Αύξηση του κόστους δανεισμού καταγράφουν για τον Φεβρουάριο τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Τράπεζα της Ελλάδος. Σε όλες τις κατηγορίες χορηγήσεων, με εξαίρεση τα στεγαστικά δάνεια, οι τράπεζες προχώρησαν σε αύξηση των επιτοκίων. Πιο αναλυτικά στα καταναλωτικά δάνεια το επιτόκιο διαμορφώθηκε το Φεβρουάριο στο 14,64% από 14,40% που ήταν στο τέλος του 2010. Στα επιχειρηματικά δάνεια το μέσο επιτόκιο της κατηγορίας αυξήθηκε στο 6,90% από 6,79% αντιστοίχως. Στα επαγγελματικά δάνεια το επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 9,72% από 9,57%, στα επιχειρηματικά δάνεια μέχρι 1 εκατομμύριο ευρώ το επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 6,23% από 6,14% που ήταν τον Ιανουάριο, ενώ για μεγαλύτερα ποσά το επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 5,37% από 4,89%. Στα στεγαστικά το κυμαινόμενο επιτόκιο υποχώρησε ελαφρώς στο 3,91% από 3,93% τον προηγούμενο μήνα. Ωστόσο, εμφανίζεται αυξημένο σε σύγκριση με το Δεκέμβριο του 2010 (3,65%). Το σταθερό για μία πενταετία επιτόκιο της ίδιας κατηγορίας μειώθηκε στο 3,57% από 3,64% τον Ιανουάριο και 3,95% το Δεκέμβριο. Στο σκέλος των καταθέσεων το επιτόκιο για διάρκεια ενός έτους εμφανίζεται αμετάβλητο στο 3,7% τον Φεβρουάριο (από 3,74% τον Ιανουάριο) καταγράφει όμως αύξηση σε σύγκριση με τα επίπεδα του περασμένου Δεκεμβρίου (3,68%).

Κατάλογο με... μέτρα κόστους 22 δισ. ευρώ, έως το 2015, αλλά και με πολλές αβεβαιότητες κοινοποιεί στο κλιμάκιο της τρόικας το υπουργείο Οικονομικών, την ίδια ώρα που πυκνώνουν οι αντιδράσεις, μέσα και έξω από την κυβέρνηση. Στις συναντήσεις που θα έχουν από σήμερα και μέχρι το τέλος της εβδομάδας, στελέχη του υπουργείου Οικονομικών θα παραδώσουν στην τρόικα τους βασικούς άξονες του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Προγράμματος και τα συγκεκριμένα μέτρα, από τα οποία θα προέλθουν τα 22 δισ. ευρώ, έως το 2015. Το ύψος των μέτρων είναι 19 δισ. ευρώ ή 8% του ΑΕΠ για την περίοδο 2012-2014 και 3 δισ. ευρώ, ή 1% του ΑΕΠ το έτος 2015. Αν συνυπολογιστούν και τα έκτακτα μέτρα που θα ληφθούν φέτος για την κάλυψη των αποκλίσεων και τα οποία είχαν υπολογιστεί σε 1,74 δισ. ευρώ, αλλά πιθανότατα θα χρειαστούν πολύ περισσότερα, το συνολικό πακέτο των μέτρων που θα ανακοινωθεί μέχρι τον Μάιο, θα υπερβεί τα 25 δισ. ευρώ. Με δεδομένες τις αποκλίσεις που καταγράφηκαν στον προϋπολογισμό του 2010 και τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση των διαρθρωτικών και θεσμικών μέτρων, οι εκπρόσωποι των Ε.Ε., ΕΚΤ και ΔΝΤ θα είναι ιδιαίτερα πιεστικοί, για συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, αλλά και για την τοποθέτηση ποσοτικών στόχων υψηλότερων των αναγκαίων, ώστε να καλυφθεί ενδεχόμενη απόκλιση. Πηγές του υπουργείου Οικονομικών τονίζουν ότι κατά τις επαφές τόσο με τα τεχνικά κλιμάκια όσο και με τους επικεφαλής της τρόικας που θα είναι την Πέμπτη στην Αθήνα, θα συζητηθεί μόνο το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο. Ο τακτικός έλεγχος στην ελληνική