Το νομοσχέδιο για τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων υπερψηφίστηκε επί της αρχής από τις κοινοβουλευτικές ομάδες της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ, ενώ καταψηφίστηκε από τα υπόλοιπα κόμματα. Φυσικά , οι "αντάρτες" της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ σιώπησαν. Ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, είχε καταθέσει νωρίτερα μια σειρά νομοτεχνικών αλλαγών και προσθηκών, ανάμεσα στις οποίες αναφέρονται τα εξής:

* Μειώνεται ο ΕΝΦΙΑ κατά 60% για τα ακίνητα για τα οποία ισχύει μερική απαγόρευση χρήσης εντός σχεδίου πόλης ή οικισμού (η αρχική διατύπωση προέβλεπε 30% μείωση).

* Για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ, προβλέπεται μηδενικός συντελεστής ειδικών κτηρίων, καθώς και μηδενικός συντελεστής βοηθητικών χώρων, και για τα ειδικά κτήρια κτηνοτροφικής χρήσης (το αρχικό σχέδιο αναφερόταν μονάχα στα αγροτικής χρήσης ειδικά κτήρια)

* Από την καταβολή του ΕΝΦΙΑ απαλλάσσονται οι τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες, καθώς και οικογένειες με ένα μέλος με αναπηρία σε ποσοστό άνω του 80%, σύμφωνα με τις αρχικές προβλέψεις του νομοσχεδίου, με τη μόνη διαφορά ότι πλέον το πλαφόν του συνολικού φορολογητέου οικογενειακού εισοδήματος, ανεβαίνει από τις 9000 ευρώ, για να καλύψει και οικογένειες μέ φορολογητέο εισόδημα έως 12000.

* Καταγράφεται η ρητή διαβεβαίωση του υπουργού Οικονομικών, πως για να ισχύσει η μερική ή η ολική απαλλαγή από την καταβολή ΕΝΦΙΑ, θα πρέπει ο ενδιαφερόμενος να μην έχει αρρύθμιστες ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο ή τα ασφαλιστικά ταμεία (στην αρχική διατύπωση, υπήρχε μονάχα ο όρος της μη δέσμευσης του ενδιαφερομένου με ληξιπρόθεσμες οφειλές).

* Προβλέπεται και για τους προέδρους, τους διευθύνοντες συμβούλους και τα μέλη του Δ.Σ. της Έωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Θεσσαλονίκης, το ακαταδίωκτο για τη μη καταβολή χρεών, φόρων, προστίμων και οφειλών προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία. Η διάταξη ισχύει για τα πρόσωπα που διετέλεσαν στις ως άνω θέσεις, από την 1/1/2010 και μέχρι τον ορισμό εκκαθαριστών.

* Οι αγρότες οι οποίοι υπάγονται στο άρθρο 41 του κώδικα ΦΠΑ και υποχρεούνται στην υποβολή καταστάσεων φορολογικών στοιχείων, προμηθευτών και πελατών, υποβάλλουν για τις λιανικές συναλλαγές τους, συγκεντρωτικά δεδομένα (σ.σ. η πρόβλεψη συνιστά νέα ρύθμιση του νομοσχεδίου). Σε κάθε περίπτωση, ο προσδιορισμός του χρόνου, του τρόπου, της διαδικασίας υποβολής των καταστάσεων, καθώς και του ύψους της αξίας των στοιχείων, παραμένει στη δικαιοδοσία του γενικού γραμματέα Εσόδων.

Προτάσεις υπέβαλε προς τους αρμόδιους υπουργούς ο Συνήγορος του Πολίτη για την παροχή χρηματοοικονομικών κινήτρων σε ιδιοκτήτες διατηρητέων, με στόχο τη διευκόλυνση αντιμετώπισης του υψηλού κόστους συντήρησης των κτιρίων τους. Η νομοθεσία προβλέπει ότι στο Έκτακτο Ενιαίο Τέλος Ακινήτων (ΕΕΤΑ) δεν υπόκεινται τα ακίνητα που έχουν χαρακτηρισθεί είτε ως διατηρητέα, με απόφαση του αρμόδιου υπουργού και δεν ιδιοχρησιμοποιούνται ή δεν αποφέρουν εισόδημα, είτε ως χώροι ιστορικών ή αρχαιολογικών μνημείων. Στο σχέδιο νόμου του Ενιαίου Φόρου Ακινήτων (ΕΝΦΑ) που έχει δοθεί στη δημοσιότητα, (άρθρο 3 παρ. 1 περ. η), η προβλεπόμενη σε αυτό απαλλαγή από τον ΕΝΦΑ ή η μείωσή του κατά 30%, σε περίπτωση μερικής απαγόρευσης χρήσης που δεν συνοδεύεται από αποζημίωση, δεν καλύπτει τα διατηρητέα κτίρια, ούτε περιλαμβάνει ρητή μνεία για τα μνημεία. Ο Συνήγορος του Πολίτη, με βάση τη μακρά εμπειρία του από τον χειρισμό αναφορών της κατηγορίας αυτής και προσβλέποντας στη διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς, αξιοποίησε το στάδιο της δημόσιας διαβούλευσης επί του νομοσχεδίου για τον ΕΝΦΑ, προκειμένου να απευθύνει στους αρμόδιους υπουργούς Οικονομικών και ΠΕΚΑ, τις ακόλουθες προτάσεις:

