Περαιτέρω υποχώρηση σημείωσε ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος του ΙΟΒΕ το Δεκέμβριο και διαμορφώθηκε στις 65,6 μονάδες από 67,3 μονάδες που ήταν τον προηγούμενο μήνα. Στους επιμέρους τομείς της οικονομίας η εικόνα είναι πάντως μικτή. Στη Βιομηχανία ο σχετικός δείκτης υποχώρησε, ενώ στις Υπηρεσίες και το Λιανικό Εμπόριο το κλίμα βελτιώνεται.

Στις Κατασκευές από την άλλη πλευρά, σημειώνεται έντονη πτώση, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, ενώ και η καταναλωτική εμπιστοσύνη αγγίζει νέο ιστορικά χαμηλό ρεκόρ. «Η γενικευμένη δυσαρέσκεια για την πορεία της οικονομίας διατηρείται, αν και φαίνεται στο τέλος του έτους να επηρεάζει περισσότερο την πλευρά της ζήτησης. Έτσι οι επιπτώσεις της κρίσης, η διαδικασία προσαρμογής στα νέα οικονομικά δεδομένα που αυτή επιφέρει, αλλά κυρίως ο φόβος για την εξάπλωση της ανεργίας οδηγεί σε εξαιρετικά δυσμενείς προβλέψεις τους Έλληνες καταναλωτές», υπογραμμίζει στην έκθεσή του το ΙΟΒΕ. Ταυτόχρονα, σημειώνει, δεν έχει περιοριστεί η ανασφάλεια σχετικά με την ανάγκη για επιπρόσθετα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής, ενώ δεν φαίνεται να δημιουργείται ακόμα η πεποίθηση ότι η αποτελεσματικότητα αυτών των μέτρων μπορεί να επιτρέψει σταδιακή ανάκαμψη της οικονομίας εντός του 2011. Αναλυτικότερα:

- στη Βιομηχανία, οι προβλέψεις της παραγωγής επιδεινώνονται, ενώ αντίθετα οι αρνητικές εκτιμήσεις για το τρέχον επίπεδο της ζήτησης και των παραγγελιών βελτιώνονται. Τέλος, οι εκτιμήσεις για τα αποθέματα παραμένουν στα ίδια επίπεδα.

- στις Υπηρεσίες, καταγράφεται σημαντική βελτίωση στις εκτιμήσεις για το τρέχον επίπεδο εργασιών και στις εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για την τρέχουσα πορεία της ζήτησης, ενώ και στις προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη πορεία της ζήτησης σημειώνεται άνοδος, αν και ηπιότερη.

- στο Λιανικό Εμπόριο, όλοι οι επιμέρους δείκτες ανακάμπτουν: οι εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις, αλλά και οι εκτιμήσεις των αποθεμάτων καταγράφουν βελτίωση, η οποία όμως είναι εντονότερη στις προβλέψεις για την εξέλιξη των πωλήσεων το επόμενο τρίμηνο.

- στις Κατασκευές, σημειώνεται έντονη κάμψη των εκτιμήσεων για το επίπεδο προγράμματος εργασιών των επιχειρήσεων, με ταυτόχρονη κατακόρυφη πτώση στις προβλέψεις για την απασχόληση του τομέα.

- στην Καταναλωτική Εμπιστοσύνη, μετά τη μικρή βελτίωση του Νοεμβρίου, τον Δεκέμβριο όλοι οι δείκτες επιδεινώνονται σημαντικά. Οι προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική τους κατάσταση και την οικονομική κατάσταση της χώρας, αλλά και η πρόθεση για αποταμίευση στο επόμενο 12-μηνο, καταγράφουν νέα ιστορικά χαμηλά ρεκόρ, ενώ και οι προβλέψεις για την ανεργία ενισχύονται σημαντικά.

