Στο έντυπο Ε9 θα δηλωθούν φέτος, για πρώτη φορά, τα πραγματικά στοιχεία για την επιφάνεια και τη χρήση των αυθαιρέτων κτισμάτων, ανεξάρτητα με το εάν τα συγκεκριμένα κτίσματα έχουν «τακτοποιηθεί» ή όχι με κάποιον νόμο. Επίσης, στο Ε9 θα δηλωθούν και οι κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι, οι οποίοι προστίθενται στους κύριους χώρους του ακινήτου. Η καταληκτική ημερομηνία για την ηλεκτρονική υποβολή του Ε9, είναι η 15η Σεπτεμβρίου και οι ιδιοκτήτες των συγκεκριμένων κτισμάτων οφείλουν πλέον να δηλώσουν το σύνολο της επιφάνειας του ακινήτου, ενώ, κατ' επέκταση, θα φορολογούνται μελλοντικά για περισσότερα τετραγωνικά μέτρα. Ήδη, το υπουργείο Οικονομικών κωδικοποίησε την υπάρχουσα νομοθεσία, προκειμένου οι υπόχρεοι να γνωρίζουν τι ακριβώς θα δηλώσουν στο Ε9. Συγκεκριμένα:

1. Αυθαίρετα κτίσματα, τα οποία δεν έχουν «τακτοποιηθεί» με κάποιον νόμο «τακτοποίησης» αυθαιρέτων. Τα συγκεκριμένα κτίσματα αναγράφονται στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων Ε9, σύμφωνα με την πραγματική τους κατάσταση και τη χρήση τους. Κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι προστίθενται στους κύριους χώρους του κτίσματος. Στο Ε9 αναγράφονται από το επόμενο έτος, του έτους που αποκτήθηκαν ή κατασκευάστηκαν. Σε περίπτωση που τα τετραγωνικά μέτρα του κτίσματος υπερβαίνουν εκείνα που αναγράφονται στο συμβόλαιο ή την οικοδομική άδεια, ο φορολογούμενος, πρέπει να αναγράψει το πραγματικό γεγονός και όχι ό,τι αναφέρεται στον τίτλο κτήσης ή την οικοδομική άδεια. Σε περίπτωση δήλωσης αυθαίρετων κτισμάτων ή κτισμάτων χωρίς σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας, πρέπει να αναγράφεται η μικτή επιφάνειά τους (κλιμακοστάσια, πλατύσκαλα κ.λπ.).

2. Τακτοποιημένα κτίσματα σύμφωνα με τον νόμο 3775/2009. Τα κτίσματα αυτά αναγράφονται στο Ε9 σύμφωνα με την πραγματική τους κατάσταση και τη χρήση τους. Κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι προστίθενται στους κύριους χώρους του κτίσματος. Στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων αναγράφονται από το επόμενο έτος, του έτους που αποκτήθηκαν ή κατασκευάστηκαν.

3. «Τακτοποιημένα» κτίσματα σύμφωνα με τον νόμο 3843/2010.

α) Κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι:

-Δεν απαιτείται η προσθήκη αυτών στους κύριους χώρους του κτίσματος (εάν αυτοί δεν έχουν δηλωθεί ως κύριοι χώροι ή έχουν δηλωθεί ως βοηθητικοί χώροι), μόνον στις περιπτώσεις που δεν απαιτείται η αναγραφή του ακινήτου αυτού στο Ε9 για άλλη αιτία. Εάν, όμως, έχουν δηλωθεί στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων οι ημιυπαίθριοι χώροι ως κύριοι ή βοηθητικοί χώροι ακινήτου, δεν διαγράφονται

-Στις περιπτώσεις που απαιτείται η αναγραφή του ακινήτου αυτού στο Ε9 για οπουδήποτε άλλη αιτία, κατά την αναγραφή του ακινήτου συμπεριλαμβάνονται στους κύριους χώρους του ακινήτου τα τετραγωνικά μέτρα του ημιυπαίθριου χώρου.

