Ηλεκτρονικά θα εκδίδονται από τις 2 Ιανουαρίου 2015 όλες οι οικοδομικές άδειες. Τις επόμενες ημέρες θα αρχίσει η πιλοτική εφαρμογή του μέτρου σε Αθήνα, Πειραιά, Κόρινθο, Ηράκλειο, Χανιά και Κομοτηνή, αλλά και στη Διεύθυνση Οικοδομικών και Κτιριακών Υποδομών του υπουργείου Περιβάλλοντος, όπου δίνονται οι εγκρίσεις για τα μεγάλα έργα. Στις περιοχές όπου θα τεθεί σε πιλοτική λειτουργία το ηλεκτρονικό σύστημα, η διαδικασία έκδοσης των νέων οικοδομικών αδειών θα γίνεται μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου παράλληλα με τον κλασικό τρόπο. Δηλαδή παράλληλα με την ηλεκτρονική διαδικασία θα υποβάλλονται και οι κλασικοί φάκελοι. Στόχος είναι να εντοπισθούν πιθανά προβλήματα στην online διαδικασία και να αντιμετωπισθούν πριν από την καθολική εφαρμογή της από τις 2 Ιανουαρίου.Αν και ο νέος τρόπος έκδοσης οικοδομικών αδειών προβλέπεται με νόμο του 2011, όπως εξηγούν πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, μέχρι σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί εξαιτίας αγκυλώσεων και καθυστερήσεων μεταξύ των υπηρεσιών με συνέπεια όλη η διαδικασία της έκδοσης των οικοδομικών αδειών να γίνεται με τον κλασικό τρόπο: δηλαδή την υποβολή φακέλων με την παρουσία μηχανικών στις υπηρεσίες δόμησης. Οπως επισημαίνουν από το υπουργείο Περιβάλλοντος, πλέον όλα τα δικαιολογητικά και οι μελέτες για την έκδοση οικοδομικής άδειας θα υποβάλλονται και θα διεκπεραιώνονται ηλεκτρονικά. Επιπλέον, τόσο οι μηχανικοί όσο και οι υπάλληλοι των υπηρεσιών δόμησης αλλά και οι ιδιοκτήτες θα έχουν τη δυνατότητα, μέσω ειδικού κωδικού πρόσβασης, να παρακολουθούν όλη τη διαδικασία έκδοσης της οικοδομικής άδειας. Παράλληλα θα γίνεται ηλεκτρονικά - χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση - και ο προσδιορισμός του ελεγκτή δόμησης, από τη λίστα των μηχανικών που έχουν διαπιστευθεί στο ΥΠΕΚΑ, για όλες τις περιοχές της χώρας προκειμένου να κάνουν τις προβλεπόμενες αυτοψίες κατά τη διάρκεια ανέγερσης μιας οικοδομής.

Η εισπρακτική επιχείρηση προστίμων αυθαιρέτων άνω των 2,4 δισ. ευρώ, από τα οποία έχουν ήδη εισπραχτεί από το δημόσιο ταμείο 1,2 δισ. ευρώ και θα πρέπει να επιστραφούν στους ιδιοκτήτες ακινήτων, κινδυνεύει να ματαιωθεί στην περίπτωση που εκδοθεί ακυρωτική απόφαση από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, που εκδίκασε σχετικές προσφυγές και αναμένεται τις επόμενες εβδομάδες να εκδώσει οριστική απόφαση για τη συνταγματικότητα, ή μη, του νόμου για τη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων. Από τον Σεπτέμβριο του 2013 μέχρι σήμερα, που τέθηκε σε ισχύ ο τελευταίος, τρίτος κατά σειρά την τελευταία πενταετία, νόμος νομιμοποίησης αυθαιρέτων, στο ηλεκτρονικό σύστημα αυθαιρέτων έχουν καταγραφεί περίπου 41.000.000 τετραγωνικά μέτρα αυθαίρετων κατασκευών, εκ των οποίων περίπου σε ποσοστό 75% έχουν υλοποιηθεί σε εντός σχεδίου περιοχές.Δηλαδή αφορούν κατά κύριο λόγο πολεοδομικές υπερβάσεις σε οικοδομές με νόμιμες οικοδομικές άδειες και σε ποσοστό 30% «καθαρόαιμα» εκτός σχεδίου αυθαίρετα, ενώ οι δηλώσεις ανέρχονται συνολικά σε περίπου 700.000.