Σε σχέση με την υποχρέωση έκδοσης πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης (ΠΕΑ), μετά την δημοσιοποίηση των διευκρινιστικών εγκυκλίων 2279/22.12.2011 και 2366/5.1.2011 του ΥΠΕΚΑ για την ορθή εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ, η ΠΟΜΙΔΑ ενημερώνει τα μέλη της και όλους τους ενδιαφερόμενους ότι η υποχρέωση έκδοσης ΠΕΑ ισχύει από 9-1-11 για αγοραπωλησίες, και για τις νέες μισθώσεις ολόκληρων κτιρίων.

Για τις μισθώσεις τμημάτων κτιρίων (δηλαδή μεμονωμένων ιδιοκτησιών διαμερισμάτων, καταστημάτων, γραφείων κλπ.) η υποχρέωση έκδοσης ΠΕΑ αναβάλλεται για ένα εξάμηνο και θα ισχύσει από 9-7-11.

Αναλυτικά, το καθεστώς έκδοσης ενεργειακών πιστοποιητικών (ΠΕΑ) διαμορφώνεται συνολικά ως εξής:

Α. ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΙΣ. Στην παρ. 3 του άρθρου 14 του ΚΕΝΑΚ προβλέπεται ότι «Κάθε συμβολαιογράφος για την κατάρτιση πράξεως αγοραπωλησίας ακινήτου υποχρεούται να μνημονεύσει στο συμβόλαιο τον αριθμό πρωτοκόλλου του ΠΕΑ και να επισυνάψει σε αυτό επίσημο αντίγραφο του ΠΕΑ.». Η υποχρέωση αυτή υφίσταται για όλες συμβολαιογραφικές μεταβιβάσεις (πωλήσεις) κτιρίων ή τμημάτων κτιρίων (μεμονωμένων ιδιοκτησιών) συνολικού εμβαδού άνω των 50 τ.μ. οι οποίες καταρτίζονται από την 9η Ιανουαρίου 2011 και μετά, τόσο ολοκλήρων, όσο και μεμονωμένων ιδιοκτησιών, με εξαίρεση τις αποθήκες και τις θέσεις στάθμευσης αυτοκινήτων.

ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ: Από την υποχρέωση έκδοσης πιστοποιητικού εξαιρούνται μονίμως οι εξής κατηγορίες συμβάσεων μεταβίβασης εμπραγμάτων δικαιωμάτων:

1. Μεταβιβάσεις κτιρίων, στο σύνολό τους ή σε τμήματα αυτών, (τόσο για τα ήδη αποπερατωμένα, όσο και για τα υπό κατασκευή κτίρια), με συνολική επιφάνεια κάτω των 50 τ.μ.

2. Μεταβιβάσεις κάθε είδους γηπέδων (οικοπέδων και αγροτεμαχίων) χωρίς κτίσματα.

3. Μεταβιβάσεις κατεδαφιστέων παλαιών κτισμάτων, για τα οποία υπάρχει απαλλαγή από το φόρο μεταβίβασης λόγω υποχρεωτικής κατεδάφισης εντός εξαμήνου από την υπογραφή του συμβολαίου

4. Μεταβιβάσεις διατηρητέων ή ιστορικών κτιρίων.

5. Διανομές συνιδιόκτητων ακινήτων και ανταλλαγές ακινήτων με κτίσματα.

6. Γονικές παροχές, δωρεές, αποδοχές κληρονομιάς ακινήτων με κτίσματα.

7. Συστάσεις οριζοντίου ιδιοκτησίας επί υφισταμένων ή μελλοντικών κτισμάτων.

8. Μεταβιβάσεις κτιρίων ή τμημάτων κτιρίων ή δομικών έργων που στεγάζουν βιομηχανίες, βιοτεχνίες, εργαστήρια, παρασκευαστήρια, υπηρεσίες με σημαντικό ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν μεταξύ άλλων και τα εργοστάσια, οι βιοτεχνικές εγκαταστάσεις, τα συνεργεία συντήρησης και επισκευής αυτοκινήτων, τα βαφεία, τα ξυλουργεία, τα παρασκευαστήρια τροφίμων, τα καθαριστήρια, τα σιδερωτήρια, τα οργανωμένα πλυντήρια ρούχων, τα αυτοτελή κέντρα μηχανογράφησης καθώς και τα εργαστήρια ερευνών και εκπαίδευσης, διυλιστήρια και οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας.

