Βουτιά μέχρι και 30% έχουν σημειώσει τα ενοίκια των κατοικιών τον τελευταίο χρόνο λόγω της κρίσης. Χιλιάδες ακίνητα παραμένουν ξενοίκιαστα καθώς δεν βρίσκονται μισθωτές ενώ, όταν ο ενοικιαστής κάνει παζάρι για το μίσθωμα που πληρώνει απειλώντας ότι θα μετακομίσει, τις περισσότερες φορές ο ιδιοκτήτης δέχεται να κάνει σκόντο, τουλάχιστον 10%-15%, για να μην τον χάσει. Επιπλέον, ενώ έως το 2008 ο μέσος χρόνος για να νοικιαστεί ένα σπίτι ήταν 2-3 μήνες, πλέον έχει ξεπεράσει τους 6, ενώ όσο μεγαλύτερη είναι η επιφάνεια τόσο υψηλότερη είναι και η μείωση του ενοικίου. Εν ολίγοις, η εικόνα στην αγορά των ενοικίων δείχνει ότι ο χρόνος μίσθωσης μιας κατοικίας έχει αυξηθεί τόσο πολύ ώστε τα ποσά στις αγγελίες αλλάζουν διαρκώς, δηλαδή ο ιδιοκτήτης ρίχνει συνεχώς τις απαιτήσεις του προκειμένου να μην του μείνει ξενοίκιαστη. Στο άλλο μέτωπο, της επαναδιαπραγμάτευσης του ενοικίου από τους υφιστάμενους μισθωτές, έχει καταγραφεί περίπτωση ιδιοκτήτη που έκανε μείωση μέχρι και 30% στο ενοίκιο που πλήρωνε ο επί χρόνια ενοικιαστής του, όταν ο τελευταίος τον ενημέρωσε ότι δεν βγαίνει. Τη λογική τού «κάλλιο πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρει» ακολουθεί πλέον η πλειοψηφία των ιδιοκτητών. Να σκεφτεί κανείς ότι στα μεσιτικά γραφεία έχουν κάνει την εμφάνισή τους μέχρι και προσφορές «ημέρας» ή «εβδομάδας» (π.χ. έκπτωση 100 ευρώ για κατοικία στη Βούλα που έχει ενοίκιο 850 ευρώ). Το φαινόμενο της κατρακύλας των μισθωμάτων είναι κοινό σε όλες τις μεγάλες πόλεις, όπως σε Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Λάρισα, Ηράκλειο, Χανιά κ.α

Ανύπαρκτη είναι για τους ξένους επενδυτές η Ελλάδα ως προορισμός για να επενδύσουν εκατομμύρια ευρώ σε έργα real estate. Η νέα έρευνα της PriceWaterHouseCoopers και του Urban Land Institute με τίτλο «Emerging Trends in Real Estate? Europe», δηλαδή, οι τάσεις για την αγορά ακινήτων στην Ευρώπη το 2012, είναι κόλαφος για τη χώρα μας. Οι ξένοι έχουν βγάλει την Ελλάδα από το χάρτη των επενδύσεων καθώς την κατατάσσουν πλέον στην 27η θέση σε σύνολο 27 χωρών. «Η Αθήνα είναι μάλλον καλύτερα να αποφεύγεται». Ετσι ξεκινά η έρευνα που διενεργήθηκε στην Ευρώπη από την PWC και το ULI για τις προοπτικές που έχουν οι χώρες να προσελκύσουν επενδύσεις στο real estate και να υλοποιηθούν μεγάλα έργα ανάπτυξης. Περισσότερα από 600 άτομα, σύμβουλοι ακινήτων, τραπεζίτες, στελέχη εταιρειών ακινήτων, κατασκευαστές, εμπειρογνώμονες, επενδυτές, μεσίτες συμμετείχαν στην έρευνα και ερωτήθηκαν για το πώς βλέπουν τις ευρωπαϊκές αγορές ακινήτων και τι βαθμό βάζουν σ' αυτές για το 2012. Στην ψηφοφορία των ειδικών της αγορά real estate, η Αθήνα παίρνει το χαρακτηρισμό «poor», δηλαδή, φτωχή και σε μια κλίμακα από 1 έως 5 βαθμολογείται: Με 1,52 για τις υπάρχουσες επενδύσεις, με 1,87 για τις νέες επενδύσεις και με 1,47 για τις αναπτύξεις ακινήτων. Η διαφορά με τη... δεύτερη από το τέλος, το Δουβλίνο είναι μεγάλη καθώς η πρωτεύουσα της Ιρλανδίας παίρνει βαθμούς 2,26, 2,53 και 1,90 αντίστοιχα.

