Αποκαλυπτικά για τη φορολογική αφαίμαξη των Ελλήνων είναι τα στοιχεία της έκθεσης του ΔΝΤ για την Ελλάδα: Μέχρι το 2021 θα κληθούμε να πληρώσουμε επιπλέον φόρους και εισφορές συνολικού ύψους 8,1 δισ. ευρώ, με το μεγαλύτερο βάρος να πέφτει στην έμμεση φορολογία που πλήττει αδιακρίτως όλους τους φορολογούμενους. Την ίδια ώρα το Ταμείο επιμένει σε δραστική μείωση του αφορολόγητου, με την κυβέρνηση να φαίνεται πως συζητά σενάριο για υποχώρησή του στην περιοχή των 7.000 ευρώ από 8.636 ευρώ σήμερα καθώς και σε νέες περικοπές στις τρέχουσες συντάξεις, για εξοικονόμηση 1,8 δισ. ευρώ περίπου σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Πιο συγκεκριμένα στο διάστημα 2017 - 2021 τα έσοδα από έμμεσους, άμεσους φόρους και εισφορές αναμένεται να αυξηθούν κατά 8,1 δισ. ευρώ, σκαρφαλώνοντας από τα 73,1 δισ. ευρώ που εκτιμάται πως θα διαμορφωθούν φέτος, στα 81,2 δισ. ευρώ. Η αύξηση αυτή θα έλθει με τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί, ενώ παραμένει ζωντανή η απειλή επιπλέον επιβαρύνσεων εάν απαιτηθεί να επιβληθούν πρόσθετα μέτρα για να κλείσει η συμφωνία. Μόνο από έμμεσους φόρους αναμένονται επιπλέον έσοδα 3,5 δισ. στο διάστημα 2017 ? 2021 ενώ από την άμεση φορολογία τα προβλεπόμενα έσοδα εκτιμώνται σε 1,8 δισ. ευρώ. Την ίδια ώρα η αύξηση των εισφορών στο ίδιο διάστημα υπολογίζεται σε 2,8 δισ. ευρώ. Το μεγάλο παζάρι που γίνεται αυτή τη στιγμή και από το οποίο εξαρτάται η ολοκλήρωση της αξιολόγησης είναι πόσα επιπλέον μέτρα θα πρέπει να λάβει η Ελλάδα προκειμένου να πετύχει τους στόχους για πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ τουλάχιστον έως το 2021, τους οποίους το ΔΝΤ θεωρεί ανέφικτους χωρίς μέτρα. Εδώ κυριαρχεί το σενάριο της σημαντικής μείωσης του αφορολόγητου που θα φέρει νέες επιβαρύνσεις σε μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες και αναμένεται να φουσκώσει ακόμη περισσότερο το λογαριασμό των επόμενων ετών. Μεγάλο ψαλίδι αναμένεται και στις φοροαπαλλαγές, ενώ η κυβέρνηση ευελπιστεί πως θα αποφύγει, τουλάχιστον επί του παρόντος τη μείωση των υφιστάμενων συντάξεων, μέσω της κατάργησης της προσωπικής διαφοράς

Τα αφορολόγητα όρια που ισχύουν για την απόκτηση πρώτης κατοικίας και όλα όσα προβλέπουν οι ισχύουσες ρυθμίσεις για τους φόρους κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και μεταβιβάσεων ακινήτων περιγράφονται σε αναλυτικό οδηγό που έχει εκδώσει το υπουργείο Οικονομικών. Οι αλλαγές περιγράφονται υπό μορφή απαντήσεων στα συνηθέστερα ερωτήματα που υποβάλλουν οι πολίτες. Ο Ελεύθερος Τύπος  της Κυριακής παρουσιάζει αναλυτικά τον οδηγό του υπουργείου Οικονομικών, ώστε οι πολίτες να γνωρίζουν τι ισχύει στη φορολογία κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών.

