Αντιπροσωπευτικό δείγμα της πρώιμης περιόδου του Νεοκλασικισμού στην Ελλάδα, έργο με λιτότητα και αυστηρή γεωμετρία των όγκων. Από την κατανομή των χώρων σχηματίζεται ένα πλαίσιο και ένα κεντρικό ορθογώνιο σώμα, που χωρίζει το κενό σε δύο αυλές. ΄Εχει πρόστυλο δωρικού ρυθμού στην πρόσοψη και πίσω (ανατολική) όψη. Κατασκευάσθηκε κατά το διάστημα 1836-1840. Αποτελεί μελέτη του Φρ. Γκέρτνερ, Βαυαρού αρχιτέκτονα. Κτίσθηκε ως ανάκτορο του ΄Οθωνα, πρώτου βασιλέα της Ελλάδας μετά την Τουρκοκρατία, ο οποίος ήλθε από το Ναύπλιο (αρχική έδρα του και προσωρινή πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους) στην Αθήνα το 1834. Την δαπάνη της κατασκευής ανέλαβε ο πατέρας του ΄Οθωνα, βασιλέας Λουδοβίκος της Βαυαρίας, ως προσωπικό δάνειο προς τον ΄Οθωνα. Το ελληνικό δημόσιο απαλλοτρίωσε τα κτήματα που κατέλαβαν το κτήριο, η πλατεία εμπρός του και ο βασιλικός κήπος. Η πρώτη Βουλή λειτούργησε προσωρινά σε ιδιωτική κατοικία στην οδό Κολοκοτρώνη και μετά στο κτήριο του Πανεπιστημίου, αργότερα, δε, το 1857, στο κτήριο της οδού Σταδίου όπου σήμερα στεγάζεται το Ιστορικό και Εθνογραφικό Μουσείο. Το 1884 και το 1909 το κτήριο υπέστη φθορές από πυρκαϊά και τελικά η βασιλική οικογένεια το εγκατέλειψε (1910). Διασκευάσθηκε σε στέγη του Ελληνικού Κοινοβουλίου το 1930, από τον αρχιτέκτονα Α. Κριεζή και το 1935 μεταφέρθηκε εκεί η Βουλή.

«Το τι είχαμε και χάσαμε» είναι το αγαπημένο θέμα για τους περισσότερους από εμάς. Το θέμα είναι εύκολο και προσφέρεται για κριτική αφού για κάτι που έχει χαθεί τα περιθώρια που υπάρχουν για δημιουργικές προτάσεις είναι από περιορισμένα έως ανύπαρκτα. Στις περιπτώσεις αυτές όμως ελλοχεύει ενας κίνδυνος. Πρόκειται για το πέρασμα από την κριτική στην μεμψιμοιρία. Η απόσταση άλλωστε δεν είναι τόσο μεγάλη. Επειδή λοιπόν η στήλη αυτή απέκτησε λόγο ύπαρξης από αυτή ακριβώς την προσφιλή συνήθεια αρνητικής αναδρομής και για να αποφύγει να χαρακτηρισθεί ως «ηττοπαθής» έκρινε αναγκαίο –ισως και λόγω καλοκαιριού- αυτή την εβδομάδα να αναφερθεί όχι σε ότι χάθηκε αλλά σε ότι εξακολουθεί να υπάρχει. ‘Αλλωστε το πραγματικό στοίχημα σήμερα να δοθούν όσο το δυνατόν λίγοτερες αφορμές στους επόμενους για να συντηρήσουν συζητήσεις σαν και αυτές που γίνονται σήμερα. Για το λόγο αυτό η σημερινή στήλη θα αναφερθεί σε κτίρια γνωστά στο σύγχρονο έλληνα ο οποίος όμως πολλές τις περισσότερες φορές δεν γνωρίζει την ιστορία που «κουβαλούν». Για παράδειγμα το ερειπωμένο κτίριο της οδού Φειδίου που βρίσκεται στην καρδιά της Αθληνας. Το κτίριο αυτό που σήμερα είναι εγκατελελειμένο και στέγαζε πριν λίγες μόλις δεκαετίες το ελληνικό ωδείο θεωρείται έργου του αρχιτέκτονα Χριστιανού Χάνσεν . Κτίσθηκε το 1836 ως κατοικία του Αυστριακού πρέσβυ. Στο κτίριο αυτό εγκαταστάθηκε ο Τοσίτσας και αργότερα το ελληνικό ωδείο. Σήμερα κινδυνευει άμεσα με κατάρρευση αφού δεν φαίνεται κανείς διατεθειμένος να προχωρήσει στην αποκαταστασή του. Αντίθετα εξαιρετικά διατηρημένο είναι το γειτονικό κτίριο –βρίσκεται στην γωνία Φειδίου και Χαριλάου Τρικούπη- και το οποίο οι περισσότεροι το γνωρίζουν ως κτίριο του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου. Το κτίριο κατασκευάσθηκε με σχέδια Τσίλερ και αρχικά εκτεινόνταν έως την οδό Πανεπιστημίου(υπήρχε κήπος). Όμως το κομματι αυτό του οικοπέδου πουλήθηκε προκειμένου να χρηματοδοτηθούν οι εργλασιες επέκτασης που πραγματοποιήθηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα και προέβλεπαν την προσθήκη ορόφου. Εξαιρετικά διατηρημένο είναι και το μέγαρο Ορφανίδη που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Αμαλίας και Διονυσίου Αρεοπαγίτου το οποίο ανήκει στο ίδρυμα Ωνάση. Το αρχοντικό αυτό που θεωρείται έργο του Ερνέστου Τσίλερ κτίσθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα από τον δικηγόρο Ν. Ορφανλιδη και στέγαζε από το 1928 μέχρι το 1976 την ιταλική αρχαιολογική σχολή. Ένα