Αν σχεδιάζετε να πάρετε στεγαστικό δάνειο η επιλογή του επιτοκίου είναι καθοριστική για το ύψος της δόσης του δανείου σας. Και αυτό την ώρα που ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κ. Ζαν Κλωντ Τρισέ, άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο για αύξηση των επιτοκίων ύστερα από σχεδόν 2 χρόνια που το βασικό επιτόκιο του ευρώ διαμορφώνεται στο ιστορικό χαμηλό 1%. Τo βασικό ερώτημα είναι σταθερό ή κυμαινόμενο επιτόκιο;

Το σταθερό θα σας εγκλωβίσει για ορισμένο χρονικό διάστημα στην καταβολή συγκεκριμένης δόσης, ανεξάρτητα από την πορεία των επιτοκίων. Όσοι είχαν «κλειδώσει» τα δάνεια τους σε σταθερό επιτόκιο δεν επωφελήθηκαν από τη μεγάλη μείωση των τελευταίων δύο ετών, καθώς το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ υποχώρησε στο 1% (από 4%). Αντίθετα το κυμαινόμενο επιτόκιο ακολουθεί τις διακυμάνσεις των επιτοκίων και η δόση αυξομειώνεται ανάλογα με την πορεία τους. Για παράδειγμα στα τέλη του 2008 οι δανειολήπτες που είχαν στεγαστικά με επιτόκιο αναφοράς το euribor για διάστημα περίπου 12 μηνών είδαν τις δόσεις τους σταδιακά να απογειώνονται καθώς το επιτόκιο αυτό ακολούθησε μία ξέφρενη ανοδική πορεία που έφτασε σχεδόν στο 5%. Αν δηλαδή κάποιος είχε στεγαστικό ύψους 200.000 ευρώ με διάρκεια αποπληρωμής τα 20 χρόνια και επιτόκιο 3% (1,5% euribor +1,5 περιθώριο) πλήρωνε δόση 1.110 ευρώ το μήνα. Όταν το κυμαινόμενο επιτόκιο αναφοράς αυξήθηκε στο 4,5% το τελικό επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 6% και η μηνιαία δόση στα 1.432 ευρώ. Δηλαδή η μηνιαία επιβάρυνση για τον δανειολήπτη ήταν 322 ευρώ.

Σήμερα που το επιτόκιο ΕΚΤ βρίσκεται στο επίπεδο του 1% (από τον Μάιο του 2009) το ίδιο δάνειο έχει επιτόκιο 2,5% και δόση 1.060 ευρώ το μήνα. Όπως αντιλαμβάνεστε οι διαφορές είναι ιδιαίτερα μεγάλες, άλλοτε εις βάρος και άλλοτε προς όφελος του δανειολήπτη. Το ίδιο δάνειο με σταθερό επιτόκιο π.χ. 5% τότε η δόση του καθ΄ όλη τη διάρκεια της σταθερής περιόδου (3, 5, 10 ακόμα και 15 χρόνια) είναι σταθερή στα 1.120 ευρώ το μήνα. Ένα άλλο θέμα που θα πρέπει να σας απασχολήσει είναι αυτό του περιθωρίου προσαύξησης στο επιτόκιο, καθώς υπάρχουν μεγάλες διακυμάνσεις από τράπεζα σε τράπεζα. Το περιθώριο προσαύξησης ξεκινά από το 1,9%. Ετσι με επιτόκιο αναφοράς το euribor τριμήνου (1,1%) το κυμαινόμενο επιτόκιο διαμορφώνεται στο 3%. Αν το περιθώριο φτάσει στο 4%, τότε το τελικό επιτόκιο θα είναι 5%. Στην περίπτωση αυτή για δάνειο 200.000 ευρώ με διάρκεια αποπληρωμής 25 χρόνια ο ένας δανειολήπτης θα πληρώνει δόση 948 ευρώ το μήνα και ο άλλος 1.170 ευρώ το μήνα. Δηλαδή η διαφορά για το ίδιο δάνειο είναι 222 ευρώ το μήνα.

Διαφορές όμως υπάρχουν και στα σταθερά επιτόκια που προσφέρουν οι τράπεζες. Για παράδειγμα τα σταθερά επιτόκια 5ετίας διαμορφώνονται από το 4,5% μέχρι 5,5%. Αν κάποιος δανειστεί 150.000 ευρώ για 20 χρόνια, με σταθερό επιτόκιο 4,5% για την πρώτη πενταετία, θα πληρώνει περίπου 945 ευρώ, το ίδιο δάνειο με σταθερό επιτόκιο 5,5%, θα έχει δόση 1.050 ευρώ. Διαφορά δηλαδή 105 ευρώ το μήνα.

Στους επόμενους μήνες του 2011 αναμένεται να συνεχισθεί η διαμόρφωση αρνητικών ρυθμών αύξησης των πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τομέα σε ετήσια βάση. Η τάση αυτή αναμένεται να αντιστραφεί με την σταδιακή αποκατάσταση της εμπιστοσύνη των αγορών στις δυνατότητες του Ελληνικού δημοσίου να εξυπηρετήσει το χρέος του. Η καλύτερη πρόσβαση του Ελληνικού δημοσίου στις αγορές θα σημάνει και την αντίστοιχη βελτίωση της πρόσβασης και των Ελληνικών τραπεζών σε αυτές τις αγορές. Περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων χορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά αναμένεται με την αύξηση των επιτοκίων EURIBOR, μετά την προειδοποίηση της ΕΚΤ ότι μπορεί να προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων παρέμβασής της στους επόμενους μήνες..

