Ανοίγει το επόμενο χρονικό διάστημα ο δρόμος για να δοθεί λύση στο μείζον ζήτημα των οικοδομικών συνεταιρισμών που αφορά περίπου 600 χιλιάδες ιδιοκτήτες, οι οποίοι παραμένουν «όμηροι» εδώ και περίπου σαράντα χρόνια. Περισσότεροι από 550 οικοδομικοί συνεταιρισμοί, με πάνω από 300.000 στρέμματα γης αδυνατούν να αξιοποιηθούν για περισσότερα από σαράντα χρόνια.

Στο σχέδιο που προωθεί το υπουργείο Περιβάλλοντος, προβλέπεται η ανταλλαγή εκτάσεων σε περιοχές που είναι κοντά σε μικρούς, εγκαταλειμμένους οικισμούς και θέτει σε εφαρμογή την ιδιωτική πολεοδόμηση, ένα «πολεοδομικό εργαλείο» μέσω του οποίου οι ιδιώτες αναλαμβάνουν την κατασκευή των υποδομών που απαιτούνται για τη λειτουργία των οικισμών. Στην ουσία, η νέα διάταξη αφορά όσους είχαν αγοράσει εκτάσεις σε οικοδομικούς συνεταιρισμούς κατά κύριο λόγο πριν από το 1975, αλλά τελικά δεν κατάφεραν να τις αξιοποιήσουν, αφού κάθε οικοδομική δραστηριότητα σε δασική έκταση απαγορεύτηκε από το Σύνταγμα.

Σύμφωνα με όσα προβλέπονται στις διατάξεις που προωθεί το υπουργείο, οι χώροι που θα επιλεγούν δεν αφορούν σε νησιά και οι οικισμοί θα δημιουργηθούν μέσω της ιδιωτικής πολεοδόμησης. Οι περιοχές που θα επιλεγούν για τη μεταφορά των συνεταιρισμών, σύμφωνα με τις πληροφορίες, θα πρέπει να έχουν ενιαία έκταση 50 στρέμματα. Οπως προβλέπεται, το 50% της συνολικής έκτασης του νέου οικισμού θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για κοινόχρηστος και κοινωφελείς σκοπούς. Με αυτό τον τρόπο τα μέλη των νέων οικοδομικών συνεταιρισμών απαλλάσσονται από την υποχρέωση να εισφέρουν σε γη και χρήμα όπως συμβαίνει με τους ιδιοκτήτες ακινήτων που βρίσκονται σε περιοχές που μπαίνουν στο σχέδιο πόλης.

Ο μέσος συντελεστής δόμησης θα είναι 0,4 για την κατοικία και 0,6 για ειδικές χρήσεις. Η μέση πυκνότητα των νέων οικοδομικών συνεταιρισμών θα είναι 50 άτομα ανά 10 στρέμματα και το ύψος των κτιρίων 7,5 μέτρα, ενώ σε περιπτώσεις κεραμοσκεπής προβλέπεται η δυνατότητα επιπλέον 1,5 μέτρου ύψους.

Όπως επισημαίνεται από το ΥΠΕΚΑ, δεν θίγονται εκτάσεις αμιγούς περιβαλλοντικής προστασίας, καθώς βασικός στόχος, μέσω της πολεοδομικής και χωροταξικής μεταρρύθμισης, είναι να ενισχυθεί η θωράκιση των προστατευόμενων εκτάσεων, με απόλυτο σεβασμό στις συνταγματικές προβλέψεις και τα ιδιοκτησιακά και περιουσιακά δικαιώματα των πολιτών.

Σε ό,τι αφορά τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς που βρίσκονται στην Αττική αλλά και στις λοιπές περιοχές που εξαιρούνται από τη δυνατότητα μεταφοράς συνεταιρισμών, θα δίνεται η δυνατότητα δόμησης μόνο στις σημερινές εκτάσεις των συνεταιρισμών, υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι μεγάλο τμήμα τους δεν είναι χαρακτηρισμένο είτε ως δασική είτε ως αναδασωτέα έκταση, ενώ στις εξαιρούμενες για μεταφορά περιοχές δεν ισχύει ο κανόνας των 50 στρεμμάτων. Σημειώνεται ότι στην Αττική από την έως τώρα καταγραφή έχει προκύψει ότι υπάρχουν 220 οικοδομικοί συνεταιρισμοί, εκ των οποίων οι 110 αντιμετωπίζουν προβλήματα καθώς είναι δασικές εκτάσεις. Για τους υπόλοιπους 330 που βρίσκονται εκτός Αττικής, 25% αντιμετωπίζουν προβλήματα γιατί ανήκουν σε δασικές εκτάσεις και 15% δεν βρίσκονται σε περιοχή Ειδικά Ρυθμιζόμενης Πολεοδόμησης (ΠΕΡΠΟ).