9. Μεταβιβάσεις κτιρίων ή τμημάτων κτιρίων ή δομικών έργων που χρησιμοποιούνται για αποθήκευση αγαθών, φύλαξη αντικειμένων ή στέγαση ζώων. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν μεταξύ άλλων και οι γενικές αποθήκες, οι αγροτικές αποθήκες, τα λιμενικά υπόστεγα, οι αποθήκες καταστημάτων (αλλά και κατοικιών), οι αποθήκες μουσείων, οι αποθήκες μουσείων, σταύλοι, βουστάσια, χοιροστάσια, ορνιθοτροφεία κλπ.

10. Μεταβιβάσεις κτιρίων ή τμημάτων κτιρίων ή δομικών έργων για στάθμευση αυτοκινήτων, δικύκλων ή τρικύκλων, πρατήρια υγρών καυσίμων και πλυντήρια αυτοκινήτων.

Β. ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ. Στην παρ. 3 του άρθρου 14 του ΚΕΝΑΚ προβλέπεται επίσης ότι «…Σε κάθε μίσθωση ακινήτου, ο αριθμός πρωτοκόλλου του ΠΕΑ πρέπει να αναγράφεται στο ιδιωτικό ή συμβολαιογραφικό μισθωτήριο έγγραφο. Η φορολογική αρχή δε θεωρεί μισθωτήρια έγγραφα εάν δεν προσκομίζεται Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ).». Ως «μίσθωση ακινήτου» νοείται κάθε μίσθωση ακινήτου με κτίσματα που καταρτίζεται για πρώτη φορά από την ημέρα ισχύος της διάταξης, προς νέο μισθωτή που εγκαθίσταται για πρώτη φορά στο μίσθιο. Η υποχρέωση αυτή υφίσταται από την 9η Ιανουαρίου 2011 και μετά, μόνον για μισθώσεις ολόκληρων κτιρίων συνολικού εμβαδού άνω των 50 τ.μ. Έξη μήνες αργότερα (από την 9.7.2011) η υποχρέωση αυτή θα επεκταθεί και στις μισθώσεις τμημάτων κτιρίων άνω των 50 τ.μ. (π.χ. μεμονωμένων διαμερισμάτων, καταστημάτων, γραφείων κλπ.), με εξαίρεση και πάλι όλων των αποθηκών και των θέσεων στάθμευσης αυτοκινήτων.

ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ: Από την υποχρέωση έκδοσης πιστοποιητικού εξαιρούνται μονίμως οι εξής κατηγορίες μισθωτικών συμβάσεων οι οποίες αφορούν ακίνητα με η χωρίς κτίσματα και συγκεκριμένα:

1. Μισθώσεις κτιρίων, στο σύνολό τους ή σε τμήματα αυτών, (τόσο για τα ήδη αποπερατωμένα, όσο και για τα υπό κατασκευή κτίρια), με συνολική επιφάνεια κάτω των 50 τ.μ.

2. Μισθώσεις κάθε είδους γηπέδων (οικοπέδων και αγροτεμαχίων) χωρίς κτίσματα.

3. Παρατάσεις – ανανεώσεις υφισταμένων μισθώσεων με τον αυτό υφιστάμενο μισθωτή.

4. Τροποποιήσεις όρων υφισταμένων μισθώσεων (π.χ. μειώσεις καταβαλλομένων μισθωμάτων).

