Στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Περιβάλλοντος, για την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων, κατ' εναρμονισμό της εθνικής νομοθεσίας με την Οδηγία 2012/27/Ε.Ε. για την ενεργειακή απόδοση, που τέθηκε από χθες έως στις 26 Σεπτεμβρίου σε δημόσια διαβούλευση και προγραμματίζεται πριν από το τέλος του έτους να ψηφιστεί στη Βουλή προβλέπονται και μέτρα ενεργειακής αναβάθμισης των ιδιωτικών κατοικιών. Στηρίζονται στα προγράμματα «Εξοικονόμηση κατ' οίκον», που προωθούνται με χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ και νέου ΕΣΠΑ.

Μάλιστα για να προσδιοριστεί η έκταση αυτών των προγραμμάτων θεσπίζεται εθνικός ενδεικτικός στόχος ενεργειακής απόδοσης, ενώ καθορίζονται μέτρα για την επίτευξη του στόχου, τα οποία συγκροτούν το Εθνικό Σχέδιο Δράσης Ενεργειακής Απόδοσης (ΕΣΔΕΑ). Παράλληλα, με το σχέδιο νόμου προτείνονται περαιτέρω δράσεις που αφορούν:

* Στη θέσπιση μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την κινητοποίηση επενδύσεων για την ενεργειακή αναβάθμιση του κτηριακού αποθέματος της χώρας.

* Στην υιοθέτηση συστήματος ενεργειακών ελέγχων σε επιχειρήσεις.

* Στον προσδιορισμό μέτρων βελτίωσης των υποδομών μετατροπής, μεταφοράς και διανομής της ενέργειας.

* Στην υποχρέωση των διανομέων ενέργειας και των επιχειρήσεων λιανικής πώλησης ενέργειας, να παρέχουν αναλυτικούς και εναρμονισμένους με την πραγματική κατανάλωση πληροφοριών και τιμολογίων προς τους τελικούς καταναλωτές, σε συνδυασμό με την εγκατάσταση μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου, τηλεθέρμανσης, τηλεψύξης και ζεστού νερού, σε ανταγωνιστικές τιμές.

* Στην περαιτέρω ανάπτυξη της αγοράς των επιχειρήσεων ενεργειακών υπηρεσιών. Για ιδιώτες και επιχειρήσεις που δεν θα συμμορφώνονται με τις νέες ρυθμίσεις προβλέπονται πρόστιμα από 5.000 έως 250.000 ευρώ.

Ολες οι μεγάλες επιχειρήσεις, που απασχολούν πάνω από 250 εργαζομένους, με κύκλο εργασιών άνω των 50 εκατομμυρίων ευρώ, υποχρεούνται να κάνουν ενεργειακό έλεγχο πρώτη φορά έως και τις 5 Δεκεμβρίου 2015 και στη συνέχεια να υποβάλλονται ανά τετραετία από την ημερομηνία διεξαγωγής του προηγούμενου ενεργειακού ελέγχου.

Οι 20.000 ιδιοκτήτες διατηρητέων έπαθαν αποπληξία με τον «ουρανοκατέβατο» ΕΝΦΙΑ, τον οποίο χαρακτήρισαν «παράνομο» στην έκτακτη συνάντηση των μελών του Συλλόγου τους την περασμένη Τετάρτη, εν όψει της ψήφισης της σχετικής τροπολογίας. Για τον λόγι αυτο ο Σύλλογος τους ετοιμάζεται να προσφύγει στη δικαιοσύνη. Δεν είναι ένα το νομικό έρεισμα της προσφυγής του Πανελλήνιου Συλλόγου Ιδιοκτητών κατά του ελληνικού Δημοσίου; «Κατ' αρχάς, το κράτος δεν εκπληρώνει τις ανειλημμένες υποχρεώσεις του απέναντί μας, όπως προκύπτουν από το άρθρο 24 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο προβλέπεται αποζημίωση για τις δεσμεύσεις που υφίστανται (. Συγχρόνως, η σύμβαση για την προστασία της ευρωπαϊκής κληρονομιάς έχει επικυρωθεί και από το Ελληνικό Κοινοβούλιο με το Νόμο 2039 του 1992. Ομως συνεχίζουν να αγνοούν τη Σύμβαση της Γρανάδας για την οικονομική ενίσχυση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Σύμφωνα λοιπόν με το άρθρο 28, επικυρωθείσα διεθνής σύμβαση έχει αυξημένη ισχύ σε σχέση με την εγχώρια νομοθεσία. Κι αντί να δούμε φορολογικά κίνητρα 12 χρόνια μετά την ψήφιση του νέου αρχαιολογικού Νόμου (ο οποίος με το άρθρο 48 προβλέπει Προεδρικό Διάταγμα απ' τα υπουργεία Οικονομικών, Πολιτισμού και Περιβάλλοντος που θα καθορίζει τα ποσοστά συμμετοχής του Δημοσίου σε κάθε αναστήλωση ή αποκατάσταση), φορτώνουν και τον ΕΝΦΙΑ!». Το ζήτημα του ΕΝΦΙΑ στα διατηρητέα μνημεία φέρεται να έφθασε στην τρόικα, η οποία όμως ήταν κάθετα αντίθετη σε κάθε ελάφρυνση. Οπως διευκρινίζεται σε επιστολή προς τον υπουργό Οικονομικών, η οποία κοινοποιήθηκε και στα λοιπά αρμόδια υπουργεία, ζητώντας την αναγκαία νομοθετική διόρθωση του ΕΝΦΙΑ, «ο χαρακτηρισμός ενός κτηρίου ως διατηρητέου σπανίως είναι κάτι που ζητά ο ιδιοκτήτης. Και ουδέποτε γίνεται αυτός ο χαρακτηρισμός υπέρ του. Γίνεται για να ωφεληθεί το δημόσιο συμφέρον. Πώς λοιπόν νομικά μια πράξη με σκοπό το δημόσιο συμφέρον καταλήγει να επιβαρύνει τον ιδιοκτήτη; Στην Αγγλία όλα αυτά από αιώνων έχουν γίνει αποδεκτά, με αποτέλεσμα το εσωτερικό του κτίσματος να ανήκει στον ιδιοκτήτη και το εξωτερικό στον δήμο, που το πληρώνει».

