Δυσκολεύει πολύ το ενδεχόμενο μείωσης των συντελεστών του έκτακτου τέλους ακινήτων (ΕΕΤΗΔΕ), ώστε το «χαράτσι» να γίνει φέτος πιο ήπιο.Το βασικό σενάριο προβλέπει μείωση φόρου 10 με 15% ή των ειδικών συντελεστών, για ακίνητα αντικειμενικής αξίας έως 1.800 ή 2.000 ευρώ/ τ.μ., με πλαφόν στην επιφάνεια των ακινήτων για την ελάφρυνση. Για τη κάλυψη της απώλειας εσόδων πιθανότατα θα εφαρμοστεί η συνταγή των "συγκοινωνούντων δοχείων", με αύξηση των συντελεστών στον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας του 2013 για όσους έχουν μεγάλη ακίνητη περιουσία.

Σύμφωνα με υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών για τις πιθανές «εκπτώσεις» στον φόρο η τρόικα ζητά να υπάρξουν ισοδύναμα μέτρα, προκειμένου να αποφευχθεί απόκλιση των δημοσιονομικών μεγεθών. Επιπρόσθετα αν ληφθούν υπόψη οι αστοχίες στα φορολογικά έσοδα και οι τεράστιες «μαύρες τρύπες» στα ασφαλιστικά ταμεία γίνεται αντιληπτό ότι περιορίζεται η διαπραγματευτική ισχύς της ελληνικής πλευράς. Το ίδιο στέλεχος σημειώνει πως οι συζητήσεις που γίνονται αυτήν την περίοδο είτε με τα τεχνικά κλιμάκια είτε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με τους επικεφαλής δεν έχουν καταλήξει όσον αφορά το ζήτημα της φορολογίας ακινήτων.

Διευκρινίζει ότι σύμφωνα με την τρόικα η κατάργηση του ΕΕΤΗΔΕ και η αντικατάστασή του από τον ενιαίο φόρο ακινήτων δημιουργεί ένα «χάσμα» 1 δισ. ευρώ. Ακόμη όμως και οποιουδήποτε εύρους μειώσεις στους συντελεστές του ΕΕΤΗΔΕ δεν θα μπορέσουν να υλοποιηθούν χωρίς να προταθούν από την κυβέρνηση ισοδύναμα μέτρα, όπως ζητά η τρόικα. Οι εκπρόσωποι των δανειστών μας επιμένουν να εφαρμοστεί και φέτος ως έχει το «χαράτσι» στα ακίνητα προβάλλοντας ως επιχείρημα ότι οι προβολές των εμπειρογνωμόνων της οριοθετούν το δημοσιονομικό κενό της διετίας 2013-2014 στα 2,7 δισ. ευρώ. Από την ελληνική πλευρά υποστηρίζεται ότι το κενό είναι αρκετά χαμηλότερο και δεν ξεπερνά τα 900 εκατ. ευρώ.

1. Ποιοι είναι οι δικαιούχοι της απαλλαγής από το Φ.Μ.Α για αγορά πρώτης κατοικίας; Η απαλλαγή παρέχεται μόνο σε φυσικά πρόσωπα (έγγαμα ή άγαμα), εφόσον κατοικούν μόνιμα στην Ελλάδα ή προτίθενται να εγκατασταθούν σε αυτή το αργότερο εντός δύο ετών από την αγορά Η απαλλαγή παρέχεται και στον κύριο εξ αδιαιρέτου ποσοστού ή ψιλό κύριο ή επικαρπωτή κατοικίας ή οικοπέδου που αγοράζει το υπόλοιπο ποσοστό ή το εμπράγματο δικαίωμα της επικαρπίας ή της ψιλής κυριότητας, προκειμένου να γίνει εξ ολοκλήρου κύριος του ακινήτου, εφόσον το ποσοστό που έχει δεν του πληροί τις στεγαστικές ανάγκες. Η απαλλαγή παρέχεται και στο σύζυγο που βρίσκεται σε διάσταση, υπό τον όρο ότι έχει καταθέσει αίτηση ή αγωγή διαζυγίου τουλάχιστον προ έξι μηνών από το χρόνο της αγοράς. Αν δε λυθεί ο γάμος με διαζύγιο μέσα σε πέντε έτη από την αγορά, αίρεται η χορηγηθείσα απαλλαγή και καταβάλλεται ο οικείος φόρος. Οι ιδιοκτήτες ξενοδοχείων, αποθηκών, γραφείων, βιομηχανοστασίων και γενικά αμιγών επαγγελματικών στεγών έχουν δικαίωμα απαλλαγής. Δεν θεωρείται επαγγελματική στέγη το ακίνητο, το οποίο από την οικοδομική άδεια ή τον τίτλο κτήσης χαρακτηρίζεται ως κατοικία, έστω και αν αυτό χρησιμοποιείται ως επαγγελματική στέγαση.

