Το 2010 να είναι καλύτερο για την αγορά ακινήτων σε σχέση με το προηγούμενο  έτος ; Όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι θα είναι δυσκολότερη αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα έλθει η συντέλεια του κόσμου. Αντίθετα , μέσα από τις δυσκολίες που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η αγορά θα αναδειχθούν ευκαιρίες οι οποίες πολύ δύσκολα θα εμφανισθούν ξανά. Η διαχείριση της ρευστότητας , από κείνους που την διαθέτουν, θα είναι ο καταλύτης για την εκμετάλλευση των ευκαιριών.

Δεν είναι λίγοι οι ειδικοί που υποστηρίζουν την άποψη ότι η διατήρηση υψηλής ρευστότητας πρέπει να γίνει ακόμα και με την ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων οι αποδόσεις των οποίων κρίνονται ως περιορισμένες. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η πώληση ενός ακινήτου για την αγορά ενός άλλου πιο προσοδοφόρου μπορεί να αποδειχθεί κίνηση ματ στην επενδυτική σκακιέρα. Άλλωστε για τον επόμενο τουλάχιστον χρόνο , λένε , το μεγαλύτερο πρόβλημα ρευστότητας θα το αντιμετωπίσουν τα πιστωτικά ιδρύματα και για το λόγο αυτό τα επιτόκια που θα προσφέρουν για καταθέσεις θα είναι εξίσου υψηλά –μπορεί και υψηλότερα – από τα σημερινά.

Υπάρχουν , όμως και εκείνοι οι οποίοι βρίσκονται σε αδυναμία να αποπληρώσουν τα στεγαστικά τους δάνεια . Οι περισσότεροι από αυτούς αισθάνονται ότι βρίσκονται κάτω από την μόνιμη απειλή του πλειστηριασμού. Και όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο τραγικά όπως φαίνονται από μία πρώτη ματιά. Ήδη οι τράπεζες διαπιστώνουν ότι το να αποκτήσουν το σπίτι του δανειολήπτη απλώς επιδεινώνει ακόμα περισσότερο την δική τους δυσμενή θέση . Και αυτό γιατί το υποθηκευμένο ακίνητο δεν βελτιώνει την κεφαλαιακή τους επάρκεια και ως εκ τούτου η ανάγκη για ρευστότητα γίνεται ακόμα μεγαλύτερη. Αυτή είναι η αιτία που έχει ξεκινήσει μία συντονισμένη προσπάθεια από τα περισσότερα τραπεζικά ιδρύματα να συζητούν με τον δανειολήπτη ώστε να βρεθεί μία ρεαλιστική φόρμουλα για την εξυπηρέτηση του δανείου.

Όμως οι τράπεζες έχουν να αντιμετωπίσουν και το ενδεχόμενο ακόμα και στην περίπτωση που το σπίτι βγει στο σφυρί να μη υπάρξει αγοραστής που να είναι διατεθειμένος να καταβάλλει την αντικειμενική του τιμή για να το αγοράσει. Τι σημαίνουν όλα αυτά; Απλώς ότι οι τράπεζες προτιμούν να εξοφλούνται σιγά σιγά παρά να βγάζουν σπίτια στο σφυρί. Η διαπίστωση αυτή παρέχει στους δανειολήπτες την δυνατότητα να διαπραγματευτούν και να κερδίσουν όχι μόνο χρόνο αλλά και το …σπίτι τους.

Να πουλήσω τώρα ή να περιμένω; Πρόκειται για ένα ερώτημα που απασχολεί χιλιάδες ιδιοκτήτες σε όλη τη χώρα . Οι απάντηση δεν είναι ούτε εύκολη ούτε απλή αφού προϋποθέτει μαντικές ικανότητες. Παρόλα αυτά, προσπαθήσαμε με συγκεντρώσουμε όλες τις ερωτήσεις που θα βοηθήσουν να δώσετε την δική σας απάντηση.

Ερώτηση 1η : Αν αποσύρω το ακίνητο μου σήμερα από την αγορά και το επαναφέρω μετά από έξι μήνες τι κινδύνους αναλαμβάνω;

Απάντηση : Με τα σημερινά δεδομένα της αγοράς δεν προβλέπεται αύξηση της ζήτησης για το επόμενο εξάμηνο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η εξάμηνη αναβολή είναι πολύ δύσκολο να βελτιώσει τους όρους διαπραγμάτευσης από την πλευρά του πωλητή. Το πιο πιθανό είναι ότι το επίπεδο των τιμών θα έχει υποχωρήσει και άλλο, γεγονός που μεταφράζεται σε μικρότερο τίμημα. Με απλά λόγια η αγορά κατοικίας στο επόμενο εξάμηνο πολύ δύσκολα θα βελτιωθεί ενώ αντίθετα οι πιθανότητες μίας περαιτέρω επιδείνωσης είναι αυξημένες.