από τα ωραιότερα κτίρια της πρωτεύουσας είναι αυτό της στρατιωτικής λέσχης των Αθηνών η ανακαίνιση της οποίας πρόσφατα ολοκληρώθηκε. Το μέγαρο κτίσθηκε το 1931 με χρήματα του ταγματάρχη Πέτρου Σαρόγλου. Η μελέτη ανατέθηκε στον αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Νικολούδη και το κτίριο χαρακτηρίζεται από έντονη μεγαλοπρέπεια. Ένα άγνωστο για τους περισσότερους έργο του Τσίλερ είναι το κτίριο του που στεγάζεται η χημική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η ανέγερση του κτιρίου ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα και στοίχισε το κολοσσιαίο για την εποχή εκείνη ποσό των 280.000 δραχμών. Το 1910 καταστράφηκε από πυρκαϊά αλλά το 1918 ξεκίνησε η επισκευή και η επεκτασή του με δύο επιπλέον ορόφους . Το 1955 επεκτείνεται και στην πίσω πλευρά του οικοπεδου που μέχρι την εποχή εκείνη το πανεπιστημιακό γυμναστήριο. Με πολλές παρεμβάσεις διασωζεται το κτίριο της πλατείας Κλαυθυμώνος που ήταν εγκατεστημένο το υπουργείο Ναυτικών. Το κτίριο ήταν αρχικά διόροφο αλλά στη συνέχεια υπέστη πολλές επεκτάσεις και τροποποιήσεις με αποτέλεσμα σήμερα να μη θυμίζει σε τίποτε το αρχικό κτιριο με εξάιρεση ίσως την είσοδο που βρίσκεται επι της πλατείας. Σημαντικές παρεμβάσεις όμως έγιναν και στο κτίριο του Δημαρχείου της Αθήνας . Η κατασκευή του κτιρίου που ολοκληρώθηκε το 1874 έγινε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Παν. Κάλκου και ήταν αρχικά διόροφο. Ο τρίτος όροφος προστέθηκε το 1936 οπότε και το κτίριο πήρε την σημερινλη του μορφή. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι τοιχογραφιες που κοσμούν την αίθουσα συμβουλίου έγιναν από τον Γ. Γουναρόπουλο.

Για πολλούς ήταν το κύταρο που πυροδότησε την άνθηση της αγοράς ακινήτων σε μία απο τις υποβαθμισμένες περιοχές της Αθήνας. Πρόκειται για το Γκάζι, ένα απο τα πιο παλιά βιομηχανικά κτίρια της χώρας που σήμερα έχει μετατραπεί σε χώρο πολιτισμού με την ΤΕΧΝΟΠΟΛΙΣ. Με αφετηρια την ανάπλαση του χώρου και με την λειτουργία του σταθμού του μετρού η περιοχή αναβαθμίστηκε συγκεντρώνοντας πλέον κατοικίες αλλά και επιχιερηματικές δραστηριότητες που άπτονται του πολιτισμού ,της εστίασης και της διασκέδασης. Η ιστορία ξεκινά όμως πριν 150 χρόνια. Οι πρώτες εγκαταστάσεις του εργοστασίου παραγωγής φωταερίου, που έδωσε το όνομά του στην περιοχή "Γκάζι" των Αθηνών, οικοδομήθηκαν περί το έτος 1860, βάσει γαλλικής μελέτης, για λογαριασμό του επιχειρηματία Φραγκίσκου Φεράλδη, που το 1857 είχε αποκτήσει το σχετικό αποκλειστικό προνόμιο εκμετάλλευσης για πενήντα χρόνια, το οποίο στη συνέχεια μεταβιβάστηκε στην "Εταιρεία Αεριόφωτος" και ανανεώθηκε διαδοχικά μέχρι το 1938, οπότε και περιήλθε στον Δήμο Αθηναίων. Παράλληλα, το εργοστάσιο συνέχισε να επεκτείνεται, με βασικές οικοδομικές φάσεις χρονολογούμενες μεταξύ των ετών 1862-1887, 1896-1914 και (δευτερευόντως) 1952-1960, εξελισσόμενο σε ένα βιομηχανικό συγκρότημα που περιλάμβανε ξυλουργεία, σιδηρουργεία, μηχανουργεία, επισκευαστικά συνεργεία, αεροφυλάκια, φούρνους, κτίρια υπηρεσιών και διοικήσεως, κ.τ.λ. Αρχιτεκτονικά οι εγκαταστάσεις ακολούθησαν την αντίστοιχη ευρωπαϊκή "ωφελιμιστική" τυπολογία, προσαρμόζοντας τους όγκους στις ανάγκες των μηχανολογικών εγκαταστάσεων και του κύκλου παραγωγής, σε συνδυασμό με μια αξιοσημείωτη αισθητική που ίχνη της ανιχνεύονται στις μεταλλικές κατασκευές, αλλά και στη μορφολογική λιτότητα των κτιρίων. Η ανάπτυξη της πόλης που αντίκειτο στην παρουσία μιας ρυπογόνας δραστηριότητας στην περιοχή (και μάλιστα σε άμεση γειτνίαση με σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους), αλλά και η αντιμετώπιση της μορφής ενέργειας που παρήγε ως "ξεπερασμένης", οδήγησε στην παύση της λειτουργίας του το 1984. Από το 1988 και εξής, ο Δήμος πραγματοποίησε μια ευρύτατη ανάπλαση του συγκροτήματος, με τη διατήρηση και ανακαίνιση χαρακτηριστικών τμημάτων του,.