Ετος τομών για το Εθνικό Κτηματολόγιο και για την πορεία του τα επόμενα χρόνια χαρακτήρισε το 2014 ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιάννης Μανιάτης, στο πλαίσιο εκδήλωσης για τον μετασχηματισμό του προσωρινού Κτηματολογικού Γραφείου Θεσσαλονίκης σε οριστικό. Σύμφωνα με τον κ. Μανιάτη, πλέον έχει καταχωρισθεί στο Κτηματολόγιο το 20% των δικαιωμάτων της χώρας, γεγονός που έχει επιτρέψει την καλύτερη οργάνωση των υπηρεσιών ενόψει της καταχώρισης του υπόλοιπου 80% των δικαιωμάτων. Ταυτόχρονα, εντός των ημερών, αναμένονται εξελίξεις σχετικά με το ζήτημα της περαιτέρω χρηματοδότησης έργων του Εθνικού Κτηματολογίου, μέσω κονδυλίων του ΕΣΠΑ, προκειμένου να ξεκινήσει η κατακύρωση και υπογραφή συμβολαίων με μελετητικά γραφεία.

Εντός του Σεπτεμβρίου, αρχίζει κύκλος συναντήσεων της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος με δημάρχους και περιφερειάρχες, ενώ παράλληλα το υπουργείο περιμένει αμέσως μόλις προκύψουν τα νέα όργανα διοίκησης της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) και της Ενωσης Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ) να προχωρήσει σε συνεννοήσεις και κεντρικές προγραμματικές συμφωνίες, προκειμένου να αρχίσει να καταρτίζει τη λίστα των προσφερόμενων ανά την επικράτεια περιοχών για τη μετακόμιση των οικοδομικών συνεταιρισμών. Ταυτοχρόνως, αρχίζει η μάχη μεταξύ των συνεταιρισμών για τις εκτάσεις «φιλέτα» κοντά σε μεγάλα αστικά κέντρα και τουριστικές περιοχές, καθώς οι ενδιαφερόμενοι θα έχουν δικαίωμα να υποβάλουν πρόταση προτίμησης της περιοχής που τους ενδιαφέρει, ενώ προβλέπονται εννέα κριτήρια αξιολόγησης, με βάση τα οποία θα μπουν οι δικαιούχοι οικοδομικοί συνεταιρισμοί σε σειρά προτεραιότητας, για την ανταλλαγή της έκτασης. Το υπουργείο Περιβάλλοντος, που έχει από το νόμο αναλάβει την ευθύνη να εντοπίσει και να οριοθετήσει τις περιοχές για τη μετακόμιση των οικοδομικών συνεταιρισμών, στον πυρήνα είτε πλησίον σε «εγκαταλελειμμένους, μικρούς και φθίνοντες οικισμούς» της ελληνικής περιφέρειας, ζητεί από τους δήμους και τις περιφέρειες να εκδηλώσουν ενδιαφέρον υποδεικνύοντας προσφερόμενες εκτάσεις, ώστε να προχωρήσει παράλληλα η εκπόνηση Ειδικών Σχεδίων Περιβαλλοντικής Αναβάθμισης και Ανάπτυξης (ΕΣΠΕΡΑΑ), όπως ονομάζονται τα νέα τοπικά σχέδια που θα γίνουν σε κάθε περιοχή, προβλέποντας τη χωροθέτηση των οικοδομικών συνεταιρισμών. Σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος, η λίστα με τις προσφερόμενες εκτάσεις που αρχίζει να καταρτίζεται θα βγει στον αέρα στις αρχές του νέου έτους, ενώ νωρίτερα, τον Οκτώβριο, θα δοθεί σε δημόσια διαβούλευση προκειμένου να ψηφιστεί πριν από το τέλος του έτους από τη Βουλή το σχέδιο νόμου για την ήδη θεσμοθετημένη τράπεζα γης, που θα καθορίσει όλες τις λεπτομέρειες για τις ανταλλαγές των εκτάσεων, οι οποίες θα γίνουν με μαθηματικό τύπο.

