Τον Ιούλιο το υπουργείο Οικονομικών έχει δεσμευτεί έναντι των δανειστών ότι θα παρουσιάσει ένα μεσοπρόθεσμο πλάνο για τις αλλαγές στο σύστημα των αντικειμενικών αξιών. Ειδικότερα, το πόρισμα αναμένεται να αναφέρει από ποιες βάσεις δεδομένων θα πρέπει να αντληθούν στοιχεία για τη διαμόρφωση των νέων αντικειμενικών, γεγονός που σημαίνει ότι το νέο σύστημα θα στηρίζεται σε τιμές από τα τμήματα ακινήτων των εμπορικών τραπεζών, της Τράπεζας της Ελλάδος, των κτηματομεσιτικών γραφείων και των συμβολαιογραφείων της χώρας, με βάση τα οποία θα στηθεί και η «Τράπεζα Πληροφοριών Αξιών Ακινήτων». Ηδη στο υπουργείο Οικονομικών έχει συγκροτηθεί ειδική επιτροπή η οποία έχει καταγράψει σε μια κεντρική βάση δεδομένων τις τιμές σε 11.000 περιοχές ανά την Ελλάδα. Σε δεύτερη φάση θα δημιουργηθεί μια συνολική βάση δεδομένων στην οποία θα καταγράφονται και στοιχεία από τις πραγματικές τιμές μεταβίβασης ακινήτων, αλλά και στοιχεία από τα μισθωτήρια συμβόλαια για τα ενοίκια. Ειδικότερα, το πόρισμα αναμένεται να αναφέρει από ποιες βάσεις δεδομένων θα πρέπει να αντληθούν στοιχεία για τη διαμόρφωση των νέων αντικειμενικών, γεγονός που σημαίνει ότι το νέο σύστημα θα στηρίζεται σε τιμές από τα τμήματα ακινήτων των εμπορικών τραπεζών, της Τράπεζας της Ελλάδος, των κτηματομεσιτικών γραφείων και των συμβολαιογραφείων της χώρας, με βάση τα οποία θα στηθεί και η «Τράπεζα Πληροφοριών Αξιών Ακινήτων».

Προ των πυλών βρίσκεται πλέον ο νέος Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων, ο οποίος από τον Ιούνιο αντικαθιστά το «χαράτσι» της ΔΕΗ, καθώς στις 30 Μαΐου λήγει η προθεσμία για την υποβολή από τους υπόχρεους των εντύπων Ε9 με τα στοιχεία της περιουσιακής τους κατάστασης, βάσει των οποίων θα υπολογιστεί ο ΕΝΦΙΑ. Κερδισμένοι είναι μόνο όσοι έχουν γεωργικά και κτηνοτροφικά κτίσματα (αποθήκες, μαντριά κ.λπ.) και κτίσματα τα οποία δεν έχουν καθόλου στέγη. Αξίζει να σημειωθεί ότι μπορεί ο ΕΝΦΙΑ να φέρνει μειώσεις φορολογικών επιβαρύνσεων στους ιδιοκτήτες των οποίων η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας τους είναι χαμηλότερη των 300.000 ευρώ, όμως σε κάθε περίπτωση ο φόρος που θα πληρωθεί υπολογίζεται ότι θα είναι κατά μέσο όρο 20% μεγαλύτερος από αυτόν που πραγματικά αναλογεί στις πραγματικές αξίες των ακινήτων τους.

