Βαριές «καμπάνες» θα αντιμετωπίσουν δεκάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες αυθαιρέτων που μπήκαν σε διαδικασία τακτοποίησης των παρανομιών τους, δηλώνοντας ψευδή στοιχεία σχετικά με την ημερομηνία ανέγερσης. Πάνω από 60.000 ιδιοκτήτες αυθαιρέτων μπαίνουν αυτή τη στιγμή στο μικροσκόπιο των υπηρεσιών του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής με τους «ψεύτες» να απειλούνται και με ποινικές κυρώσεις. Στελέχη του υπουργείου εκτιμούν ότι μέσα στον επόμενο μήνα, θα είναι σε θέση να ξέρουν πόσοι από αυτούς ειναι οι «απολύτως παράνομοι» και πόσοι έχουν το δικαίωμα τακτοποίησης ή νομιμοποίησης. Οι αρμόδιοι έχουν πλέον στα χέρια τους, τους σύγχρονους ορθοφωτοχάρτες για όλη τη χώρα, με τους οποίους μπορούν να εντοπίσουν με απόλυτη ακρίβεια ποια αυθαίρετα είχαν ανεγερθεί πριν την καταληκτική ημερομηνία βάσει της οποίας δικαιούται κάποιος να μπει στη διαδικασία τακτοποίησης. Η ημερομηνία αυτή είναι η 28η Ιουλίου 2011, όταν και κατατέθηκε το νομοσχέδιο για την ισχύουσα διαδικασία τακτοποίησης πολεοδομικών παραβάσεων.

Οι 60.000 ιδιοκτήτες που εξετάζονται από το υπουργείο Περιβάλλοντος, έκαναν δηλώσεις για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων τους χωρίς να προσκομίσουν δημόσια έγγραφα που να πιστοποιούν την ημερομηνία ανέγερσης. Ολοι αυτοί έκαναν χρήση του δικαιώματος που τους έδινε τροπολογία που είχε κατατεθεί από την προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, σύμφωνα με την οποία η ένταξη στη ρύθμιση μπορεί να γίνει και με τη προσκόμιση ιδιωτικών εγγράφων για την πιστοποίηση του χρόνου ανέγερσης. Το ΣτΕ στη συνέχεια έκρινε ότι αυτό είναι αντισυνταγματικό και ζήτησε την απόσυρση της τροπολογίας καθώς παρατηρήθηκαν εκτεταμένα φαινόμενα ψευδών δηλώσεων με τους ιδιοκτήτες να χτίζουν αυθαίρετα πολύ μετά την καταληκτική ημερομηνία και να τα εντάσσουν κανονικά στη διαδικασία τακτοποίησης, πληρώνοντας πολύ λιγότερο σε σχέση με τα προβλεπόμενα πρόστιμα αυθαιρέτων και εξασφαλίζοντας εξαίρεση από την κατεδάφιση.

Μεγάλη ανατροπή στον τομέα των ακινήτων επιφέρει η πρόβλεψη του νέου νομοσχεδίου για τη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων που δημοσιοποιείται μέσα στις επόμενες μέρες, πως όλα τα κτίσματα προ του 1975 θεωρούνται νόμιμα είτε διαθέτουν οικοδομική άδεια είτε όχι. Λύνεται κατ΄ αρχήν ένα χρόνιο πρόβλημα πολλών πολιτών, οι οποίοι έχουν χάσει την οικοδομική άδεια ή νομίμως δεν διαθέτουν (παραδείγματος χάριν σε περιπτώσεις σεισμοπαθών), παράλληλα όμως ανεβαίνει η αξία δεκάδων ακινήτων ιδίως της περιφέρειας που τώρα μπορούν να αναβαθμιστούν και να αξιοποιηθούν. Ο χρόνος οικοδόμησης αποδεικνύεται από δημόσιο έγγραφο ή αεροφωτογραφίες. Τακτοποιούνται παραβάσεις, όπως η κάλυψη ημιυπαίθριων χώρων. Διευθετείται η υπέρβαση του συντελεστή δόμησης μέχρις ενός ορίου. Εξαιρούνται κτίσματα σε δάση, αναδασωτέες ή δημόσιες εκτάσεις, αιγιαλούς, παραλίες.