Οι κυριότεροι λόγοι, για τους οποίους απαιτείται η αναγραφή από τον υπόχρεο του ακινήτου, είναι:

-Αλλαγή εμπράγματου δικαιώματος (π.χ. ο υπόχρεος είχε ψιλή κυριότητα και απέκτησε την πλήρη, είτε είχε πλήρη κυριότητα και έχει ψιλή κυριότητα ή επικαρπία)

-Τροποποίηση των ποσοστών ιδιοκτησίας (π.χ. ο υπόχρεος είχε μέρος του ακινήτου και απέκτησε και άλλο ποσοστό, είτε πώλησε ή δώρισε μέρος του ακινήτου) -Αλλαγή των συντελεστών ειδικών συνθηκών (π.χ. το ακίνητο ήταν ημιτελές και αποπερατώθηκε)

β) «Τακτοποιούμενοι» χώροι, λόγω μετατροπής τους σε χώρους κύριας χρήσης. -Δεν απαιτείται η αναγραφή των «τακτοποιούμενων» χώρων που είχαν δηλωθεί είτε σύμφωνα με τη χρήση τους είτε ως βοηθητικοί χώροι, στην πραγματική τους κατάσταση, εφόσον δεν απαιτείται η αναγραφή του κτίσματος αυτού στο Ε9 για άλλη αιτία -Στις περιπτώσεις που οι «τακτοποιούμενοι» χώροι δεν έχουν δηλωθεί στη δήλωση στοιχείων ακινήτων, οι χώροι αυτοί αναγράφονται στο Ε9 του 2013, ως χώροι κύριας χρήσης. Ως χρόνος «τακτοποίησης» των ημιυπαίθριων ή των «τακτοποιούμενων» χώρων λόγω μετατροπής τους σε χώρους κύριας χρήσης για την αναγραφή τους στη δήλωση Ε9, θεωρείται η τοποθέτηση από την πολεοδομία της σφραγίδας για τη βεβαίωση της πληρότητας του φακέλου στο αντίγραφο της υποβληθείσας αίτησης «τακτοποίησης».

4. «Τακτοποιημένα» κτίσματα σύμφωνα με τον νόμο 4014/2011. Οι χώροι αυτοί (ημιυπαίθριοι ή τακτοποιούμενοι) αναγράφονται στο Ε9 σύμφωνα με την πραγματική τους κατάσταση και τη χρήση τους και οι κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι προστίθενται στους κύριους χώρους του κτίσματος, από το επόμενο έτος από το έτος που υπεβλήθη δήλωση για την «τακτοποίησή» τους.

Σημειώνεται, ότι δήλωση Ε9 πρέπει να υποβάλουν ηλεκτρονικά και όλοι όσοι είχαν μεταβολή στην ακίνητη περιουσία τους (αγορά, πώληση, γονική παροχή, κληρονομιά, κ.λπ.) το 2012. Ενώ, το υπουργείο Οικονομικών καλεί όλους ανεξαιρέτως τους φορολογούμενους να επισκεφτούν την ηλεκτρονική διεύθυνση της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων, προκειμένου να ελέγξουν εάν είναι ακριβή τα στοιχεία για το σύνολο της ακίνητης περιουσίας τους, τα οποία έχουν δηλωθεί τα προηγούμενα έτη.

Σε 15 ημέρες η Ειδική Επιτροπή θα παραδώσει στο οικονομικό επιτελείο, το τελικό σχέδιο για τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων. Αυτό θα πρέπει να λάβει την έγκριση της Τρόικας πριν τεθεί σε εφαρμογή από τον Ιανουάριο του επόμενου έτους. Ο νέος φόρος έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

α) Είναι 30 φορές μεγαλύτερος ο αριθμός των φορολογουμένων που θα παραλάβει εκκαθαριστικό του φόρου και,

β) Απαιτούνται 300 ειδικοί εφοριακοί για να εξασφαλιστεί εισπραξιμότητα στο 85%, αντί 67% που καταγράφεται στον ΦΑΠ.

