Φρενάρουν συμβόλαια και αγοραπωλησίες ακινήτων, επηρεάζουν την έκβαση δικαστικών διενέξεων και ταλαιπωρούν χιλιάδες πολίτες, που έχουν μπει στις διαδικασίες νομιμοποίησης αυθαιρέτων οι ...αεροφωτογραφίες. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, ξεπερνούν τις 40.000 οι πολίτες που τους τελευταίους έξι μήνες έχουν υποβάλει αίτηση, εγγράφως ή ηλεκτρονικά, ζητώντας από το ελληνικό Δημόσιο να τους χορηγήσει επίσημες αεροφωτογραφίες, ως απαραίτητο υλικό για κάθε είδους νόμιμες υποθέσεις τους, χωρίς να παίρνουν καμία απάντηση από την επίσημη Πολιτεία.

Το αποτέλεσμα είναι οι πολίτες να έρχονται αντιμέτωποι με πολλές και ανυπολόγιστες συνέπειες στις υποθέσεις και τις συναλλαγές τους, ενώ πολλοί από αυτούς έχουν αρχίσει και συνωστίζονται σε ουρές της ταλαιπωρίας, χωρίς αποτέλεσμα. Παράλληλα συνεχείς είναι οι διαμαρτυρίες αγρονόμων τοπογράφων μηχανικών, δικηγόρων και άλλων επαγγελματιών που ασχολούνται με το αντικείμενο, οι οποίοι πιέζονται από τους πελάτες τους να διεκπεραιώσουν εκκρεμείς υποθέσεις ή να ολοκληρώσουν μελέτες για έργα και επενδυτικές προτάσεις, χωρίς επίσης μέχρι τώρα οι αρμόδιοι να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα, που διαρκώς διογκώνεται. Ο χρόνος αναμονής για μία αεροφωτογραφία έχει ήδη ξεπεράσει το εξάμηνο, με άγνωστη συνέχεια. Οταν λειτουργούσε ο ΟΚΧΕ ο πολίτης έπαιρνε το αντίτυπο σε μία ημέρα και υπήρχε σχεδιασμός να την προμηθεύεται αυτομάτως μέσω ηλεκτρονικής ψηφιακής εφαρμογής, που ήταν στη φάση της εφαρμογής μέσω προγράμματος με χρήματα από το ΕΣΠΑ. Οι ουρές στη Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού (ΓΥΣ) είναι πρωτόγνωρες. Οι πολίτες που θέλουν να νομιμοποιήσουν τα αυθαίρετά τους αναζητούν αεροφωτογραφίες με κάθε τρόπο. Είναι εντυπωσιακό ότι το ΥΠΕΚΑ έχει δημιουργήσει το μεγάλο πρόβλημα παροπλισμού του αρχείου του ΟΚΧΕ, ενώ είναι το ίδιο υπουργείο που έχει προβλέψει στο νόμο για τα αυθαίρετα ότι οι αεροφωτογραφίες αποτελούν επίσημο αποδεικτικό στοιχείο του χρόνου κατασκευής του αυθαιρέτου. Οι πολίτες αναζητούν τις αεροφωτογραφίες για να αποδείξουν την παλαιότητα του ακινήτου τους, με βάση την οποία πληρώνουν χαμηλότερα πρόστιμα. Οι ειδικοί τονίζουν ότι από μόνο του το αρχείο της ΓΥΣ σε καμία περίπτωση δεν καλύπτει τις ανάγκες των ενδιαφερομένων. Η λειτουργία των δύο αρχείων είναι συμπληρωματική, λένε οι ειδικοί, και ότι το αρχείο του ΟΚΧΕ υπερτερεί σε σχέση με το αρχείο της ΓΥΣ στο θέμα των αυθαιρέτων, γιατί ο ΟΚΧΕ διαθέτει αεροφωτογραφίες σε μεγάλες κλίμακες (1:6.000 - 1:8.000) που επιτρέπουν την αναγνώριση ακόμα και πολύ μικρών κτισμάτων.

Πολλοί από τους ενδιαφερόμενους αναγκάζονται να στραφούν λοιπόν σε ιδιωτικές εταιρείες και σε εταιρείες που εμπορεύονται δορυφορικά δεδομένα υψηλής ανάλυσης, ξοδεύοντας πολύ περισσότερα χρήματα, τα οποία στην περίπτωση των δορυφορικών δεδομένων καταλήγουν στο εξωτερικό, αντί να ενισχυθεί η ελληνική αγορά. Το κόστος αγοράς μιας δορυφορικής εικόνας αρχείου είναι κατ' ελάχιστον 250 ευρώ, ενώ μια αεροφωτογραφία του ΟΚΧΕ κοστίζει 10 ευρώ. Το ψηφιακό έργο που καταργήθηκε είχε ως στόχο να εξαλείψει τα προβλήματα αυτά.