Η μεγάλη μετακόμιση των οικοδομικών συνεταιρισμών προγραμματίζεται για το καλοκαίρι του 2015, αφού στο μεταξύ οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί που διαθέτουν εκτάσεις με ακλόνητους τίτλους και ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς κληθούν από το υπουργείο Περιβάλλοντος να υποβάλουν αίτηση για ανταλλαγή γης και μετακόμιση στην περιφέρεια. Από τη χρονική στιγμή που θα κατατεθούν οι αιτήσεις, οι διαδικασίες εγκρίσεων, ανταλλαγής της έκτασης και εν συνεχεία πολεοδόμησης και δόμησης, σύμφωνα με το νέο νόμο, θα «τρέξουν» ταχύτατα. Μάλιστα προβλέπονται συνέπειες ακόμη και απώλειας του δικαιώματος ανταλλαγής για όσους συνεταιρισμούς χάσουν τις προθεσμίες. Σημειώνεται ότι λίγοι, περί τους 30, υπολογίζονται οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί στους οποίους ο νέος νόμος επιτρέπει να παραμένουν στην έκταση που διαθέτουν σε Αττική ή οποιοδήποτε άλλο σημείο της χώρας και να την αξιοποιήσουν υπό αυστηρές προϋποθέσεις.

Πρόκειται για συνεταιρισμούς που διαθέτουν νομίμως δασικές μεν εκτάσεις αλλά με ρυμοτομικό σχέδιο και οικιστική καταλληλότητα, το οποίο έχει εγκριθεί πριν από την ισχύ της αυστηρής δασικής προστασίας του Συντάγματος 1975. Οι περιοχές που μπορούν να πολεοδομηθούν από ιδιώτες και να μεταφερθούν εκεί τα δικαιώματα των οικοδομικών συνεταιρισμών είναι: εδαφικές εκτάσεις που βρίσκονται εκτός σχεδίου πόλεως, εκτός οικισμών προ του 1923, καθώς και εκτός οικισμών μέχρι 2.000 κατοίκους, οι οποίες ανήκουν κατά κυριότητα σε ένα ή, εξ αδιαιρέτου, σε περισσότερα φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου, ή ανήκουν κατά διαιρετά τμήματα σε ένα ή, εξ αδιαιρέτου, σε περισσότερα φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου ή και σε φορείς αστικού αναδασμού ή Οικοδομικούς Συνεταιρισμούς.

Σε κάθε περίπτωση, για την πολεοδόμηση των εκτάσεων και την κατασκευή των απαιτούμενων έργων σε αυτές απαιτείται περιβαλλοντική αδειοδότηση. Οι συνεταιρισμοί μπορούν να μετακομίσουν για να χτίσουν τόσο στον πυρήνα όσο και στην ευρύτερη περιοχή μικρών οικισμών στην ηπειρωτική Ελλάδα, εκτός των περιοχών Αττικής, Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, Πάτρας, Βόλου, Λάρισας, Ηρακλείου Κρήτης και μεγάλων νησιών εκτός Ρόδου, Κρήτης και Εύβοιας. Η έκταση που αποδίδεται ως αντάλλαγμα πρέπει να βρίσκεται στην ίδια η σε όμορη περιφέρεια με το ακίνητο ανταλλαγής, ενώ κατ' εξαίρεση τα ακίνητα ανταλλαγής που βρίσκονται εντός Αττικής δύναται να ανταλλάσσονται με εκτάσεις σε όλη την επικράτεια. Οι περιοχές προς πολεοδόμηση ορίζονται κατόπιν αιτήματος (τοπική αυτοδιοίκηση, δασικές υπηρεσίες, ελληνικό Δημόσιο) και δημιουργούνται ζώνες υποδοχής συντελεστή δόμησης. Οι ζώνες τοποθετούνται δίπλα σε υπάρχοντες οικισμούς. Οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί χτίζουν κυρίως κατοικία και ορισμένες συνοδές χρήσεις, όπως αθλητικές εγκαταστάσεις και αθλοπαιδιές, πολύ μικρά καταστήματα άμεσης εξυπηρέτησης αναγκών, υποδομές κοινής ωφέλειας). Για αυτές τις περιοχές ιδιωτικής πολεοδόμησης οικοδομικών συνεταιρισμών μειώνεται ο μέσος συντελεστής δόμησης για κατοικίες από 0,6 σε 0,4.