Ούτε το 2016 θα αποφευχθούν οι αλλαγές στη φορολογία ακινήτων, που από το 2009 και μετά διαφοροποιείται σχεδόν κάθε χρόνο, με διάφορους νέους φόρους και αλλαγές σε υφιστάμενους. Για το νέο έτος, στο επίκεντρο θα βρεθεί ο νέος φόρος στην κατοχή ακινήτων, που θα αντικαταστήσει τον ΕΝΦΙΑ, διατηρώντας τον ίδιο εισπρακτικό στόχο των 2,65 δισ. ευρώ και πιθανώς με νέες αξίες υπολογισμού, καθώς θεωρείται σχεδόν βέβαιη η καθιέρωση νέων αντικειμενικών τιμών, που θα είναι πολύ πιο κοντά στις εμπορικές αξίες. Σε κάθε περίπτωση, η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών, το μόνο που θα κάνει είναι να καταστήσει δικαιότερη τη φορολογία, καθώς το εισπρακτικό αποτέλεσμα δεν θα διαφοροποιηθεί. Εν ολίγοις, όπου προκύπτουν μειώσεις τιμών, θα αυξηθούν ανάλογα οι συντελεστές φορολόγησης, προκειμένου το τελικό αποτέλεσμα να είναι το ίδιο. Αντίστοιχα, φορείς της αγοράς εκτιμούν ότι θα επιχειρηθεί και αντίστοιχη αύξηση των συντελεστών σε μια σειρά άλλων φόρων που υπολογίζονται με βάση τις αντικειμενικές, ώστε να μην υπάρξουν και από εκεί τυχόν απώλειες εσόδων. Ετσι, στο επίκεντρο αναμένεται να βρεθούν οι φόροι κληρονομιών, γονικών παροχών και ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων, που σήμερα είναι εξαιρετικά ελκυστικός με συντελεστή μόλις 3%, έναντι του 10% που ίσχυε μέχρι το 2013. Αλλαγές όμως θα πρέπει να αναμένονται και στη φορολογία ενοικίων, η οποία αναμένεται να αυξηθεί. Ειδικότερα, βάσει της συμφωνίας με τους δανειστές, προβλέπεται η αύξηση του πρώτου συντελεστή της κλίμακας των ενοικίων από το 11% που είναι σήμερα, στο 15% (αφορά ετήσια εισοδήματα έως 12.000 ευρώ). Επίσης, θα αυξηθεί και ο δεύτερος συντελεστής από το 33% στο 35% (αφορά ετήσια εισοδήματα από ενοίκια άνω των 12.000 ευρώ). Είναι χαρακτηριστικό ότι από την αύξηση του φόρου στα ενοίκια έχουν εγγραφεί 140 εκατ. ευρώ πρόσθετα έσοδα από τις φορολογικές δηλώσεις που θα υποβληθούν το νέο έτος και θα αφορούν τη φετινή φορολογική χρήση. Υπενθυμίζεται ότι η διάταξη η οποία προέβλεπε τις σχετικές αυξήσεις στους συντελεστές φορολογίας των ενοικίων είχε κατατεθεί στη Βουλή τον Οκτώβριο, ωστόσο αποσύρθηκε, καθώς το οικονομικό επιτελείο είχε την προσδοκία να την αντικαταστήσει από μια περισσότερο προοδευτική κλίμακα φορολόγησης, που όμως θα είχε το ίδιο δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Μέχρι στιγμής, δεν φαίνεται να έχει επιτευχθεί κάτι τέτοιο, με αποτέλεσμα οι όποιες αλλαγές να αναμένεται ότι θα έχουν ψηφιστεί το αργότερο έως τον προσεχή Ιανουάριο.

Ανοικτό είναι  το ηλεκτρονικό σύστημα περιουσιολογίου στο taxisnet προκειμένου οι φορολογούμενοι να προχωρήσουν σε διορθώσεις και να υπολογιστεί σωστά ο ΕΝΦΙΑ.

