Το τεκμήριο διαβίωσης για τις κατοικίες ενεργοποιείται από το πρώτο τετραγωνικό μέτρο και αφορά όχι μόνο όσους κατοικούν σε ιδιόκτητη κατοικία ή έχουν δευτερεύουσα ή εξοχική κατοικία. Αφορά και αυτούς που ζουν σε μισθωμένη κατοικία ή τους έχει παραχωρηθεί δωρεάν αφού συνηθίζεται πολλοί γονείς παραχωρούν την κατοικία τους στα παιδιά τους ή το αντίστροφο τα παιδιά στους γονείς. Οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι:

1. Το τεκμήριο προκύπτει με βάση τα τετραγωνικά μέτρα της ιδιοκατοικούμενης ή της μισθωμένης ή της δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας και υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της. Ποιους απειλούν τα τεκμήρια για κατοικίες, Ι.Χ., σκάφη αναψυχής

2. Για τον υπολογισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης των βοηθητικών χώρων της κύριας κατοικίας ορίζεται ποσό 40 ευρώ το τ.μ., ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιφάνειας. Ως βοηθητικοί χώροι σε περίπτωση πολυκατοικίας θεωρείται ο ανεξάρτητος χώρος της αποθήκης ή του γκαράζ μέσα στην ίδια οικοδομή ενώ στην περίπτωση μονοκατοικίας η αποθήκη, ο χώρος στάθμευσης, το λεβητοστάσιο, η αποθήκη καυσίμων, το κλιμακοστάσιο εφόσον οι χώροι αυτοί βρίσκονται σε λειτουργική ενότητα με αυτή και δεν είναι κοινόχρηστοι.

3. Για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης, από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ., τα ποσά προσαυξάνονται κατά 40% και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τ.μ., κατά 70%.

4. Όταν υπάρχει μονοκατοικία τα ποσά προσαυξάνονται κατά 20%. Ποιους απειλούν τα τεκμήρια για κατοικίες, Ι.Χ., σκάφη αναψυχής

5. Όταν υπάρχει δευτερεύουσα κατοικία που ιδιοκατοικείται ή μισθώνεται ή έχει παραχωρηθεί δωρεάν λαμβάνεται το ήμισυ της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης που προκύπτει όταν έχουμε κύρια κατοικία μαζί με το βοηθητικό χώρο της.

6. Αν η κατοικία μισθώνεται ορισμένους μήνες μέσα στο έτος, τα ετήσια ποσά της αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης θα επιμερίζονται με βάση τους μήνες που διαρκεί η μίσθωση.

7. Για δευτερεύουσες εξοχικές κατοικίες δεν ισχύει ο περιορισμός της ετήσιας δαπάνης διαβίωσης που προκύπτει από αυτές, σε τρεις μήνες το έτος.

8. Δεν υπολογίζεται ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης στις περιπτώσεις των κενών κατοικιών.

9. Δεν υπολογίζεται αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης για δευτερεύουσες κατοικίες που μισθώνουν μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού για τουριστικούς λόγους.

10. Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας του ακινήτου, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης θα υπολογίζεται με βάση τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας και στη συνέχεια θα γίνεται ο επιμερισμός της, μεταξύ των συνιδιοκτητών, με βάση τα ποσοστά συνιδιοκτησίας τους.

Το πρώτο βήμα για τη σύνταξη του περιουσιολογίου, δηλαδή της αναλυτικής εισοδηματικής και περιουσιακής κατάστασης των φορολογούμενων, γίνεται φέτος με τις φορολογικές δηλώσεις. Σημαντικά ποσά φόρων θα κληθούν να πληρώσουν φέτος και εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενοι, οι οποίοι απέκτησαν το 2012 εισοδήματα χαμηλότερα του αφορολογήτου ορίου των 5.000 ευρώ, καθώς θα υποχρεωθούν να υποβάλουν δηλώσεις και να χρεωθούν με το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ και με τα πρόσθετα τεκμήρια για τις κατοικίες και τα ΙΧ αυτοκίνητα που τυχόν χρησιμοποίησαν το 2012, με συνέπεια να εμφανιστούν ως έχοντες τεκμαρτά εισοδήματα πολύ μεγαλύτερα των 5.000 ευρώ.

Η προθεσμία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων λήγει στις 30 Ιουνίου για όλους ανεξαιρέτως τους φορολογούμενους. Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία θα προκύπτει φόρος με βάση τη φορολογική κλίμακα, το ποσό του φόρου αυτού θα μπορεί να μειωθεί κατά το 10%:

Των ποσών που καταβλήθηκαν για ενοίκια κύριας κατοικίας. Το ανώτατο ποσό της έκπτωσης δεν μπορεί να υπερβεί τα 100 ευρώ.

Των ενοικίων που πληρώθηκαν για τη στέγαση προστατευόμενων τέκνων που σπουδάζουν μακριά από τον τόπο διαμονής της οικογένειας. Το ανώτατο ποσό της έκπτωσης δεν μπορεί να υπερβεί τα 100 ευρώ.

Στα μισθώματα κατοικιών επιφάνειας μέχρι 300 τ.μ. επιβάλλεται συμπληρωματικός φόρος εισοδήματος με συντελεστή 1,5%. Στα μισθώματα που προέρχονται από κατοικίες άνω των 300 τ.μ. και από επαγγελματικές ή εμπορικές μισθώσεις επιβάλλεται συμπληρωματικός φόρος 3%.

