Η ζοφερή πραγματικότητα με την κατακόρυφη πτώση τιμών και συναλλαγών δεν σημαίνει ότι η αγορά κατοικίας έπιασε πάτο. Πολύ περισσότερο όταν όλα δείχνουν ότι οι αρχικές εκτιμήσεις για σταθεροποίηση της εθνικής οικονομίας το 2013 και επαναφορά σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης το 2014 δεν είναι ρεαλιστικές ενώ η φορολογία των ακινήτων είναι πλέον βαριά και οι στρόφιγγες των δανείων από τις τράπεζες δεν πρόκειται να ανοίξουν σύντομα. Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται δεν είναι αν θα σταματήσει η κατρακύλα στην αγορά κατοικίας αλλά πόσο ακόμη θα διαρκέσει. Όμως, απάντηση δεν μπορεί να δοθεί από την στιγμή που δεν υπάρχει ακόμη ορατότητα στο θέμα της εξόδου της οικονομίας από το τούνελ της ύφεσης στο οποίο βρίσκεται και οι πραγματικές ανάγκες του εγχώριου τραπεζικού συστήματος σε κεφάλαια και ρευστότητα δεν είναι γνωστές. Αυτό πρακτικά μεταφράζεται σε νέες χιλιάδες χαμένες εργασίας αλλά και σε δραστική μείωση του ποσοστού ιδιοκατοίκησης και σε συρρίκνωση του πλούτου των ελλήνων.Η οικοδομή ήταν επί δεκαετίες μια από τις ατμομηχανές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Σημειώνεται ότι διάφορες μελέτες στο παρελθόν, π.χ. Εθνικής Τράπεζας, εκτιμούν ότι τα οικιστικά ακίνητα αντιπροσωπεύουν το 70% έως 80% του πλούτου των ελληνικών νοικοκυριών κατά μέσο όρο ενώ τα επίσημα στοιχεία εμφανίζουν ότι το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα είναι ένα από τα υψηλότερα, αν όχι το υψηλότερο, στην ευρωζώνη και την ΕΕ. Κάποιοι αναλυτές, σύμβουλοι επιχειρήσεων θεωρούν ότι το ποσοστό ιδιοκατοίκησης βρίσκεται κοντά στο 80% ενώ άλλοι θεωρούν ότι βρίσκεται μεταξύ 50% και 60% αν αναπροσαρμοσθεί για ακίνητα, π.χ. παλιά σπίτια στο χωριό, που αποτελούν περιουσία αλλά δεν είναι ουσιαστικά κατοικήσιμα.

Μπροστά στο ενδεχόμενο να καταστεί το θέμα των πλειστηριασμών ακινήτων σε μείζον πολιτικό θέμα η Κυβέρνηση προσπαθεί να ρίξει τους τόνους. Η κυβέρνηση δεν εξετάζει την αλλαγή του νομικού πλαισίου για τα χρέη των πολιτών προς τις τράπεζες, ξεκαθάρισε ο υφυπουργός Ανάπτυξης Νότης Μηταράκης, διαψεύδοντας τις πληροφορίες ότι μελετάται η άρση της απαγόρευσης πλειστηριασμών ακόμη και σε περιπτώσεις πρώτης κατοικίας. Σε δηλώσεις του στον ΣΚΑΙ, ο κ. Μηταράκης είπε ότι η κυβέρνηση προσανατολίζεται στην παράταση της αναστολής πλειστηριασμών και δεν υπάρχει πρόθεση αλλαγής του υπάρχοντος καθεστώτος.

Την ίδια ώρα επίκαιρη ερώτηση προς τον υπουργό Οικονομικών, Γιάννη Στουρνάρα για τη φημολογούμενη άρση της αναστολής των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας κατέθεσε ο πρώην πρόεδρος της Βουλής, Απόστολος Κακλαμάνης. Ο κ. Κακλαμάνης ζητεί να εγκαταλειφθεί, αν όντως κυοφορείται, η ενδεχόμενη άρση, έστω και μερική, της αναστολής των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας, προειδοποιώντας ότι σε αντίθετη περίπτωση, πέραν του κοινωνικού προβλήματος, μια τέτοια απόφαση θα εξυπηρετήσει μόνο τα γνωστά «κοράκια» των πλειστηριασμών. Ο πρώην πρόεδρος της Βουλής, διαψεύδει επίσης όσους θεωρούν ότι θα εξυπηρετηθεί η επιδιωκόμενη ενίσχυση της αγοράς ακινήτων, υποστηρίζοντας ότι αντιθέτως « θα επαυξηθεί η απομείωση των πραγματικών αξιών των ακινήτων που, ήδη, βρίσκονται κάτω των αντικειμενικών». Κατόπιν των ανωτέρω ερωτά τον υπουργό Οικονομικών: « 1. Αν η κυβέρνηση θα παρατείνει εγκαίρως την ισχύουσα αναστολή διενέργειας πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας και 2. Αν θα προσαρμοστούν οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων αναλόγως προς την πτώση των πραγματικών αξιών στην αγορά».