Το σύστημα στις περιπτώσεις που ο φόρος μειώνεται δεν ολοκληρώνει την εκκαθάριση και καλεί τον φορολογούμενο να προσκομίσει στην αρμόδια εφορία εντός 15 ημερών τα απαιτούμενα δικαιολογητικά (π.χ. νέο συμβόλαιο) προκειμένου να ολοκληρωθεί η εκκαθάριση. Στις περιπτώσεις αύξησης του οφειλόμενου ΕΝΦΙΑ ή διατήρησής του μετά την τροποποίηση στα ίδια επίπεδα τότε η εκκαθάριση ολοκληρώνεται άμεσα με την υποβολή της τροποποιητικής δήλωσης.

Αίνιγμα αποτελεί ακόμη η ορθή δήλωση των κενών μη ηλεκτροδοτούμενων κτισμάτων τα οποία δικαιούνται έκπτωση 20% από τον ΕΝΦΙΑ. Στην πρώτη εκκαθάριση σε πάρα πολλές περιπτώσεις η έκπτωση δεν δόθηκε ενώ δεν δίνεται ακόμη και όταν συμπληρωθούν τα στοιχεία σωστά με τροποποιητική δήλωση Ε9 και Ε2. Μένει να ξεκαθαριστεί πως θα χειριστεί το συγκεκριμένο ζήτημα το ΥΠΟΙΚ, αν δηλαδή θα προχωρήσει το ίδιο σε μια νέα εκκαθάριση με συσχέτιση του Ε2, Ε9 και του αρχείου κτισμάτων με κομμένο το ρεύμα του ΔΕΔΔΗΕ.

Ειδικότερα, τα πιο συνηθισμένα λάθη που έκαναν οι φορολογούμενοι στο Ε9 με αποτέλεσμα να μην τους βεβαιωθεί ο σωστός ΕΝΦΙΑ είναι:

-η λανθασμένη δήλωση κενών και μη ηλεκτροδοτούμενων ακινήτων που είχε σαν αποτέλεσμα να μην τους δοθεί η έκπτωση του 20% που χορηγείται σε αυτήν την κατηγορία των ακινήτων. Πολλοί φορολογούμενοι, αν και έκαναν ακριβώς ότι και πέρυσι, δηλαδή πληκτρολόγησαν τη λέξη "κενό" στην αναλυτική κατάσταση μισθωμάτων (Ε2) δεν πήραν την έκπτωση. Ο λόγος; Υπήρχε προσυμπληρωμένη ένδειξη "κενό" στο Ε2 την οποία έπρεπε να επιλέξουν. Κανείς, όμως, δεν είχε κάνει τη σχετική ενημέρωση και πολλοί έκαναν ότι και πέρυσι. Ακόμη δεν έχει ξεκαθαριστεί αν σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει οι φορολογούμενοι να κάνουν τη διόρθωση ή αν θα γίνει αυτόματα νέα εκκαθάριση.

-λανθασμένη δήλωση επιφάνειας, σε ακίνητα στα οποία έχει τακτοποιηθεί ο ημιυπαίθριος χώρος. Η επιφάνεια του ημιυπαίθριου θα πρέπει να δηλωθεί κανονικά ως επιφάνεια κύριας χρήσης.

-λανθασμένη δήλωση της επιφάνειας του οικοπέδου στα ακίνητα που δεν διαθέτουν οριζόντια ιδιοκτησία. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να αναγραφεί και η επιφάνεια του συνολικού οικοπέδου στη γραμμή ενός από τα δικαιώματα που υπάρχουν στο ακίνητο και δηλώνονται από τον ιδιοκτήτη.

