H δραστηριότητα στον κλάδο των οικοδομών όχι μόνο δεν δείχνει σημεία σταθεροποίησης αλλά συνεχίζει να μειώνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό. Με βάση αυτές τις εξελίξεις οι επενδύσεις σε κατοικίες αναμένεται να μειωθούν περαιτέρω σημαντικά τόσο το 2011 όσο και στο 1ο 6μηνο του 2012, παρά το ότι ήδη διαμορφώνονται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, στα € 5,0 δις το 2011, από € 6,6 δις το 2010 και € 16,1 δις το 2006. Η δυσμενής κατάσταση του κλάδου τα τελευταία δύο έτη αποτυπώνεται:

Α. Στον δείκτη οικοδομικών έργων (που καταρτίζεται με βάση τη δραστηριότητα των σημαντικότερων κατασκευαστικών εταιριών), ο οποίος μειώθηκε το 2009 κατά -17,5% και το 2010 κατά -17,5%, ενώ στο 1ο 3μηνο΄11 η μείωσή του συνεχίστηκε με υψηλό ρυθμό κατά -16,8% σε ετήσια βάση. Από τη σύνθεση του δείκτη, τις μεγαλύτερες απώλειες εμφάνισε ο δείκτης παραγωγής οικοδομικών έργων (2010: -38,1%, 1ο 3μηνο΄11: -27,3%), ακολουθούμενος από τον δείκτη παραγωγής πολιτικού μηχανικού, που αναφέρεται σε μεγάλα δημόσια έργα (2010: -28,0%, 1Ο 3μηνο΄11: -9,8%).

Β. Στην πτώση της παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος και τσιμέντου (Σκυρόδεμα: 1ο 4μηνο’11: -25,7%, 1ο 4μηνο΄10: -5,6%, Τσιμέντο: 1ο 4μηνο’11: -32,7%, 1ο 4μηνο΄10: -0,3%).

Σε κατάσταση νευρικής κρίσης βρίσκεται πλέον η αγορά καθώς εν μέσω ύφεσης προωθούνται αλλαγές στους όρους και στις συνθήκες δόμησης οι οποίες ανατρέπουν όλα τα μέχρι σήμερα δεδομένα ,περιορίζουν τις αποδόσεις –κυρίως σε ακίνητα των παραθεριστικών περιοχών και δημιουργούν προϋποθέσεις για την δημιουργία συνθηκών άνισου ανταγωνισμού- σε περιοχές που βρίσκεται δημόσια γη προς αξιοποίηση.

Η λίστα των αλλαγών ξεκινά από τις αλλαγές στις οικοδομικές άδειες. Εκεί, τα πράγματα είναι σχετικά πιο καθαρά και συνοψίζονται στα εξής: ο ιδιώτης μηχανικός έχει την ευθύνη της σύνταξης της μελέτης και της σωστής εφαρμογής της και οι πολεοδομίες μαζί –πιθανόν-με ιδιώτες επιθεωρητές θα ελέγχουν την σωστή υλοποίηση. Αν και τα πράγματα είναι φαίνονται απλά, εντούτοις τεράστια προβλήματα θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν λόγω των καθυστερήσεων σε δασαρχεία, αρχαιολογικές υπηρεσίες κ.α . Επίσης , δεν έχει ξεκαθαρίσει τι θα γίνει στην περίπτωση που οι έλεγχοι γίνουν μετα την αποπεράτωση.

Οι αλλαγές στον ΓΟΚ , είναι μία ακόμα εξαγγελία . Οι πληροφορίες που υπάρχουν ελάχιστες και αυτό έχει φρενάρει ακόμα και τους λιγοστούς που σκέπτονται να κάνουν μία επένδυση. Από εκεί και πέρα στον αέρα είναι η εκτός σχεδίου δόμηση.

Πρόσφατες εξαγγελίες , προκάλεσαν ανησυχίες ότι οδεύουμε προς την κατάργηση της δόμησης των 200 τμ στις εκτός σχεδίου περιοχές –εκτός Αττικής και στην καθιέρωση ενιαίων αρχιτεκτονικών προτύπων. Ακόμα και αν παραμείνουν τα 200 τμ , θα υπάρξουν παρεμβάσεις στους βοηθητικούς χώρους και πιθανότητα στο ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου αλλά και στο ύψος της οικοδομής. Ουσιαστικά , θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι το τέλος του χρόνου προκειμένου να υπάρχει μία ασφαλής εικόνα για τις προθέσεις. Το παιγνίδι περιπλέκεται , στις περιοχές εξοχικής κατοικίας αλλά και στις περιοχές όπου βρίσκονται εκτάσεις δημόσιας γης που βρίσκονται σε διαδικασίας εκποίησης. Για την δεύτερη περίπτωση το καθεστώς δόμησης και οι χρήσεις γης περιλαμβάνονται στο νόμο του μεσοπρόθεσμου. Αν τον διαβάσει κανείς προσεκτικά , διαπιστώνει ότι οι «επενδυτές» έχουν ιδιαίτερη μεταχείριση σε σύγκριση με τους υπόλοιπους που θέλουν να αξιοποιήσουν γη στην ίδια περιοχή. Και το ερώτημα που ανακύπτει είναι αν θα υπάρξει ενιαίο πλαίσιο για τα ακίνητα που βρίσκονται στην ίδια περιοχή ή αν θα διαμορφωθεί μία αγορά δύο ταχυτήτων .

