Ελαφρύνσεις για χιλιάδες δανειολήπτες που αποπληρώνουν στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια φέρνει η μείωση του επιτοκίου του ευρώ στο 1% από 1,25%, που αποφάσισε την Πέμπτη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Πλέον, αναλυτές και οικονομολόγοι εκτιμούν ότι από το ερχόμενο έτος θα υπάρξουν νέες κινήσεις χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής και ότι το ευρω-επιτόκιο θα βρεθεί ακόμη και στο 0,50%.

Συγκεκριμένα, οι δανειολήπτες στεγαστικών δανείων έχουν όφελος μέχρι 30 ευρώ τον μήνα από τη νέα μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ. Ενδεικτικά για δάνειο ύψους 200.000 ευρώ με επιτόκιο 3% (ΕΚΤ 1% +2 μονάδες περιθώριο) και διάρκειας 25 ετών η μηνιαία δόση του μειώνεται στα 945 ευρώ, από τα 975 ευρώ όταν το επιτόκιο ήταν στο 1,25% (τελικό επιτόκιο 3,25%). Ακόμη, δανειολήπτης που έχει στεγαστικό 200.000 ευρώ με 20ετή διάρκεια θα δει τη μηνιαία δόση του να μειώνεται κατά 25 ευρώ, μετά την μείωση των επιτοκίων του ευρώ κατά του 0,25% της μονάδας. Ανάλογο όφελος θα έχουν και οι δανειολήπτες των οποίων τα στεγαστικά είναι συνδεδεμένα με το επιτόκιο euribor τριμήνου το οποίο θα διαμορφωθεί κοντά στο 1,36% από 1,47% που ήταν μέχρι σήμερα. Έτσι, σε όλα τα στεγαστικά δάνεια που έχουν ως επιτόκιο αναφοράς το επιτόκιο της ΕΚΤ ή το euribor οι δόσεις τους αναμένεται να ακολουθήσούν πτωτική πορεία.

Πάντως στα νέα δάνεια που συνδέονται με το βασικό επιτόκιο του ευρώ, αλλά και με το euribor τα οφέλη δεν είναι τόσο μεγάλα λόγω του αυξημένου περιθωρίου κέρδους που έχουν ενσωματώσει οι τράπεζας στα δάνεια αυτά. Οι τράπεζες έχουν οδηγήσει έως το 10,20% το κόστος δανεισμού για τις επιχειρήσεις και στο 5,5% περίπου το μέσο επιτόκιο για τα στεγαστικά δάνεια, αποθαρρύνοντας στην ουσία τον δανεισμό εταιρειών και νοικοκυριών.

Σε μείωση του βασικού της επιτοκίου κατά τουλάχιστον 0,25% (από 1,25% που είναι σήμερα) αναμένεται να προχωρήσει την Πέμπτη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Οι περισσότεροι αναλυτές, σε έρευνες που έχουν γίνει το τελευταίο διάστημα, εκτιμούν ότι η μείωση θα είναι 0,25%. Επιπλέον, εκτιμούν ότι μέσα στους επόμενους μήνες, η ΕΚΤ ίσως μειώσει άλλη μία φορά το παρεμβατικό της επιτόκιο, κατά 0,25% επίσης. Η ΕΚΤ συνεδριάζει μία ημέρα πριν την κρισιμότερη των τελευταίων ετών ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξάλλες, όπου ο γαλλογερμανικός άξονας θα παρουσιάσει τα σχέδια του για αλλαγή των Συνθηκών, στην κατεύθυνση της αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας και των αυτόματων κυρώσεων για κάθε χώρα όπου το έλλειμμα της ξεπερνά το 3%. Αυτά τα θέματα κυριάρχησαν στη συνάντηση Μέρκελ - Σαρκοζί την Δευτέρα, όπου οι δύο ηγέτες δημοσιοποίησαν τους βασικούς άξονες των προτάσεων τους για την ενίσχυση της δημοσιονομικής ένωσης στην Ευρωζώνη. Οι δύο ηγέτες θα ξανασυναντηθούν την Πέμπτη στις Βρυξέλλες, στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Την ίδια ώρα, η Standard & Poor's προειδοποιεί με υποβάθμιση 15 από τις 17 χώρες του ευρώ. Η πιστοληπτική ικανότητα της Γαλλίας θα μπορούσε να μειωθεί σε δύο στάδια, όπως υποστήριξαν στελέχη του οίκου αξιολόγησης, ενώ ο οίκος ετοιμάζεται να θέσει άμεσα σε αρνητική προοπτική τις υπόλοιπες πέντε χώρες της Ευρωζώνης, που, έως σήμερα, βαθμολογούνται με «ΑΑΑ», δηλαδή τη Γερμανία, την Αυστρία, τη Φινλανδία, το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία.