Ερώτηση 2η : Σε περίπτωση περαιτέρω πτώσης πόσο καιρός θα απαιτηθεί για να φτάσουν οι τιμές στα επίπεδα του 2007;

Απάντηση : Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά. Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, π.χ. από την περιοχή. Σε άλλες περιοχές η ανάκαμψη θα είναι ταχύτερη και σε άλλες πιο αργή. Επίσης , συναρτάται και από θεμελιώδη δεδομένα της αγοράς όπως για παράδειγμα από τη ζήτηση για κύρια κατοικία. Με τα σημερινά δεδομένα που το ποσοστό ιδιοκατοίκησης κινείται στα επίπεδα του 80% δεν θα πρέπει να αναμένονται μεταβολές με ρυθμούς της δεκαετίας του ΄80 όταν οι τιμές υπερδιπλασιάστηκαν σε διάστημα δύο ετών. Επίσης ένας σημαντικός παράγων είναι και το αδιάθετο απόθεμα κατοικιών αφού το υψηλό απόθεμα αποτρέπει τις έντονες ανοδικές τάσεις των τιμών.

Ερώτηση 3η : Αν το σπίτι έχει αγοραστεί πριν το 2000 μήπως συμφέρει η άμεση πώλησή του σε περίπτωση που τα χρήματα αυτά χρησιμοποιηθούν για την αγορά άλλου ακινήτου;

Απάντηση : Αν το σπίτι έχει αγοραστεί για παράδειγμα το 1998 , αυτό σημαίνει ότι ακόμα και στα σημερινά επίπεδα τιμών ο ιδιοκτήτης έχει αποκομίσει ένα σημαντικό κέρδος αφού στη διάρκεια της δωδεκαετίας οι μεταβολές των τιμών ήταν υψηλότερες από τον πληθωρισμό. Με τα χρήματα από το τίμημα ο αγοραστής μπορεί να διαπραγματευτεί καλύτερους όρους. Από την άλλη πλευρά αν περιμένετε να πέσει και άλλο η αγορά τότε κινδυνεύετε, αφού για να αγοράσετε θα πρέπει προηγουμένως να πουλήσετε.

Ερώτηση 4η : Πόσο πιθανά είναι αυτά που ακούγονται για πτώση των τιμών πάνω από 30% το επόμενο δωδεκάμηνο;

Απάντηση : Για τις καινούργιες κατοικίες που δεν έχουν κατοικηθεί ποτέ η προοπτική αυτή είναι μάλλον αδύναμη και θα αφορά μεμονωμένες περιπτώσεις. Για τα παλαιά, κανείς δεν μπορεί να μιλήσει με σιγουριά αφού η εξέλιξη των τιμών συνδέεται με πολλούς παράγοντες όπως για παράδειγμα τα κοινωνικά χαρακτηριστικά μίας περιοχής, την κατάσταση του αποθέματος των κατοικιών αλλά και την κατάσταση του ακινήτου. Σίγουρα δεν θα κάνουν ουρές οι υποψήφιοι αγοραστές αλλά -εκτός από ειδικές περιπτώσεις- είναι μάλλον απίθανο να χαθεί το 1/3 της τιμής.

Ερώτηση 5η : Θα επηρεάσει το επίπεδο των τιμών η αύξηση της φορολογίας;

Απάντηση : Σίγουρα ναι , αλλά αυτό δεν είναι αρκετό για να διαμορφώσει ένα κλίμα μαζικών πωλήσεων.

Προνομιακή θέα, συγκοινωνιακές υποδομές , όροφος και ποιότητα κατασκευής είναι οι τρείς παράγοντες που επηρεάζουν άμεσα την τιμή της κατοικίας. Αυτό προέκυψε από έρευνα που αφορά στους ποιοτικούς παράγοντες που διαμορφώνουν το επίπεδο της τιμής μίας κατοικίας στην ίδια περιοχή. Σύμφωνα με την έρευνα η διαφορά της τιμής μεταξύ του πρώτου και του τελευταίου ορόφου μίας πολυκατοικίας «μεταφράζεται» σε διαφορά τιμής που μπορεί να ξεπεράσει το 20%. Παράλληλα η Θέα σε πράσινο , θάλασσα , πλατείες κ.α , ανεβάζει την τιμή σε ποσοστό που μπορεί να ξεπεράσει το 15% περίπου. Παράγοντες που επηρεάζουν την τιμή είναι η ευκολία στάθμευσης καθώς και οι υποδομές σε παιδεία και υγεία . Συγκεκριμένα από την ανάλυση στοιχείων που προέρχονται από εκτιμήσεις της αξίας των δανειοδοτούμενων κατοικιών προκύπτει ότι διαμερίσματα που βρίσκονται κοντά σε σχολεία πωλούνται σε τιμές υψηλότερες σε σύγκριση με αντίστοιχα που έχουν μεγαλύτερη απόσταση. Το ενδιαφέρον έιναι ότι η γειτνίαση με σχολεία είναι παράγων που «αφαιρεί» αξία. Οι παράγοντες , που κονταίνουν τις τιμές είναι η παλαιότητα . Υπολογίζεται ότι μετά την πρώτη πώληση η τιμή χάνει περί το 5% της αξίας ενώ κάθε χρόνος που προστίθεται αφαιρεί περί το 1% από την αξία του διαμερίσματος. Τα τελευταία χρόνια προστέθηκε ένας ακόμα παράγων που επηρεάζει το επίπεδο των τιμών. Πρόκειται για τους δείκτες εγκληματικότητας οι οποίοι σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας θεωρούνται ως καθοριστικής σημασίας για την διαμόρφωση του επιπέδου τιμών μίας περιοχής . Οι εκτιμητές θεωρούν μάλιστα ότι στα επόμενα χρόνια η εγκληματικότητα θα είναι ο καθοριστικός παράγων που θα διαμορφώνει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ζήτησης και θα αναβαθμίζει ή θα απαξιώνει όχι μόνο την αγορά κατοικίας αλλά και των επαγγελματικών χώρων της επιμέρους αγοράς. Ήδη , τα πρώτα σημάδια από τις επιπτώσεις έχουν γίνει ορατά σε αρκετές περιοχές του κεντρου της Αθήνας.

