«Εξετάζουμε τη μείωση του φόρου μεταβίβασης στο πλαίσιο των δημοσιονομικών δυνατοτήτων της χώρας. Οι σημερινοί συντελεστές είναι από τους υψηλότερους στην Ευρώπη», τονίζει στα «ΝΕΑ» ο υφυπουργός Οικονομικών Γ. Μαυραγάνης. Πράγματι, ο χάρτης των φορολογικών επιβαρύνσεων επί των μεταβιβάσεων ακινήτων στην Ευρώπη αποκαλύπτει ότι οι συντελεστές 8% και 10% που επιβάλλονται στην Ελλάδα είναι οι υψηλότεροι, με εξαίρεση το Βέλγιο. Με τον χάρτη των συντελεστών στην ΕΕ από τη μια και με τις πενιχρές εισπράξεις εσόδων από την άλλη - «αφού δεν γίνονται μεταβιβάσεις στην αγορά, τι έσοδα να έχουμε;», λέει κορυφαίο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών - η ηγεσία του υπουργείου θα επιχειρήσει να πείσει την τρόικα για την ανάγκη μείωσης των συντελεστών φόρου μεταβίβασης ακόμα και στο μισό. Αν ο στόχος επιτευχθεί, εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει και ως αντίβαρο στην προωθούμενη καθιέρωση του ενιαίου φόρου ακινήτων με στόχο ετήσια έσοδα 3 δισ. ευρώ.

Παράταση έως τις 30 Ιουνίου για την ηλεκτρονική υποβολή της δήλωσης των στοιχείων ακινήτων φυσικών προσώπων (Ε9), η οποία αφορά τις μεταβολές περιουσιακής κατάστασης που έγιναν έως τις 31 Ιανουαρίου 2012, έδωσε το υπουργείο Οικονομικών.

1. Πότε είμαι υποχρεωμένος να υποβάλω Ε9; α. Εάν έχω αποκτήσει ακίνητο μέσα στο 2012 με αγορά, κληρονομιά, γονική παροχή κατά πλήρη κυριότητα, ψιλή κυριότητα, επικαρπία ή οίκηση. β. Εάν στα ακίνητα που έχω την 1η Ιανουαρίου 2013 έγινε οποιαδήποτε μεταβολή (π.χ. αλλαγή δικαιώματος από επικαρπία σε πλήρη κυριότητα) μέσα στο 2012 και τα έχω δηλώσει στο Ε9 προηγούμενων ετών. γ. Εάν έγινε μεταβολή στην οικογενειακή κατάστασή μου (γάμος, διαζύγιο, παιδί που δεν είναι πλέον προστατευόμενο μέλος και θα υποβάλει δική του δήλωση και Ε9, θάνατος του υπόχρεου, οπότε για λογαριασμό του θα υποβάλουν οι κληρονόμοι κ.λπ.). δ. Εάν είμαι οικοπεδούχος και εργολάβος και έχω υποχρέωση υποβολής. ΠΡΟΣΟΧΗ: Εάν οι μεταβολές αφορούν μόνο την οικογενειακή κατάσταση και όχι τα ακίνητα, συμπληρώνεται μόνο η πρώτη σελίδα του Ε9, χωρίς καμία μεταβολή στο εσωτερικό του εντύπου.

2. Ποιοι δεν είναι υποχρεωμένοι να υποβάλουν Ε9; α. Σε περίπτωση θανάτου του υπόχρεου μέχρι 31-12-2012 δεν υποχρεούνται οι κληρονόμοι του αποβιώσαντος να υποβάλουν δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) έτους 2011 στο όνομα του αποβιώσαντος εφόσον έχει δηλωθεί ο θάνατος στο μητρώο της αρμόδιας ΔΟΥ. β. Νομικά πρόσωπα για τα οποία έχει ολοκληρωθεί στην αρμόδια ΔΟΥ διακοπή εργασιών μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2012 δεν απαιτείται να υποβάλουν δήλωση στοιχείων ακινήτων έτους 2013.