Ζώνες υποδοχής

Όπως προβλέπεται, οι νέοι οικοδομικοί συνεταιρισμοί θα στήνονται σε ζώνες εκτός της Κρήτης, της Εύβοιας, της Αττικής, της Θεσσαλονίκης, των Ιωαννίνων, της Πάτρας, του Βόλου και της Λάρισας. Η μεταφορά του συντελεστή δόμησης θα γίνεται μέσω της Τράπεζας Γης (δεξαμενή δικαιωμάτων επί ακινήτων). Ποσοστό 50% της έκτασης αποδίδεται -πάλι μέσω της Τράπεζας Γης- στο Δημόσιο. Αυτή η έκταση επιβάλλεται να είναι είτε ενιαία είτε διαιρετή σε τμήματα με επιφάνεια ίση ή μεγαλύτερη των 20 στρεμμάτων. Παράλληλα, ποσοστό 10% του συνόλου των προστατευόμενων εκτάσεων αποδίδεται στους δήμους για τη δημιουργία χώρων πρασίνου και τίθενται σε ειδικό καθεστώς προστασίας.

Δικαιούχοι ανταλλαγής είναι όλοι οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί που βρίσκονται σε δάση ή εκτάσεις όπου απαγορεύεται η δόμηση. Επίσης, οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί των οποίων οι εκτάσεις έχουν ενταχθεί σε ρυμοτομικό σχέδιο και μετά την ψήφιση του νόμου 998/79 τα σχέδια είτε κρίθηκαν άκυρα είτε πρέπει να ακυρωθούν. Επιπλέον, δικαιούχοι είναι και οι συνεταιρισμοί που είχαν προχωρήσει σε ιδιωτικές πολεοδομήσεις των οποίων η μελέτη είχε εκπονηθεί και εγκριθεί με τον νόμο 1947/91 και κρίθηκε μη νόμιμη από το Συμβούλιο της Επικρατείας λόγω έλλειψης εγκεκριμένου χωροταξικού πλαισίου.

Στις 379.726 έχουν φθάσει -μέχρι και τον περασμένο μήνα- συνολικά οι δηλώσεις τακτοποίησης αυθαιρέτων με τον τελευταίο νόμο (ν.4178/2013), ενώ οι μεταφερόμενες δηλώσεις από τον προηγούμενο νόμο (ν.4014/2011) ανέρχονται σε 218.748.Τα στοιχεία αυτά ανακοινώθηκαν από το υπουργείο Περιβάλλοντος μαζί με την έναρξη λειτουργίας Γραφείου Υποστήριξης (Help Desk). Στόχος του Γραφείου είναι η διευκόλυνση μηχανικών και πολιτών σχετικά με την εφαρμογή του τελευταίου νόμου για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων.

Το Γραφείο θα λειτουργεί στον 1ο όροφο του κτηρίου του ΥΠΕΚΑ στη διασταύρωση των οδών Τρικάλεως 36 και Μεσογείων στους Αμπελοκήπους. Οι πληροφορίες θα παρέχονται κάθε Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη από τις 9 το πρωί έως τις 3 το μεσημέρι. Τα τηλέφωνα επικοινωνίας είναι 210 6915194, 210 6915265 και 1522.Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Περιβάλλοντος, τα συνολικά καταχωρισμένα πρόστιμα ανέρχονται σε 2.203.601.087 ευρώ. Σε ό,τι αφορά τον τρόπο καταβολής των προστίμων το 56% των ιδιοκτητών αυθαιρέτων επέλεξε την εφάπαξ καταβολή προκειμένου να έχει έκπτωση 20%.

Επιπλέον, το 69% των δηλώσεων αφορούν αυθαίρετες κατασκευές που βρίσκονται σε εντός σχεδίου περιοχές και το 31% σε εκτός σχεδίου. Σε ό,τι αφορά την προΰπαρξη άδειας προέκυψε ότι το 74% των αυθαίρετων κατασκευών τη διαθέτει, ενώ το 26% δεν την έχει.

Στο μεταξύ, όπως προκύπτει από τα στοιχεία, το 59% των δηλώσεων αφορά τακτοποίηση παραθεριστικής κατοικίας και το 23% τακτοποίηση κύριας και μοναδικής κατοικίας.

