Κλεινουν ένα-ενα τα "παραθυράκια" για την κατά παρέκκλιση δόμηση. Προσφατα , η Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου (απόφαση 2612/13) έκρινε αντισυνταγματική διάταξη του ΓΟΚ (Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού) που διευκόλυνε το κτίσιμο σε οικόπεδα που είχαν πρόβλημα στο «πρόσωπο» και δεν εξασφάλιζαν τις απαιτούμενες διαστάσεις. Το δικαστήριο κρίνοντας αντισυνταγματική και ανίσχυρη τη σχετική διάταξη του ΓΟΚ, δέχθηκε ότι η εφαρμογή της οδηγεί σε επιβάρυνση του οικιστικού περιβάλλοντος, αφού διευκολύνει να κτίζονται οικόπεδα που δεν μπορούσαν να θεωρηθούν άρτια με το προγενέστερο καθεστώς. Σε κάθε περίπτωση αναμένεται να εγερθούν αξιώσεις για αποζημίωση και από εκείνους που δεν θα μπορούν πλέον να κτίσουν, αφού θα στραφούν κατά του Δημοσίου, που χορήγησε τις οικοδομικές άδειες θεσπίζοντας μια αντισυνταγματική διάταξη. Η Ολομέλεια έκρινε άκυρη οικοδομική άδεια που επέτρεπε την ανέγερση τετραώροφης οικοδομής στη Ρόδο, με βάση τις δυνατότητες της κατά παρέκκλιση δόμησης που έφεραν οι διατάξεις του νόμου 2831/00 και οι σχετικές τροποποιήσεις του ΓΟΚ για το πρόσωπο των οικοπέδων. Έτσι κινδυνεύουν να βρεθούν στον αέρα και άλλες οικοδομικές άδειες, εφόσον στηρίχθηκε η έκδοσή τους στην αντισυνταγματική νομοθεσία και έχουν προσβληθεί εμπρόθεσμα στα δικαστήρια.

Σε παραμάγαζο real estate βιάζεται να μετατρέψει το "Πράσινο Ταμείο" η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ, επιχειρώντας να βάλει χέρι και στο 2,5% των πόρων που του έχουν αφήσει μετά τις συνεχείς αφαιμάξεις, αλλά και την πρόσφατη καρατόμηση του Διοικητικού Συμβουλίου του με τροπολογία στη Βουλή. Έτσι, λοιπόν, προσπαθεί να επαναφέρει τον θεσμό της μεταφοράς συντελεστή που έχει κριθεί επανειλημμένα αντισυνταγματικός για τον τρόπο εφαρμογής του από το ΣτΕ, καθώς από πολεοδομικό εργαλείο για την αποζημίωση σε "είδος" των ιδιοκτητών διατηρητέων ή ρυμοτομούμενων ακινήτων, μετατράπηκε σε μέσο κερδοσκοπίας υποβαθμίζοντας τις πόλεις. Το ΣτΕ έχει αποδεχθεί, με τις αποφάσεις του, τον σχεδιασμό Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή, μόνο ύστερα... από σχεδιασμό (Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια κ.λπ.). Και τέτοιες Ζώνες δεν έχουν θεσμοθετηθεί. Το υπουργείο , τάζει μεταφορά συντελεστή δόμησης από το πουθενά, τον οποίο θα αγοράσουν ή θα ανταλλάξουν οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί για να μπορούν να χτίσουν περισσότερο στο τμήμα της έκτασής τους που είναι οικοδομήσιμο. Επίσης υπόσχεται ότι αυθαίρετα εκτός σχεδίου, αν τακτοποιηθούν, πληρώσουν το παράβολο και το ειδικό πρόστιμο και στη συνέχεια η περιοχή τους, εντός δεκαετίας, μπει στο Σχέδιο Πόλης και δώσουν τις εισφορές σε γη και σε χρήμα, θα εξαιρεθούν από την κατεδάφιση αν ο ιδιοκτήτης τους αγοράσει μέσω της Τράπεζας Γης συντελεστή δόμησης ακινήτου ίσο "με την υπέρβαση δόμησης που έχει πραγματοποιηθεί".

Μετέωρους αφήνει τους συνιοκτήτες ακινήτων με αυθαιρεσίες και η νέα νομοθετική ρύθμιση καθώς οποιαδήποτε τακτοποίηση προϋποθέτει(άτυπα) την συννενόηση όλων των ιδιοκτητών γεγονός που μπορεί να προκαλέσει τριβές αλλά και να αφήσει εκτός ρύθμισης χιλιάδες ακίνητα τα οποία αργά ή γρήγορα θα γίνουν βορά του δημοσίου. Επίσης , η έλλειψη σχετικής πρόβλεψης αφήνει περιθώρια εκβιασμών μεταξύ των συνιδιοκτητών που μπορεί να ξεκινά απο την καταβολή του οφειλόμενου ποσού μόνο απο κάποιους συνιδιοκτήτες και να καταλήγει την παροχή ανταλλαγμάτων προκειμένου ο δύστροπος συνιδιοκτήτης να δώσει την συγκατάθεση του για την υπαγωγή στη ρύθμιση.