3. Πού και πώς υποβάλλεται το έντυπο Ε9; Οι δηλώσεις στοιχείων ακινήτων φυσικών προσώπων έτους 2013 υποβάλλονται μόνο ηλεκτρονικά.

4. Οι σύζυγοι υποβάλλουν κοινό έντυπο Ε9; Ναι. Οι σύζυγοι υποβάλλουν υποχρεωτικά κοινό Ε9.

5. Σε περίπτωση γάμου εντός του 2012 υποχρεούνται οι σύζυγοι να υποβάλουν κοινό Ε9; Ο υπόχρεος-σύζυγος πρέπει να υποβάλει Ε9 και το 2013 εφόσον η σύζυγος έχει εμπράγματα δικαιώματα πλήρους ή ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας ή οίκησης σε ακίνητα τα οποία έχουν καταχωριστεί στις δηλώσεις Ε9 προηγούμενων ετών. Εφόσον υπάρχει οποιαδήποτε μεταβολή στα ακίνητα των συζύγων εντός του 2012, όπου έγινε ο γάμος, στο Ε9 δηλώνονται μόνο οι μεταβολές της περιουσιακής τους κατάστασης. ΠΡΟΣΟΧΗ: Κατά τη μεταβολή ή διαγραφή των ακινήτων υποχρεωτικά αναγράφεται ο Αριθμός Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) και όχι ο αύξων αριθμός.

6. Θα υποβάλω Ε9 εάν τα παιδιά μου ή η σύζυγός μου απέκτησαν ακίνητα ή εμπράγματα δικαιώματα πρώτη φορά το έτος 2012; Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να υποβάλω δήλωση Ε9 η οποία θα αναγράφει τα στοιχεία του τέκνου ή της συζύγου κατά περίπτωση, σημειώνοντας «Χ» στις αντίστοιχες ενδείξεις, δηλαδή «Σχέση με τον υπόχρεο - Τέκνο» ή «Σχέση με τον υπόχρεο - Σύζυγος» και «Μεταβολή σχέσης - Εισαγωγή». Ως αύξων αριθμός του νέου ακινήτου θα αναγραφεί ο επόμενος αριθμός που ακολουθεί τον τελευταίο αύξοντα αριθμό της τελευταίας υποβληθείσας δήλωσης Ε9 προηγούμενων ετών του υπόχρεου (γονέα ή συζύγου).

7. Εάν πάρω διαζύγιο με το σύζυγό μου, ποιος υποχρεούται να υποβάλει Ε9; Θα υποβάλει Ε9 η σύζυγος που τα προηγούμενα χρόνια είχε δηλώσει τα ακίνητα στο κοινό έντυπο Ε9 και θα αναγράψει στην πρώτη σελίδα του εντύπου το σύζυγο, σημειώνοντας «Χ» στις αντίστοιχες ενδείξεις «Σχέση με τον υπόχρεο - Σύζυγος» και «Μεταβολή σχέσης -Διαγραφή - Αλλη αιτία». Στο εσωτερικό του εντύπου δεν θα αναγραφούν τα στοιχεία των ακινήτων της συζύγου. Η σύζυγος δεν θα υποβάλει δήλωση Ε9 έτους 2013 εφόσον δεν υπάρχει μεταβολή στα στοιχεία των ακινήτων της.

8. Εάν η σύζυγός μου υποβάλει μόνη της Ε9 και έχει μεταβολές στα ακίνητά της την 1η Ιανουαρίου 2013 οφείλει να υποβάλει νέα δήλωση; Ναι, είναι υποχρεωμένη να υποβάλει νέα δήλωση. Στο έντυπο θα γραφούν όλα τα στοιχεία των ακινήτων που προστίθενται, διαγράφονται ή μεταβάλλονται.