1. Ποιος είναι υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης φόρου κληρονομιάς;

Ο κληρονόμος ή ο νόμιμος αντιπρόσωπός του (άρθρο 61 του Κώδικα Φορολογίας Κληρονομιών – Δωρεών – Γονικών Παροχών, ο οποίος κυρώθηκε με το ν. 2961/2001).

2. Ποια είναι η προθεσμία υποβολής της δήλωσης φόρου κληρονομιάς;

Η δήλωση φόρου κληρονομιάς πρέπει να υποβληθεί μέσα σε έξι μήνες, αν ο κληρονομούμενος πέθανε στην Ελλάδα, ή μέσα σε ένα χρόνο, αν ο κληρονομούμενος απεβίωσε στην αλλοδαπή ή οι κληρονόμοι ή οι κληροδόχοι διέμεναν κατά το χρόνο θανάτου στην αλλοδαπή. Η προθεσμία αρχίζει από το θάνατο του κληρονομουμένου ή τη δημοσίευση της διαθήκης ή τη δημοσίευση της τελεσίδικης απόφασης που κηρύσσει την αφάνεια ή το θάνατο του υπόχρεου σε δήλωση, αν αυτός δεν υπέβαλε δήλωση ή το διορισμό των κηδεμόνων σχολαζουσών κληρονομιών, των εκτελεστών διαθήκης, των συνδίκων πτώχευσης ή την αναγνώρισή τους, σε περίπτωση κληρονόμων σχολαζουσών κληρονομιών. Η κατά τα άνω εξάμηνη ή ετήσια προθεσμία μπορεί να παραταθεί για τρεις (3) κατ’ ανώτατο όριο μήνες, με απόφαση του προϊσταμένου της αρμόδιας ΔΟΥ, αν συντρέχουν αποχρώντες λόγοι.

3. Ποια δικαιολογητικά απαιτούνται κατά την υποβολή δηλώσεων φόρου κληρονομιάς;

α) Ληξιαρχική πράξη θανάτου.

β) Αντίγραφο διαθήκης.

γ) Κληρονομητήριο ή πιστοποιητικό της αρμόδιας δημοτικής ή κοινοτικής Αρχής περί του είδους και του βαθμού συγγενείας προς τον κληρονομούμενο.

δ) Πιστοποιητικό του γραμματέα του Ειρηνοδικείου περί μη δημοσιεύσεως νεότερης διαθήκης ή περί μη δημοσιεύσεως διαθήκης στην περίπτωση της εξ αδιαθέτου διαδοχής.

ε) Πιστοποιητικό για την ηλικία του επικαρπωτή, όταν για τον προσδιορισμό της αξίας λαμβάνεται υπόψη η ηλικία αυτού.

στ) Εγγραφο νομιμοποιήσεως, σε περίπτωση πληρεξουσίου.

ζ) Τα έγγραφα που αποδεικνύουν τη μετάθεση του χρόνου γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης.

η) Αποδεικτικά χρεών της κληρονομιάς (σχετικό άρθρο 67 του Κώδικα).

4. Ποια είναι αρμόδια ΔΟΥ για την παραλαβή δηλώσεων φόρου κληρονομιάς;

Η ΔΟΥ της κατοικίας του κληρονομουμένου ή η ΔΟΥ κατοίκων εξωτερικού, αν ο κληρονομούμενος ήταν κάτοικος αλλοδαπής.

Αν όμως ο κληρονομούμενος είχε την κατοικία του στην αλλοδαπή αλλά πέθανε στην Ελλάδα, αρμόδια είναι η ΔΟΥ του τόπου θανάτου.

Ως κατοικία του κληρονομουμένου θεωρείται αυτή που προκύπτει από το ΑΦΜ αυτού.

5. Ποιος είναι υπόχρεος υποβολής δήλωσης φόρου δωρεάς – γονικής παροχής;

Είναι οι συμβαλλόμενοι δωρητής – δωρεοδόχος, γονέας – τέκνο και, σε περίπτωση άτυπης δωρεάς, ο δωρεοδόχος.