1) Τα φορολογικά ή άλλης μορφής οικονομικά κίνητρα να καταλαμβάνουν όλα τα διατηρητέα κτίρια και μνημεία, χωρίς διάκριση του φορέα κήρυξής τους και ανεξάρτητα από την παλαιότητά τους.

2) Συνεκτιμώντας το δημοσιονομικό βάρος που θα κληθούν να επωμισθούν οι λοιποί φορολογούμενοι, να σταθμισθεί το ενδεχόμενο υπαγωγής στο καθεστώς μείωσης του ΕΝΦΑ και των ιδιοκτητών διατηρητέων κτηρίων και μνημείων, με τελικό στόχο να διευκολυνθεί η δυνατότητα συντήρησής τους.

3) Οι τυχόν ευνοϊκές ρυθμίσεις να ισχύουν για όλους τους ιδιοκτήτες διατηρητέων, χωρίς εισοδηματικά ή περιουσιακά κριτήρια, με δεδομένη την περιορισμένη ρευστότητα που, λόγω της οικονομικής κρίσης, έχουν ακόμη και πρόσωπα με μεγάλη ακίνητη περιουσία, η οποία, επιπροσθέτως, δεν είναι πλέον προσοδοφόρος και δεν μπορεί να μεταβιβασθεί με ευχέρεια.

4) Όταν η δημοσιονομική κατάσταση το επιτρέψει, οι τυχόν ευνοϊκές ρυθμίσεις να επεκταθούν τουλάχιστον σε όλα τα κτίρια, που εντάσσονται σε χαρακτηρισμένους, ως διατηρητέους,

Σε εκκρεμότητα εξακολουθεί να βρίσκεται το θέμα της απαλλαγής φορολόγησης των ιδιοκτητών ακινήτων για τα μισθώματα που δεν έχουν εισπράξει. Αν και η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών έχει κάνει γνωστό, όταν το θέμα ήρθε στην επιφάνεια , ότι οι ιδιοκτήτες δεν θα φορολογούνται για ενοίκια που δεν έχουν εισπράξει, το θέμα δεν έχει λυθεί νομοθετικά και υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργηθεί τελικά νομικό και ερμηνευτικό αλαλλούμ. Κύκλοι του ΥΠΟΙΚ διευκρινίζουν ότι το θέμα θα επιλυθεί και ότι κανένας ιδιοκτήτης δεν θα φορολογηθεί για ανείσπρακτα ενοίκια. Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Με βάση το νέο Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, καταργείται η δυνατότητα των φορολογούμενων να εκχωρούν στο δημόσιο τα μισθώματα ακινήτων που δεν εισέπραξαν από δύστροπους και κακόπιστους ενοικιαστές. Με την εκχώρηση ουσιαστικά απαλλάσσονταν από τη φορολόγηση καθώς δεν ήταν υποχρεωμένοι να δηλώσουν τα μισθώματα στη φορολογική τους δήλωση. ‘Όταν το θέμα πήρε δημοσιότητα το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ότι η δυνατότητα εκχώρησης θα διατηρηθεί και με το νέο καθεστώς. Πιο συγκεκριμένα, στη σχετική ανακοίνωση του ΥΠΟΙΚ αναφερόταν ότι η κατάργηση του παλιού Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος δεν συνεπάγεται και κατάργηση του δικαιώματος των ιδιοκτητών να εκχωρούν ανείσπρακτα ενοίκια στο δημόσιο. Αντίθετα, η σχετική πρόβλεψη θα προστεθεί, όπως αναφερόταν στη σχετική ανακοίνωση, στο νομοσχέδιο με τις τροποποιήσεις του Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών. Οι τροποποιήσεις, ωστόσο, κατατέθηκαν στη Βουλή αλλά διάταξη για την εκχώρηση των ανείσπρακτων ενοικίων δεν υπάρχει. Στο υπουργείο Οικονομικών φαίνεται ότι υπάρχουν δεύτερες σκέψεις για το θέμα. Αυτές αφορούν τη νομοθετική οδό που θα ακολουθηθεί για την απαλλαγή των ιδιοκτητών από το να πληρώνουν φόρους για ενοίκια που δεν εισπράττουν.