Προβληματισμός υπάρχει για την εισπραξιμότητα αφού υπολογίζεται ότι δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους όλοι οι ιδιοκτήτες . Ειδικότερα το σενάριο προβλέπει ότι η εισπραξιμότητα θα είναι :

1) Στο 67%, για τα επαγγελματικά ακίνητα μικρομεσαίων επιχειρήσεων, απ' όπου αναμένεται το 12% εσόδων,

2) Στο 70%, από τα μεγάλα επαγγελματικά ακίνητα και

3) από τα αγροτεμάχια στο 72%.

Εάν, δε, επιμείνει η Τρόικα σε μέση εισπραξιμότητα 70%, τότε το οικονομικό επιτελείο θα πρέπει να "φουσκώσει" τους συντελεστές έτσι ώστε να βεβαιωθούν 4,1 δισ. ευρώ, αντί 3,2 δισ ευρώ, προκειμένου τελικά να εισπραχθούν 2,9 δισ ευρώ!

Σε κάθε περίπτωση, οι ισχύοντες φόροι αλλά και ο νέος Φόρος, υπολογίζονται επί πλασματικής αξίας, καθώς οι εμπορικές τιμές των ακινήτων έχουν υποχωρήσει κατά 31% τη τελευταία 5ετία. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι για ακίνητο 100 τ.μ., 30ετίας, ο Ενιαίος Φόρος με βάση τη Τιμή Ζώνης που παραμένει "παγωμένη" από το 2007 στις 2.000 ευρώ/τμ, υπολογίζεται στα 500 ευρώ. Εάν ο Φόρος υπολογιζόταν, όμως, με βάση τη τρέχουσα εμπορική τιμή που είναι μειωμένη κατά περίπου 25% από 2007, ο φόρος θα περιοριζόταν στα 420 ευρώ. Ο Ενιαίος Φόρος σε αριθμούς Υπενθυμίζεται ότι ο νέος φόρος θα είναι κλιμακωτός, με 33 συντελεστές, και θα έχει ως βάση τα τετραγωνικά. Οι κλίμακες θα ξεκινούν από τα 2 ευρώ ανά τετραγωνικό για αξίες έως 500 ευρώ / τετραγωνικό και θα φθάνουν έως τα 23,1 ευρώ / τ.μ. για αντικειμενικές αξίες άνω των 8.500 ευρώ / τ.μ. Ο Ενιαίος Φόρος θα βαρύνει όλους τους ιδιοκτήτες ακινήτων, είτε πρόκειται για εντός σχεδίου ακίνητα, καταστήματα και οικόπεδα, είτε για εκτός σχεδίου γη (οικόπεδα, αγροτεμάχια, καλλιεργήσιμες εκτάσεις, βοσκοτόπια). Τον ενιαίο φόρο θα καλούνται να καταβάλλουν και οι ιδιοκτήτες ξενοίκιαστων σπιτιών και καταστημάτων.

Αφορολόγητες είναι οι γονικές παροχές ακινήτων περιουσιακών στοιχείων συνολικής αξίας μέχρι 150.000 ευρώ, καθώς επίσης και οι γονικές παροχές πρώτης κατοικίας αξίας μέχρι 200.000 ευρώ, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Αφορολόγητο όριο αξίας 150.000 ευρώ ισχύει και για τις δωρεές ακινήτων από τους γονείς προς τα ενήλικα τέκνα και από τους παππούδες ή τις γιαγιάδες προς τα εγγόνια. Επίσης αφορολόγητο όριο 200.000 ευρώ ισχύει και σε περίπτωση απόκτησης πρώτης κατοικίας από άγαμο φορολογούμενο, με δωρεά. Σε κάθε περίπτωση απόκτησης πρώτης κατοικίας με γονική παροχή ή δωρεά από έγγαμο φορολογούμενο ισχύει αφορολόγητο όριο 250.000 ευρώ, το οποίο προσαυξάνεται περαιτέρω αν υπάρχουν και προστατευόμενα τέκνα.