οικονομία, θα πραγματοποιηθεί στις αρχές Μαΐου, από τα αποτελέσματα του οποίου θα κριθεί η εκταμίευση της πέμπτης δόσης του δανείου, ύψους 12 δισ. ευρώ, με την οποία θα καλυφθούν οι δανειακές ανάγκες του Μαΐου, που μόνο για τις πληρωμές τοκοχρεολυσίων ομολόγων και εντόκων φτάνουν σε 11 δισ. ευρώ. Ο υπουργός Οικονομικών διαβεβαιώνει ότι τα μέτρα που θα περιέχει το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα θα αφορούν κατά τα 2/3 στις δαπάνες και το 1/3 τα έσοδα, τα οποία θα έχουν κοινωνικό κόστος. Το πρόγραμμα θα πρέπει να εγκριθεί πρώτα από την τρόικα, ενώ στις 15 Απριλίου θα ανακοινωθεί επισήμως. Θα ακολουθήσει «διαβούλευση» και εντός του Μαΐου θα πρέπει να ψηφιστεί από τη Βουλή. Λόγω των αντιδράσεων που θα προκαλέσει, δεν είναι λίγοι εκείνοι που φοβούνται τη διαδικασία ψήφισης από τη Βουλή, που μπορεί να προκαλέσει πολιτικές εξελίξεις, παρά την έγκριση της τρόικας. Οι επικριτές της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης έχουν ένα ισχυρό επιχείρημα ότι μέχρι τώρα, παρά τα μέτρα, η κατάσταση στην οικονομία είναι πολύ χειρότερη από πριν και θεωρούν ότι και αυτά τα μέτρα δεν θα έχουν αποτέλεσμα. Μέτρα Η πρόγευση των μέτρων, που έδωσε η έκθεση του ΔΝΤ ήταν ιδιαίτερα πικρή, δεδομένου σε αυτά περιλαμβάνονται τα ακόλουθα: - Η κατάργηση των κοινωνικών επιδομάτων (ανεργίας κ.λπ.), για όσους έχουν εισοδήματα πάνω από τα όρια της φτώχειας (δηλαδή 6.897 ευρώ για τον άγαμο και 14.485 για το ζευγάρι με τέσσερα παιδιά) και για όσους έχουν περιουσιακά στοιχεία. Από τη μείωση των κοινωνικών επιδομάτων μπορεί να εξοικονομηθεί ποσό ύψους 1%-2% του ΑΕΠ ήτοι 2,3-4,6 δισ. ευρώ, έως το 2014. - Η κατάργηση όλων των φοροαπαλλαγών για τις επιχειρήσεις και τα φυσικά πρόσωπα. Πρόκειται περίπου για περίπου 950 απαλλαγές, που θα αποδώσουν στα δημόσια ταμεία περίπου από 4,6 έως και 9 δισ. ευρώ. - Οι αλλαγές στο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων που θα αποδώσουν περίπου 4,3 δισ. ευρώ, στην προσεχή τετραετία, που σημαίνει μείωση της δαπάνης για μισθούς κατά τουλαχιστον1 δισ. ευρώ, ευρώ το χρόνο. - Στις ΔΕΚΟ έρχεται νέος γύρος περικοπών ύψους 1% του ΑΕΠ ήτοι 2,3 δισ. ευρώ, που περιλαμβάνει μείωση μισθών και μείωση του προσωπικού. - Νέα μείωση των επενδυτικών δαπανών του ΠΔΕ. - Μείωση των αμυντικών δαπανών.

Ουσιαστικά αμετάβλητα παρέμειναν τα μέσα επιτόκια καταθέσεων και δανείων από τις ελληνικές τράπεζες τον Φεβρουάριο, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε η Τράπεζα της Ελλάδας (ΤτΕ). Το μέσο επιτόκιο νέων καταθέσεων με συμφωνημένη διάρκεια διαμορφώθηκε στο 3,75% ενώ όσον αφορά στις υφιστάμενες καταθέσεις με συμφωνημένη διάρκεια 2 έτη, των νοικοκυριών αυξήθηκε στο 3,55% και των επιχειρήσεων στο 3,69%. Όσον αφορά στα βασικότερα επιτόκια νέων δανείων, των καταναλωτικών χωρίς καθορισμένη διάρκεια αυξήθηκε ελαφρώς στο 14,64%, των στεγαστικών με επιτόκιο σταθερό έως ένα έτος υποχώρησε οριακά στο 3,91% και των στεγαστικών με επιτόκιο σταθερό από ένα έως 5 χρόνια μειώθηκε στο 3,57%.