2. Ποια είναι η έκταση της παρεχόμενης απαλλαγής; Παρέχεται απαλλαγή για βοηθητικούς χώρους; Καταργήθηκε η χορήγηση της απαλλαγής για αγορά κατοικίας με εμβαδόν έως 200 τ.μ. ή οικοπέδου, στο οποίο αντιστοιχεί κατοικία με εμβαδόν έως 200 τ.μ., ανεξάρτητα από την αξία τους, και παρέχεται απαλλαγή, η οποία συνδέεται με την οικογενειακή κατάσταση του δικαιούχου και το είδος του αγοραζόμενου ακινήτου ως εξής:

-Για αγορά κατοικίας: από άγαμο μέχρι ποσού αξίας 200.000€, από άγαμο που παρουσιάζει αναπηρία τουλάχιστον 67% από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία μέχρι ποσού αξίας 250.000€, από έγγαμο μέχρι ποσού αξίας 250.000€ ενώ από έγγαμο που παρουσιάζει αναπηρία τουλάχιστον 67% από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία μέχρι ποσού αξίας 275.000€. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά 25.000€ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα αυτού και κατά 30.000€ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα του.

- Για αγορά οικοπέδου: από άγαμο μέχρι ποσού αξίας 50.000€ από έγγαμο μέχρι ποσού αξίας 100.000€. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά 10.000€ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα αυτού και κατά 15.000€ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα του. Αν η αξία του ακινήτου υπερβαίνει τα παραπάνω αφορολόγητα όρια, η απαλλαγή χορηγείται μέχρι του αντίστοιχου αφορολόγητου ποσού και για την επιπλέον αξία οφείλεται ΦΜΑ με συντελεστή 10%.

Σε περίπτωση αγοράς κατοικίας, στο ποσό της απαλλαγής περιλαμβάνεται και η αξία μιας θέσης στάθμευσης και ενός αποθηκευτικού χώρου, για επιφάνεια εκάστου έως 20 τ.μ., εφόσον βρίσκονται στο ίδιο ακίνητο και αποκτώνται ταυτόχρονα με το ίδιο συμβόλαιο αγοράς. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται σε αγορές πρώτης κατοικίας, η φορολογική υποχρέωση των οποίων γεννιέται από τις 23-4-2010 και μετά.

3. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για την απαλλαγή πρώτης κατοικίας;

α) Ο αγοραστής ή η σύζυγός του ή τα ανήλικα παιδιά του να μην έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας ή οικήσεως σε άλλη οικία ή διαμέρισμα που πληροί τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειάς του ή δικαίωμα πλήρους κυριότητας επί οικοπέδου οικοδομήσιμου ή επί ιδανικού μεριδίου οικοπέδου, στο οποίο αντιστοιχεί εμβαδόν κτίσματος που πληροί τις στεγαστικές του ανάγκες, και βρίσκονται σε δημοτικό διαμέρισμα με πληθυσμό άνω των 3.000 κατοίκων. Ακόμη για την απαλλαγή απαιτείται το αγοραζόμενο οικόπεδο ή το γήπεδο στο οποίο βρίσκεται η αγοραζόμενη οικία ή το διαμέρισμα να είναι οικοδομήσιμο και εντός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου δήμου ή κοινότητας, και μεταξύ αγοραστή και πωλητή να μην υπάρχει συγγένεια εξ αίματος ή εξ αγχιστείας πρώτου βαθμού. Οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση της απαλλαγής θα πρέπει να συντρέχουν στο όνομα του αγοραστή.

β) Θεωρείται ότι καλύπτονται οι στεγαστικές ανάγκες του αγοραστή και της οικογένειάς του, αν το συνολικό εμβαδόν της καθαρής επιφάνειας (της επιφάνειας χωρίς τους κοινόχρηστους χώρους) κατοικιών που υφίστανται ή υπάρχει η δυνατότητα βάσει των πολεοδομικών διατάξεων να αναγερθούν είναι: 70 τ.μ., προσαυξανόμενα κατά 20 τ.μ. για καθένα από τα δύο πρώτα παιδιά του και 25 τ.μ. για το τρίτο και τα επόμενα τέκνα. Κατ' εξαίρεση, οι στεγαστικές ανάγκες του αγοραστή με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67% αυξάνονται από 70 τ.μ. σε 90 τ.μ.

γ) Η απαλλαγή παρέχεται με τον όρο ότι το ακίνητο θα παραμείνει στην κυριότητα του αγοραστή για μία τουλάχιστον πενταετία.