9. Μπορεί η σύζυγός μου να χρησιμοποιήσει τους κωδικούς μου στο TAXISnet για να υποβάλει δήλωση Ε9; Ναι, εφόσον υπάρχει δηλωμένη έγγαμη σχέση στο μητρώο του TAXIS.

10. Ποιες οδηγίες ισχύουν για τον τρόπο συμπλήρωσης της δήλωσης Ε9; Για τη συμπλήρωση του περιεχομένου των δηλώσεων στοιχείων ακινήτων ισχύουν οι οδηγίες που έχουν δοθεί με την ΑΥΟΟ ΠΟΛ 1150/2004 και τις εγκυκλίους ΠΟΛ 1001/2005 και ΠΟΛ 1047/2005.

Πάνω απο 1.000.000 ιδιοκτήτες θα πληρώνουν φόρο για ακίνητα που όχι μόνο δεν τους αποδίδουν εισόδημα αλλά και δεν χρησιμοποιούνται απο τους ίδιους. Σύμφωνα με στοιχεία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), το ποσοστό των κενών ακινήτων είναι σήμερα δυσθεώρητο, ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, ωστόσο οι ιδιοκτήτες τους, καλούνται να καταβάλουν σημαντικά ποσά ως φόρο.

Οπως προκύπτει, περίπου το 40-50% των εμπορικών καταστημάτων σε κεντρικές εμπορικές οδούς είναι σήμερα άδειο. Στα γραφεία, ιδίως τα μικρά διαμερίσματα, που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν ως επαγγελματικοί χώροι (π.χ. ιατρεία), το ποσοστό των κενών ακινήτων κυμαίνεται μεταξύ 50-60%, ενώ επίσης το 50% των αποθηκευτικών χώρων είναι σήμερα ξενοίκιαστο, λόγω της πτώσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Αντιθέτως, κάπως καλύτερη είναι η εικόνα στις κατοικίες, όπου το ποσοστό των κενών διαμερισμάτων περιορίζεται σε 20%. Ασφαλώς, σε σχέση με την περίοδο πριν από την κρίση, το ποσοστό των κενών κατοικιών έχει υπερδιπλασιαστεί. Για πολλά από τα παραπάνω ακίνητα δεν κατεβλήθη το ειδικό τέλος, καθώς οι ιδιοκτήτες τους επέλεξαν να αποσυνδεθούν από το δίκτυο της ΔΕΗ, έως ότου βρουν νέους χρήστες. Με βάση όμως τον νέο ενιαίο φόρο που δρομολογεί το οικονομικό επιτελείο, ο οποίος θα αντικαταστήσει το ειδικό τέλος και τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ), τα εν λόγω ακίνητα θα φορολογηθούν, ανεξάρτητα από το αν είναι συνδεδεμένα με τη ΔΕΗ, ή όχι. Γι’ αυτό η ΠΟΜΙΔΑ, σε σχετική της επιστολή προς το οικονομικό επιτελείο, ζήτησε τη μείωση τουλάχιστον κατά 50% της φορολογητέας αξίας για τα ακίνητα που είναι ξενοίκιαστα για διάστημα μεγαλύτερο των δύο ετών και κάθε είδους δεσμευμένα ακίνητα.

