Τα στοιχεία για την εξέλιξη της οικοδομικής δραστηριότητας είναι εντυπωσιακά. Η κατακόρυφη πτώση που καταγράφεται ουσιαστικά επιβεβαιώνει το μύθο της «καρδάρας με το γάλα» αφού από την περίοδο της υπεραισιοδοξίας βρισκόμαστε σε μία φάση απαισιοδοξίας ,σκεπτικισμού και αναμονής. Η αγορά έχει πλέον να αντιμετωπίσει ορατούς εχθρούς και συγκεκριμένα την υπερφορολόγηση, την υπερπροσφορά και –το κυριότερο- την μελλοντική αύξηση των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων. Οι «αντίπαλοι» αυτοί υποχρεώνουν όλους όσους ασχολούνται με την αγορά ακινήτων όχι μόνο να είναι προσεκτικοί στις επιλογές αλλά κυρίως –και αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά στην ελληνική αγορά ακινήτων- να γίνουν επιλεκτικοί ώστε να αποφύγουν τη χασούρα. Σύμφωνα με στοιχεία έρευνας για την εξέλιξη των τιμών ήδη τα «σημάδια» της νέας κατάστασης των πραγμάτων καταγράφονται στην αγορά. Ήδη στη διάρκεια της τελευταίας διετίας σε πολλές περιοχές της Αττικής καταγράφηκε υποχώρηση των τιμών κατοικίας που έφτασε μέχρι και 20% ενώ οι τιμές των γραφείων το ίδιο διάστημα υποχώρησαν 35% περίπου στις λεγόμενες «προνομιούχες» περιοχές. Όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι η αγορά ακινήτων από εδώ και πέρα θα προσφέρει κέρδη μόνο σε εκείνους που γνωρίζουν να διαχειρίζονται τη κρίση. Και αυτό γιατί στη περίπτωση που επιβεβαιωθούν οι φήμες που εμφανίζουν και νέα αύξηση των επιτοκίων στις αρχές του καλοκαιριού τότε θα ανοίξει ΄ένας νέος κύκλος πιέσεων στην αγορά. Ποιοι όμως είναι εκείνοι που μπορούν να διαχειρίζονται τη κρίση;

Το κυρίαρχο χαρακτηριστικό είναι η ύπαρξη ρευστότητας ή η δυνατότητα άντλησης ρευστότητας από το τραπεζικό σύστημα. Η εκμετάλλευση της ρευστότητας είναι το στοιχείο εκείνο που παρέχει τη δυνατότητα εκμετάλλευσης των ευκαιριών που παρουσιάζονται.

Το δεύτερο στοιχείο είναι η πληροφόρηση και η αξιολόγηση της. Δηλαδή όση ρευστότητα και αν διαθέτεις αν δεν γνωρίζεις τα τεκταινόμενα στην αγορά δεν μπορείς να τα εκμεταλλευτείς. Και όταν κάποιος αναφέρεται σε πληροφόρηση αυτή αφορά το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας και όχι αποκλειστικά την αγορά ακινήτων. Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι στη διάρκεια των τελευταίων ετών ένα μεγάλο ποσοστό των επιχειρήσεων έκανε σημαντικές τοποθετήσεις σε ακίνητα. Ο συνδυασμός οικονομικής ρευστότητας, γνώσης και αξιολόγησης είναι ο πιο ασφαλής «δρόμος» στη προσπάθεια να μεγιστοποίηση κάθε επενδυτής –ανεξαρτήτως μεγέθους- τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται . Υπάρχει όμως και η άλλη όψη του «νομίσματος». Πρόκειται για τις περιπτώσεις εκείνες που πλήττονται από τη κρίση. Το «μυστικό» είναι απλό και συνοψίζεται σε μία φράση «αγόραζε χρόνο».

Με απλά λόγια κάθε μέρα που περνά δίνει μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα για να βρεθεί το «αντίδοτο» είτε αυτό λέγεται αναχρηματοδότηση είτε αυτό λέγεται αναδιάταξη περιουσιακών στοιχείων . Αυτή τη στρατηγική ακολούθησε άλλωστε και ο Τραμπ και κατάφερε πριν λίγα χρόνια όχι μόνο να αντιμετωπίσει τη φουρτούνα αλλά να βγει από αυτή «χάνοντας» μόνο μερικές θέσεις στη κατάταξη της λίστας με τους πλουσιότερους ανθρώπους του πλανήτη . Στη πρώτη δεκάδα μάλιστα της λίστας είναι ένας γκουρού διαχειριστής .Ο Μπάφετ. Με λίγα λόγια οι δύο αυτοί δεν αντιπροσωπεύουν τίποτε άλλο παρά τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.