Ακόμα λιγότερα δάνεια θα δώσουν οι τράπεζες το 2012. Ακόμα και η κέντρική τράπεζα διατυπώνει την εκτίμηση "ότι οι αρνητικές ροές και οι αρνητικοί ετήσιοι ρυθμοί μεταβολής της χρηματοδότησης θα συνεχιστούν και το 2012.". Οι τραπεζίτες μάλιστα προσπαθούν να ρίξουν τις ευθύνες στους δανειολήπτες καθώς αναφέρουν ότι ένας "παράγοντας που επιδρά ανασταλτικά στις χορηγήσεις των στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων, είναι η μειωμένη φερεγγυότητα των δανειζόμενων νοικοκυριών. Το ήδη αυξημένο ποσοστό επισφαλών καταναλωτικών δανείων (ως προς το σύνολο των δανείων) και οι εκτεταμένες αναδιαρθρώσεις δανείων από τις τράπεζες, προκειμένου να διευκολυνθούν τα νοικοκυριά που αντιμετωπίζουν δυσχέρεια στην αποπληρωμή των δανειακών τους υποχρεώσεων, ενισχύουν τις αρνητικές αυτές εκτιμήσεις εκ μέρους των τραπεζών".

Γενικά, οι τραπεζίτες δεν φαίνονται διατεθειμένοι στο εγγύς χρονικό διάστημα να χρηματοδοτήσουν την οικονομία αλλά  αυτό προσπαθούν να το εμφανίζουν και ως αποτέλεσμα της χαμηλής ζήτησης για δανειακά κεφάλαια. Ενδεικτικές είναι οι επισημάνσεις πουν περιλαμβάνονται στην ενδιάμεση έκθεση για την ελλήνική οικονομία στην οποια μεταξύ των άλλων αναφέρεται ότι η ζήτηση καταναλωτικών και στεγαστικών δανείων συνεχίζει να μειώνεται λόγω της χαμηλής καταναλωτικής εμπιστοσύνης, της περιστολής των δαπανών για διαρκή καταναλωτικά αγαθά και της στάσης αναμονής των νοικοκυριών ενόψει ενδεχόμενης διόρθωσης των τιμών των ακινήτων. Έτσι, τους τελευταίους μήνες παρατηρείται επιδείνωση των αρνητικών ροών τόσο στα στεγαστικά όσο και στα καταναλωτικά δάνεια." Δηλαδή, ούτε λίγο ούτε πολύ στο κείμενο υπονοείται ότι το πρόβλημα ρευστότητας που υπάρχει στην αγορά οφείλεται στην απροθυμία των καταναλωτών να δανειστούν.

Ρυθμίζονται με απόφαση του υφυπουργού Εργασίας οι διαδικασίες για τη ρύθμιση των οφειλών στον ΟΕΚ, των δικαιούχων στεγαστικών προγραμμάτων. Σύμφωνα με την απόφαση, οι αιτήσεις υποβάλλονται μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου στα κατά τόπους γραφεία του ΟΕΚ για οφειλές που προέρχονται από δάνεια χορηγηθέντα μέχρι την δημοσίευση του Νόμου 4019/2011 (ΦΕΚ 216/Α/30-9-2011) αποκλειστικά από το στεγαστικό του κεφάλαιο, για αποπεράτωση, επέκταση, αναμόρφωση, επισκευή, αγορά ή ανέγερση κατοικίας, είτε από παραχώρηση κατοικίας ή αγορασμένου διαμερίσματος και εξυπηρετούνται και παρακολουθούνται από τις υπηρεσίες του ΟΕΚ. Με βάση την απόφαση οι οφειλές ρυθμίζονται κατά κατηγορία ως εξής:

α) Εφόσον μέρος του ποσού ή ολόκληρο το ποσό της οφειλής του δικαιούχου κατέστη ληξιπρόθεσμο κατά τη δημοσίευση του ανωτέρω νόμου, ο δικαιούχος δύναται να εξοφλήσει το ποσό αυτό, καθώς και τις παντός είδους επιβαρύνσεις, είτε εφάπαξ με ποσοστό έκπτωσης 80% επί των επιβαρύνσεων, είτε σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις με ποσοστό έκπτωσης 50% επί των επιβαρύνσεων. Ο αριθμός των δόσεων δεν μπορεί να είναι μικρότερος από έξι και μεγαλύτερος από 24 και το ποσό κάθε δόσης δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 100 ευρώ.Ο αριθμός των δόσεων καθορίζεται με βάση το ύψος του οφειλόμενου ποσού.