Υπολογισμός φόρου δωρεάς-γονικής παροχής

1. Ο φόρος γονικής παροχής, δηλαδή ο φόρος επί της δωρεάς που γίνεται από γονέα σε παιδί, καθώς και ο φόρος για δωρεά από παππού ή γιαγιά σε εγγονό υπολογίζεται κλιμακωτά. Τα πρώτα 150.000 ευρώ της αξίας του μεταβιβαζόμενου περιουσιακού στοιχείου είναι αφορολόγητα, τα επόμενα 150.000 ευρώ φορολογούνται με 1% και τα επόμενα 300.000 ευρώ με 5%. Συνεπώς, σε συνολική αξία 300.000 ευρώ αναλογεί φόρος 1.500 ευρώ, ενώ σε συνολική αξία 600.000 ευρώ αντιστοιχεί φόρος 16.500 ευρώ. Εάν η αξία υπερβαίνει τα 600.000 ευρώ, τότε το πέραν του ποσού των 600.000 ευρώ τμήμα της αξίας φορολογείται με 10%. Αφορολόγητα όρια για πρώτη κατοικία

2. Εφόσον αποκτάται πρώτη κατοικία από άγαμο με δωρεά ή γονική παροχή, η αξία της κατοικίας απαλλάσσεται από τον φόρο μέχρι του ποσού των 200.000 ευρώ. Σε περίπτωση απόκτησης πρώτης κατοικίας από έγγαμο, η αξία απαλλάσσεται από το φόρο μέχρι του ποσού των 250.000 ευρώ. Το όριο της αφορολόγητης αξίας προσαυξάνεται κατά 25.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά 30.000 ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα ανήλικα τέκνα, των οποίων την επιμέλεια έχει ο δικαιούχος. Στο ποσό της απαλλαγής περιλαμβάνεται και η αξία μιας θέσης στάθμευσης αυτοκινήτου και ενός αποθηκευτικού χώρου, για επιφάνεια εκάστου έως 20 τ.μ., εφόσον βρίσκονται στο ίδιο ακίνητο και αποκτώνται ταυτόχρονα. Επίσης, σε περίπτωση δωρεάς ή γονικής παροχής οικοπέδου στο οποίο μπορεί να ανεγερθεί πρώτη κατοικία προβλέπεται απαλλαγή από τον φόρο μέχρι το όριο αξίας των 50.000 ευρώ για τον άγαμο και μέχρι το όριο των 100.000 ευρώ για τον έγγαμο. Το όριο προσαυξάνεται κατά 10.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά 15.000 ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα του δικαιούχου. Τα παραπάνω ισχύουν εφόσον στο δικαιούχο περιέρχεται μία μόνο κατοικία ή ένα οικόπεδο εξ ολοκλήρου και κατά πλήρη κυριότητα και όχι ποσοστό εξ αδιαιρέτου. Προϋποθέσεις απαλλαγής

3. Για να αναγνωριστεί το δικαίωμα απαλλαγής, θα πρέπει αυτός ή αυτή που αποκτά την κατοικία με δωρεά ή γονική παροχή, η σύζυγος ή ο σύζυγος και τα ανήλικα τέκνα τους να μην έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας ή οίκησης σε άλλη κατοικία που πληροί τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειας και βρίσκεται σε δήμο ή κοινότητα με πληθυσμό άνω των 3.000 κατοίκων. Επίσης να μην κατέχουν, σε δήμο ή κοινότητα με πληθυσμό άνω των 3.000 κατοίκων, οικόπεδο οικοδομήσιμο, στο οποίο αντιστοιχεί εμβαδόν κτίσματος που πληροί τις στεγαστικές τους ανάγκες. Οι στεγαστικές ανάγκες θεωρείται ότι δεν καλύπτονται αν το συνολικό εμβαδόν των κτισμάτων που κατέχει ή μπορεί να ανεγείρει ο δικαιούχος είναι κάτω από 70 τ.μ. προσαυξανόμενα κατά 20 τ.μ. για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά 25 τ.μ. για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα του δικαιούχου. Διαδικασίες

4. Υπόχρεοι υποβολής δήλωσης φόρου δωρεάς - γονικής παροχής είναι οι συμβαλλόμενοι δωρητής – δωρεοδόχος, γονέας - τέκνο και, σε περίπτωση άτυπης δωρεάς, ο δωρεοδόχος.