Ήδη το realestatenews.gr έχει δεκτεί τις τελευταίες μέρες πληθώρα καταγγελιών για το θέμα αυτό ενώ το αρμόδιο υπουργείο φαίνεται ότι κωφεύει. Υπενθυμίζεται ότι με την νέα ρύθμιση παράχεται η δυνατότητα στους ιδιοκτήτες ακινήτων με αυθαιρεσίες , εως τα τέλη του 2014 να μπορούν να νομιμοποιήσουν με ευνοϊκούς όρους αυθαίρετα και κτίσματα με πολεοδομικές παραβάσεις οι ιδιοκτήτες τους, πληρώνοντας μικρά παράβολα (ή και πρόστιμα) έως και σε 100 δόσεις. Παράλληλα, προβλέπεται η απαλλαγή τους από το πρόστιμα τα αυθαίρετες κατασκευές σε κατοικίες που έγιναν πριν από το 1975, ενώ εξαιρούνται από την κατεδάφιση και οι προ του 1983 κατασκευές. Προβλέπεται επίσης προσωρινή νομιμοποίηση στα κτίσματα στα οποία έχουν γίνει πολύ μεγάλες πολεοδομικές παράβάσεις, εφόσον ενταχθούν στη ρύθμιση. Πρόστιμα και παράβολα θα μπορούν να συμψηφίζονται με δαπάνες που γίνονται για την ενεργειακή αναβάθμιση των νομιμοποιούμενων κτισμάτων. Το νέο ειδικό νομοσχέδιο που υποβλήθηκε στη Βουλή για νομικό έλεγχο, προβλέπει επίσης έκπτωση 10% για όσους ενταχθούν φέτος στη ρύθμιση και καταβάλουν το 30% του συνολικού προστίμου εντός 6 μηνών. Στην περίπτωση εφάπαξ καταβολής η έκπτωση θα ανέρχεται στο 25%.

Σε 100 μήνες, με ελάχιστη μηνιαία δόση 100 ευρώ, θα μπορούν να νομιμοποιήσουν το αυθαίρετό τους όσοι υπαχθούν στη νέα ρύθμιση ως το τέλος του χρόνου (31.12.2013). Οσοι μάλιστα προσέλθουν εντός του 2013 θα τύχουν και έκπτωσης 10% αν καταβάλουν 30% του προστίμου σε έξι μήνες από την ημερομηνία υπαγωγής. Αν η υπαγωγή δεν γίνει εντός του 2013, η εξόφληση θα πρέπει να ολοκληρωθεί σε 60 δόσεις. Ο νέος νόμος θα έχει διάρκεια ως το τέλος του 2014. Σύμφωνα με το κείμενο το οποίο υποβλήθηκε προ ημερών στη Βουλή για νομικό έλεγχο, σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής παρέχεται έκπτωση 25%. Αν ο αυθαιρετούχος επιλέξει να καταβάλει το 30% του συνολικού προστίμου εντός 6 μηνών από την ημερομηνία υπαγωγής, θα έχει έκπτωση 10%. Σε κάθε περίπτωση, εντός έξι μηνών πρέπει να καταβληθεί τουλάχιστον το 5% του προστίμου. Διαφορετικά, το ανεξόφλητο ποσό του ενιαίου ειδικού προστίμου θα προσαυξάνεται κατά 1% για κάθε μήνα καθυστέρησης. Στις ειδικές ομάδες του πληθυσμού (άτομα με αναπηρία, παλιννοστούντες ομογενείς, πολύτεκνοι, τρίτεκνοι κ.ά.), για τις οποίες είχε προβλεφθεί μείωση του ειδικού προστίμου ως και 85%, προστίθενται και οι μακροχρόνια άνεργοι. Γι' αυτούς προβλέπεται έκπτωση 50% του προστίμου της τακτοποίησης του αυθαιρέτου εφόσον πρόκειται για κύρια κατοικία.