Ο ΕΝΦΙΑ παίρνει ως βάση υπολογισμού, όχι τις εμπορικές αλλά τις σημαντικά υψηλότερες αντικειμενικές τιμές που ισχύουν στην πλειονότητα των περιοχών, οδηγώντας ούτως ή άλλως στην υψηλότερη φορολόγηση των ακινήτων απ’ ό,τι πραγματικά θα έπρεπε να ισχύει προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος που έχει τεθεί στον κρατικό προϋπολογισμό και να εισρεύσουν στα δημόσια ταμεία περίπου 2,65 δισ. ευρώ και φέτος, αλλά και τα επόμενα χρόνια. Με τον ΕΝΦΙΑ «κερδισμένοι» είναι οι ιδιοκτήτες που κατέχουν ένα ή περισσότερα ηλεκτροδοτούμενα διαμερίσματα ή μονοκατοικίες, που έχουν εξαντλήσει τους συντελεστές δόμησης, καθώς θα πληρώσουν μειωμένο φόρο κατά 4,4% έως και 21,6% σε σχέση με το «χαράτσι» της ΔΕΗ. Ταυτόχρονα και όσοι έχουν διαμερίσματα ή μονοκατοικίες που έχουν καλύψει πλήρως τις δομήσιμες επιφάνειες των οικοπέδων τους, συνολικής αντικειμενικής αξίας μεγαλύτερης των 300.000 ευρώ, θα καταβάλουν φόρους μειωμένους σημαντικά, κατά ποσοστά από 15% έως και 23%.

Αυτό ουσιαστικά συμβαίνει διότι οι συγκεκριμένοι ιδιοκτήτες πέρα από τον ΕΝΦΙΑ που θα καταβάλουν και θα είναι μειωμένος, θα κληθούν να καταβάλουν το συμπληρωματικό Ενιαίο Φόρο που όμως θα είναι αισθητά χαμηλότερος από το ΦΑΠ που πλήρωναν μέχρι σήμερα. Υπενθυμίζεται ότι ο συμπληρωματικός φόρος έχει αφορολόγητο όριο υψηλότερο από το ΦΑΠ κατά 100.000 ευρώ, στις 300.000 ευρώ, αλλά και συντελεστές που κυμαίνονται από 0,1% έως και 1% έναντι 0,2% έως και 2% του ΦΑΠ. Στους μεγάλους «χαμένους» εντάσσονται όσοι κατέχουν μη ηλεκτροδοτούμενα, ημιτελή ή αποπερατωμένα κτίσματα, των οποίων η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας τους είναι χαμηλότερη των 200.000 ευρώ. Οι εν λόγω υπόχρεοι μέχρι σήμερα απαλλάσσονταν τόσο από το «χαράτσι» της ΔΕΗ όσο και το ΦΑΠ. Από την άλλη πλευρά, όσοι «εμπιστεύτηκαν» το κράτος για μια ακόμη φορά θα ζημιωθούν αφού οι κάτοχοι αυθαιρέτων κτισμάτων που τα νομιμοποίησαν το 2013, καθώς και όσοι είναι ιδιοκτήτες κατοικιών με ημιυπαίθριους χώρους, ή άλλους χώρους κύριας ή βοηθητικής χρήσης που «τακτοποιήθηκαν» με διάφορους νόμους από το 2010 έως το 2013, θα κληθούν να πληρώσουν αυξημένους φόρους. Οι επιφάνειες όλων αυτών των περιπτώσεων θα πρέπει να δηλωθούν στο νέο Ε9 μέχρι το τέλος του μήνα και θα προσμετρηθούν στο σύνολο των τετραγωνικών επί των οποίων θα επιβληθεί ο ΕΝΦΙΑ. Με το νέο καθεστώς εξάλλου που ισχύει, εάν έχει ανεγερθεί μονοκατοικία μέσα σε αγροτεμάχιο προβλέπεται πενταπλασιασμός του φόρου επί του αγροτεμαχίου. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι όσοι κατέχουν μονοκατοικίες μεσαίας ή μεγάλης αξίας σε εντός σχεδίων πόλεων οικόπεδα, που δεν έχουν πλήρη κάλυψη του συντελεστή δόμησης, καθώς και αγροτεμάχια σε περιοχές εκτός σχεδίων πόλεων, θα κληθούν να πληρώσουν περισσότερο φόρο.