Μικρογραφία της σύγχρονης Αθήνας μπορεί να χαρακτηρισθούν οι κεντρικοί λεωφόροι του ιστορικού κέντρου της πρωτεύουσας. Οι οδοί Σταδίου Πανεπιστημίου αλλά και η Πειραιώς και η Πατησίων ασφυκτιούν από το τσιμέντο αφαιρώντας από τους Αθηναίους το οξυγόνο και από την πόλη τη αισθητική της. Η σύγχρονη Αθήνα ,δημιούργημα των δεκαετιών μετά το ΄30 είχε στο παρελθόν και αισθητική ενώ ταυτόχρονα ήταν ιδιαίτερα «φιλική» στους που είτε κατοικούσαν σ΄αυτή είτε ήταν επισκέπτες. Το «κομμάτι» της Πανεπιστημίου μεταξύ των οδών Ιπποκράτους και Χαριλάου Τρικούπη μπορεί να θεωρηθεί ως αντιπροσωπευτικό δείγμα της σύγχρονης πόλης. Ένα ενιαίο μπλοκ πολυκατοικιών δημιουργεί ένα τσιμεντένιο αδιαπέραστο τείχος χωρίς καμία προοπτική. Το τείχος αυτό όμως χτίσθηκε στην θέση κτιρίων εξαιρετικής αισθητικής και μεγάλης ιστορίας. Στη γωνία της Πανεπιστημίου με την Χαριλάου Τρικούπη βρίσκονταν μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ΄60 ένα διώροφο κομψό κτίριο έργο του Στ.Κλεάνθη. Το κτίριο αυτό κτίσθηκε το 1843ωκαι είχε μεγάλο κήπο προς την πλευρά της Χαριλάου Τρικούπη. Το χαρακτηριστικό του κτιρίου ήταν το κλασσικό υπερμέγεθες τόξο που σκέπαζε ένα ανοικτό εξώστη. Το κτίριο ήταν ιδιοκτησία ενός Βαυαρού ναυάρχου ο οποίος στα τέλη του 19ου αιώνα ήταν βασικός μέτοχος στις επιχειρήσεις ύδρευσης των Αθηνών. Στη διάρκεια του μεσοπολέμου στο κτίριο στεγάζονταν οι κεντρικές υπηρεσίες του Λαϊκού Κόμματος που είχε αρχηγό τότε τον Π. Τσαλδάρη , η κατοικία του οποίου ήταν στη Χαριλάου Τρικούπη. Το ακίνητο στη συνέχεια αγοράστηκε από ένα καθηγητή ιατρικής και κατεδαφίστηκε στην διάρκεια της δεκαετίας του ΄60 . Στην επάνω γωνία, δηλαδή στη συμβολή των δρόμων Πανεπιστημίου και Ιπποκράτους , ήταν το σπίτι του Προκόπη Μπενιζέλου( αγωνιστή του 1821) .Το ακίνητο φιλοξένησε την οικογένεια Μαζαράκη ενώ στα τέλη του 19ου αιώνα εγκαταστάθηκε η Λέσχη των φοιτητών. Το κτίριο κατεδαφίσθηκε ο 1960 και την θέση του πήρε η σημερινή πολυώροφη πολυκατοικία αρχιτέκτων της οποίας ήταν ο Σ. Σταϊκός. Φυσικά τα προαναφερόμενα κτίρια δεν ήταν τα μοναδικά που θυσιάστηκαν στο βωμό του εκμοντερνισμού της πόλης . Το δυστύχημα είναι ότι πλέον δεν μπορούν να γυρίσουν πίσω.