Σε ακόμα δυσμενέστερη θέση βρίσκονται επιπλέον 383.631 φορολογούμενοι, οι οποίοι έχουν λάβει στεγαστικό δάνειο, το οποίο συνεχίζουν να αποπληρώνουν. Ο αριθμός αυτός προκύπτει από στοιχεία του ΚΕΠΥΟ και της Τράπεζας της Ελλάδος, με βάση τα οποία, το υπόλοιπο των δανείων αγγίζει το ποσό των 74,652 δισ. ευρώ. Οπως αναφέρουν μεσιτικά γραφεία, τα νοικοκυριά που απέκτησαν κάποιο ακίνητο με στεγαστικό δάνειο την τελευταία δεκαετία, αντιμετωπίζουν τεράστιο οικονομικό πρόβλημα, καθώς εκτός από τη δόση του δανείου, καλούνται να πληρώσουν και τους φόρους που έχουν επιβληθεί στο ίδιο ακίνητο. Αν μάλιστα, κάποιο από τα μέλη της οικογένειας έχει βρεθεί στο ταμείο ανεργίας, το πρόβλημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο, με άμεσο κίνδυνο απώλειας της περιουσίας τους. Ηδη πάντως, πριν από την επιβολή του ειδικού τέλους ακινήτων, η Ελλάδα βρισκόταν στον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, καθώς το ύψος της φορολογίας ακινήτων ως ποσοστό του ΑΕΠ διαμορφωνόταν σε 1,9%, ή περίπου 1,17 δισ. ευρώ (στοιχεία προϋπολογισμού 2011). Σήμερα βέβαια, το ποσοστό αυτό έχει αυξηθεί σημαντικά, καθώς το ΑΕΠ της χώρας συνέχισε να συρρικνώνεται το 2012, ενώ τα έσοδα που θα προκύψουν από τους φόρους των ακινήτων μόνο για το τρέχον έτος, αναμένεται να προσεγγίσουν τα 3,8 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω των φόρων προηγούμενων ετών (ΦΑΠ 2010, 2011 και 2012) που δεν εισπράχθηκαν έγκαιρα.

Δεν θα αυξηθούν οι αντικειμενικές αξιές στην διάρκεια του 2013, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες το υπουργείο Οικονομικών συνειδητοποιεί ότι ο μηχανισμός καθορισμού των τιμών αδυνατεί να καταρτίσει μία ολοκληρωμένη και ρεαλιστική πρόταση για τις 11.000 περίπου τιμές ζώνης σε ολόκληρη την Ελλάδα. Το επικρατέστερο σενάριο είναι πλέον οι νέοι πίνακες να έχουν καταρτιστεί μεχρι το τέλος του χρόνου και οι αξίες να αναπροσαρμοστούν απο την 1/1/2014. Πληροφορίες εμφανίζουν το υπουργείο Οικονομικών να διαπιστώνει αδυναμία απεικόνισης των πραγματικών τιμών που επικρατούν στην αγορά ακινήτων λόγω έλλειψης στοιχείων τόσο στην αγορά κατοικίας όσο και στην αγορά εμπορικών και αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα πρέπει να αναζητηθούν νέοι τρόποι αλλά και μέθοδοι καταγραφής των εξελίξεων στην αγορά.

Το σίγουρο είναι ότι η σχετική επιτροπή που έχει συγκληθεί στο υπουργείο Οικονομικών ασχολείται ακόμα με τη μέθοδο καταγραφής των πραγματικών δεδομένων που επικρατούν στην αγορά ακινήτων και δεν έχει γίνει ακόμα τίποτε για την δημιουργία των απαιτούμενων βάσεων δεδομένων προκειμένου να προχωρήσει η αναπροσαρμογή των τιμών. Διαπιστώθηκε επίσης , η αδυναμία της Τράπεζας της Ελλάδος να προσφέρει ρεαλιστικά στοιχεία για την εξέλιξη των τιμών αφού η βάση δεδομένων που κατέχει περιλαμβάνει ιστορικές τιμές και έχει τις τρέχουσες ενώ ταυτόχρονα δεν έχει μηχανισμούς οι οποίοι να μπορούν να έχουν σε πραγματικό χρόνο μία εικόνα της αγοράς. Παράλληλα και οι τοπικές επιτροπές που χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν δεν έχουν τους απαιτούμενους μηχανισμούς ώστε να έχουν την πραγματική εικόνα της αγοράς. Ετσι , το θέμα της σύγκλισης των αντικειμενικών αξιών με τις τρέχουσες εμπορικές αξίες παραμένει μετέωρο και είναι πρόβλημα που αναζητά ακόμα λύση...