Από τις 9 Ιανουαρίου 2011 ξεκινά η εφαρμογή της λεγόμενης «πράσινης ταυτότητας», που θα συνοδεύει απαραίτητα όλες τις μεταβιβάσεις ακινήτων (αγοραπωλησίες, γονικές παροχές κ.λπ.), αλλά και τις ενοικιάσεις. Προς το παρόν δεν αφορά ακίνητα που δεν αλλάζουν ιδιοκτήτη ή ένοικο. Πρόκειται για ένα πιστοποιητικό, το οποίο σε πρώτη φάση απλώς θα καταγράφει την ενέργεια που είναι απαραίτητη για τη λειτουργία μιας ιδιοκτησίας και θα βαθμολογεί τη συμπεριφορά της. Εχει προηγηθεί από τον Οκτώβριο η εφαρμογή του νέου κανονισμού με τον οποίο γίνεται ο υπολογισμός των ενεργειακών αναγκών αλλά και της κατανάλωσης των νέων κτιρίων. Ο ΚΕΝΑΚ αντικατέστησε τον κανονισμό θερμομόνωσης, ο οποίος είχε θεσπιστεί το 1979 και στα 40 χρόνια που μεσολάβησαν είχε δεχθεί ελάχιστες βελτιώσεις. Αν τηρηθούν οι δεσμεύσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος, οι ενεργειακοί επιθεωρητές θα αναλάβουν καθήκοντα από το νέο έτος και θα περνούν από «κόσκινο» όλα τα νέα κτίρια, αλλά και τα παλιά που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία. Ειδικά στις νέες οικοδομές ο ρόλος τους θα είναι καθοριστικός, αφού χωρίς την έκθεσή τους δεν επιτρέπεται να γίνει η σύνδεση με τη ΔΕΗ. Οι σημαντικότερες αλλαγές επέρχονται με τον νόμο 3843/2010 και αφορούν τα νέα στοιχεία που θα συνοδεύουν τους φακέλους για την έκδοση των οικοδομικών αδειών, οι οποίοι θα κατατίθενται στις πολεοδομίες από την 1η Ιανουαρίου 2011. Συγκεκριμένα:

1 Τα τοπογραφικά διαγράμματα των οικοπέδων θα διαθέτουν πλήρες «στίγμα», με συντεταγμένες που θα προσδιορίζουν επακριβώς τη θέση τους στον χώρο, επομένως και στις δορυφορικές φωτογραφίες.

2 Η «ταυτότητα» κτιρίου, που θα περιλαμβάνει εννέα πιστοποιητικά και την εγκεκριμένη οικοδομική άδεια. Εγκαινιάζεται με την έκδοση της άδειας και ολοκληρώνεται μέσα σε 20 ημέρες από τη σύνδεση του νέου κτιρίου με το δίκτυο της ΔΕΗ. Θα περιλαμβάνει όμως και DVD, με το οποίο θα απεικονίζονται όλοι οι χώροι του κτιρίου, κύριοι και βοηθητικοί, πριν από τη χρήση τους. Θα φυλάσσεται σε ειδικό χώρο του κτιρίου που θα είναι προσβάσιμο σε μελλοντικούς ελέγχους και θα το συνοδεύει σε όλη τη διάρκεια της «ζωής» του. Είναι επίσης υποχρεωτικό να ανανεώνεται έπειτα από κάθε αλλαγή που γίνεται στο κτίριο, όπως μετατροπή των ισογείων από κατοικίες σε καταστήματα, εσωτερικές διαρρυθμίσεις κ.λπ. Θα περιλαμβάνει υποχρεωτικά τις εκθέσεις που συντάσσονται από μηχανικούς του Δημοσίου ύστερα από σεισμό.

3 Το ηλεκτρονικό μητρώο της κάθε οικοδομής, στο οποίο θα καταχωρίζονται όλα τα στοιχεία της οικοδομικής άδειας, τα ονόματα των μηχανικών και των βεβαιώσεων που υπογράφουν, καθώς και τα πιστοποιητικά που χορηγούνται από τις αρμόδιες υπηρεσίες.