Αύξηση σημείωσαν τα επιτόκια σε ορισμενες κατηγορίες των στεγαστικών δανείων.Αναλυτικά το μέσο επιτόκιο των νέων στεγαστικών δανείων με επιτόκιο κυμαινόμενο ή σταθερό έως 1 έτος αυξήθηκε κατά 28 μονάδες βάσης και διαμορφώθηκε στο 3,93%, ενώ αυτό των δανείων με επιτόκιο σταθερό πάνω από 1 και έως 5 έτη μειώθηκε κατά 31 μονάδες βάσης στο 3,64%.Στα ήδη υφιστάμενα στεγαστικά το μέσο επιτόκιο με διάρκεια άνω των 5 ετών παρέμεινε αμετάβλητο στο 3,68% Γενικά μικτές τάσεις ακολούθησαν τον Ιανουάριο του 2011 τα μέσα επιτόκια των σημαντικότερων κατηγοριών νέων καταθέσεων και δανείων . Αναλυτικότερα, τα μέσα επιτόκια των καταθέσεων μίας ημέρας από νοικοκυριά και επιχειρήσεις παρουσίασαν πτώση τον Ιανουάριο του 2011 κατά 6 και 2 μονάδες βάσης και διαμορφώθηκαν στο 0,44% και 0,34% αντίστοιχα. Αντίθετα, το μέσο επιτόκιο των καταθέσεων από νοικοκυριά με συμφωνημένη διάρκεια έως 1 έτος παρουσίασε άνοδο 6 μονάδων βάσης και διαμορφώθηκε στο 3,74%. Όσον αφορά τα δάνεια, το μέσο επιτόκιο των καταναλωτικών δανείων χωρίς καθορισμένη διάρκεια (κατηγορία που περιλαμβάνει τα δάνεια μέσω πιστωτικών καρτών, τα ανοικτά δάνεια και τις υπεραναλήψεις από τρεχούμενους λογαριασμούς) παρουσίασε άνοδο τον Ιανουάριο του 2011 κατά 19 μονάδες βάσης και διαμορφώθηκε στο 14,59%. Αντίθετα, το μέσο επιτόκιο των επιχειρηματικών δανείων χωρίς καθορισμένη διάρκεια καθώς και αυτό των αντίστοιχων επαγγελματικών δανείων παρέμειναν ουσιαστικά αμετάβλητα στο 6,81% και 9,58% αντίστοιχα. Το μέσο επιτόκιο των επιχειρηματικών δανείων συγκεκριμένης διάρκειας με επιτόκιο κυμαινόμενο ή σταθερό έως 1 έτος μειώθηκε κατά 20 μονάδες βάσης στο 6,12% για δάνεια μέχρι 1 εκατ. ευρώ, και κατά 10 μονάδες βάσης στο 4,85% για δάνεια άνω του 1 εκατ. ευρώ.

ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΣΤΑ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΑΝΕΙΩΝ ΣΕ ΕΥΡΩ

Μικτές τάσεις ακολούθησαν τον Ιανουάριο του 2011 και τα μέσα επιτόκια των σημαντικότερων κατηγοριών καταθέσεων και δανείων που εφαρμόζονται στα υφιστάμενα υπόλοιπα . Ειδικότερα, το μέσο επιτόκιο στα υφιστάμενα υπόλοιπα καταθέσεων με διάρκεια έως 2 έτη από νοικοκυριά παρουσίασε μικρή άνοδο τον Ιανουάριο του 2011 κατά 3 μονάδες βάσης στο 3,50%, ενώ το αντίστοιχο επιτόκιο καταθέσεων από επιχειρήσεις παρέμεινε αμετάβλητο στο 3,61%.Το επιτόκιο των επιχειρηματικών δανείων παρουσίασε πτώση κατά 13 μονάδες βάσης στο 4,62% και των επαγγελματικών δανείων άνοδο κατά 19 μονάδες βάσης στο 5,67%.

Αρνητική κατά 315 εκατ. ευρώ ήταν η καθαρή ροή χρηματοδότησης προς τους ιδιώτες και τα ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα τον Ιανουάριο του 2011, έναντι επίσης αρνητικής καθαρής ροής 127 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο του 2010. Η εξέλιξη αυτή είχε ως αποτέλεσμα, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης προς τους ιδιώτες και τα ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα να μειωθεί οριακά (Ιανουάριος 2011: -1,4%, Δεκέμβριος 2010: -1,3%, Δεκέμβριος 2009: 3,1%). Αναλυτικότερα, η καθαρή ροή των στεγαστικών δανείων ήταν αρνητική κατά 170 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο του 2011 (Ιανουάριος 2010: θετική καθαρή ροή 71 εκατ. ευρώ) και o ετήσιος ρυθμός μεταβολής τους επιβραδύνθηκε περαιτέρω (Ιανουάριος 2011: -0,7%, Δεκέμβριος 2010: -0,4%, Δεκέμβριος 2009: 3,7%). Στα καταναλωτικά δάνεια η καθαρή ροή ήταν επίσης αρνητική κατά 98 εκατ. ευρώ (Ιανουάριος 2010: αρνητική καθαρή ροή 144 εκατ. ευρώ) και ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής αυξήθηκε οριακά σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα παραμένοντας όμως σε αρνητικό επίπεδο (Ιανουάριος 2011: -4,1%, Δεκέμβριος 2010: -4,2%, Δεκέμβριος 2009: 2,0%). Τέλος, η καθαρή ροή των «λοιπών» δανείων προς τους ιδιώτες και τα ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα ήταν αρνητική κατά 47 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο του 2011 (Ιανουάριος 2010: αρνητική καθαρή ροή 54 εκατ. ευρώ) και ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής τους διαμορφώθηκε σε 11,1% από 10,7% το Δεκέμβριο του 2010 (Δεκέμβριος 2009: -1,1%).