5. Μισθώσεις κτιρίων ή τμημάτων κτιρίων ή δομικών έργων που στεγάζουν βιομηχανίες, βιοτεχνίες, εργαστήρια, παρασκευαστήρια, υπηρεσίες με σημαντικό ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν μεταξύ άλλων και τα εργοστάσια, οι βιοτεχνικές εγκαταστάσεις, τα συνεργεία συντήρησης και επισκευής αυτοκινήτων, τα βαφεία, τα ξυλουργεία, τα παρασκευαστήρια τροφίμων, τα καθαριστήρια, τα σιδερωτήρια, τα οργανωμένα πλυντήρια ρούχων, τα αυτοτελή κέντρα μηχανογράφησης καθώς και τα εργαστήρια ερευνών και εκπαίδευσης, διυλιστήρια και οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας.

6. Μισθώσεις κτιρίων ή τμημάτων κτιρίων ή δομικών έργων που χρησιμοποιούνται για αποθήκευση αγαθών, φύλαξη αντικειμένων ή στέγαση ζώων. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν μεταξύ άλλων και οι γενικές αποθήκες, οι αγροτικές αποθήκες, τα λιμενικά υπόστεγα, οι αποθήκες καταστημάτων (αλλά και κατοικιών), οι αποθήκες μουσείων, σταύλοι, βουστάσια, χοιροστάσια, ορνιθοτροφεία κλπ.

7. Μισθώσεις κτιρίων ή τμημάτων κτιρίων ή δομικών έργων για στάθμευση αυτοκινήτων, δικύκλων ή τρικύκλων, πρατήρια υγρών καυσίμων και πλυντήρια αυτοκινήτων.

Προσφάτως το αρμόδιο υπουργείο ανακοίνωσε την πρόθεση του να προχωρήσει σε ναβάθμιση του ήδη υφιατάμενου κτιρακού αποθέμα τος με προτεραιότητα τα κτίρια που βρίσκονται στην Αθήνα. Πρόκειται για μία τεράστια επιχείρηση η οποία αφορά περισσότερα απο 30.000 ακίνητα των οποίων η ηλικία ξεπερνά τα 60 χρόονια. Όπως προκύπτει από στοιχεία που καταγράφουν την «ηλικία» των κτιρίων το μέγεθος της συγκεκριμένης αγοράς μπορεί να θεωρηθεί τεράστιο. Σε ολόκληρη την Ελλάδα περισσότερα από 130.000 κτίρια κατοικιών έχουν κτισθεί πριν το 1920 ενώ 300.000 περίπου έχουν κτισθεί την περίοδο 1920-1945. Ανάλογη είναι και η κατάσταση που επικρατεί στην αγορά των επαγγελματικών χώρων αφού τουλάχιστον 16.000 κτίρια γραφείων και καταστημάτων σε ολόκληρη την Ελλάδα έχουν κτισθεί πριν το 1945.

Ανάλογη είναι και η κατάσταση που επικρατεί στο νομό Αττικής όπου τα κτίρια μεγάλης ηλικίας (κατοικίες και επαγγελματικοί χώροι) ξεπερνούν το 10% του συνολικού κτιριακού αποθέματος.

Αναλυτικά από τα ίδια στοιχεία προκύπτει ότι

- 30.000 κτίρια κατοικιών στην Αττική έχουν κτισθεί πριν το 1945

- 2.300 κτίρια γραφείων και καταστημάτων έχουν ηλικία που ξεπερνά τα 60 χρόνια.

Πρόκειται για μία τεράστια αγορά αφού εκτός από τις προοπτικές που υπάρχουν είτε για λίφτινγκ των ίδιων των κτιρίων είτε για κατεδάφιση και αντικατάσταση τους με καινούργια ακόμα και η αγορά της συντήρησης τους παρουσιάζει τεράστιο οικονομικό ενδιαφέρον. Πρόκειται για μία αγορά η οποία μπορεί να απορροφήσει ένα σημαντικό ποσοστό του έμψυχου δυναμικού το οποίο απασχολήθηκε τα προηγούμενα χρόνια στις κατασκευές των μεγάλων έργων υποδομής και το οποίο σήμερα κινδυνεύει να μείνει χωρίς αντικείμενο .