Μέσω του περιουσιολογίου καθιερώνεται ο ηλεκτρονικός έλεγχος του «πόθεν έσχες» για την ακίνητη και κινητή περιουσία όλων των φορολογουμένων και θα παρακολουθούνται όλες οι συναλλαγές και η καταναλωτική συμπεριφορά τους. Με τη δημιουργία του περιουσιολογίου δεν υπάρχει κανένα λόγος να υφίστανται τα τεκμήρια διαβίωσης. Όπως προκύπτει από τα ανωτέρω, τα εισοδήματα των φορολογουμένων από το 2015 θα προσδιορίζονται βάσει των πραγματικών δαπανών και όχι τεκμαρτά. Προκειμένου το υπουργείο Οικονομικών να προσδιορίσει τα πραγματικά εισοδήματα οι φορολογουμένους θα δηλώσουν όλα τα περιουσιακά τους στοιχεία. Δηλαδή, θα δηλωθούν όλα τα ακίνητα και τα κινητά περιουσιακά στοιχεία, καθώς και οι αποταμιεύσεις (τραπεζικές καταθέσεις, επενδύσεις σε ομόλογα, μετοχές, μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων και άλλα χρηματοοικονομικά προϊόντα). Τα δεδομένα αυτά θα ελέγχονται από το υπουργείο Οικονομικών. Επίσης για τα εισοδήματα του 2014 που θα δηλωθούν το 2015 το υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζει μειώσεις των τεκμηρίων κυρίως στα αυτοκίνητα. Σύμφωνα με πληροφορίες τα τεκμήρια θα μειωθούν κατά 30%.

Βόμβα «πόθεν έσχες» έχει πέσει από τις αρχές του χρόνου στην κτηματαγορά. Η επαναφορά του μέτρου, προκειμένου να «πιαστούν στα πράσα» όσοι ήθελαν να «ξεπλύνουν» χρήμα μέσω αγορών ακινήτων, έχει προκαλέσει τεράστια προβλήματα στις αγοραπωλησίες. Ο λόγος είναι ότι οι περισσότερες συμφωνίες, κυρίως για τα μεταχειρισμένα (άλλωστε 9 στα 10 ακίνητα που αλλάζουν χέρια σήμερα είναι παλαιά) κλείνουν σε επίπεδα 40%-50% κάτω από την αντικειμενική τους αξία ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις όπου η «ψαλίδα» φτάνει το 70%. Να σημειωθεί ότι επτά στα 10 ακίνητα που βγαίνουν προς πώληση έχουν τιμές κάτω από την αντικειμενική αξία. Οι αγοραστές καλούνται από την εφορία να δικαιολογήσουν τα χρήματα που κατέβαλαν επί των αντικειμενικών αξιών κι όχι επί της πραγματικής αξίας στην οποία έγινε η αγοραπωλησία. Ετσι, εκτός του φόρου υπεραξίας, όλες οι άλλες επιβαρύνσεις γίνονται με βάση την αντικειμενική τιμή που αναγνωρίζει η εφορία. Για παράδειγμα, σε αγορά οικοπέδου η οποία έγινε πρόσφατα η τιμή που συμφωνήθηκε ήταν 355 χιλιάδες ευρώ, όμως, στο συμβόλαιο έγραφε 950 χιλιάδες ευρώ, όση ήταν δηλαδή η αντικειμενική αξία. Ετσι, ο φόρος μεταβίβασης, οι εγγραφές στο υποθηκοφυλακείο και το κτηματολόγιο και τα έξοδα για μεσίτες, συμβολαιογράφους, δικηγόρους ήταν σχεδόν τριπλάσια απ' ότι θα πλήρωνε ο ιδιοκτήτης εφόσον αναγνωρίζονταν η τιμή πώλησης. Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) τονίζει ότι πρέπει να λυθεί άμεσα το ζήτημα με το «τεκμήριο» αγοράς του ακινήτου να υπολογιστεί και αυτό βάσει της δηλούμενης αξίας του σημερινού συμβολαίου, και όχι της σημαντικά μεγαλύτερης "αντικειμενικής" Διαφορετικά αγοραστές θα είναι στο μέλλον μόνον οι ξένοι, που δεν έχουν "τεκμήριο" Εκτός και αν... αυτό είναι τελικά το ζητούμενο», τονίζουν οι ιδιοκτήτες.