Ο Βορίδης

Πάντως, αίσθηση έχουν προκαλέσει οι δηλώσει του βουλευτή της ΝΔ Μάκη Βορίδη, ο οποίος τάχθηκε υπέρ της σταδιακής άρσης της αναστολής πλειστηριασμών, που ισχύει σήμερα για την πρώτη κατοικία αντικειμενικής αξίας έως 200.000 ευρώ. «Είναι σαφές ότι κάποια στιγμή θα πρέπει να προχωρήσει εκεί μια διαδικασία αποπληρωμής οφειλών, επομένως πρέπει σιγά-σιγά να μπαίνουμε σε κάποιου είδους ρυθμό... Τώρα αν θα το κάνουμε σε ένα χρόνο, ή θα το κάνουμε σε έξι μήνες, θα το κάνουμε σε 18 μήνες, αλλά κάποια ώρα πρέπει να γίνει» είπε στον Real fm.

Τελικά τι πραγματικά συμβαίνει με το IBC; Το θέμα έχει φθάσει στη Βουλή με ερώτηση που έχουν καταθέσει βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ οι οποίοι ζητούν να λάβουν απαντήσεις σε μία σειρά ερωτημάτων όπως :

• Γιατί προχώρησε η κυβέρνηση σε μια στιγμή που λεηλατεί με την πολιτική της τα εισοδήματα του ελληνικού λαού σε μια τόσο επιζήμια για το δημόσιο συμφέρον και τα δημόσια έσοδα σύμβαση.

• Γιατί διέκοψε το Υπουργείο την προηγούμενη σύμβαση;

• Γιατί δόθηκε για 90 έτη το ακίνητο αυτό;

• Γιατί δεν διενεργήθηκε πλειοδοτικός διαγωνισμός (που δικαίωμα αγοράς θα έχουν και μικροεπενδυτές που ενοικιάζουν τα καταστήματα με ιδιαίτερα αρμυρό τίμημα);

• Πως αποφασίστηκε η παραχώρηση του και με βάση ποια διαδικασία παραχωρήθηκε το ακίνητο του IBC ;

Στην ερώτηση επισημαίνεται ότι : "...Πριν από 4 περίπου χρόνια η LamdaΔομή, θυγατρική της Lamda Developments του Ομίλου Λάτση, ενοικίασε το μεγαλύτερο τμήμα του IBC, δηλαδή το «GoldenHall», για 40 χρόνια, με ετήσιο μίσθωμα 7,25 εκατ. ευρώ. Στη σύμβαση αναγραφόταν ότι τα πρώτα 15 χρόνια θα αυξάνεται κατά 2% ετησίως, για να σταθεροποιηθεί στα 9,5 εκατ. ευρώ για την υπόλοιπη διάρκεια της σύμβασης. Δηλαδή, για τα τελευταία 25 χρόνια, με τίμημα 9,5 εκατ. ετησίως, το Δημόσιο θα εισέπραττε 237,5 εκατ. ευρώ και για τα πρώτα 15, με μίσθωμα 7,25 εκατ. ευρώ, χωρίς τις προσαυξήσεις του 2%, το Δημόσιο θα εισέπραττε άλλα 112,5 εκατ. ευρώ. Συνολικά, στα 40 χρόνια, με βάση τη σύμβαση του 2007, το Δημόσιο θα εισέπραττε 350 εκατ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι μέχρι πρότινος η Lamda πλήρωνε ετήσιο μίσθωμα της τάξης των 8 εκατ. ευρώ. Με τη σημερινή παραχώρηση του ακινήτου για 90 χρόνια στη Lamda, το Δημόσιο θα εισπράξει 81 εκατ. και στα επόμενα 50 χρόνια άλλα 32,4 εκατ. ευρώ. Στην καλύτερη, δηλαδή, των περιπτώσεων, θα εισπράξει 113, 4 εκατ. ευρώ και θα χάσει 236,6 εκατ. ευρώ, με βάση τις δύο συμβάσεις, που η μεν αφορά σε 40 χρόνια και η δε σε 90 χρόνια. Στην πράξη, δηλαδή, το μίσθωμα του «GoldenHall» κατεβαίνει με τη νέα σύμβαση στα 900.000 ευρώ, από τα 8 εκατ. που καταβάλλει μέχρι σήμερα στο Δημόσιο..." Ο αγοραστής βέβαια, ο Όμιλος Λάτση, θα πάρει και μπόνους, καθώς από τη σύμβαση παραχώρησης έχει το δικαίωμα εκμετάλλευσης επιφάνειας άλλων 21,6 χιλιάδων τ.μ., καθώς το «GoldenHall» έχει συνολική επιφάνεια μόνο… 132,2 χιλιάδων τ.μ.! Από τη σύμβαση, πάντως, τα δύο μέρη αισθάνονται απόλυτα ικανοποιημένα..."