4 Οι άδειες που εκδίδονται κάθε χρόνο σε όλη τη χώρα υπόκεινται σε δειγματοληπτικό έλεγχο σε ποσοστό 10%, ενώ το 2% θα υπόκειται στην έρευνα των επιθεωρητών δημόσιας διοίκησης. Ο νόμος προβλέπει ότι οι παραπάνω αλλαγές μπορούν να εφαρμοστούν και στις υπάρχουσες οικοδομές, αλλά απαιτείται η έκδοση προεδρικού διατάγματος που προωθείται με ευθύνη των συναρμόδιων υπουργείων Περιβάλλοντος και Εσωτερικών.

Αγορές ακινήτων σε 18 ελληνικά νησιά , μεταξύ των οποίων η Μύκονος και η Ρόδος, ενδιαφέρεται να πραγματοποιήσει, για λογαριασμό πελατών της, τουρκική εταιρεία real estate. Σύμφωνα με δηλώσεις του ιδιοκτήτη της εταιρείας "Μπαρίσκεντ", Μπαρίς Αϊντίν, στην τουρκική εφημερίδα «Γιενί Σαφάκ», υπάρχει ενδιαφέρον για την αγορά ή ενοικίαση ακινήτων. "Παρατηρείται μείωση περίπου 30% στις τιμές των ακινήτων στην Ελλάδα και πως παρά το μεγάλο διεθνές ενδιαφέρον, στην Τουρκία έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για τα νησιά μόνο μερικές εταιρείες", πρόσθεσε ο ίδιος.

Mία καινούργια πηγή ζήτησης έχει εκδηλωθεί τα τελευταία στην ελληνική αγορά ακινήτων και σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις στην διάρκεια των επόμενων χρόνων μπορεί να αποτελέσει μία μόνιμη πηγή άντλησης επενδυτικών κεφαλαίων για την αγορά . Πρόκειται για την καινούργια «δεξαμενή» ζήτησης που προέρχεται από κατοίκους χωρών της Ανατολικής Ευρώπης και κυρίως από τις γειτονικές χώρες –Βουλγαρία, Σκόπια- οι οποίοι ήδη έχουν αρχίσει να κάνουν αισθητή την παρουσία τους στην αγορά της Βορείου Ελλάδος.

Οι μεσομακροπρόθεσμες προοπτικές είναι ιδιαίτερα θετικές αφού συνδέονται με τρεις παράγοντες. Ο πρώτος αφορά την δυνατότητα πρόσβασης στην ελληνική αγορά. Ο δεύτερος με την ταχύτερη ανάπτυξη των οικονομιών της Ρωσίας και την Αν. Ευρώπης και ο τρίτος με την δυνατότητα να διαμορφωθεί ένα ανταγωνιστικό επίπεδο τιμών ώστε η ελληνική αγορά κατοικίας-κύρια και εξοχική-να είναι προσιτή στα μεσαία στρώματα πληθυσμού τα οποία αποτελούν τον βασικό τροφοδότη της συγκεκριμένης αγοράς. Αν οι τιμές διαμορφωθούν σε ανταγωνιστικά επίπεδα κές τότε το σίγουρο είναι ότι η ζήτηση αυτή θα αρχίσει να εκδηλώνεται όπως για παράδειγμα έχει σημειωθεί με την αγορά της Τουρκίας . Το σίγουρο είναι όμως ότι οι αγορές αυτές αφού ξεπέρασαν το σοκ της προσαρμογής έχουν αρχίσει πλέον να κινούνται ανοδικά και να συμπεριφέρνονται με βάση τα καταναλωτικά πρότυπα των αντίστοιχων αγορών της δυτικής Ευρώπης. Από την άλλη πλευρά δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι την προηγούμενη δεκαπενταετία έχει δημιουργηθεί μία τεράστια συσσώρευση κεφαλαίου η οποία τις περισσότερες φορές αναζητά διεξόδους στις δυτικές αγορές ακινήτων με σημαντικές επενδύσεις σε αυτές. Δεν θα πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε τον ρόλο των ρωσικών κεφαλαίων στην κυπριακή αγορά ακινήτων αλλά και τις σημαντικές αγορές που πραγματοποιούνται την τελευταία τριετία στο Λονδίνο. Σύμφωνα μάλιστα με ορισμένους αναλυτές ένας σημαντικός παράγων που έχει επηρεάσει το επίπεδο των τιμών αλλά και της ζήτησης στην βρετανική πρωτεύουσα είναι οι επενδύσεις που γίνονται από υπηκόους χωρών της Ανατολικής Ευρώπης.