Ηταν μία από τις σημαντικότερες αλλαγές που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια σε νομοθετικό επίπεδο κι όμως, πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Ο λόγος για τη θεσμοθέτηση της δυνατότητας πολεοδόμησης δημοσίων και ιδιωτικών εκτάσεων σε εκτός σχεδίου περιοχές με προνομιακούς όρους, για τη δημιουργία τουριστικών χωριών. Το τελευταίο κομμάτι στο παζλ των ρυθμίσεων ήταν η τροποποίηση, πριν από λίγες ημέρες, του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τον τουρισμό. Τα «σύνθετα τουριστικά καταλύματα», όπως ονομάζεται αυτό το μοντέλο δόμησης, προβλέφθηκαν με τον ν. 4002/11. Πρόκειται για τουριστικά χωριά τα οποία συνοδεύονται από μια ξενοδοχειακή εγκατάσταση, προκειμένου μέρος τους να εξυπηρετείται από αυτή. Το ποσοστό των κατοικιών ενός τουριστικού χωριού που μπορεί να πωληθεί, κυμαίνεται από 30% έως 60%, ανάλογα με τον συντελεστή δόμησης (το υπόλοιπο ενοικιάζεται). Τα τουριστικά χωριά δεν επιτρέπονται σε έκταση μικρότερη των 150 στρεμμάτων, όμως όταν ξεπερνούν τα 800 στρέμματα πρέπει υποχρεωτικά να χωροθετούνται μέσα σε Περιοχές Οργανωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (ΠΟΤΑ). Το ελάχιστο εμβαδόν των κατοικιών των τουριστικών χωριών είναι 100 τετραγωνικά. Το νομοθετικό πλαίσιο για τα σύνθετα τουριστικά καταλύματα συμπληρώθηκε από το 2011 έως το 2013 με σειρά τροποποιήσεων σε διάσπαρτους νόμους. Ορισμένες από τις ρυθμίσεις αυτές εγείρουν προβληματισμό, καθώς έρχονται σε αντίθεση με τη νομολογία του ΣτΕ. Για παράδειγμα, παρότι η νομοθεσία γενικά επιτρέπει ως ελάχιστη απόσταση για την ανέγερση ενός κτίσματος τα 100 μέτρα από τον αιγιαλό, με ρύθμιση στον ν.4179/2013 επετράπη η ανέγερση κατοικιών σε απόσταση μόλις 30 μέτρων από τη θάλασσα. Αυτό σημαίνει ότι το τουριστικό χωριό θα δημιουργήσει ένα «μέτωπο» επάνω στο κύμα, δημιουργώντας ζητήματα για την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στον αιγιαλό.

Το πλαίσιο για τα τουριστικά χωριά έρχεται να συμπληρωθεί από τα δύο «προνομιακά» πλαίσια που δημιουργήθηκαν από τους νόμους 3894/2010 και 3986/11. Πρόκειται για τα Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων ή Στρατηγικών Επενδύσεων (γνωστά ως ΕΣΧΑΔΑ ή ΕΣΧΑΣΕ). Πώς μεταφράζεται στην πράξη ο συνδυασμός των νέων πλαισίων; Πρόσφατα εγκρίθηκε με Προεδρικό Διάταγμα το πρώτο ΕΣΧΑΔΑ για την Κασσιόπη της Κέρκυρας. Στο ακίνητο, έκτασης 447 στρεμμάτων, θα χτιστούν 36.400 τ.μ., εκ των οποίων έως 7.280 θα είναι ξενοδοχείο και τα υπόλοιπα 29.100 τ.μ. κατοικίες και βοηθητικές εγκαταστάσεις (αντιστοιχεί, υποθετικά, ως μέγεθος σε περίπου 200 κατοικίες). Μάλιστα, όπως ορίζεται, οι κατοικίες θα μπορούν να έχουν ελάχιστη απόσταση από τον αιγιαλό μόλις 30 μέτρων. Το τελευταίο παζλ στις απαραίτητες ρυθμίσεις ήταν το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τον τουρισμό. Το πλαίσιο τροποποιήθηκε προκειμένου να επιτρέψει τη δημιουργία σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων σε όλες τις περιοχές της χώρας, από τα μικρά ακατοίκητα νησιά έως τις ορεινές περιοχές. Πάντως, όπως αναδείχθηκε κατά τη διαδικασία γνωμοδότησης επί του σχεδίου στο Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας, δεν έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά η ύπαρξη μιας αγοράς γι’ αυτά τα τουριστικά χωριά, πολλώ δε μάλλον όταν στη χώρα μας υπάρχουν 55.000 απούλητες εξοχικές κατοικίες στα νησιά και εκατοντάδες χιλιάδες στην Ισπανία και την Τουρκία, όπου το μοντέλο αυτό εφαρμόζεται για χρόνια.