β) Εφόσον η οφειλή του δικαιούχου είναι ενήμερη κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης για ρύθμιση ή έχει κατά τα ανωτέρω γίνει ρύθμιση εφάπαξ καταβολής στη ληξιπρόθεσμη οφειλή και υπολείπεται άληκτο κεφάλαιο, ο δικαιούχος δύναται να εξοφλήσει εφάπαξ με ποσοστό έκπτωσης 3% επί της ετήσιας δόσης για το πρώτο έτος προεξόφλησης, αυξανόμενο κατά 3% για κάθε επόμενο έτος προεξόφλησης. Ως ετήσια δόση θεωρείται το ποσό που προκύπτει στο τέλος του έτους, μετά την άθροιση των επιμέρους δόσεων. Τα έτη προεξόφλησης έχουν αφετηρία το μήνα υποβολής της αίτησης και διάρκεια 12 μηνών έκαστο. Το υποκείμενο σε έκπτωση ποσό ενός 1 έτους προεξόφλησης είναι το σύνολο (άθροισμα) των δόσεων άληκτου κεφαλαίου, οι οποίες έχουν συμβατική ημερομηνία καταβολής μέσα στο έτος αυτό. Κατά την εφάπαξ εξόφληση τα καταβαλλόμενα ποσά λογίζονται πρώτα για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές και μετά για το άληκτο κεφάλαιο. Η μη καταβολή ή η καταβολή μέρους των προσδιορισμένων ποσών της ρύθμισης συνεπάγεται την έκπτωση του δικαιούχου είτε από τη ρύθμιση των ληξιπροθέσμων είτε από τη ρύθμιση του άληκτου κεφαλαίου είτε και από τις δύο. Οποτεδήποτε προκληθεί έκπτωση του δικαιούχου από την αιτηθείσα και εγκριθείσα συμμετοχή του στις ανωτέρω περιπτώσεις (α) και (β) ακυρώνεται η έγκριση θεωρούμενη ως μηδέποτε δοθείσα. Οι υποχρεώσεις και οφειλές του δικαιούχου, επιβαρυνόμενες με τυχόν τόκους υπερημερίας, υπολογίζονται ως εάν δεν είχε μεσολαβήσει ουδέποτε η ρύθμιση. Τα καταβληθέντα υπό του δικαιούχου ποσά δεν επιστρέφονται, θεωρούμενα και λογιζόμενα ως καταβληθέντα προς εξόφληση των πριν, κατά και μετά το χρόνο της ρύθμισης οφειλών του. Τόσο η εφάπαξ εξόφληση όσο και η πρώτη των προσδιοριζόμενων ίσων μηνιαίων δόσεων πρέπει να καταβληθούν μέσα σε ένα μήνα από την ημερομηνία της έγκρισης. Εκάστη των λοιπών μηνιαίων δόσεων θα καταβάλλεται μέσα στον επόμενο μήνα από εκείνον της προηγούμενης καταβολής. Δεν παρέχεται δυνατότητα αλλαγής της αιτηθείσας και εγκριθείσας ρύθμισης μετά την 30/12/2011. Σε περίπτωση αλλαγής υποβάλλεται νέα αίτηση και η προηγηθείσα έγκριση ακυρώνεται θεωρούμενη ως μηδέποτε δοθείσα. Χρόνος υπολογισμού των ληξιπρόθεσμων οφειλών και των παντός είδους επιβαρύνσεων για υπαγωγή στις προαναφερόμενες ρυθμίσεις ορίζεται ο χρόνος υποβολής της αίτησης. Οι παντός είδους επιβαρύνσεις περιλαμβάνουν τους τόκους υπερημερίας, τα πρόσθετα τέλη, τις προσαυξήσεις, τις λοιπές επιβαρύνσεις, τα πρόστιμα και τα λοιπά έξοδα.

γ) Εφόσον ο δικαιούχος είναι εγγεγραμμένος στο μητρώο του ΟΑΕΔ ως άνεργος ή μακροχρόνια άνεργος, επιδοτείται από αυτόν και έχει ετήσιο οικογενειακό εισόδημα μικρότερο των 20.000 ευρώ και για όσο χρόνο πληρούνται οι προϋποθέσεις αυτές, δύναται να ζητήσει την αναστολή της πληρωμής των μηνιαίων δόσεων του άληκτου κεφαλαίου και την ισόχρονη άτοκη επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής των δόσεων αυτών, με ανώτατο χρονικό όριο αναστολής την 31/12/2012. Κατά το ως άνω χρονικό διάστημα της αναστολής, οι οφειλές δεν επιβαρύνονται με τόκους υπερημερίας. Αν επιπλέον ο δικαιούχος έχει ληξιπρόθεσμη οφειλή , μπορεί για το ποσό αυτό να ζητήσει την υπαγωγή του στη ρύθμιση της περίπτωσης (α) της παρούσης. Η αναστολή και η επιμήκυνση του χρόνου εξόφλησης της οφειλής, θα γίνεται από τις κατά τόπους αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΕΚ, οι οποίες θα χορηγούν σχετική βεβαίωση στους δικαιούχους.