6. Ποια είναι αρμόδια ΔΟΥ για την παραλαβή δήλωσης φόρου δωρεάς – γονικής παροχής;

Ο προϊστάμενος της ΔΟΥ της κατοικίας του δωρητή. Ως κατοικία του δωρητή θεωρείται αυτή που προκύπτει από τον ΑΦΜ αυτού.

7. Ποια είναι η προθεσμία υποβολής της δήλωσης φόρου δωρεάς – γονικής παροχής;

Η δήλωση υποβάλλεται πριν από την κατάρτιση του συμβολαίου, το οποίο συντάσσεται με βάση θεωρημένο αντίγραφο της δήλωσης, και, προκειμένου για άτυπες δωρεές, μέσα σε έξι μήνες από την παράδοση του αντικειμένου της δωρεάς στο δωρεοδόχο.

8. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις απαλλαγής της απόκτησης πρώτης κατοικίας από το φόρο κληρονομιών και γονικών παροχών;

Ο κληρονόμος (σύζυγος ή τέκνο του κληρονομουμένου) ή το τέκνο που αποκτά τη γονική παροχή ή ο σύζυγος αυτού ή τα ανήλικα τέκνα τους να μην έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας ή οίκησης σε άλλη κατοικία ή ιδανικό μερίδιο κατοικίας που πληροί τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειας ή δικαίωμα πλήρους κυριότητας επί οικοπέδου οικοδομήσιμου ή επί ιδανικού μεριδίου οικοπέδου, στα οποία αντιστοιχεί εμβαδόν κτίσματος που πληροί τις στεγαστικές τους ανάγκες και βρίσκονται σε δήμο ή κοινότητα με πληθυσμό άνω των 3.000 κατοίκων. Οι στεγαστικές ανάγκες θεωρείται ότι καλύπτονται αν το συνολικό εμβαδόν των ανωτέρω ακινήτων (και των λοιπών αντίστοιχων κληρονομιαίων ακινήτων) είναι 70 τ.μ. προσαυξανόμενα κατά 20 τ.μ. για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά 25 τ.μ. για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα του δικαιούχου.

9. Ποια είναι τα αφορολόγητα ποσά για την απόκτηση πρώτης κατοικίας αιτία θανάτου ή γονικής παροχής;

Η απαλλαγή παρέχεται για αξία κατοικίας μέχρι 200.000 € για κάθε ανήλικο ή άγαμο κληρονόμο και μέχρι 250.000 € για έγγαμο ή για συνάψαντα σύμφωνο συμβίωσης. Η απαλλασσόμενη αξία για τον έγγαμο ή το συνάψαντα σύμφωνο συμβίωσης προσαυξάνεται κατά 25.000 € για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα του και κατά 30.000 € για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα του. Στο ποσό της απαλλαγής περιλαμβάνεται και η αξία μιας θέσης στάθμευσης αυτοκινήτου και ενός αποθηκευτικού χώρου, για επιφάνεια εκάστου έως 20 τ.μ., εφόσον βρίσκονται στο ίδιο ακίνητο και αποκτώνται ταυτόχρονα. Επίσης χορηγείται απαλλαγή για οικόπεδο αξίας μέχρι 50.000 € για κάθε ανήλικο ή άγαμο κληρονόμο και μέχρι 100.000 € για κάθε έγγαμο ή συνάψαντα σύμφωνο συμβίωσης κληρονόμο. Η απαλλασσόμενη αξία για τον έγγαμο ή το συνάψαντα σύμφωνο συμβίωσης προσαυξάνεται κατά 10.000 € για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα του και κατά 15.000 € για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα του. Τα παραπάνω ισχύουν εφόσον στο δικαιούχο κληρονόμο ή κληροδόχο περιέρχεται ένα οικόπεδο εξ ολοκλήρου και κατά πλήρη κυριότητα και όχι ποσοστό εξ αδιαιρέτου.

