα πρεπει να αναλάβετε το ρίσκο. Τι είπατε ; Ότι η θα έχει ανακάμψει μέσα σε πέντε ή επτά χρόνια και θα είστε σε θέση να πουλήσετε ; Για σκεφτείτε όμως και αυτή τη εκδοχή: Τα επιτόκια σήμερα είναι χαμηλά αυτή τη στιγμή και δεν είναι πιθανό να είναι πολύ χαμηλότερα στο μέλλον. Έτσι ,στη διάρκεια της πενταετίας ή της επταετίας , έχοντας ένα κυμαινόμενο επιτόκιο, θα αντιμετωπίσετε κατά πάσα βεβαιότητα τις επιπτώσεις από μία προσαρμογή προς τα πάνω . Και τότε ; Θα γυρίσετε πίσω στο σταθερό επιτόκιο; Μα θα είναι υψηλότερο από αυτό που έχετε σήμερα . Και αν προσθέσετε το κόστος των δύο αναχρηματοδοτήσεων; Αν έχετε ήδη ένα χαμηλό σταθερό επιτόκιο μη μπείτε στην περιπέτεια του κυμαινόμενου. Το όφελος θα είναι ελάχιστο και το ρίσκο δυσανάλογα μεγάλο.

4. Δεν μπορείτε να αντέξετε οικονομικά το κόστος αναχρηματοδότησης. Η τράπεζα υπολογίζει κόστος για την αναχρηματοδότηση και εσεις δεν έχετε αυτά τα χρήματα. Η πρώτη κίνηση είναι να ψάξετε σε άλλη τράπεζα . Η δεύτερη είναι να υπολογίστε το κόστος και το όφελος . Και η τρίτη να πείτε όχι.

Χαμηλά επιτόκια στα στεγαστικά -κυρίως- δάνεια φέρνει το 2012.Σύμφωνα με τις προβλέψεις, το επιτόκιο του ευρώ αναμένεται φέτος να ακολουθήσει πτωτική τροχιά, ευνοώντας όσους αποπληρώνουν στεγαστικά δάνεια. Η αναμενόμενη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ θα «ελαφρύνει» σημαντικά τις δόσεις των στεγαστικών κυρίως δανείων, που είναι συνδεδεμένα με το βασικό επιτόκιο του ευρώ, προσφέροντας σημαντική οικονομική ανάσα σε χιλιάδες νοικοκυριά. Οι αναλυτές προβλέπουν ότι το 2012 ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, θα προχωρήσει και σε νέες μειώσεις του επιτοκίου του ευρώ, το οποίο δεν αποκλείεται να διαμορφωθεί ακόμα και στο 0,5% από το 1% σήμερα. Ας σημειωθεί ότι από τη μείωση του επιτοκίου κατά 1 μονάδα, ο δανειολήπτης με στεγαστικό δάνειο ύψους 200.000 ευρώ με διάρκεια 20 χρόνια έχει όφελος πάνω από 100 ευρώ στη μηνιαία δόση του. Στην περίπτωση τώρα που κάποιος έχει στεγαστικό με σταθερό επιτόκιο και το «γυρίσει» σε κυμαινόμενο μπορεί να πετύχει μείωση ακόμα και 2 μονάδες (από το 5,5% στο 3,5%) που σημαίνει ότι για δάνειο 150.000 ευρώ με διάρκεια 20 χρόνια το μηνιαίο «κέρδος» του θα είναι τουλάχιστον 150 ευρώ. Κέρδος όμως θα έχουν και όσοι θελήσουν να προχωρήσουν σε συγκέντρωση οφειλών σε ένα δάνειο. Να «πακετάρουν» δηλαδή χρέη από πιστωτικές κάρτες, ανοικτά ή προσωπικά δάνεια που έχουν στην ίδια τράπεζα σε ένα νέο δάνειο. Στην περίπτωση αυτή θα τιμολογηθούν με χαμηλό ?σε σχέση με το παρελθόν- επιτόκιο, ενώ θα μπορούν να αποπληρώσουν την οφειλή τους σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.