5. Αρμόδια Δ.Ο.Υ. για την παραλαβή δήλωσης φόρου δωρεάς- γονικής παροχής είναι η Δ.Ο.Υ. της κατοικίας του δωρητή. Ως κατοικία του δωρητή θεωρείται αυτή που προκύπτει από το ΑΦΜ αυτού.

6. Η δήλωση φόρου δωρεάς -γονικής παροχής πρέπει να υποβληθεί πριν από την κατάρτιση του συμβολαίου, το οποίο συντάσσεται με βάση θεωρημένο αντίγραφο της δήλωσης, και, προκειμένου για άτυπες δωρεές, μέσα σε έξι μήνες από την παράδοση του αντικειμένου της δωρεάς στο δωρεοδόχο. Τρόπος εξόφλησης του φόρου

7. Ο φόρος δωρεάς-γονικής παροχής εξοφλείται:

α) Σε 12 ίσες διμηνιαίες δόσεις, κάθε μία από τις οποίες δεν μπορεί να είναι κατώτερη των 500 ευρώ, αν η βεβαίωση του φόρου έγινε με βάση τη δήλωση του υποχρέου ή την έκδοση οριστικής πράξης ή μετά από συμβιβασμό και την καταβολή του 1/5 ή ύστερα από απόφαση δικαστηρίου ή από δικαστικό συμβιβασμό.

β) Σε 6 ίσες διμηνιαίες δόσεις, κάθε μία από τις οποίες δεν μπορεί να είναι κατώτερη των 500 ευρώ, αν η βεβαίωση του 25% του φόρου έγινε μετά από άσκηση προσφυγής.

Εισόδημα από ακίνητα είναι το έσοδο που προκύπτει κάθε χρόνο από την εκμετάλλευση ακινήτων. Ειδικά για τα εισοδήματα από εκμίσθωση ακινήτων, τα οποία καταβάλλονται αναδρομικά µε βάση νόμο ή δικαστική απόφαση, χρόνος που αποκτήθηκαν θεωρείται ο χρόνος στον οποίο ανάγονται. Σε αυτή την κατηγορία του εισοδήματος περιλαμβάνονται τα έσοδα από την εκμετάλλευση οικοδομημένων και µη οικοδομημένων ακινήτων. Επίσης, το δικαίωμα που αποκτάται από τον κύριο του εδάφους στις ειδικές περιπτώσεις εκμετάλλευσης του ακινήτου. Υποκείμενα στη φορολογία είναι τα φυσικά και νομικά πρόσωπα, καθώς και οι ενώσεις προσώπων, εφόσον, µε οριστικό συμβολαιογραφικό έγγραφο ή µε δικαστική απόφαση ή χρησικτησία ή κληρονομιά, είναι κύριοι ή νοµείς ή επικαρπωτές ή οίκησης, καθώς και το δικαίωμα επιφάνειας ή εμφύτευσης σε γη ή έχουν ανεγείρει ως μισθωτές ακίνητο στο οικόπεδο που έχουν μισθώσει. Σε περίπτωση εκμίσθωσης ολόκληρης ή μέρους οικοδομής μαζί µε έπιπλα ή μηχανήματα, στο εισόδημα συνυπολογίζεται και το μίσθωμα των επίπλων και των μηχανημάτων. Στην έννοια του νομικού όρου «γαίες» περιλαμβάνονται οι αγροτικές εκτάσεις που μπορεί να καλλιεργούνται ή προσφέρονται φυτεμένες για εκμίσθωση, τα δάση και οι δενδρώδεις εκτάσεις, τα λιβάδια και οι βοσκότοποι κάθε είδους, τα μεταλλεία και λατομεία, οι πηγές, τα πηγάδια, οι λίμνες και οι δεξαμενές, τα ιχθυοτροφεία. Το εισόδημα από ακίνητα προκύπτει στις ακόλουθες μορφές:

• Άμεσα, από εκμίσθωση ή επίταξη μίας ή περισσότερων οικοδομών ή γαιών ή φυσικών υδάτινων επιφανειών ή μεταλλείων ή λατομείων ή δεξαμενών ή ιχθυοτροφείων κ.λπ.