Τα στοιχεία για την εξέλιξη της οικοδομικής δραστηριότητας είναι εντυπωσιακά. Η κατακόρυφη πτώση που καταγράφεται ουσιαστικά επιβεβαιώνει το μύθο της «καρδάρας με το γάλα» αφού από την περίοδο της υπεραισιοδοξίας φαίνεται ότι μπαίνουμε σε μία φάση σκεπτικισμού και αναμονής. Η αγορά έχει πλέον να αντιμετωπίσει ορατούς εχθρούς και συγκεκριμένα την υπερφορολόγηση, την υπερπροσφορά. Οι «αντίπαλοι» αυτοί υποχρεώνουν όλους όσους ασχολούνται με την αγορά ακινήτων όχι μόνο να είναι προσεκτικοί στις επιλογές αλλά κυρίως –και αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά στην ελληνική αγορά ακινήτων- να γίνουν επιλεκτικοί ώστε να αποφύγουν τη χασούρα. Σύμφωνα με στοιχεία έρευνας για την εξέλιξη των τιμών ήδη τα πρώτα «σημάδια» της νέας κατάστασης των πραγμάτων καταγράφονται στην αγορά. Ήδη στη διάρκεια της τελευταίας διετίας σε πολλές περιοχές της Αττικής καταγράφηκε υποχώρηση των τιμών κατοικίας που έφτασε μέχρι και 10% ενώ οι τιμές των γραφείων το ίδιο διάστημα υποχώρησαν 25% περίπου στις λεγόμενες «προνομιούχες» περιοχές. Όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι η αγορά ακινήτων από εδώ και πέρα θα προσφέρει κέρδη μόνο σε εκείνους που γνωρίζουν να διαχειρίζονται τη κρίση Ποιοι όμως είναι εκείνοι που μπορούν να διαχειρίζονται τη κρίση; Το κυρίαρχο χαρακτηριστικό είναι η ύπαρξη ρευστότητας ή η δυνατότητα άντλησης ρευστότητας από το τραπεζικό σύστημα. Η εκμετάλλευση της ρευστότητας είναι το στοιχείο εκείνο που παρέχει τη δυνατότητα εκμετάλλευσης των ευκαιριών που παρουσιάζονται. Το δεύτερο στοιχείο είναι η πληροφόρηση και η αξιολόγηση της. Δηλαδή όση ρευστότητα και αν διαθέτεις αν δεν γνωρίζεις τα τεκταινόμενα στην αγορά δεν μπορείς να τα εκμεταλλευτείς. Και όταν κάποιος αναφέρεται σε πληροφόρηση αυτή αφορά το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας και όχι αποκλειστικά την αγορά ακινήτων. Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι στη διάρκεια των τελευταίων ετών ένα μεγάλο ποσοστό των επιχειρήσεων έκανε σημαντικές τοποθετήσεις σε ακίνητα. Ο συνδυασμός οικονομικής ρευστότητας, γνώσης και αξιολόγησης είναι ο πιο ασφαλής «δρόμος» στη προσπάθεια να μεγιστοποίηση κάθε επενδυτής –ανεξαρτήτως μεγέθους- τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται . Υπάρχει όμως και η άλλη όψη του «νομίσματος». Πρόκειται για τις περιπτώσεις εκείνες που πλήττονται από τη κρίση. Το «μυστικό» είναι απλό και συνοψίζεται σε μία φράση «αγόραζε χρόνο». Με απλά λόγια κάθε μέρα που περνά δίνει μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα για να βρεθεί το «αντίδοτο» είτε αυτό λέγεται αναχρηματοδότηση είτε αυτό λέγεται αναδιάταξη περιουσιακών στοιχείων . Αυτή τη στρατηγική ακολούθησε άλλωστε και ο Τραμπ και κατάφερε πριν λίγα χρόνια όχι μόνο να αντιμετωπίσει τη φουρτούνα αλλά να βγει από αυτή «χάνοντας» μόνο μερικές θέσεις στη κατάταξη της λίστας με τους πλουσιότερους ανθρώπους του πλανήτη . Στη πρώτη δεκάδα μάλιστα της λίστας είναι ένας γκουρού διαχειριστής .Ο Μπάφετ. Με λίγα λόγια οι δύο αυτοί δεν αντιπροσωπεύουν τίποτε άλλο παρά τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.