Αντίστοιχη απαλλαγή παρέχεται και κατά τη γονική παροχή πρώτης κατοικίας (άρθρα 26 ενότητα Α’ και 43 ενότητα Α’).

10. Ισχύουν ειδικές απαλλαγές για τους αγρότες;

Από 23-4-2010 καταργήθηκαν οι γεωργικές απαλλαγές και ο φόρος υπολογίζεται πλέον με βάση τα αφορολόγητα ποσά και τους φορολογικούς συντελεστές της αντίστοιχης κατηγορίας, όπως και τα λοιπά περιουσιακά στοιχεία.

11. Σε πόσες δόσεις καταβάλλεται ο φόρος κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών;

Ο βάσει δήλωσης φόρος καταβάλλεται σε 12 ίσες διμηνιαίες δόσεις των 500 €.

Σε περίπτωση κληρονομιάς, αν ο κληρονόμος είναι ανήλικος, ο αριθμός των δόσεων διπλασιάζεται, με την προϋπόθεση ότι κάθε δόση δεν θα είναι μικρότερη των 500 €, πλην της τελευταίας.

12. Ποιος είναι ο χρόνος φορολογίας για την κτήση αιτία θανάτου;

Κατά κανόνα χρόνος φορολογίας είναι ο χρόνος θανάτου. Ο χρόνος φορολογίας μετατίθεται σε μεταγενέστερο του θανάτου χρονικό σημείο αυτοδίκαια στις περιπτώσεις αναβλητικής αίρεσης, επιδικίας περί το κληρονομικό δικαίωμα ή περί την κληρονομιά, διαχωρισμού επικαρπίας από την κυριότητα κ.λπ. ή με απόφαση του προϊσταμένου της αρμόδιας ΔΟΥ.

Ειδοποιητήρια για να σπεύσουν άμεσα να ενταχθούν στη ρύθμιση για τα αδήλωτα εισοδήματα άρχισαν να λαμβάνουν ήδη οι πρώτοι 877 από τους πάνω από 20.000 ιδιοκτήτες που εντοπίστηκαν μετά από διασταύρωση της Εφορίας να έχουν αποκρύψει από τη δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) τις βίλες και τα δεκάδες ακίνητα που κατέχουν, με αποτέλεσμα να μην πληρώνουν εδώ και χρόνια ούτε ένα ευρώ για τα χαράτσια, τα οποία φορτώθηκαν άλλοι ιδιοκτήτες και για ευτελούς αξίας ή κενά ακίνητα. Η διασταύρωση που έκανε η Διεύθυνση Φορολογικής Συμμόρφωσης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), έφερε στο φως περιπτώσεις ιδιοκτητών που διέθεταν 1πολυτελή ακίνητα σε περιοχές-φιλέτα, όπως η Βάρκιζα, η Γλυφάδα, το Ψυχικό ή το Πανόραμα Θεσσαλονίκης, και οι οποίοι δεν τα είχαν δηλώσει στο Ε9, με αποτέλεσμα να μην έχουν πληρώσει ποτέ ΕΝΦΙΑ, ΕΕΤΗΔΕ, ΕΤΑΚ, ΦΜΑΠ ή ΦΑΠ για τη συνολική περιουσία τους. Σε άλλες περιπτώσεις, βρέθηκαν ιδιοκτήτες με 36 διαμερίσματα που εισέπρατταν πάνω από 100.000 ευρώ τον χρόνο από ενοίκια, χωρίς όμως να τα δηλώνουν. Η διασταύρωση έγινε με βάση τα δηλωθέντα ακίνητα στο Ε9, τα δηλωθέντα ενοίκια στο Ε2, τους αριθμούς ηλεκτροδότησης, τις δηλώσεις δαπάνης ενοικίων και μισθωτηρίων συμβολαίων, αλλά και από άλλες πληροφορίες που αξιοποίησε η ΑΑΔΕ. Αντίστοιχα ειδοποιητήρια θα σταλούν και στους 20.000-25.000 ιδιοκτήτες που διαπιστώνεται ότι «ξέχασαν» να δηλώσουν ακίνητα ή ενοίκια που εισέπρατταν - ή και τα δύο ταυτόχρονα!