Το ίδιο ισχύει και για την περίπτωση της παραθεριστικής κατοικίας. Οι πληροφορίες , κάνουν λόγο για ειδικό καθεστώς σε όσους υπαχθούν στις διατάξεις του νόμου που συντάσσεται σε σχέση με τους άλλους που βρίσκονται στην ίδια περιοχή. Αυτό φυσικά παραμένει άγνωστο , αφού δεν υπάρχει καμία επίσημη ανακοίνωση αλλά σε κάθε περίπτωση είναι ένα στοιχείο που μπορεί να προκαλέσει συνθήκες άνισου ανταγωνισμού στην αγορά ακινήτων της ίδιας περιοχής.

Η «ατμομηχανή» της ελληνικής οικονομίας ξέμεινε από …καύσιμα . Οι επενδύσεις σε κατοικίες από το 2007 μέχρι σήμερα έχουν μειωθεί περισσότερο από 80% σε σύγκριση με το 2007 και βρίσκονται πλέον στα επίπεδα της δεκαετίας του ΄60. Σύμφωνα με στοιχεία που έχει στην διάθεση του το realestatenews.gr, από το 2007 μέχρι και σήμερα έχει καταγραφεί κατακόρυφη πτώση της αγοράς κατοικίας με αποτέλεσμα οι κατασκευές νέων σπιτιών (επενδύσεις σε κατοικίες) να έχουν υποχωρήσει:

-Το 2007, -8,6%

-Το 2008, -29,1%

-Το 2009, -21,7%

-Το 2010 , -18,6%.

Πρόκειται για μία πρωτοφανή εξέλιξη για την ελληνική οικονομία καθώς οι επενδύσεις στην κατοικία επηρεάζουν την απασχόληση, την βιομηχανική παραγωγή αλλά και τον όγκο πωλήσεων σε κλάδους κλειδιά του εμπορίου. Ενδεικτικό θα πρέπει να θεωρηθεί το γεγονός ότι:

- ο αριθμός των ανέργων στο κλάδο των κατασκευών ξεπερνά τους 100.000 εργαζόμενους,

-η παραγωγή τσιμέντου βρίσκεται στα επίπεδα της δεκαετίας του ΄60 ,

-ο όγκος των πωλήσεων των καταστημάτων επίπλων και ηλεκτρικών συσκευών μόνο σε ένα χρόνο κατέγραψε πτώση στα επίπεδα του 23% περίπου , καθώς οι δαπάνες των νοικοκυριών για τα συγκεκριμένα προϊόντα έχουν μειωθεί 28% περίπου. Σημειώνεται ότι ο συγκεκριμένος κλάδος εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από την πορεία της αγοράς κατοικίας (νέες και υφιστάμενες).

Η κρίση στην οικοδομή επηρεάζει και μία σειρά άλλων επιχειρήσεων που συναρτώνται άμεσα από αυτή. Για παράδειγμα, τα τελευταία δύο χρόνια 1.000 περίπου οικοδομικές επιχειρήσεις έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους ενώ οι περισσότερες υπολειτουργούν. Επίσης , άγνωστος παραμένει ο ς αριθμός των μεσιτών που έχουν αποχωρήσει από τον κλάδο αν και φήμες φέρουν , ότι περισσότερες από 400 σε ολόκληρη την Ελλάδα , έχουν αναστείλει την δραστηριότητα τους.

Από την άλλη πλευρά και οι δημοσιονομικές επιπτώσεις είναι σημαντικές αφού πέραν από τον μειωμένο ΦΠΑ –λόγω της μείωσης των πωλήσεων οικοδομικών υλικών, ειδών εξοπλισμού κ.α.- υπάρχει και το θέμα των εισπράξεων των εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία αλλά και του φόρου εισοδήματος τόσο από τις επιχειρήσεις όσο και από τους επαγγελματίες που απασχολούνται στον κλάδο της οικοδομής. Ο πλέον ασφαλής δείκτης για να καταγραφούν οι εξελίξεις αυτές είναι οι οικοδομικές άδειες που εκδίδονται οι οποίες το 2009 ήταν μειωμένες 26,5% σε σύγκριση με το 2008 , ενώ το 2010 ο αντίστοιχος ρυθμός πτώσης ήταν 23,7% . Πρέπει να σημειωθεί ότι για το 2011 (στοιχεία διμήνου) η μείωση των οικοδομικών αδειών προσεγγίζει το 60% σε σύγκριση με το αντίστοιχο δίμηνο της προηγούμενης χρονιάς.

Πρέπει να σημειωθεί ότι στην πραγματικότητα τα στοιχεία αυτά αντιπροσωπεύουν αριθμό αδειών και όχι όγκο και εμβαδόν , που δίνουν μία πιο ρεαλιστική εικόνα για την ένταση της κρίσης . Αν η αξιολόγηση γίνει με βάση τα δύο αυτά στοιχεία τότε οι επιπτώσεις είναι σημαντικά μεγαλύτερες.

Με αμείωτους ρυθμούς συνεχίζεται η "καθίζηση" της οικοδομικής δραστηριότητας, στην οποία απασχολούνται δεκάδες επαγγελματικοί κλάδοι και που αποτελούσε πάλαι ποτέ την "ατμομηχανή" της ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), τον Μάρτιο εφέτος, το μέγεθος της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας στο σύνολο της χώρας, ανήλθε σε 2.733 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 453,1 χιλιάδες m2 επιφάνειας και 1.665,6 χιλιάδες m3 όγκου. Παρουσίασε, δηλαδή, μείωση κατά 43,7% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, κατά 45% στην επιφάνεια και κατά 40,5% στον όγκο σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2010. Το τρίμηνο Ιανουαρίου- Μαρτίου 2011, η οικοδομική δραστηριότητα, εμφανίζει μείωση κατά 48,2% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών που εκδόθηκαν από τις πολεοδομίες της χώρας, κατά 56,5% στην επιφάνεια και κατά 54,2% στον όγκο, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2010.