• Έμμεσα, λόγω ιδιοκατοίκησης, ιδιοχρησιμοποίησης ή παραχώρησης σε τρίτο χωρίς αντάλλαγμα του δικαιώματος εκμετάλλευσης γαιών.

• Ως το δικαίωμα που αποκτά ο κύριος του εδάφους προκειμένου για τις επιφάνειες που διατηρούνται σύμφωνα µε τα άρθρα 58 και 59 του Α.Ν.2783/1941, καθώς και για τις οικοδομές που βρίσκονται σε έδαφος ξένης ιδιοκτησίας.

• Ως το αντάλλαγμα για την παραχώρηση χώρου στον οποίο τοποθετούνται φωτεινές επιγραφές και κάθε είδους διαφημίσεις.

• Ως το έσοδο από γήπεδα, ιδιαίτερα όταν αυτά χρησιμοποιούνται ως αποθήκες, εργοστάσια, εργαστήρια, χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων, περιοχές θερινών θεαμάτων, καφενείων, γυμναστηρίων και γενικά για κάθε άλλη χρήση.

•Ως το ετήσιο τμήμα της αξίας της οικοδομής που ανεγείρεται µε δαπάνες του ενοικιαστή σε έδαφος που ανήκει στην κυριότητα του εκμισθωτή, αν μετά τη λήξη της ενοικίασης η οικοδομή περιέρχεται στην ιδιοκτησία του εκμισθωτή.

• Όσα αναφέρονται στην προηγούμενη περίπτωση εφαρμόζονται ανάλογα και για τις βελτιώσεις και τις επεκτάσεις που γίνονται στο μίσθιο µε δαπάνες του ενοικιαστή και θα παρατείνουν στο ακίνητο μετά τη λήξη της μίσθωσης, επ’ ωφελεία του εκμισθωτή.

• Ως το έσοδο που αποκτά ο μισθωτής του ακινήτου, αν το μισθώνει σε τρίτο σε περίπτωση υπεκμίσθωσης.

• Ως το έσοδο που αποκτιέται είτε άμεσα από εκμίσθωση είτε έμμεσα από ιδιοχρησιμοποίηση, από το μισθωτή, επιφανειούχο, εµφυτευτή ή από αυτόν που ανέγειρε τα κτίσματα της οικοδομής σε έδαφος κυριότητας τρίτου, στις περιπτώσεις μισθώσεων που διαρκούν περισσότερο από εννέα (9) έτη ή για τις επιφάνειες και εµφυτεύσεις που διατηρούνται, καθώς και για τις οικοδομές που έχουν ανεγερθεί σε έδαφος κυριότητας τρίτου.

• Ως το αντάλλαγμα, που αποκτά ο κύριος ή ο επικαρπωτής ακινήτου από τη μεταβίβαση για ορισμένο χρόνο της επικαρπίας ακινήτου σε ημεδαπά ή αλλοδαπά νομικά πρόσωπα.

• Ως το ποσοστό της δασικής παραγωγής που αποκτιέται από τον ιδιοκτήτη, νομέα του δάσους, όταν καταβάλλεται σ’ αυτόν, σε εκτέλεση της συμφωνίας, για την παραχώρηση της εκμετάλλευσης του δάσους.

• Ως το ποσοστό των προϊόντων της παραγωγής, µε οποιονδήποτε τρόπο παραγομένων που αποκτιέται από τον ιδιοκτήτη, νομέα των αγροτικών εδαφικών εκτάσεων, το οποίο καταβάλλεται σ’ αυτόν ως το αντάλλαγμα για την παραχώρηση της εκμετάλλευσής τους, µε την προϋπόθεση ότι αυτός δεν συμμετέχει στις δαπάνες καλλιέργειας ή συγκομιδής των γεωργικών προϊόντων.