Επίσης , ευνοϊκοί όροι για την πληρωμή των προστίμων αυθαιρέτων θα προβλέπονται στο νέο νομοσχέδιο του ΥΠΕΚΑ. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις μέχρι τώρα γνωστές πληροφορίες, ο αριθμός των δόσεων θα φθάνει έως τις 60. Ο χρόνος αποπληρωμής του προστίμου θα είναι έως 5 έτη, με δυνατότητα να καθορίζει ο ίδιος ο ιδιοκτήτης, σύμφωνα με τις οικονομικές του δυνατότητες, τον τρόπο εξόφλησης του προστίμου υπό την προϋπόθεση ότι θα καταβάλλει ένα ελάχιστο ποσό ανά εξάμηνο, το οποίο θα καλύπτει ένα μικρό ποσοστό της τάξης του 10 έως 20% της συνολικής οφειλής του προστίμου. Η νομιμοποίηση των λεγόμενων μικρών πολεοδομικών παραβάσεων εντός του νόμιμου όγκου ακινήτων, που έχουν ανεγερθεί με οικοδομική άδεια, θα γίνεται με εφάπαξ πρόστιμο της τάξης των 500 ευρώ επίσης με ευνοϊκό διακανονισμό πολλών δόσεων. Τα πρόστιμα διατηρούνται στα ίδια επίπεδα, ώστε να μην υπάρξουν τριβές και προβλήματα και διαφορετική μεταχείριση όσων ιδιοκτητών έχουν ήδη ενταχθεί στη ρύθμιση.

Νομοσχέδιο σκούπα για τα αυθαίρετα ετοιμάζει η κυβέρνηση και αναμένεται να το δώσει στη δημοσιότητα μέσα στις επόμενες μέρες. Θα θεωρούνται νόμιμα όλα τα αυθαίρετα, που κτίστηκαν πριν το 1975 και δεν διαθέτουν οικοδομική άδεια. Επίσης, νομιμοποιούνται όλες οι μικροαυθαιρεσίες ακινήτου που διαθέτει όμως οικοδομική άδεια (κτίσματα που έχουν ανεγερθεί πριν τις 28 Ιουλίου 2011), όπως αλλαγή διάταξης δωματίων, αλλαγή ανοιγμάτων, μπάρμπεκιου, πέργκολες, στέγαστρα, και άλλες μικρές παρεκκλίσεις. Ο νέος νόμος θα προβλέπει ακόμη τη νομιμοποίηση μεσαίου εύρους αυθαιρεσιών, όπως κλεισμένοι ημιυπαίιθριοι χώροι ορισμένης επιφάνειας, εντός οικοδομικής άδειας. Οι μεγάλες παραβάσεις, θα καλύπτονται από την ισχύουσα ρύθμιση της τακτοποίησης για 30 χρόνια. Συγκεκριμένα θα τακτοποιηθούν, τα αυθαίρετα χωρίς καθόλου άδεια, που έχουν ανεγερθεί πριν τις 28 Ιουλίου 2011. Επίσης θα υπάρχει καταληκτική ημερομηνία στην οριστική τακτοποίηση των μικροαυθαιρεσιών, οι οποίες θα νομιμοποιούνται εσαεί. Το ΥΠΕΚΑ προχώρησε σε αυτή την απόφαση με δεδομένη την υποχρεωτική βεβαίωση του μηχανικού κατά τις μεταβιβάσεις ότι δεν υπάρχει αυθαιρεσία στο ακίνητο. Ο ιδιοκτήτης θα καταβάλει ένα ποσό εφάπαξ, σταθερό σε κάθε περίπτωση. Από τη ρύθμιση εξαιρούνται τα αυθαίρετα σε δάση, αναδασωτέες εκτάσεις, αιγιαλό, δημόσιους χώρους και αρχαιολογικούς χώρους. Εξαιρούνται επίσης αυθαίρετα που ανεγέρθησαν μετά τις 28 Ιουλίου 2011.