Μετά τις συνεχείς αυξήσεις της φορολογίας κατοχής ακινήτων τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα φιγουράρει ως μια από τις χώρες με την υψηλότερη φορολόγηση ως ποσοστού επί του ΑΕΠ, καθώς με βάση σχετικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2015, βρίσκεται πίσω μόνο από τη Γαλλία και τη Μεγ. Βρετανία. Συγκεκριμένα, οι ιδιοκτήτες καλούνται να πληρώσουν φόρους που ξεπερνούν το 2,5% του ΑΕΠ, όταν στη Γερμανία το αντίστοιχο ποσοστό δεν ξεπερνά το 0,5%, ενώ πολύ χαμηλότερη φορολόγηση απολαμβάνουν, μεταξύ άλλων, οι πολίτες γειτονικών χωρών, όπως η Ιταλία, η Κύπρος, η Βουλγαρία και η Τουρκία. Στα χρόνια που προηγήθηκαν του 2010, η παραδοσιακά μικρή φορολογική επιβάρυνση της ακίνητης περιουσίας οδήγησε στη χρήση των ακινήτων ως μέσου αποθεματοποίησης του πλούτου. Εκτοτε, αφενός μεν η φορολογία των ακινήτων εκτινάχθηκε από τα 500 εκατ. ευρώ ετησίως σε σχεδόν 4 δισ. ευρώ το 2016, ενώ κατά την ίδια περίοδο καταγράφηκε σημαντική πτώση του διαθέσιμου εισοδήματος και αύξηση της μακροχρόνιας ανεργίας. Eτσι έχει προκύψει «μια διεύρυνση της απόκλισης ανάμεσα στη φορολογική επιβάρυνση και τη φοροδοτική ικανότητα των πολιτών».Αποτέλεσμα η συνεχής αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών, οι οποίες ανήλθαν σε 94,4 δισ. ευρώ τον Νοέμβριο του 2016, έναντι 87,5 δισ. ευρώ στο τέλος του 2015. Και φυσικά οι κυβερνώντες αρνούνται να παραδεχθούν ότι η ανάκαμψη της ελληνικής αγοράς ακινήτων προϋποθέτει, εκτός από την οριστική σταθεροποίηση του οικονομικού κλίματος, και διαρθρωτικές ενέργειες – πρωτίστως στον τομέα της φορολόγησης, ωστέ να αναδειχθούν και να γίνουν πραγματικά ελκυστικές οι επενδυτικές ευκαιρίες που προσφέρει η χώρα. Σε ανάλογο μήκος κύματος κινούνται επί σειρά ετών και φορείς του κλάδου των ακινήτων. Στο πρόσφατο ετήσιο πανελλαδικό συνέδριο της ΠΟΜΙΔΑ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων) επισημάνθηκε η ανάγκη μείωσης του συνολικού βάρους του ΕΝΦΙΑ και η διεύρυνση της φορολογικής του βάσης. Oπως ανέφερε ο επικεφαλής της ΠΟΜΙΔΑ, Στρ. Παραδιάς, οι ιδιοκτήτες ακινήτων αναγκάζονται να πληρώσουν κάθε χρόνο τεράστια ποσά φόρου, τα οποία μάλιστα αυξάνονται κάθε χρόνο, με αποκορύφωμα την επαπειλούμενη μετατροπή του ΕΝΦΙΑ σε Φόρο Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ), ο οποίος, αν εφαρμοστεί, θα διπλασιάσει μεσοσταθμικά τα υφιστάμενη φορολογικά βάρη των ιδιοκτητών.