Στο.... κόκκινο βρίσκονται εκτός από την Αθήνα και το Δουβλίνο, επίσης η Λισαβόνα, η Βουδαπέστη, η Βαρκελώνη και η Ρώμη. Είναι εμφανές ότι οι πόλεις των χωρών που πλήττονται περισσότερο από την οικονομική κρίση, να χαρακτηρίζονται από τους επενδυτές ως κακές για επενδύσεις στα ακίνητα το 2012. Οπως αναφέρει η ανάλυση «η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας είναι ζοφερή, το εμπόριο ουσιαστικά έχει σταματήσει και οι επενδυτές βλέπουν ότι η αγορά δε θα είναι προσβάσιμη το 2012».

Οι ξένοι έχουν γυρίσει την «πλάτη» στην Ελλάδα καθώς οι εισροές κεφαλαίων για την αγορά ακινήτων σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία έχουν  πέσει σε επίπεδα ρεκόρ. Η ζήτηση από το εξωτερικό δεν είχε κάποια αξιόλογη συμβολή στην ελληνική αγορά ακινήτων , καθώς η εισροή κεφαλαίων για αγορά ακινήτων από το εξωτερικό υποχώρησε στο 11μηνο’11 σε € 76,0 εκατ. από €104,3 εκατ. το 11μηνο’10. Το πρόβλημα επιδεινώνεται καθώς , αρκετοί ξένοι που είχαν επενδύσεις σε ακίνητα στην Ελλάδα (κατοικίες αλλά και fund) τους τελευταίους μήνες έχουν ξεκινήσει μία προσπάθεια ρευστοποίησης των ακίνητων περιουσιακών τους στοιχείων.

Την ίδια στιγμή στην γειτονική Τουρκία , οι εισροές κεφαλαίων για επενδύσεις σε ακίνητη περιουσία έχουν φθάσει σε επίπεδα ρεκόρ καθώς η αγορά ακινήτων της χαρακτηρίζεται ως «χρυσός προορισμός» για τα επενδυτικά κεφάλαια. Παράλληλα, στην Ισπανία , η ζήτηση για εξοχικές κατοικίες που προέρχεται από την Μ. Βρετανία έχει εμφανίσει σημάδια ανάκαμψης (περισσότεροι από 100.000 βρετανοί το α΄εξάμηνο σε έρευνες που έχουν γίνει έχουν ζητήσει πληροφορίες για συγκεκριμένα ακίνητα. Τα ακίνητα , στην νότια Γαλλία χαρακτηρίζονται ως ο αγαπημένος προορισμός των Βρετανών, ενώ το Παρίσι είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προορισμός πλούσιων Ρώσων και Ασιατών που επιθυμούν να αγοράσουν κατοικία στην Ευρώπη. Ταυτόχρονα , η Γερμανία έχει αρχίσει να συγκεντρώνει το αγοραστικό ενδιαφέρον για αγορά κατοικίας κυρίως από Ισπανούς, ενώ το Μόναχο περιλαμβάνεται στο παγκόσμιο top 10 των πόλεων με τις μεγαλύτερες επενδύσεις στην αγορά γραφειακών χώρων