Περισσότερα κίνητρα για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων θεσπίζει ο νόμος που προωθεί το ΥΠΕΚΑ με στόχο την αύξηση των κτισμάτων που υπάγονται στη ρύθμιση και κατ’ επέκταση την αύξηση των εσόδων στα ταμεία του Δημοσίου. Ειδικότερα, ο νόμος, που τίθεται σε δημόσια διαβούλευση, προβλέπει περαιτέρω διευκολύνσεις στην αποπληρωμή των προστίμων, σύνδεση της τακτοποίησης των αυθαιρέτων με την «ταυτότητα του κτιρίου» και νέα παράταση της προθεσμίας για υπαγωγή στη ρύθμιση. Σε ό,τι αφορά τα πρόστιμα, δεν προβλέπεται μείωση του ποσού που πρέπει να καταβληθεί αλλά αύξηση του αριθμού των δόσεων. Έμμεσες μειώσεις θα υπάρξουν ωστόσο μέσω της κατηγοριοποίησης των πολεοδομικών παραβάσεων και της σύνδεση της τακτοποίησης με την «ταυτότητα του κτιρίου». Μάλιστα, στο πλαίσιο των πρόσθετων διευκολύνσεων, αναμένεται να παραταθεί και η προθεσμία (31 Μαΐου), εντός της οποίας μπορεί κάποιος να καταβάλει το 30% του προστίμου (31 Μαΐου), ώστε να τύχει έκπτωσης 10%, επί του συνολικώς επιβληθέντος προστίμου και να έχει δικαίωμα μεταβίβασης του κτίσματος. Επιπλέον, θα δοθεί νέα παράταση, χωρίς καταληκτική ημερομηνία, στην προθεσμία (31 Μαΐου) υπαγωγής στις ρυθμίσεις τακτοποίησης. Ο νέος νόμος κατηγοριοποιεί τις πολεοδομικές παραβάσεις και συνδέει άμεσα την τακτοποίηση αυθαιρέτων με την «ταυτότητα του κτιρίου». Αυτό σημαίνει ότι κάθε κτίριο θα ταυτοποιείται μέσω ενός μοναδικού κωδικού αριθμού, ο οποίος θα χρησιμοποιείται για την καταχώριση όλων των στοιχείων του κτίσματος.

Η «ταυτότητα του κτιρίου» θα συμβάλλει στον έλεγχο κατά της φοροδιαφυγής, αφού προβλέπει την καταχώριση οποιασδήποτε μεταβολής γίνεται στο κτήριο με την καταβολή παραστατικών, αποδείξεων κλπ. Σε διαφορετική περίπτωση, καμιά εργασία δεν θα «νομιμοποιείται», αλλά θα καταγράφεται, ως αυθαίρετη. Μάλιστα για απόκρυψη μεταβολής στο κτίσμα κυρώσεις θα επιβάλλονται και στον μηχανικό που είναι επιφορτισμένος με την σύνταξη της «ταυτότητας του κτιρίου». Παράλληλα, το νομοσχέδιο προβλέπει κατηγοριοποίηση των πολεοδομικών παραβάσεων ανάλογα με τη βαρύτητά τους. Μάλιστα για ορισμένες παραβάσεις θα παρέχεται η δυνατότητα «οριστικής εξαίρεσης από την κατεδάφιση», με καταβολή ενός παράβολου. Σημειώνεται ότι η εφαρμογή των διατάξεων που αφορούν στην κατηγοριοποίηση των πολεοδομικών παραβάσεων θα είναι άμεση, ενώ η «ταυτότητα του κτιρίου» θα τεθεί σε ισχύ σε μια τριετία.