Το μεγάλο στοίχημα της αγοράς των εμπορικών χώρων παίζεται πλέον στο πόσο θα διαρκέσει η κρίση και πότε θα ξεκινήσει η ανάκαμψη καθώς πλέον η αγορά τόσο στα εμπορικά κέντρα όσο και στους εμπορικούς χώρους που βρίσκονται σε κεντρικούς εμπορικούς άξονες κινείται σε συνθήκες υπερπροσφοράς.

Την στιγμή λοιπόν , που η Αθήνα υποδέχτηκε στην διάρκεια του 2010 δύο νέα εμπορικά κέντρα και αναμένεται να υποδεχτεί άλλα δύο το 2011, η πτώση σε ετήσια βάση του όγκου των λιανικών πωλήσεων αναμένεται να είναι υψηλή (στα επίπεδα του 3ου 3μήνου.’10) τόσο στο 4ο 3μηνο.’10 όσο και στο 1ο 3μηνο΄11, λόγω και των επιπτώσεων της υψηλής βάσης των πωλήσεων σε αυτά τα 3μηνα κατά το προηγούμενο έτος. Ο δείκτης όγκου των πωλήσεων παρουσίασε στο 10μηνο’10 αισθητή μείωση κατά -10,7% στα πολυκαταστήματα, -9,3% (-11,3% τον Οκτ.’10) στα καταστήματα ένδυσης-υπόδησης και -8,6% (-14,6% τον Οκτ.’10) στα καταστήματα επίπλων και ηλεκτρικών ειδών, ενώ μικρή ήταν η μείωση του όγκου των πωλήσεων στα καταστήματα τροφίμων-ποτών-καπνού (10μηνο.’10: -2,2%, Οκτ.’10: -3,9%) και στον κλάδο των βιβλίων-χαρτικών-ειδών δώρων (10μηνο.’10: -2,0%, Οκτ.’10: -4,1%).

Στο περιβάλλον αυτό ξεκίνησε την λειτουργία του το εμπορικό κέντρο του ομίλου Χαραγκιώνη με την επωνυμία Athenian Capitol το οποίο βρίσκεται στην οδό 3η Σεπτεμβρίου και Ιουλιανού στο κέντρο της Αθήνα αλλά και το Athens Metro Mall, που βρίσκεται ακριβώς πάνω στο σταθμό του μετρό στον Αγιο Δημήτριο.

Παράλληλα το 2010 έκλεισε με δείκτες διαθεσιμότητας άνω του 20% στα καταστήματα της Αθήνας. Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά δύο ακόμα κέντρα αναμένεται να ξεκινήσουν λειτουργία το 2011 στην Αθήνα. Τον Μάρτιο του 2011 θα είναι πλήρως έτοιμο το εμπορικό κέντρο που αναπτύσσει η ΒΙΟΧΑΛΚΟ του ομίλου Στασινόπουλου. Το Kifissos Mall, επί της Λ. Κηφισού αναπτύσσεται εκεί που ήδη λειτουργεί πολυκατάστημα ΙΚΕΑ. Με την ολοκλήρωσή του θα έχει συνολική επιφάνεια άνω των 59 χιλ. τ.μ. με το εμβαδόν του νέου εμπορικού να είναι γύρω στα 20.000 τ.μ. Carrefour, H&M, Nike, Sprider είναι μεταξύ των 75 καταστημάτων που θα ανοίξουν. Το Kifissos Mall διαθέτει περιοχή επιρροής 2,6 εκατομμυρίων κατοίκων. Επίσης η τέταρτη επένδυση ύψους 100 εκατ. ευρώ, στον τομέα των εμπορικών κέντρων είναι το outlet village που αναπτύσσει ο όμιλος McArthour Glenn στα Σπάτα, ακριβώς δίπλα από το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο. Πρόκειται στην ουσία για ένα χώρο όπου θα φιλοξενηθούν περισσότερες από 125 φίρμες του λιανεμπορίου, ένα εκπτωτικό χωριό συνολικής επιφάνειας 21.000 τ.μ. το οποίο αναμένεται να είναι έτοιμο τον ερχόμενο Μάιο.