4. Πότε αίρεται η απαλλαγή;

α) Σε περίπτωση που με πράξη εν ζωή μεταβιβασθεί το ακίνητο ή συσταθεί σ' αυτό οποιοδήποτε εμπράγματο δικαίωμα, πλην υποθήκης, πριν από την παρέλευση της πενταετίας, αυτός που μεταβιβάζει ή συνιστά εμπράγματο δικαίωμα υποχρεούται, προ της μεταβίβασης ή της σύστασης του εμπράγματου δικαιώματος, να υποβάλει δήλωση και να καταβάλει εφάπαξ το Φ.Μ.Α. που αναλογεί στην αξία του μεταβιβαζομένου ακινήτου. Ως αξία του ακινήτου λαμβάνεται η αξία που έχει το ακίνητο κατά το χρόνο της νέας μεταβίβασης ή της σύστασης του εμπράγματου δικαιώματος ή το δηλωθέν τίμημα της μεταβίβασης, εφόσον αυτό είναι μεγαλύτερο της αντικειμενικής αξίας. Ο φόρος υπολογίζεται με βάση τους συντελεστές που ίσχυαν κατά το χρόνο χορήγησης της απαλλαγής, εκτός εάν ο φόρος που αναλογεί στην αξία του ακινήτου του χρόνου απαλλαγής είναι μεγαλύτερος, οπότε καταβάλλεται ο μεγαλύτερος αυτός φόρος. Σημειώνεται ότι στην περίπτωση χορήγησης απαλλαγής και στους δύο συζύγους κατά την αγορά ακινήτου εξ αδιαιρέτου, κατά τη μεταβίβαση του ποσοστού του ενός συζύγου σε τρίτον εντός της πενταετίας καταβάλλεται ο φόρος που αναλογεί στο ποσοστό αυτό.

β) Αν ο αγοραστής δεν εγκατασταθεί στην Ελλάδα εντός προθεσμίας δύο ετών από την αγορά, υποχρεούται να υποβάλει δήλωση το αργότερο εντός προθεσμίας έξι μηνών από τη συμπλήρωση της διετίας και να καταβάλει τον αναλογούντα φόρο. Για τον υπολογισμό του φόρου λαμβάνεται υπόψη η αξία του ακινήτου κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης.

5. Υπάρχει δικαίωμα απαλλαγής για δεύτερη φορά;

Η απαλλαγή από το φόρο μεταβίβασης για αγορά κατοικίας ή οικοπέδου παρέχεται μια φορά. Απαλλαγή παρέχεται και για κάθε νέα αγορά ακινήτου, εφόσον:

α) τα ακίνητα που έχει στην κυριότητά του κατά το χρόνο της νέας αγοράς ο αγοραστής, ο σύζυγος ή τα ανήλικα τέκνα τους, δεν πληρούν τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειάς τους και

β) ο αγοραστής υποβάλει την οικεία δήλωση και καταβάλει εφάπαξ το φόρο που αναλογεί στην αξία του ακινήτου που έτυχε της απαλλαγής. Ως αξία του ακινήτου λαμβάνεται η αξία που έχει αυτό κατά το χρόνο της νέας απαλλαγής. Για τον υπολογισμό του φόρου γίνεται χρήση των συντελεστών που ίσχυαν κατά το χρόνο χορήγησης της πρώτης απαλλαγής και καταβάλλεται εφάπαξ, εκτός εάν ο φόρος που αναλογεί στην αξία του ακινήτου ή στο καταβληθέν τίμημα κατά το χρόνο χορήγησης της πρώτης απαλλαγής είναι μεγαλύτερος, οπότε καταβάλλεται ο μεγαλύτερος αυτός φόρος. Η απαλλαγή αυτή παρέχεται και σε πρόσωπα τα οποία έτυχαν απαλλαγής από το φόρο μεταβίβασης για απόκτηση στέγης μέχρι 14.7.1980, καθώς και σε πρόσωπα τα οποία έτυχαν απαλλαγής από το φόρο κληρονομιάς ή γονικής παροχής για απόκτηση πρώτης κατοικίας, εφόσον για τα πρόσωπα αυτά συντρέχουν οι προϋποθέσεις απαλλαγής και καταβληθεί ο οικείος φόρος κατά περίπτωση.

Τα δανεικά από συγγενείς ή φίλους ή από την τράπεζα, οι γονικές παροχές, οι οικονομίες των περασμένων ετών, η πώληση περιουσιακών στοιχείων αποτελούν ορισμένα από τα «όπλα» που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι φορολογούμενοι για να περιορίσουν τη φορολογική τους επιβάρυνση και να αποφύγουν τον «σκόπελο» των τεκμηρίων. Οι φορολογούμενοι μπορούν να επικαλεστούν:

1 Αποταμιεύσεις παλαιοτέρων ετών. Η ανάλωση κεφαλαίου προηγούμενων ετών είναι η πιο προσφιλής μέθοδος των φορολογουμένων όταν αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τα τεκμήρια. Ειδικότερα: Για τον προσδιορισμό κάθε χρόνο, του κεφαλαίου που μπορεί να επικαλεστεί ο φορολογούμενος, θα πρέπει από τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν υπαχθεί σε φορολογία με τις γενικές διατάξεις ή σε αυτοτελή φορολογία με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης (π.χ. τόκοι καταθέσεων ή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου) ή νόμιμα έχουν απαλλαγεί της φορολογίας (π.χ. υπεραξία από την εξαγορά μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων), καθώς και από τα χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα, χρηματικά ποσά που προέρχονται από τη διάθεση περιουσιακών στοιχείων, εισαγωγή συναλλάγματος μη υποχρεωτικά εκχωρητέου στην Τράπεζα της Ελλάδος, δάνεια, δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών καθώς και από οποιοδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδεδειγμένα έχει εισπραχθεί π.χ. αποζημίωση αγροτικών ζημιών λόγω καταστροφής της καλλιέργειας θα αφαιρεθούν οι αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης. Οι ζημίες πρέπει να συμψηφίζονται με τα θετικά εισοδήματα και η αφαίρεση των δαπανών που προσδιορίζονται τεκμαρτά θα γίνεται έστω κι αν ο φορολογούμενος εξαιρείται από αυτά (π.χ. ανάπηρος για τη δαπάνη επιβατικού αυτοκινήτου, που απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας, αγορά επιβατικού αυτοκινήτου Ι.Χ., ειδικά διασκευασμένου από πρόσωπο με κινητική αναπηρία άνω του 67%). Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν τεκμαρτές δαπάνες ή αυτές που υπάρχουν είναι μικρότερες των 3.000 ευρώ προκειμένου για άγαμο, διαζευγμένο ή χήρο και των 5.000 ευρώ, προκειμένου για συζύγους, κατά τον προσδιορισμό κεφαλαίου προηγούμενων ετών θα αφαιρούνται ποσά που θα προσδιορίζονται με βάση την κοινωνική, οικονομική και οικογενειακή κατάσταση των φορολογουμένων και τις αποδεδειγμένες δαπάνες διαβίωσης. Τα ποσά αυτά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι κατώτερα των 3.000 ευρώ και 5.000 ευρώ αντίστοιχα.

2 Διάθεση περιουσιακών στοιχείων. Χρησιμοποιήσετε τα χρήματα που εισπράξατε από πωλήσεις αυτοκινήτων, ακινήτων, σκαφών αναψυχής κ.τ.λ. Προσοχή όμως: τα έσοδα που προέκυψαν από την πώληση μετοχών ή ακινήτων πρέπει να είναι μειωμένα με το κόστος αγοράς τους αν είχαν αγοραστεί, ή με τον φόρο δωρεάς αν είχαν αποκτηθεί από δωρεά κ.ο.κ.. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες το κόστος απόκτησης των εσόδων αυτών είχε ληφθεί υπόψη ως τεκμήριο κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος του έτους που καταβλήθηκε και ο φορολογούμενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους αυτού.

3 Δάνεια, γονικές παροχές. Σε κάθε περίπτωση το δάνειο θα πρέπει να έχει ληφθεί πριν γίνει η συγκεκριμένη δαπάνη, ενώ η δήλωση για τον φόρο δωρεάς ή γονικής παροχής θα πρέπει να έχει υποβληθεί στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2012.

4 Ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα όπως αποζημίωση για ατύχημα, το εφάπαξ ασφαλιστικού οργανισμού κ.λπ. 5 Κέρδη από τυχερά παιχνίδια (εξαιρούνται καζίνο). 6 Δωρεές από συγγενικά πρόσωπα.

Σε ένδικα μέσα κατά του υπουργείου Οικονομικών προτίθεται να προχωρήσει η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, όπως ανακοινώθηκε, στην περίπτωση που αποφασιστεί παράταση της επιβολής του Έκτακτου Ειδικού Τέλους Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Επιφανειών μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ. Στην απόφαση αυτή κατέληξε η Εκτελεστική Επιτροπή της Περιφέρειας, ενώ με εισήγηση του περιφερειάρχη , τα μέλη της Επιτροπής αποφάσισαν, το θέμα του ειδικού τέλους της ΔΕΗ να έρθει προς συζήτηση σε προσεχή συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, ώστε να ληφθεί σχετική απόφαση.

Αναφερόμενος στην απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής, ο περιφερειάρχης σημείωσε μεταξύ άλλων ότι «αν λάβουμε υπ' όψιν πως η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας παρουσιάζει, σε συνδυασμό, χαμηλά κατά κεφαλήν εισοδήματα και εξαιρετικά υψηλούς δείκτες ανεργίας, η επιβολή και είσπραξη αυτού του φόρου επιδείνωσε σημαντικά την οικονομική και κοινωνική κατάσταση χιλιάδων νοικοκυριών».