Πληροφορίες από το ΥΠΟΙΚ φέρουν στελέχη του υπουργείου Οικονομικών να υποστηρίζουν ότι δεν απαιτείται νομοθετική ρύθμιση και ότι το θέμα επιλύεται από τη νομοθετική ερμηνεία των υφιστάμενων διατάξεων του νέου Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος. Υποστηρίζουν ότι εφόσον κάτι δεν εισπράχθηκε δεν αποτελεί εισόδημα και κατά συνέπεια δεν πρέπει να δηλωθεί στη φορολογική δήλωση. Πρόκειται για αμερικάνικου τύπου αντιμετώπιση του θέματος, όπως υποστηρίζεται από αρμόδια στελέχη, καθώς δεν θα απαιτηθεί έτσι νέα νομοθετική παρέμβαση, υπουργική απόφαση ή εγκύκλιος. Άλλες πληροφορίες φέρουν την ηγεσία του ΥΠΟΙΚ να εξετάζει το ενδεχόμενο έκδοσης υπουργικής απόφασης με την οποία να ορίζεται το πότε δεν θα θεωρείται εισόδημα η μη είσπραξη ενοικίων (π.χ. μετά από πόσους μήνες μη είσπραξης των ενοικίων θα μπορεί ο φορολογούμενος να μην δηλώσει τα ενοίκια). Με τα έως τώρα δεδομένα το μόνο σίγουρο είναι ότι οι ιδιοκτήτες ακινήτων βρίσκονται στο σκοτάδι αναφορικά με το τι θα ισχύσει τελικά όσον αφορά τη φορολόγηση των ανείσπρακτων ενοικίων. Και είναι πιθανό να βρεθούν αντιμέτωποι και με ένα αλλαλούμ αν τελικά δεν ρυθμιστεί ξεκάθαρα το θέμα.

Για απαξίωση των περιουσιακών στοιχείων των Ελλήνων καταγγέλλουν την κυβέρνηση έμποροι, βιοτέχνες και μεσίτες εν όψει της ψηφοφορίας την Παρασκευή επί του σχεδίου νόμου για τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), που προωθεί η κυβέρνηση με την διαδικασία του κατ' επείγοντος. Στην συνέντευξη Τύπου, που παραχώρησαν η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ) και η Ομοσπονδία Μεσιτών Αστικών Συμβάσεων Ελλάδος (ΟΜΑΣΕ) επισημαίνουν ότι παρά τις αλλεπάλληλες τροποποιήσεις του αρχικού σχεδίου νόμου για τον ΕΝΦΙΑ, τελικώς το οικονομικό επιτελείο δεν παρεξέκλινε ούτε κατ' ελάχιστον από την "φιλοσοφία της φοροεπιδρομής προς τα ελληνικά εισοδήματα και τα αναξιοποίητα ακίνητα". Ως εκ τούτου, ΓΣΕΒΕΕ και ΟΜΑΣΕ επισημαίνουν ότι "είναι άδικη η φορολόγηση οποιονδήποτε ακινήτων που δεν αποφέρουν εισόδημα και σε κάθε περίπτωση ο ενιαίος φόρος ακινήτων παραβιάζει βάναυσα την βασική συνταγματική αρχή της πληρωμής φόρων ανάλογα με την φοροδοτική ικανότητα των πολιτών". Παράλληλα, προτείνουν ο συντελεστής φορολόγησης να είναι χαμηλότερος (0,5 για χώρους παραγωγής και διάθεσης προϊόντων και υπηρεσιών) και να ισχύσει για μισθωμένα και ιδιόκτητα ακίνητα. Ενώ, για τα ακίνητα που δεν ηλεκτροδοτούνται εκτιμούν ότι πρέπει να μεγαλώσει ο μειωτικός συντελεστής όπως επίσης για διατηρητέα ακίνητα, δασικές εκτάσεις, ξενοδοχεία και ιδιαίτερα ακίνητα πολλαπλών χρήσεων καθώς και τα μη μισθωμένα ακίνητα. Επίσης, ζητούν διαμόρφωση του συντελεστή φορολόγησης με κριτήριο την δανειακή σύμβαση, που έχει συνάψει ο κάτοχος και προτείνουν απομείωση του φόρου σε αναλογία με την ύπαρξη δανειακής επιβάρυνσης (πχ αν χρωστάει κανείς το 30% της αξίας του δανείου να απομειωθεί κατά 15% ο φόρος, αν χρωστάει 50% να μειωθεί κατά 25% κοκ). Επίσης, έμποροι, βιοτέχνες και κτηματομεσίτες ζητούν φορολογικά κίνητρα για επενδύσεις που θα αφορούν στον κατασκευαστικό κλάδο και τον τουρισμό. Στο πλαίσιο αυτό, ζητούν να δοθεί παράταση για τον πόθεν έσχες στην αγορά και ανοικοδόμηση ακινήτων για τουλάχιστον 2 χρόνια ακόμ