Μεταξύ άλλων, βάσει του νομοσχεδίου νομιμοποιούνται, χωρίς την καταβολή παραβόλου και προστίμου, αυθαίρετες κατασκευές (ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσης) της Εκκλησίας αλλά και άλλοι αυθαίρετοι λατρευτικοί χώροι (π.χ. τεμένη). Χωρίς παράβολο και πρόστιμο τακτοποιούνται και τα αυθαίρετα της ΔΕΗ ΑΕ. Για την υπαγωγή αυτών στις νέες ρυθμίσεις αρκεί η υποβολή αίτησης, τοπογραφικού διαγράμματος και τεχνικής έκθεσης μηχανικού, με αναλυτική περιγραφή των αυθαίρετων κατασκευών ή χρήσεων. Επιπλέον, με κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος θα μπορεί να γίνει συμψηφισμός του προστίμου με τα ποσά που θα καταβληθούν (από την έναρξη εφαρμογής του νόμου) για αμοιβές υπηρεσιών, εργασίες και υλικά που αφορούν την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων καθώς και τη στατική επάρκεια αυθαιρέτων προ του 2003. Οι αμοιβές και τα υλικά όμως δεν θα πρέπει να ξεπερνούν το 50% του ειδικού προστίμου. Το τελικό κείμενο του σχεδίου νόμου, με τις αλλαγές που μπορεί να προκύψουν από την επεξεργασία του, αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή την ερχόμενη εβδομάδα. Γ

Για τις μεγάλες πολεοδομικές παραβάσεις (αυθαίρετες κατασκευές χωρίς άδεια ή με υπέρβαση συντελεστή δόμησης άνω του 40% ή επιτρεπόμενου ύψους άνω του 20%) αναστέλλεται για 30 χρόνια η επιβολή κυρώσεων μετά την υπαγωγή στον νέο νόμο και την καταβολή παραβόλου και προστίμου. Δεν αποκλείεται ωστόσο τα αυθαίρετα αυτά να πάρουν «συχωροχάρτι» υπό τις εξής προϋποθέσεις:

- Μετά το τέλος του 2014 και την καταγραφή των αυθαίρετων κατασκευών με απόφαση του αρμόδιου υπουργού Περιβάλλοντος θα επιλεγούν οι περιοχές που θα πολεοδομηθούν. Σε κάθε περίπτωση αυτός ο πολεοδομικός σχεδιασμός θα πρέπει να ολοκληρωθεί εντός πέντε ετών από τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης.

- Σε όλα τα αυθαίρετα με μεγάλες παραβάσεις θα πραγματοποιείται εντός 10 ετών από τη δημοσίευση του νόμου έλεγχος των υποβαλλόμενων στοιχείων από ελεγκτή δόμησης κατόπιν υποβολής αίτησης στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης από τον ενδιαφερόμενο. Από τον ελεγκτή θα εκδίδεται πόρισμα και η υπηρεσία θα εκδίδει πράξη ολοκλήρωσης του ελέγχου. Οι λεπτομέρειες θα εξειδικευθούν με υπουργική απόφαση.

- Εντός δεκαετίας θα πρέπει να ανταλλάσσεται ή να εξαγοράζεται, μέσω της ηλεκτρονικής διαδικασίας της Τράπεζας Γης, συντελεστής δόμησης ίσος με την υπέρβαση δόμησης που έχει πραγματοποιηθεί.

Τι θα ισχύσει για τις μικρές και μεσαίες παραβάσεις

- Αυθαίρετες κατασκευές σε κατοικίες, οι οποίες υφίστανται προ του έτους 1975, εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης με την καταβολή παραβόλου 500 ευρώ και χωρίς την καταβολή ενιαίου ειδικού προστίμου.

- Αυθαίρετες κατασκευές που υφίστανται προ της 1ης Ιανουαρίου 1983 εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης με την καταβολή του παραβόλου και του ενιαίου ειδικού προστίμου. Σε αυτή την κατηγορία δεν μπορούν να υπαχθούν ακίνητα στα οποία υπάρχουν άλλες αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσεις οι οποίες πραγματοποιήθηκαν ή εγκαταστάθηκαν μεταγενέστερα του 1983.

- Αυθαίρετες μικρές παραβάσεις (φούρνοι σε ακάλυπτο χώρο, προσθήκη εξωτερικής μόνωσης, υπέρβαση ως 10% των διαστάσεων εξώστη, υπέρβαση της μάντρας ως ένα μέτρο κτλ.), ανεξαρτήτως του αριθμού αυτών, εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης με την καταβολή παραβόλου 500 ευρώ και χωρίς την καταβολή ειδικού προστίμου. n Μεσαίες παραβάσεις. Αναστέλλεται για 30 χρόνια η επιβολή κυρώσεων, μετά την καταβολή παραβόλου και προστίμου, σε αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσεις, εφόσον η υπέρβαση συντελεστή δόμησης και κάλυψης δεν ξεπερνά το 40% και ύψους το 20%. Στα ποσοστά αυτά συνυπολογίζονται όλα τα αυθαίρετα κτίσματα επί του ακινήτου, καθώς και τυχόν αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσης που έχουν τακτοποιηθεί με τους προηγούμενους νόμους για τα αυθαίρετα (3775/2009, 3843/2010 και 4014/2011). Οι κατασκευές αυτές εξαιρούνται της κατεδάφισης οριστικά μετά τη συμπλήρωση της ταυτότητας του κτιρίου.