Στο τραπέζι του ΥΠΟΙΚ έχει πέσει  πρόταση για επαναφορά του φόρου υπεραξίας στα ακίνητα, ο οποίος καταργήθηκε μόλις το 2010 με τον πρώτο φορολογικό νόμο της κυβέρνησης μετά τις εκλογές του Οκτωβρίου 2009. Ειδικότερα, το ΥΠΟΙΚ εξετάζει σχετική εισήγηση με την οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, συμφωνεί και το τεχνικό κλιμάκιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που είναι ειδικευμένο στα φορολογικά θέματα. Η πρόταση για την επαναφορά του φόρου υπεραξίας προβλέπει ότι οι φορολογούμενοι θα φορολογούνται για τη διαφορά μεταξύ της αξίας κτήσης του ακινήτου και της αξίας πώλησης του. Το σχέδιο αυτό, προκειμένου να αποφέρει φορολογικά έσοδα, εξετάζεται να συνοδευτεί και από αλλαγή του τρόπου αποτίμησης των ακινήτων με κατάργηση των αντικειμενικών τιμών. Σημειώνεται ότι ο φόρος υπεραξίας που καταργήθηκε το 2010 ως αναποτελεσματικός επιβαλλόταν στη διαφορά μεταξύ της αντικειμενικής τιμής κτήσης και της αντικειμενικής τιμής πώλησης του ακινήτου. Μάλιστα, ο συντελεστής φορολόγησης της διαφοράς μειωνόταν ανάλογα με τα έτη που είχε ο φορολογούμενος το ακίνητο στην κατοχή του πριν το πουλήσει.

Η Ελλάδα, σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, είναι από τις ακριβότερες χώρες του κόσμου σε ό,τι αφορά το συνολικό κόστος που απαιτείται για μία συναλλαγή στην κτηματαγορά. Αγοραστής και πωλητής πρέπει να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη τους, καθώς καλούνται να πληρώσουν ένα ποσοστό που κυμαίνεται από 11,39% έως 19,01% της αξίας του ακινήτου και κατά μέσο όρο γύρω στο 15%. Βεβαίως, για το υψηλό κόστος συναλλαγών ακινήτων, μεγάλο ρόλο παίζουν οι δεκάδες φόροι που βαρύνουν την αγορά. Φόροι μεταβίβασης έως 10%, ΦΠΑ 23% στα νεόδμητα και την αντιπαροχή, δημοτικός φόρος μεταβίβασης, φόρος ανταλλαγής (στις συνενώσεις οικοπέδων), τέλη υπέρ νομικών κατά τη σύνταξη συμβολαίων, κατά τη μεταγραφή καθώς και τέλος μετεγγραφής συμβολαίων, δημιουργούν ένα «τείχος» φόρων για όσους θέλουν να αγοράσουν ή να πουλήσουν ένα ακίνητο. Αλλά και οι αμοιβές σε διάφορους επαγγελματίες που εμπλέκονται στην αγορά ακινήτων θεωρούνται ιδιαίτερα υψηλές και η απελευθέρωση που αποφασίστηκε μπορεί να φέρει και απελευθέρωση των τιμών των ακινήτων. Να γίνει δηλαδή ακόμη πιο φθηνή η συναλλαγή, που κυρίως βαρύνει τον αγοραστή. Είναι χαρακτηριστικό ότι αν κάποιος θέλει να αγοράσει σήμερα πρώτη κατοικία που στο συμβόλαιο φαίνεται ότι κοστίζει 120.000 ευρώ θα πρέπει να υπολογίσει άλλα 10.000 ευρώ για τις αμοιβές και τους φόρους. Ειδικοί της αγοράς εκτιμούν ότι μπορεί να υπάρξει σημαντική μείωση των βαρών στα ακίνητα σε συνδυασμό, όμως, και με ένα γενναίο ψαλίδι στους φόρους, οι οποίοι έχουν στραγγαλίσει την αγορά και ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τη βουτιά της κτηματαγοράς.

Επιδίωξη του οικονομικού επιτελείου είναι να υπάρχει ένα φόρος στα ακίνητα. Στο πλαίσιο του διαλόγου, θα εξεταστεί η ενοποίηση του ειδικού τέλους ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Επιφανειών το οποίο εισπράττεται σήμερα μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ και του φόρου ακίνητης περιουσίας (ΦΑΠ). Επίσης, θα συζητηθεί το ενδεχόμενο επιβολής φόρου «κατοχής» και στα εκτός σχεδίου αγροτεμάχια. Για τις αντικειμενικές αξίες ακινήτων η αναπροσαρμογή τους έχει «παγώσει» τουλάχιστον μέχρι το καλοκαίρι. Ωστόσο, στις προθέσεις της ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών είναι οι αντικειμενικές τιμές να αγγίξουν τις εμπορικές. Σημειώνεται ότι η ΝΔ προτείνει πάγωμα των αντικειμενικών αξιών για 5 έτη και διατήρηση της αναστολής του πόθεν έσχες για οποιαδήποτε κατοικία.

Η Ελλάδα αναμένεται να καταλήξει σε συμφωνία με τους ιδιώτες πιστωτές της για το πρόγραμμα περικοπής του ελληνικού χρέους. Η συμφωνία αυτή, που αναμένεται να ελαφρύνει το χρέος της χώρας κατά 100 δισ. ευρώ περίπου, ενδέχεται οδηγήσει την χώρα σε χρεοκοπία, η οποία μπορεί να πάρει διάφορες μορφές. Σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters:

Η τρέχουσα αξιολόγηση της Ελλάδας

Οι τρεις μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης - Fitch, Moody's και Standard & Poor's - υποβάθμισαν το αξιόχρεο της Ελλάδας τον Ιούλιο, μετά την συμφωνία των Ευρωπαίων για το πρόγραμμα περικοπής του ελληνικού χρέους (PSI). Οι οίκοι αυτή τη στιγμή κατατάσσουν την ελληνική οικονομία στην κατηγορία «highly speculative», ενώ έχουν προειδοποιήσει ότι θα κηρύξουν την Ελλάδα σε καθεστώς χρεοκοπίας λόγω των απωλειών που επιφέρει για τους ιδιώτες πιστωτές το PSI. Η Fitch αξιολογεί την Ελλάδα με διαβάθμιση CCC, η S&P με CC και η Moody's με Ca.