Η οριοθέτηση του αιγιαλού δεν δημιουργείται με νόμους και υπουργικές αποφάσεις, αλλά προκύπτει από φυσικά φαινόμενα. Αυτό ξεκαθαρίζει το Συμβούλιο της Επικρατείας χωρίς να αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνείας για τον τρόπο οριοθέτηση του αιγιαλού, στέλνοντας έτσι ένα μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση. Παράλληλα, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο κάνει σαφές ότι τα αυθαίρετα κτίσματα που βρίσκονται στον αιγιαλό χωρίς περιστροφές θα κατεδαφίζονται υποχρεωτικά και άμεσα. Η κτηματική υπηρεσία Κυκλάδων στηριζόμενη σε έκθεση αυτοψίας του Λιμεναρχείου Σερίφου εξέδωσε πρωτόκολλο κατεδάφισης αυθαίρετου κτίσματος στον αιγιαλό οικισμού της Σερίφου. Παράλληλα, κάλεσε την ιδιοκτήτρια του ακινήτου να το κατεδαφίσει μέσα σε 15 ημέρες όπως προβλέπει η νομοθεσία. Το κτίσμα για το οποίο διατάχθηκε η κατεδάφιση του ανεγέρθηκε το 1960 ως αποθήκη με άδεια της τότε Χωροφυλακής Σερίφου. Στη συνέχεια το 1993 με άδεια του Πολεοδομικού γραφείου Μήλου, επετράπη η αλλαγή χρήσης του επίμαχου κτίσματος και από αποθήκη μετατράπηκε σε κατάστημα, όπου και λειτούργησε ως «μίνι μάρκετ». Η ιδιοκτήτρια του καταστήματος προσέφυγε στην Δικαιοσύνης και ζητούσε να ακυρωθεί το πρωτόκολλο κατεδάφισης. Στη συνέχεια κατέθεσε αίτηση στην Κτηματική Υπηρεσία για επανακαθορισμό του αιγιαλού κατά τρόπο ώστε να εξαιρείται το επίμαχο κτίσμα, καθώς έχει αναγερθεί με νόμιμη άδεια. Τελικά το αίτημα αυτό για επανακαθορισμό του αιγιαλού απερρίφθη. Όμως στο μεσοδιάστημα και ενώ εκκρεμούσε η όλη διαδικασία ενώπιον των δικαστηρίων η ιδιοκτήτρια απεβίωσε και συνέχισε την δικαστική διαδικασία ο γιος της, ο οποίος σύμφωνα με την διαθήκη της αποβιώσασας μητέρας του είναι ο νόμιμος κληρονόμος του ακινήτου. Η αυξημένη σύνθεση του Ε΄ Τμήματος του ΣτΕ αφού ερμήνευσε την πολεοδομική νομοθεσία, υπογραμμίζει ότι «τα αυθαίρετα κτίσματα ανεγειρόμενα εν μέρει ή εν όλω εντός του αιγιαλού ή εντός της θάλασσας, κατεδαφίζονται υποχρεωτικώς». Οι σύμβουλοι Επικρατείας όταν αναφέρονται σε αυθαίρετα εντός της θαλάσσης εννοούν της εξέδρες που στήνονται από ξύλα και με βάσεις από μπετόν μέσα στην θάλασσα και επάνω τους λειτουργούν, κατά κανόνα, εστιατόρια, ουζάδικα, καφετέριες και άλλα παρόμοια καταστήματα. Οι ειδικές αυτές διατάξεις περί αυθαιρέτων κατασκευών, τονίζουν οι δικαστές, «αποσκοπούν στην άμεση και αποτελεσματική προστασία του αιγιαλού και του θαλασσίου χώρου και επιβάλλουν την αποκατάσταση της μορφής τους, η οποία έχει αλλοιωθεί με την χωρίς άδεια ανέγερση πάσης φύσεως τεχνικού έργου, κτίσματος ή κατασκευάσματος». Η κατεδάφιση κτισμάτων σημειώνουν οι σύμβουλοι