Yπάρχει ένα γνωμικό για τις τράπεζες : «σού δίνουν ομπρέλα στην λιακάδα και στην παίρνουν πίσω στην βροχή». Για πολλούς αναλυτές το γνωμικό αυτό έχει χαρακτήρα αξιώματος .Άλλοι πιστεύουν ότι πρόκειται για μία διαπίστωση η οποία χρήζει καθημερινής εξέτασης για να αποδειχθεί αν ανταποκρίνεται στην αλήθεια ή αν πρόκειται για μία ακόμα… συκοφαντία. Τα πρόσφατα στοιχεία που αφορούν στις συνθήκες δανειοδότησης επιχειρήσεων και καταναλωτών στην ζώνη του ευρώ σίγουρα κάνουν πολλούς να σκεφτούν ότι στο γνωμικό υπάρχει μία σημαντική δόση αλήθειας .Όλοι όμως ομονοούν στο ότι τελικά η ασφαλιστική δικλείδα στην αγορά κατοικίας για το επόμενο χρόνο –τουλάχιστον-βρίσκεται στα «χέρια» των τραπεζών. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά , το 41% των ευρωπαϊκών πιστωτικών ιδρυμάτων «υιοθέτησε αυστηρότερους όρους δανειοδότησης ενώ ταυτόχρονα τα λεγόμενα περιθώρια κινδύνου (δηλαδή το επιπλέον κόστος που πληρώνουν οι δανειολήπτες λόγω του κινδύνου να μη αποπληρώσουν το δάνειο ) αυξήθηκαν . Με απλά λόγια η έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας «λέει» ότι οι περισσότερες τράπεζες στην ευρωζώνη δίνουν πλέον δυσκολότερα τα δάνεια και τα χρεώνουν ακριβότερα ανεξάρτητα από το αν αυτός που δανείζεται είναι καλοπληρωτής ή κακοπληρωτής. Με τον τρόπο αυτό οι τράπεζες ελέγχουν άμεσα την ζήτηση και έμμεσα το επίπεδο των τιμών. Οι διαπιστώσεις αυτές ,που καλύπτουν το σύνολο των τραπεζών της ευρωζώνης , κρύβουν μία μεγάλη αλήθεια : η αγορά είναι πλέον πλήρως εξαρτημένη από το πιστωτικό σύστημα το οποίο φαίνεται ότι σκέπτεται πολύ σοβαρά να πάρει πίσω την …ομπρέλα.

Πριν από μία δεκαετία η διαπίστωση αυτή θα ακούγονταν πολύ μακρινή για την ελληνική πραγματικότητα καθώς οι χορηγήσεις των στεγαστικών δανείων κάλυπταν ένα πολύ μικρό ποσοστό των συνολικών αγορών ακινήτων . Τότε, ο ρόλος των τραπεζών ήταν σαφώς υποβαθμισμένος σε σχέση με τον σημερινό όπου εκτιμάται ότι καλύπτουν πάνω από το 80% της συνολικής πίττας της αγοράς κατοικίας. Αποκαλυπτικά είναι άλλωστε τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος στα οποία καταγράφεται η εξέλιξη των χορηγήσεων στεγαστικών δανείων στην διάρκεια της τελευταίας πενταετίας. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι τα πιστωτικά ιδρύματα είναι πλέον και στην Ελλάδα εκείνα τα οποία διαχειρίζονται την δικλείδα ασφαλείας για την πορεία της αγοράς. «Η έννοια της προσφοράς και της ζήτησης δεν είναι θεωρητικό κατασκεύασμα. Αντανακλούν την πραγματικότητα της αγοράς η οποία είναι μετρήσιμη και εξαρτώμενη από μία πλειάδα παραγόντων με κυριότερο εκείνο των συνθηκών και των προϋποθέσεων με τις οποίες οι τράπεζες δανείζουν και διαχειρίζονται το χρήμα που δανείζουν στα νοικοκυριά. Η αυστηροποίηση των κανόνων και των προϋποθέσεων χορήγησης στεγαστικών δανείων, η αύξηση του κόστους του χρήματος, η διαχείριση των δανειοληπτών οι οποίοι αντιμετωπίζουν προβλήματα στην εξυπηρέτηση του δανείου τους , το πλαίσιο των πλειστηριασμών αλλά και οι συνθήκες δανειοδότησης των οικοδομικών επιχειρήσεων είναι παράμετροι οι οποίοι όχι μόνο επηρεάζουν αλλά –και- καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό την ζήτηση για κατοικία και το επίπεδο των τιμών. Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι ενώ στην δεκαετία του ΄80 το Δημόσιο ήταν εκείνο που έδινε τον τόνο και τον παλμό στην αγορά κατοικίας με την φορολογική πολιτική αλλά και με τη επιδότηση των επιτοκίων για την αγορά κατοικίας τώρα ο ρόλος αυτός έχει περάσει στις τράπεζες.» , τόνιζε χαρακτηριστικά πανεπιστημιακός με μεγάλη πείρα στην στεγαστική πίστη.