Ακόμα και οι λιγοστοί ξένοι αγοραστές εξαφανίστηκαν όχι μόνο από την αγορά εξοχικής κατοικίας αλλά και από τα ελληνικά ακίνητα. Ο φόβος για την επιστροφή της δραχμής σε συνδυασμό με την παντελή έλλειψη πολιτικής προσέλκυσης αγοραστών από το εξωτερικό έχουν ως αποτέλεσμα οι εισροές κεφαλαίων για αγορά κατοικίας από τις χώρες της ΕΕ αλλά και από τρίτες χώρες να βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Αξιοσημείωτο είναι ότι ακόμα και η άρση των περιορισμών για την αγορά ακινήτων στις παραμεθόριες περιοχές δεν απέδωσε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. «Όταν οι Αλβανοί ήθελαν να αγοράσουν κατοικίες, εμείς τους βάζαμε γραφειοκρατικά εμπόδια. Τώρα εγκαταλείπουν τη χώρα και απέμειναν μόνο οι Ρώσοι, από τους οποίους κάποιοι ενδιαφέρονται για μεγάλα και ακριβά εξοχικά στη Χαλκιδική», έλεγε χαρακτηριστικά εκπρόσωπος των κατασκευαστών από την Β. Ελλάδα.

Η πραγματικότητα είναι ότι η ρώσικη αγορά έχει κλείσει για τα ελληνικά ακίνητα. Οι περισσότεροι ρώσοι , έχουν ήδη στραφεί στις αγορές του Μαυροβουνίου και της Βουλγαρίας , ενώ οι μεγιστάνες στρέφονται στις αγορές του Λονδίνου και των Παρισίων. Το ενδιαφέρον των ρώσων για ελληνικά ακίνητα και τα προηγούμενα χρόνια ήταν θεωρητικό, αφού οι αγορές που έκαναν ήταν περιορισμένες. Ακόμα όμως και οι λιγοστοί που θα ήθελαν να επενδύσουν στην ελληνική αγορά τηρούν στάση αναμονής καθώς , ποντάρουν στο γεγονός ότι η παρατεταμένη ύφεση θα τους ευνοήσει προσβλέποντας σε μείωση του κόστους της επένδυσης.

Από την άλλη πλευρά, η αλματώδης ανάπτυξη της τουρκικής αγοράς ακινήτων έχει άμεσες επιπτώσεις και στην ζήτηση για τα ελληνική ακίνητα. Αν και οι τιμές είναι ανταγωνιστικές , εντούτοις η σταθερότητα που χαρακτηρίζει την οικονομία της Τουρκίας είναι ο σημαντικότερος παράγοντας για την αύξηση της ζήτησης. Ήδη ρεπορτάζ μεγάλων εφημερίδων διεθνούς εμβέλειας εμφανίζουν την τουρκική αγοράς ακινήτων –συμπεριλαμβανομένων και των εξοχικών αναπτύξεων-ως ένα από τους πλέον ελκυστικούς επενδυτικούς προορισμούς. Αν και στην γειτονική αγορά εξακολουθούν να ισχύουν περιορισμοί σε επενδύσεις που προέρχονται από κάποιες αραβικές χώρες εντούτοις η Ελλάδα δεν κατάφερε να επωφεληθεί , αφού το αραβικό ενδιαφέρον στην Ελλάδα είναι ουσιαστικά ανύπαρκτο.

Ένα σημαντικός ανταγωνιστής της ελληνικής αγοράς είναι η Ισπανία και η Πορτογαλία. Και στις δύο χώρες –σε αντίθεση με την Ελλάδα- έχει ξεκινήσει μία εκστρατεία προσέλκυσης αγοραστών κυρίως από την Μ. Βρετανία και λιγότερο από την Γερμανία. Οι ισπανοί , σε συνεργασία με τις τοπικές κυβερνήσεις έχουν ξεκινήσει παρουσιάσεις σε όλη την Ευρώπη, ενώ οι τράπεζες χρηματοδοτούν έως και το 100% της αγοράς ακινήτων που τους ανήκουν τα οποία μάλιστα προσφέρονται σε τιμές έως και κατά 30% χαμηλότερες σε σχέση με τις τρέχουσες εμπορικές αξίες.