Να σημειωθεί ότι οι διορθώσεις στο Ε9 είναι απαραίτητες σε πολλές περιπτώσεις μεταβίβασης ακινήτων. Στις περιπτώσεις μεταβιβάσεων θα πρέπει να εκδοθεί από την πλευρά του πωλητή πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ, το οποίο βεβαιώνει ότι έχουν καταβληθεί ο φόροι ακινήτων που βαρύνουν το ακίνητο κατά την τελευταία πενταετία. Το πιστοποιητικό εκδίδεται ηλεκτρονικά, ωστόσο, στις περιπτώσεις λαθών θα πρέπει να υποβληθεί τροποποιητική δήλωση ΕΝΦΙΑ η οποία επίσης γίνεται ηλεκτρονικά αλλά ακόμη η σχετική δυνατότητα είναι απενεργοποιημένη.

Νέα χαράτσια για τους ιδιοκτήτες ετοιμαζει η Κυβέρνηση. Αυτή την φορά προχωρά σε αύξηση της φορολογίας για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν εισοδήματα από ενοίκια. Το οικονομικό επιτελείο επεξεργάζεται σχέδιο προκειμένου η κλίμακα για τη φορολόγηση των εισοδημάτων από ενοίκια να γίνει περισσότερο προοδευτική με περισσότερα κλιμάκια. Στόχος είναι να μεταφερθεί το φορολογικό βάρος στα υψηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια και να εισπραχθούν περισσότερα έσοδα ύψους 142 εκατ. ευρώ από τον φόρο που επιβάλλεται στα εισοδήματα από ενοίκια. Λίγες μέρες πριν από το τέλος του έτους, το οικονομικό επιτελείο ετοιμάζει φορολογικό νομοσχέδιο το οποίο εκτός από τη νομιμοποίηση των αδήλωτων εισοδημάτων και το περιουσιολόγιο, θα περιλαμβάνει και αλλαγές στην φορολογία εισοδήματος και συγκεκριμένα στη φορολογική κλίμακα με στόχο την είσπραξη περισσότερων εσόδων.Στα πλαίσια αυτά σχεδιάζονται μικρές αυξήσεις στους συντελεστές φορολόγησης των υψηλών εισοδηματικών τάξεων με στόχο, όπως τονίζουν από το υπουργείο Οικονομικών, την άρση των στρεβλώσεων. Οι παρεμβάσεις, όπως αναφέρουν στελέχη του υπουργείου, είναι μικρής κλίμακας, επισημαίνοντας ότι το 2016 θα γίνουν ριζικές αλλαγές στη φορολογία. Επίσης δεν θα πρέπει να υποτιμώνται οι επιπτώσεις που θα έχουν οι νέες αντικειμενικές αξίες στην φορολογική επιβάρυνση των ιδιοκτητών που έχουν ακίνητα σε περιοχές που θα υπάρξουν αυξησεις απο 20 έως 30%. Πρόκειται κυρίως για περιοχές του Λεκανοπεδίου όπως Αιγάλεω, Περιστέρι, Πετρούπολη, Αγιοι Ανάργυροι κ.ά., μεγάλα αστικά κέντρα της επαρχίας, νησιά και παραθαλάσσιους οικισμούς με μεγάλη τουριστική κίνηση.

Από την 1η Ιανουαρίου 2016 είναι πλέον υποχρεωτική η έκδοση ενεργειακού πιστοποιητικού (ΠΕΑ) και για κτίσματα μικρότερα των 50 τ.μ., όταν αυτά ενοικιάζονται ή πωλούνται. Αυτό σημαίνει ότι και οι μικρές γκαρσονιέρες πλέον θα πρέπει να ελέγχονται για την ενεργειακή τους απόδοση.

Υπενθυμίζεται ότι η έκδοση πιστοποητικού ενεργειακής απόδοσης (ΠΕΑ) απαιτούταν σε όλα τα κτίρια επιφάνειας άνω των 50 τ.μ., (κατοικία, μόνιμη και παραθεριστική, γραφεία, εμπορικές χρήσεις, συνάθροιση κοινού, εκπαίδευση, προσωρινή διαμονή, υγεία και κοινωνική πρόνοια, κλπ), ως εξής:

Με το πέρας της κατασκευής κάθε νέου ή ριζικά ανακαινιζόμενου κτιρίου.