Με βάση το νέο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο που έχει εκπονήσει ο ΟΡΣΑ στο Λεκανοπέδιο μπορούν να ενταχθούν αμέσως περί τα 30.000 στρέμματα γης που βρίσκονται εκτός σχεδίου και με ορίζοντα μέχρι το 2020 άλλα 30.000 στρέμματα. Το υπουργείο Περιβάλλοντος επιχειρεί να «ξεμπλοκάρει» τις εντάξεις στο σχέδιο πόλης χιλιάδων στρεμμάτων που στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν διαμορφωθεί ήδη σε οικισμούς που πολλές φορές διαθέτουν αυθαίρετες κατασκευές. Την ίδια στιγμή ευελπιστεί ότι θα γεμίσει και τα δημοτικά ταμεία από τις εισφορές που πρέπει να πληρώσουν οι ιδιοκτήτες των οικοπέδων. Αλλωστε, με τις περικοπές που έχουν επιβληθεί στους δήμους τα επόμενα χρόνια τα μοναδικά έσοδα των ΟΤΑ θα προέρχονται από τις εισφορές των οικοπεδούχων και φυσικά από την είσπραξη του φόρου ακινήτων (ΕΝΦΙΑ).

Σημαντικές αυξομειώσεις στις εισφορές σε γη και διευκολύνσεις για τις οφειλές σε χρήμα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που εντάσσονται στο σχέδιο προβλέπει το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος που δόθηκε  σε διαβούλευση. Από τα προωθούμενα μέτρα πλήττονται οι μικρές ιδιοκτησίες με εμβαδόν έως 250 τ.μ., ενώ γίνονται μειώσεις κατά 5%-10% στα μεγαλύτερα ακίνητα, κυρίως σε αυτά που είναι πάνω από 2 στρέμματα.
Με τις προωθούμενες ρυθμίσεις, που φέρουν την υπογραφή του αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος Ν. Ταγαρά, προωθούνται αλλαγές στο όνομα της επιτάχυνσης των διαδικασιών, οι οποίες μεταξύ άλλων προβλέπουν:

* Αυξάνεται από 10% σε 15% η εισφορά σε γη που προβλέπεται για οικόπεδα που εντάσσονται ή έχουν ενταχθεί πρόσφατα στο σχέδιο πόλης.


* Μειώνεται από 20% σε 15% για το τμήμα του γηπέδου από 250 έως 500 τετραγωνικά. Για τα επιπλέον τετραγωνικά υπάρχει μείωση κατά 10% σε σχέση με τα ισχύοντα.


* Αλλάζει η ημερομηνία, με βάση την οποία γίνεται ο υπολογισμός της επιφάνειας του ακινήτου που οφείλει την εισφορά. Σήμερα υπολογίζεται με βάση το εμβαδόν του ακινήτου πριν από τις 10/3/1982, που προτείνεται να αλλάξει και να καθορίζεται με την κατάσταση που υπήρχε στις 28/5/2014.Η υιοθέτηση του μέτρου μειώνει σημαντικά τις εισφορές σε γη και επομένως περιορίζει τη δυνατότητα των δήμων να αποκτήσουν χώρους για κοινωφελείς χρήσεις (πλατείες, παιδικές χαρές κ.λπ.) για περιοχές που μπαίνουν στο σχέδιο. Επαφίεται στον… πατριωτισμό των μελετητών και κυρίως των δημοτικών αρχών να αυξήσουν τις εισφορές, όταν διαπιστώνουν κατά τους σχεδιασμούς ότι η διαθέσιμη γη δεν επαρκεί για την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών της περιοχής.


* Προβλέπονται δόσεις για την καταβολή της εισφοράς σε χρήμα που φτάνουν έως και τα εννέα χρόνια. Το οφειλόμενο ποσό μπορεί να καταβληθεί σε 108 μηνιαίες δόσεις ή 36 τριμηνιαίες ή 18 εξαμηνιαίες. Προτείνονται επίσης εκπτώσεις για ιδιοκτήτες που θα επιλέξουν άμεση αποπληρωμή.


* Παρέχεται το δικαίωμα μεταβίβασης ενός ακινήτου χωρίς την καταβολή των εισφορών, με την προϋπόθεση ότι ο νέος ιδιοκτήτης θα αναλάβει την αποπληρωμή των υποχρεώσεων, με ρητή αναφορά στο συμβόλαιο μεταβίβασης.


* Θεσπίζεται αυτοδίκαιη άρση της απαλλοτρίωσης ενός χώρου μετά την πάροδο 20ετίας από την έγκριση του ρυμοτομικού σχεδίου της περιοχής ή 10ετίας από την έκδοση της πράξης εφαρμογής.


* Ανατρέπεται το ισχύον καθεστώς για την έγκριση των ρυμοτομικών σχεδίων και των τροποποιήσεών του.



* Ορίζεται ότι οι δήμοι θα πληρώνουν το 30% της αξίας των οικοπέδων που απαλλοτριώνονται για κοινόχρηστους χώρους και το υπόλοιπο θα καλύπτουν οι ιδιοκτησίες που αποκτούν πρόσοψη σε αυτούς.