Οι ιδιοκτήτες εκτός σχεδίου αυθαιρέτων, που εντάσσονται στις κατηγορίες τακτοποίησης με αναστολή κατεδάφισης του αυθαιρέτου για 30 έτη, προκειμένου να πετύχουν οριστική νομιμοποίηση, θα κληθούν πάλι να πληρώσουν. Τα επιπλέον χρήματα θα τα καταβάλουν ξανά στο Δημόσιο, στην υπό σύσταση «τράπεζα γης», για αγορά συντελεστή δόμησης, ίσης αξίας με τα τετραγωνικά της υπέρβασης δόμησης, για τα οποία θα έχουν ήδη πληρώσει πρόστιμο τακτοποίησης. Σε πολλές περιπτώσεις το συνολικό κόστος του προστίμου τακτοποίησης και της αγοράς δικαιωμάτων δόμησης θα ξεπεράσει την πραγματική αξία του αυθαιρέτου. Πολλοί ιδιοκτήτες θα μπουν σε οικονομική περιπέτεια, τουλάχιστον για όσο διάστημα η αγορά ακινήτων βρίσκεται σε κάθετη πτώση. Πάντως προϋπόθεση για την οριστική νομιμοποίηση είναι η περιοχή στην οποία βρίσκεται το αυθαίρετο να μπει στο σχέδιο. Ο ιδιοκτήτης του αυθαιρέτου που η περιοχή του θα μένει εκτός πολεοδομικού σχεδίου, μετά τα 30 έτη της τακτοποίησης θα βρεθεί ξανά αντιμέτωπος με τις συνέπειες της κατεδάφισης και των προστίμων αυθαιρέτων!

Προχωρά η 78,5 εκατ. ευρώ που αφορά στην ανάπλαση της οδού Πανεπιστημίου υπέγραψαν. Το προς υλοποίηση και χρηματοδότηση έργο διαχωρίζεται σε δύο διακριτές ενότητες (πράξεις), οι οποίες θα χρηματοδοτηθούν αντίστοιχα από τα δύο συμβαλλόμενα μέρη, με την πρώτη ενότητα να έχει τίτλο «αρχιτεκτονική και βιοκλιματική ενότητα», φορέα υλοποίησης και χρηματοδότησης το ΥΠΕΚΑ (ΕΠΠΕΡΑΑ) και προϋπολογισμό 37,97 εκατ. ευρώ. Το αντικείμενο χρηματοδότησης περιλαμβάνει τη ριζική ανάπλαση της οδού Πανεπιστημίου, μέσα από έναν σχεδιασμό ο οποίος στηρίζεται σε ένα πρόγραμμα αποτροπής, αλλά όχι κατάργησης της διαμπερούς κυκλοφορίας. Περιλαμβάνεται μεικτή χρήση των δρόμων, και ιδίως της Πανεπιστημίου, με ειδικές διαδρομές ταξί, λεωφορείων και άλλων οχημάτων, για παρόδια εξυπηρέτηση από τα ποδήλατα σε έναν ειδικό ποδηλατόδρομο που εντάσσεται στο μητροπολιτικό δίκτυο, καθώς και από το τραμ που επεκτείνεται από την Αμαλίας στην οδό Πατησίων (όπως προβλέπεται στη 2η ενότητα). Στο εγκάρσιο προς την Πανεπιστημίου οδικό δίκτυο και στη ζώνη μεταξύ Σταδίου και Ακαδημίας περιλαμβάνεται δίκτυο πεζοδρόμων/οδών ήπιας κυκλοφορίας και η αναδιαμόρφωση των πλατειών Δικαιοσύνης και Ομονοίας και της οδού Πατησίων στο τμήμα από Πανεπιστημίου μέχρι την οδό Μάρνη, το οποίο αποδίδεται για χρήση στα δημόσια μέσα μετακίνησης και τους πεζούς με διεύρυνση των πεζοδρομίων και με προσθήκη στοιχείων ανάπλασης του αστικού χώρου μέχρι το Αρχαιολογικό Μουσείο.

Η δεύτερη ενότητα (πράξη) έχει τίτλο «επέκταση διπλής γραμμής Τραμ από Σύνταγμα μέχρι Πλατεία Αιγύπτου», με φορέα χρηματοδότησης το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΠΕΠ Αττικής» και προϋπολογισμό 40,52 εκατ. Το αντικείμενο χρηματοδότησης περιλαμβάνει την επέκταση του υφιστάμενου δικτύου Τραμ της Αθήνας από το Σύνταγμα μέχρι την Πλατεία Αιγύπτου, προκειμένου να αυξηθεί η προσπελασιμότητα στο κέντρο και η ενδυνάμωση της χρήσης μέσων σταθερής τροχιάς, που είναι πιο φιλικά στο περιβάλλον και τους πεζούς. Σε αυτή την Πράξη περιλαμβάνεται η υλοποίηση όλων των αναγκαίων έργων στο εύρος του διαδρόμου που καταλαμβάνει η διπλή γραμμή Τραμ μήκους 2,1 χλμ., μέσω Πανεπιστημίου και Πατησίων καθώς και των κυκλοφοριακών και συγκοινωνιακών ρυθμίσεων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της περιοχής. Επίσης, περιλαμβάνεται η κατασκευή τεσσάρων νέων στάσεων («Τριλογία», «Ρεξ», «ΕΜΠ» και «Πλατεία Αιγύπτου») και η διαμόρφωση μιας νέας πλευρικής αποβάθρας στη στάση τραμ «Σύνταγμα». Για την τροφοδοσία της γραμμής προβλέπεται η κατασκευή δύο υποσταθμών και στο κεντρικό τμήμα του έργου.