Από 09.01.2011: σε κάθε πώληση-αγορά ενιαίου κτιρίου ή πώληση-αγορά τμήματος κτιρίου (π.χ. διαμέρισμα).

Από 09.01.2012 στην ενοικίαση τμήματος κτιρίου κατοικία (π.χ. διαμέρισμα) και επαγγελματικής στέγης.

Επίσης τα συστήματα θέρμανσης των κτιρίων πρέπει να επιθεωρούνται υποχρεωτικά τουλάχιστον κάθε πέντε (5) έτη για συστήματα με λέβητες συνολικής ωφέλιμης ονομαστικής ισχύος έως είκοσι (20) έως και εκατό κιλοβάτ (100 kW) τουλάχιστον κάθε δύο (2) έτη, για συστήματα με λέβητες άνω των εκατό κιλοβάτ (100 kW) (ανά 4 έτη αν χρησιμοποιούν αέριο ως καύσιμο).

Αξίζει να σημειωθεί ότι από τις 9 Νοεμβρίου, σε κάθε μίσθωση ακινήτου, ο αριθμός πρωτοκόλλου του ΠΕΑ πρέπει να αναγράφεται υποχρεωτικά στην ηλεκτρονική εφαρμογή «Δήλωση Πληροφοριακών Στοιχείων Μισθώσεων Ακίνητης Περιουσίας» της ιστοσελίδας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων (www.gsis.gr).

Τα νέα αυτά δεδομένα αφορούν πλέον όλους τους ιδιοκτήτες οι οποίοι ουσιαστικά δεν θα μπορούν να πουλήσουν ή να ενοικιάσουν την περιουσία τους αν δεν έχουν προχωρήσει προηγουμένως σε ενεργειακή επιθεώρηση. Σημειώνεται ότι το κτιριακό απόθεμα της χώρας υπολογίζεται σε 7 εκατ.

Κι αν για τα σχετικά καινούργια σπίτια ή επαγγελματικούς χώρους η ενεργειακή απόδοση είναι ικανοποιητική, για τα ακίνητα 40 ετών και πάνω υπάρχει τεράστιο πρόβλημα.

Τα περισσότερα θεωρούνται «ενεργειακά σουρωτήρια», ειδικά οι πολυκατοικίες του κέντρου που έχουν εγκαταλειφθεί και απαξιωθεί.

Θεωρείται δεδομένο ότι η υποχρέωση ενεργειακής επιθεώρησης θα τα κατατάξει σε πολύ χαμηλές κατηγορίες ρίχνοντας ακόμη περισσότερο την αξία τους.

Αλλωστε, αυτός είναι και ένας λόγος όπου διαμερίσματα στο κέντρο της Αθήνας πωλούνται ακόμη και κάτω από 10 χιλιάδες ευρώ.

Σε ό,τι αφορά το κόστος για την επιθεώρηση, αυτό είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης, με τους εξειδικευμένους επιθεωρητές και κυμαίνονται ανάλογα με την επιφάνεια του ακινήτου.

Σίγουρα, όμως, οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να περιμένουν ότι θα πληρώσουν πάνω από 1 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο.

Βεβαίως, αν κάποιος ιδιοκτήτης θελήσει να αναβαθμίσει το ακίνητό του και να «ανέβει κατηγορία» θα πρέπει πρώτα να προχωρήσει σε ιδιαίτερα κοστοβόρες εργασίες (αλλαγή κουφωμάτων και αλουμινίων, σκίαστρα, μονώσεις κ.λπ.).

Η ΠΟΜΙΔΑ διαμαρτύρεται για την έκδοση των πιστοποιητικών τονίζοντας ότι εξοικονόμηση ενέργειας επιτυγχάνεται μόνο με την εκτέλεση των απαραίτητων εργασιών για την ενεργειακή αναβάθμισή τους, που απαιτούν σήμερα σοβαρότατες δαπάνες, οι οποίες πρέπει να επιδοτούνται από το κράτος.