Επιλεκτική η Ολική Χρεοκοπία;

Η Fitch και η S&P διαφοροποιούν την επιλεκτική ή περιορισμένη χρεοκοπία, όπου ο δανειζόμενος σταματά να καταβάλει τόκους ή κεφάλαιο σε κάποια ομόλογα, από την ολοκληρωτική αδυναμία ή άρνηση να αποπληρώσει τους δανειστές του. Οι παράγοντες της αγοράς συχνά κάνουν ανάλογες διακρίσεις, αναφερόμενοι σε «τακτική και άτακτη», «ήπια και σκληρή» ή «ελεγχόμενη και ανεξέλεγκτη» χρεοκοπία. Και οι δύο οίκοι αξιολόγησης έχουν πει ότι μια ανταλλαγή χρέους, στο πλαίσιο της οποίας οι δανειστές θα υποστούν εθελοντικά ή μη ζημίες, θα αποτελέσει επιλεκτική ή περιορισμένη χρεοκοπία. Η S&P τόνισε τον Ιούλιο ότι θα αναθεωρήσει την πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας σε «επιλεκτική χρεοκοπία» όταν εφαρμοστεί η οποιαδήποτε αναδιάρθρωση χρέους, με τα ομόλογα να υποβαθμίζονται σε D, στην κατώτατη αξιολόγηση, υποδηλώνοντας χρεοκοπία. Ο επικεφαλής αναλυτής της Fitch για την Ελλάδα, Πωλ Ρώκινς, δήλωσε την Τετάρτη ότι θα δοθεί στην Ελλάδα αξιολόγηση «περιορισμένης χρεοκοπίας» όταν ολοκληρωθεί η περίοδος ανταλλαγής ομολόγων. Η Moody's δεν έχει ανάλογη διάκριση αλλά η χαμηλότερη αξιολόγηση C υποδηλώνει χρεοκοπία με περιορισμένες προοπτικές ανάκτησης του κεφαλαίου ή των τόκων.

Τι θα συμβεί μετά;

Η S&P και η Moody's τόνισαν τον Ιούλιο ότι μόλις ολοκληρωθεί η αναδιάρθρωση θα επαναξιολογήσουν την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας υπό το φως του χαμηλότερου χρέους, κάτι που πιθανόν σημαίνει ότι θα αναβαθμιστεί. Η S&P είπε ότι αναμένει να δώσει αξιολόγηση «low speculative» στην Ελλάδα, αντανακλώντας το υψηλό της χρέος και τις αβέβαιες προοπτικές ανάπτυξης. Τα νέα ομόλογα που θα εκδοθούν στο πλαίσιο της ανταλλαγής ομολόγων επίσης θα αξιολογηθούν, πιθανόν -καθώς κάποια θα ενεχυροποιηθούν- σε υψηλότερη κατηγορία από τα ελληνικά κρατικά ομόλογα. Ο Ρώκινς της Fitch δήλωσε ότι η αξιολόγηση περιορισμένης χρεοκοπίας θα διατηρηθεί «για σύντομο χρονικό διάστημα» πριν επαναξιολογηθεί, λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές στο προφίλ χρέους της χώρας. Η ολοκληρωτική χρεοκοπία θα θεωρηθεί ως ένδειξη ότι οι πολιτικοί έχουν χάσει τον έλεγχο του ενιαίου νομίσματος και οι αγορές αμέσως θα στρέψουν τα βέλη τους σε άλλες αδύναμες χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία.

Θα υπάρξει πιστωτικό γεγονός;

Ο Διεθνής Σύνδεσμος Συμφωνιών Ανταλλαγής και Παραγώγων (ISDA) έχει τον τελικό λόγο στο κατά πόσο θα υπάρξει πιστωτικό γεγονός, κάτι που θα οδηγήσει στην καταβολή των ασφαλίστρων έναντι χρεοκοπίας που έχουν αναληφθεί για τα ελληνικά ομόλογα μέσω της αγοράς των CDS. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του DTCC, τα υφιστάμενα CDS για τα ελληνικά ομόλογα ανέρχονται επί του παρόντος στα 70,8 δισ. δολάρια -το ακαθάριστο ποσό- και στα 3,2 δισ. δολάρια το καθαρό. Οι αναγκαστικές ζημίες για τους επενδυτές θα θεωρηθούν σχεδόν σίγουρα πιστωτικό γεγονός, ακόμη και στο πλαίσιο μια συντεταγμένης χρεοκοπίας. Ο πρωθυπουργός, Λουκάς Παπαδήμος, δήλωσε στους New York Times αυτή την εβδομάδα ότι θα εξετάζει το ενδεχόμενο νομοθετικής ρύθμισης για υποχρεωτική συμμετοχή των ιδιωτών ομολογιούχων στο PSI, εφόσον δεν επιτευχθεί συμφωνία για εθελοντικό «κούρεμα». Μια ολοκληρωτική χρεοκοπία, όπου η Ελλάδα δεν θα πληρώσει τόκους ή κεφάλαιο, θα οδηγήσει την ISDA στο να κηρύξει πιστωτικό γεγονός μόλις λήξει η περίοδος χάριτος.