Πλήρης ασυδοσία για τους "επενδυτές" που θα αγοράσουν εκτός σχεδίου ακίνητα του Δημοσίου. Νομοθετική ρύθμιση προβλέπει ότι τα ΕΣΧΑΔΑ (Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων) μπορούν να καταπατούν την ισχύουσα πολεοδομική νομοθεσία, καθώς ορίζει ότι δεν υποχρεούνται να ακολουθήσουν τις χρήσεις γης και τους όρους δόμησης του γενικού πολεοδομικού σχεδίου (στα όρια του οποίου βρίσκονται) «αν δεν συνάδει με τον προορισμό του ακινήτου». Όσα ακίνητα δεν βρίσκονται στα όρια Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων, μπορούν να εφαρμόσουν επιλεκτικά από τις διαφορετικές χρήσεις γης και όρους δόμησης των γειτονικών περιοχών εκείνες "που συμφωνούν περισσότερο με την κατά προορισμό χρήση του ακινήτου". Για την έκδοση των οικοδομικών αδειών οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ μετατρέπονται σε υπηρέτες του επενδυτή, καθώς, μετά από εξουσιοδότησή του, "αναζητούν τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την έκδοση της οικοδομικής άδειας και τα οποία οι αρμόδιες υπηρεσίες τυχόν έχουν καθυστερήσει να εκδώσουν πέραν του εικοσαημέρου". Επίσης σε άλλη ρύθμιση προβλέπεται αλλαγή του νόμου 4014/11 για τη "ρύθμιση" των αυθαιρέτων. Η 11η κατά σειρά τροποποίηση του αρχικού νόμου τώρα προβλέπει ότι για τα αυθαίρετα και τις παράνομες αλλαγές χρήσης σε κτήρια του Δημόσιου οι προθεσμίες για την υποβολή των δικαιολογητικών προκειμένου να ενταχθούν στον νόμο δεν ισχύουν. Κατά την αιτιολογική έκθεση, "η ρύθμιση αυτή κρίνεται απαραίτητη λόγω, αφενός, του μεγάλου αριθμού δημοσίων ακινήτων τα οποία χρειάζεται να υπαχθούν στις ρυθμίσεις του Ν. 4014/2011 και, αφετέρου, του χρόνου που απαιτείται για τη διεκπεραίωση των προβλεπόμενων ενεργειών από τις αρμόδιες διοικητικές υπηρεσίες".

Με άλλες διατάξεις:

- Προστίθεται δυνατότητα παραχώρησης σε επενδυτές και όχθης και παρόχθιας ζώνης (δηλαδή και σε λίμνες - ποτάμια), εφόσον αυτό εξυπηρετεί την επένδυση.

- Επεκτείνεται το δικαίωμα παρέμβασης στον αιγιαλό και την παραλία, καθώς ο επενδυτής μπορεί να κατασκευάζει δικές του μαρίνες για την εξυπηρέτηση παραθεριστικών χωριών ή ξενοδοχείων, με μόνο περιορισμό να απέχουν 1 χλμ. από την πλησιέστερη υπάρχουσα. Η παραχώρηση αιγιαλού - παραλίας μπορεί να επεκταθεί από 50 σε 99 έτη. - Μεταβιβάζονται στο ΤΑΙΠΕΔ (Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων) ακίνητα που στεγάζουν ή προορίζονται να στεγάσουν δημόσιες υπηρεσίες, προκειμένου να τα πουλήσει σε ιδιώτες, με ταυτόχρονη μίσθωσή τους από το Δημόσιο (sale and lease back) και διάφορες παραλλαγές του μοντέλου αυτού.

- Υφιστάμενες συμβάσεις παραχώρησης μαρίνων σε εκτάσεις που πρόκειται να δοθούν από το ΤΑΙΠΕΔ λύνονται σε διάστημα 6 μηνών, με αποζημίωση του παραχωρησιούχου.

- Επαναφέρονται Ολυμπιακές διατάξεις για την ταχεία αποβολή ιδιοκτητών από προς απαλλοτρίωση ακίνητα. Παράλληλα, διευρύνεται η δυνατότητα του ΤΑΙΠΕΔ να απαλλοτριώνει ιδιωτική γη για να εξυπηρετήσει τα σχέδια μιας επένδυσης. - Η σύσταση δικαιώματος επιφανείας επεκτείνεται στα 99 χρόνια από τα 50 που ίσχυε. Μάλιστα επιτρέπεται η διαίρεση του δικαιώματος με τους όρους που ισχύουν για την κυριότητα. Το κόστος κτήσης δικαιώματος επιφανείας εκπίπτει από τη φορολογία.

- Δίνεται η δυνατότητα να αυξηθεί η προκαταβολή σε συγχρηματοδοτούμενα έργα στο 10%.