Επικρατείας, που ανεγέρθηκαν «χωρίς την προβλεπόμενη από τη νομοθεσία περί αιγιαλού διοικητική άδεια πρέπει, κατ' αρχήν, να λαμβάνεται οποτεδήποτε και αν έχει λάβει χώρα ανέγερσή τους, ακόμη δηλαδή και αν αυτά έχουν ανεγερθεί πριν από την οριοθέτηση του αιγιαλού με διοικητική πράξη». Και αυτό, αναφέρουν με έμφαση οι δικαστές, γιατί «ο αιγιαλός δεν δημιουργείται με σχετική πράξη της Πολιτείας, αλλά προκύπτει από φυσικά φαινόμενα, δηλαδή τις μεγαλύτερες αλλά συνήθεις αναβάσεις των κυμάτων, η δε προβλεπόμενη στον νόμο διαδικασία καθορισμού των ορίων του δεν αποσκοπεί παρά στη διαπίστωση του πραγματικού αυτού γεγονότος». Η κατεδάφιση των αυθαιρέτων μετά την έκδοση του σχετικού πρωτοκόλλου γίνεται από τον ιδιοκτήτη του αυθαιρέτου. Εάν ο ιδιοκτήτης δεν το κατεδαφίσει τότε με την επιμέλεια του αρμόδιου Νομάρχη κατεδαφίζεται. Τα έξοδα κατεδάφισης διαβιβάζονται στην αρμοδία Δ.Ο.Υ. και εισπράττονται από τον ιδιοκτήτη του αυθαίρετου σύμφωνα με τις διατάξεις περί είσπραξης δημοσίων εσόδων. Πάντως, πέρα από όλα αυτά η προσφυγή του ιδιοκτήτη του κτίσματος τελικά έγινε δεκτή, για καθαρά τυπολατρικούς λόγους. Οι δικαστές έκαναν δεκτή την αίτηση ακύρωσης με το σκεπτικό ότι η άδεια ανέγερσης του επίμαχου κτίσματος είχε εκδοθεί πριν από την οριοθέτηση του αιγιαλού που έγινε το 1983 από την Νομαρχία Κυκλάδων, ενώ προσθέτουν ότι ούτε η άδεια ανέγερσης είχε ανακληθεί από την αρμόδια Πολεοδομική υπηρεσία. Έτσι, από τους συμβούλους Επικρατείας κρίθηκε ότι το επίμαχο πρωτόκολλο κατεδάφισης δεν εκδόθηκε νόμιμα και για το λόγο αυτό ακυρώθηκε.

Νέα κόλπα απεργάζεται το ΥΠΕΚΑ με σκοπό να αποφύγει τον δικαστικό έλεγχο στη διαδικασία μαζικής τακτοποίησης αυθαιρεσιών και παρανομιών στα κτήρια, η οποία διεκπεραιώνεται ηλεκτρονικά, αποκλειστικά μεταξύ ιδιωτών χωρίς κανέναν έλεγχο δημόσιας αρχής, με την καταβολή χρηματικού αντιτίμου το οποίο κατευθύνεται στο ταμείο του Μνημονίου. Μετά τον πρώτο νόμο Παπακωνσταντίνου, τον 4014/2011, ο οποίος κρίθηκε αντισυνταγματικός από την Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, χθες ήρθε η σειρά του δεύτερου νόμου που τον αντικατέστησε, του Νόμου 4178 της 7.8.2013. Ενώπιον της Ολομέλειας συζητήθηκαν τρεις προσφυγές κατά πράξεων που εκδόθηκαν βάσει αυτού. Οι εκπρόσωποι του ΥΠΕΚΑ στη δίκη προανήγγειλαν την κατάθεση στη Βουλή τροπολογίας, η οποία θα εξαιρεί από την τακτοποίηση μόνον περιπτώσεις αυθαιρέτων κτισμάτων για τις οποίες έχει εκδοθεί αμετάκλητη απόφαση κατεδάφισης από τα δικαστήρια. Η μεθόδευση του ΥΠΕΚΑ βρίσκεται στο γεγονός ότι οι δύο αιτήσεις ακύρωσης οι οποίες έχουν ομαδοποιηθεί αφορούν αμετάκλητες αποφάσεις μη συμμόρφωσης...