Εξαιρούνται από τα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων και τον έλεγχο του «πόθεν έσχες» οι δαπάνες που πραγματοποίησαν οι φορολογούμενοι το 2012 για να αγοράσουν ακίνητα, να ανεγείρουν οικοδομές ή να κατασκευάσουν πισίνες. Ωστόσο οι φορολογούμενοι θα πρέπει να δηλώσουν στον πίνακα 6 τα ποσά που διέθεσαν το 2012 για την αγορά ακινήτων ή την ανέγερση οικοδομών.

Μέσα στις επόμενες ημέρες θα συνεδριάσει η Διακομματική Επιτροπή για την κατάρτιση του ενιαίου φόρου στα ακίνητα που θα ισχύσει από το 2014. Σχετικά με τα κριτήρια για την απαλλαγή από το Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ακινήτων το Υπουργείο Οικονομικών εξετάζει ως πλαφόν ατομικό εισόδημα έως 6.000 ευρώ, ενώ για τα νοικοκυριά στα όρια της φτώχειας, εκτός από τους μειωμένους συντελεστές, ενδέχεται να διπλασιαστούν και οι δόσεις. Πιθανόν να εξαιρεθούν επίσης οι άνεργοι πάνω από έναν χρόνο ή άνεργοι που επιδοτήθηκαν τουλάχιστον για 6 μήνες τον από τον ΟΑΕΔ. Μειωμένοι συντελεστές και ενδεχομένως διπλάσιες δόσεις εξετάζονται για ιδιοκτήτες με οικογενειακό εισόδημα έως 12.000 ευρώ και για πολύτεκνους ή άτομα με ειδικές ανάγκες με εισόδημα έως 30.000.

Η απαλλαγή ή οι μειώσεις αναμένεται να αφορούν κύρια κατοικία έως 120 τετραγωνικά με τιμή ζώνης έως 3000 ευρώ και αντικειμενικής αξίας έως 150.000 ευρώ. Οι ιδιοκτήτες έχουν τη δυνατότητας έως τις 15 Μαΐου να καταθέσουν τυχόν αιτήσεις διόρθωσης για εμβαδόν, τιμή ζώνης και παλαιότητα, στους δήμους, στοιχεία τα οποία θα αποσταλούν από τις αρμόδιες αρχές στο Υπουργείο Οικονομικών έως το τέλος του μήνα. Οι διορθώσεις πάντως στο Ε9 για τα αγροτεμάχια παρατείνονται, σύμφωνα με πληροφορίες, έως το τέλος Αυγούστου. Μέσα στο Μάιο αναμένεται και το τελικό σχέδιο για τον ενιαίο φόρο ακινήτων που θα ισχύσει από το 2014.

Πληροφορίες τοποθετούν το ατομικό αφορολόγητο στα 50.000-100.000 ευρώ αντικειμενική αξία περιουσίας και τους συντελεστές να ξεκινούν από 1 της χιλίοις έως και 1,5 ή 2%. Γρίφος παρόλα αυτά παραμένει η αντιμετώπιση των εκτάσεων γης καθώς πρόθεση της κυβέρνησης είναι να υπάρξει μικρό αφορολόγητο για όσους κατέχουν αγροτεμάχια χωρίς να είναι κατ' επάγγελμα αγρότες, ενώ αντιθέτως αναμένεται να υπάρξει επιβάρυνση για όσους δηλώνουν αγροτικά εισοδήματα ως βασικό έσοδο. Επιδίωξη του Υπουργείου Οικονομικών είναι τα έσοδα του νέου φόρου να αγγίξουν τα 3,2 δισ. ευρώ, ωστόσο με βάση έναν αρχικό σχεδιασμό που έχει γίνει, τα προσδοκώμενα έσοδα υπολογίζονται περίπου στα 2,3 δισ. Το κενό των περίπου 900 εκατ.,  θα πρέπει να καλυφθεί με την όσο το δυνατόν ευρύτερη και δικαιότερη εφαρμογή του φόρου και όχι με κάποιο έκτακτο μέτρο.

Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η απόφαση του υπουργείου Οικονομικών με την οποία επιτρέπεται η πώληση ακινήτων για την κάλυψη οφειλών στο Δημόσιο. Η απόφαση του υφυπουργού Οικονομικών Γιώργου Μαυραγάνη προβλέπει ότι οι οφειλέτες του Δημοσίου θα μπορούν να πωλούν ακίνητα ακόμα κι αν το αντίτιμο είναι μικρότερο από το χρέος τους. Ωστόσο, προϋπόθεση για την έκδοση βεβαίωσης οφειλής από την αρμόδια υπηρεσία, προκειμένου να προχωρήσει η μεταβίβαση του ακινήτου, είναι το υπόλοιπο της οφειλής να διασφαλίζεται από λοιπά περιουσιακά στοιχεία του φορολογούμενου ή από εγγυήσεις τρίτων. Στην απόφαση του υφυπουργού Οικονομικών διευκρινίζεται ακόμη ότι η βεβαίωση οφειλής θα δίδεται εφόσον δεν υπάρχουν άλλοι λόγοι μη έκδοσης αποδεικτικού ενημερότητας για τον οφειλέτη.