«Το κράτος έχει καταργήσει κάθε φορολογική απαλλαγή, κάθε επιδότηση ή πρόγραμμα στήριξης της εξοικονόμησης ενέργειας, και αύξησε τον ΦΠΑ στις επισκευές κτιρίων από το 13% στο 23%.

Αν αυτό δεν αλλάξει ριζικά, αν δεν υπάρξει σημαντική ελάφρυνση στο φόρο εισοδήματος, μειωμένος ΦΠΑ στα υλικά και εργασίες και συγκεκριμένα κίνητρα, κανένα ενεργειακό πιστοποιητικό δεν μπορεί να σώσει την κατάσταση», τονίζουν οι ιδιοκτήτες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι όπως εκτιμάται, οι απώλειες εσόδων του Δημοσίου από τη φοροαπαλλαγή (υπολογίζονται σε 95 εκατ. με υπόθεση για αναβάθμιση 50.000 κατοικιών) υπερκαλύπτονται από τα επιπλέον έσοδα, ύψους 305 εκατ. ευρώ που θα αποφέρει η έκδοση αποδείξεων από τους επαγγελματίες της οικοδομής που θα κάνουν τις σχετικές εργασίες καθώς και από τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης των εργαζομένων για την εκτέλεσή τους».

Απαραίτητα δικαιολογητικά για την έκδοση Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ)

Για ακίνητα πριν το 1983 (ανέγερση πριν από 14/3/1983)

• Αντίγραφα Αρχιτεκτονικών Σχεδίων (Κάτοψη/Σκαρίφημα ακινήτου)

• Αντίγραφο δήλωσης του ακινήτου στο Κτηματολόγιο (εάν έχει γίνει δήλωση)

Διευκρίνιση: Για την διενέργεια Ενεργειακής Επιθεώρησης δεν απαιτείται δήλωση του ακινήτου στο Κτηματολόγιο.

• Αντίγραφο Τοπογραφικού Διαγράμματος / Σκαρίφημα (προαιρετικό)

• Τίτλος Ιδιοκτησίας (προαιρετικό)

• Φύλλο Συντήρησης Λέβητα (προαιρετικό)

• Τιμολόγια ενεργειακών καταναλώσεων (π.χ. ΔΕΗ, Φυσικού Αερίου) (προαιρετικό)

* Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η εύρεση Αρχιτεκτονικών Σχεδίων αναλαμβάνουμε την αποτύπωση του ακινήτου σας δωρεάν.

Για ακίνητα μετά το 1983 (ανέγερση μετά από 14/3/1983)

• Αντίγραφα Αρχιτεκτονικών Σχεδίων (Κάτοψη/Σκαρίφημα ακινήτου)

• Αντίγραφο δήλωσης του ακινήτου στο Κτηματολόγιο (εάν έχει γίνει δήλωση)

Διευκρίνιση: Για τη διενέργεια Ενεργειακής Επιθεώρησης δεν απαιτείται δήλωση του ακινήτου στο Κτηματολόγιο.

• Αντίγραφο Οικοδομικής Άδειας

• Αντίγραφο αίτησης ρύθμισης ημιυπαίθριων χώρων (εάν έχει πραγματοποιηθεί αίτηση)

• Αντίγραφο Τοπογραφικού Διαγράμματος / Σκαρίφημα (προαιρετικό)

• Τίτλος Ιδιοκτησίας (προαιρετικό)

• Φύλλο Συντήρησης Λέβητα (προαιρετικό)

• Μελέτη Θερμομόνωσης (προαιρετικό)

• Τιμολόγια ενεργειακών καταναλώσεων (π.χ. ΔΕΗ, Φυσικού Αερίου) (προαιρετικό)

* Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η εύρεση Αρχιτεκτονικών Σχεδίων αναλαμβάνουμε την αποτύπωση του ακινήτου σας δωρεάν.